№1. Ойын атауы: «Қуыршақ театры»

Ойын мақсаты: Театр әлемімен танысу, жағымды эмоцияларын білдіруге үйрету.

Ойын шарты: Балаларға қуыршақтар арқылы әртүрлі жағдайларды ойнап шығу ұсынылады: Бұл әдіс арқылы олар өз эмоцияларын түсініп,оларды қалай дұрыс білдіру керектігін үйренеді

Жас ерекшеліктері: 5-6

Қажетті құралдар:

• Қуыршақтар (аңдар, адамдар, ертегі кейіпкерлері т.б.);

• Кішкентай театр сахнасы немесе үстел үсті шиырма;

• Кейіпкерлерге арналған костюм элементтері (қалпақ, маска, плащ т.б.);

• Музыкалық сүйемелдеу (көңілді және баяу әуендер);

• Декорация (ағаш, үй, күн, гүл, бұлт сияқты)

№ 2. Ойын атауы: «Қызыл, сары, жасыл қолдар» (эмоцияны басқару ойыны)

Ойын мақсаты: Агрессивті мінез-құлықты бейтараптандыру, өзін-өзі бақылауды дамыту;

Эмоциялық күйді түсіну және басқаруға үйрету;

Балаларға “тоқтау – ойлан – әрекет ет” қағидасын түсіндіру;

Сабырлылық пен тыңдау мәдениетін қалыптастыру.

Ойынның шарты: Тәрбиеші ойынның мағынасын түсіндіреді:

Қызыл түс – «Тоқта!», яғни ашу келгенде немесе ренжігенде, тоқтап, терең дем алу.

Сары түс – «Ойлан!», не үшін ашуландың, не істеуге болады деп ойланып көру.

Жасыл түс – «Әрекет ет!», енді сабырлы шешім қабылда, жақсы сөз айт, келісімге кел.

Жас ерекшелігі: 4–6 жас аралығындағы балаларға (балабақша ересек тобы, бастауыш сынып).

Қажетті құралдар:

• Үш түсті алақан бейнелері (қызыл, сары, жасыл);

• Эмоция бейнелері бар карточкалар (қуанышты, ашулы, мұңды т.б.);

• Жұмсақ музыка немесе тыныш фон.

№ 3. Ойынның атауы: «Сабын көпіршіктері» (эмоцияны тыныштандыру ойыны)

Ойынның мақсаты: Агрессивті мінез-құлықты жұмсарту және ішкі кернеуді азайту;

Тыныс алу мен өзін-өзі бақылау дағдысын қалыптастыру;

Эстетикалық сезім мен қуаныш сезімін ояту;

Бірге ойнау мен бөлісу арқылы жағымды қарым-қатынас орнату.

Ойынның шарты: Тәрбиеші балаларды шеңберге отырғызады да, жұмсақ дауыспен айтады:

«Қараңдаршы, қазір біз сиқырлы көпіршіктермен ойнаймыз. Олар ұшып жүргенде ашу мен реніште бірге ұшып кетеді.»

Тәрбиеші немесе балалар кезекпен көпіршік үрлейді.

Әр үрлегенде тәрбиеші немесе бала терең дем алып, баяу шығарады.

Бұл тыныс алу жаттығуы ретінде өте пайдалы.

Көпіршіктер ұшқанда балалар жәй ғана қарап, тынышталады.

Жас ерекшелігі: 3 жастан 5 жасқа дейінгі балаларға арналған.

(Ерекше агрессивті немесе эмоционалды балалармен жеке немесе шағын топпен өткізіледі.)

Қажетті құралдар:

• Сабын көпіршіктері (әр балаға немесе тәрбиешіге бір құты);

• Тыныш, жылы бөлме немесе таза ауада өткізуге болады;

• Жұмсақ, баяу әуен (қаласаңыз, фондық музыка).

№ 4 . Ойынның атауы: «Кемпірқосақ түстері»

Ойынның мақсаты: Агрессивті, ашуланшақ балаларды тыныштандыру, көңіл күйін оң бағытқа бұру;

Балаларды түстер арқылы эмоцияларын тануға және басқаруға үйрету;

Сабырлылық, өзара сыйластық, зейін сияқты қасиеттерді дамыту.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші балаларды шеңберге отырғызып, былай дейді:

«Бүгін біз кемпірқосаққа саяхатқа шығамыз. Әр түс – ерекше көңіл күй мен сезім. Қане, қай түс нені білдіреді, бірге табайық!»

Түстермен жұмыс:

Тәрбиеші әр түсті көрсетіп, балалармен бірге эмоцияны байланыстырады:

Қызыл – ашу, күш, батылдық.

Сары – қуаныш, күн, жылулық.

Жасыл – тыныштық, достық, табиғат.

Көк – сенімділік, сабырлылық.

Күлгін – ойлану, тыныштық.

Негізгі ойын сәті:

Балаларға түрлі түстер көрсетіледі.

Тәрбиеші сұрайды:

«Қазір өзіңді қай түстей сезініп тұрсың?»

Әр бала өз түсін таңдап, неге сол түсті таңдағанын айтады.

Егер бала ашулы болса (қызыл түс), тәрбиеші жұмсақ дауыспен бағыт береді:

«Қызыл түс – өте күшті түс. Бірақ енді оны сары мен жасыл түспен араластырып көрейік, сонда көңіл күйің де жеңілдейді»

Балалар сары мен жасыл түстерге қарап, терең дем алып, тынышталады.

Шығармашылық бөлік (қаласаңыз):

Балалар өз кемпірқосағын салады.

Сурет салып отырып, ашуын суретке “шығарады”.

Жас ерекшелігі: 4–6 жас аралығындағы балаларға арналған.

(Жеке немесе шағын топпен ойналады.)

Қажетті құралдар:

• Кемпірқосақтың түстерін бейнелейтін түрлі-түсті қағаздар немесе түсті карточкалар;

• Ақ қағаз, түрлі-түсті қарындаштар;

• Сабырлы фондық әуен (қаласаңыз).

№ 5. Ойынның атауы: «Тропикалық жаңбыр»

Ойынның мақсаты: Агрессивті және қозғыш балаларды тыныштандыру, эмоциялық шиеленісті азайту;

Зейін мен есту қабілетін дамыту;

Топпен үйлесімді әрекет етуге үйрету;

Балаларға тыныштық, бірлік, сабыр сезімін қалыптастыру.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші жұмсақ дауыспен айтады:

«Балалар, елестетіңдерші, біз тропикалық орманда тұрмыз. Бір кезде аспан бұлттанып, жаңбыр жауа бастады… Бірақ бұл жай жаңбыр емес — сиқырлы, жанды тыныштандыратын жаңбыр!»

Балалар шеңберге отырады немесе тұрады.

Жаңбыр дыбыстарын қимыл арқылы салу:

Тәрбиеші айтып тұрады, балалар қимылды қайталайды.

Жас ерекшелігі:

3 жастан 5 жасқа дейінгі балаларға арналған.

Қажетті құралдар:

• Музыка қажет емес (балалардың дене қимылы дыбыс орнына жүреді);

• Тыныш, жайлы бөлме.

№ 6 . Ойынның атауы: «Жайбырақат құмырсқалар»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ашу мен күш-қуатты бақылап, тыныштануына көмектесу;

Бірлесіп әрекет етуге, тыңдауға және күтуге үйрету;

Сабырлылық, төзімділік, өз эмоциясын басқару дағдыларын дамыту.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші жұмсақ, баяу дауыспен айтады:

«Бүгін біз құмырсқалар боламыз. Олар кішкентай, бірақ өте еңбекқор және сабырлы. Құмырсқалар ешқашан ұрыспайды, бір-біріне көмектеседі. Ал енді біз де солар сияқты болайық.»

Балалар қолдарын тізесіне қойып, терең дем алады (3 рет баяу тыныс).

Балалар құмырсқа кейпіне енеді (еңкейіп, тыныш қозғалып жүреді).

Тәрбиеші айтады:

«Құмырсқалар жүк тасып барады» — балалар баяу, бір-біріне соқтықпай, “жапырақтарды” немесе “нан түйірін” алып, “ұяға” апарады.

«Құмырсқалар шаршады – дем алады» — бәрі тоқтап, терең дем алады.

«Құмырсқалар достарын күтеді» — балалар тыныш тұрып, бір-бірін күтеді.

Ойын барысында агрессияны басқару қағидасы үйретіледі.

Жас ерекшелігі: 4–5 жас аралығындағы балаларға арналған (жеке немесе шағын топта).

Қажетті құралдар:

• Еденге салынған “жол” немесе “орман” (жіп, таспа арқылы белгіленеді);

• Қағаздан жасалған “жапырақ”, “түйір нан”, “жүк” суреттері (құмырсқалардың азығы ретінде);

• Сабырлы әуен (қаласаңыз).

№ 7. Психологиялық ойын атауы: «Қағаз доптар»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ішкі кернеуін, ашуын, ренішін қауіпсіз жолмен шығару;

Эмоцияны бақылау және бағыттау дағдыларын дамыту;

Топта достық, мейірім, күлкі арқылы тыныш атмосфера қалыптастыру;

Қимыл-қозғалыс пен ой сергітуді үйлестіру.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші жұмсақ дауыспен балаларға айтады:

«Бүгін біз ерекше доптармен ойнаймыз. Бұл қағаз доптар сиқырлы — оларға ашу мен ренішті салып жіберсек, олар ұшып кетіп, бәрін өзімен бірге алып кетеді!»

Балалар қағазды умаждап, доп жасап алады.

Бұл процестің өзі стресс шығару тәсілі (қағазды умаждау — эмоциялық босану).

Жас ерекшелігі:

3–6 жас аралығындағы балаларға арналған.

(Жеке немесе шағын топта өткізу тиімді.)

Қажетті құралдар:

• Әр балаға бірнеше қағаз беті (А4) — оларды домалақтап, доп жасауға арналған;

• Қорап немесе шеңбер (доптарды “нысан” ретінде тастау үшін);

• Музыка (қаласаңыз, көңілді әуен).

№8. Ойынның атауы: «Қағазды жырту»

Ойынның мақсаты:Агрессивті балалардың ішкі кернеуін, ашуын, ренішін қауіпсіз жолмен шығару;

Эмоцияны басқару және бақылауға алу дағдыларын дамыту;

Қол қимылдарын үйлестіру, шыдамдылық пен сабырлылықты қалыптастыру;

Жағымды көңіл күй мен жеңілдік сезімін тудыру.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші жұмсақ дауыспен балаларға айтады:

«Бүгін біз ашу мен ренішті қағаз арқылы шығарамыз.

Қағаз бізге ренжімейді, ал сен өзіңді жақсырақ сезінесің.»

Балалар қолына қағаз алады.

Тәрбиеші:

«Қане, қағазға өз ашуыңды салшы!

Қағаз – сенің ренішің. Оны умажда, жырт, жыртып таста!»

Балалар қағазды жыртып, умаждап, кішкентай бөліктерге бөледі.

Бұл кезде балалардың эмоциясы шығарылады (қатты дыбыс шығаруға да рұқсат беріледі: «А-а-а!» деп айқайлауы мүмкін).

Тәрбиеші міндетті түрде бақылап, баланың әрекеті шамадан тыс кетпеуін қадағалайды.

Жас ерекшелігі: 3–6 жас аралығындағы балаларға арналған.

(Жеке де, шағын топта да өткізуге болады.)

Қажетті құралдар:

• Қарапайым қағаз беттері (А4, газет, түрлі түсті қағаз);

• Қорап немесе қалта (жыртылған қағазды жинау үшін);

• Қаласаңыз — фондық баяу музыка (тыныштандыру сәтінде).

№ 9 . Ойынның атауы: «Бұлтқа міну»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ішкі кернеуін, ашуын азайту;

Эмоцияны реттеу мен тыныштану дағдысын қалыптастыру;

Қиял мен позитивті ойлауды дамыту;

Балаларға жылылық, сенім, тыныштық сезімін дарыту.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші сабырлы, жай дауыспен айтады:

«Балалар, көздерімізді жұмып, елестетейікші... Біз көгілдір аспанда тұрмыз.

Міне, ақ, жұмсақ бұлт келіп, бізді мінгізіп алып кетті!»

Балалар көзін жұмып, денесін бос ұстайды.

Тәрбиеші баяу сөйлеп, баланың елестетуін бағыттайды:

«Біз ақ бұлтта жаймен ұшып келеміз...

Төменде ормандар, әдемі өзендер көрінеді...

Бұлт өте жұмсақ, ол бізді жылытады...

Жел ақырын ғана есіп тұр...

Барлық реніш пен ашу төменде қалып бара жатыр.

Біз тек тыныштық пен қуаныш сезінеміз...»

Балалар баяу терең дем алып, шығарады (3–4 рет).

«Біздің бұлт аспанда біраз ұшты, енді жаймен жерге қонады.

Бұлт бізге достық пен сабыр сыйлады.

Енді бәріміз мейірімді, жылы көңілде болайық.

Балалар көзін ашады.

Қаласа, бұлтты бейнелеп сурет салады немесе қолымен бұлттың пішінін көрсетеді.

Жас ерекшелігі:

3–5 жас аралығындағы балаларға арналған.

(Жеке немесе шағын топпен өткізу тиімді.)

Қажетті құралдар:

• Сабырлы фондық музыка (жеңіл әуен немесе табиғат дыбысы);

• Кілемше немесе жұмсақ орындық (балаға ыңғайлы болу үшін);

• Ақ немесе көк мата (бұлт ретінде қолдануға болады).

№10. Ойынның атауы: «Мейірімді жануар»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ашу, реніш, ызасын мейірімділікке ауыстыру;

Эмпатия, жұмсақтық, қамқорлық сезімін дамыту;

Позитивті мінез-құлық пен қарым-қатынасты қалыптастыру;

Эмоцияны бақылау мен өзін ұстау дағдыларын дамыту.

Жас ерекшелігі:

4–5 жас аралығындағы балаларға арналған.

(Жеке және шағын топта өткізуге болады.)

Қажетті құралдар:

• Жануарлардың суреттері немесе ойыншықтары (мысалы: қоян, ит, мысық, аю, кірпі т.б.);

• Музыка (жұмсақ, тыныш әуен);

• Мүмкін болса — айна (балалар өз жүзін көріп, мейірімді бет-әлпет жасау үшін).

Ойынның барысы:

Тәрбиеші сабырлы дауыспен айтады:

«Балалар, кейде адамдар мен жануарлар да ренжіп, ашуланып қалады.

Бірақ егер біз мейірімді болсақ, бәрі жақсы жағына өзгереді.

Қане, бүгін біз мейірімді жануарларға айналайық!»

Тәрбиеші түрлі жануарлардың мінезін сипаттайды, балалар соны қимылмен бейнелейді.

Қоян – қорқақ, бірақ өте мейірімді.

Балалар қолдарын құлақ сияқты қойып, жұмсақ секіреді.

«Қоян ешкімге ренжімейді, ол бәрін жақсы көреді».

Аю – үлкен, бірақ жүрегі жұмсақ

Балалар қолдарын кең жайып, бір-бірін “құшақтайды”.

«Аю ашуланса да, ақырында бәрін жақсы көреді»

Мысық – нәзік, жылы мінезді.

Балалар “мияу” деп созып, арқасын сипайды, мейірімділікті сезінеді.

Кірпі – кейде ашуланады, бірақ шын мәнінде ол да жақсы.

Балалар кірпі болып бүрісіп, кейін “жылынып”, күлімдейді.

«Кірпі ашуланғанда тікен шығарады, бірақ кейін достарымен ойнағысы келеді»

№ 11 . Ойынның атауы: «Жалқаулар сайысы»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың қозғыштық пен ашуын төмендету, сабырлы болуға үйрету;

Баяу қимыл жасау арқылы өзін бақылау қабілетін дамыту;

Шоғырлану, тыныштық және өзін-өзі ұстай білу дағдыларын қалыптастыру;

Ойын арқылы мейірімді, сабырлы мінезге бейімдеу.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші сабырлы дауыспен айтады:

«Бүгін біз ерекше жарыс өткіземіз.

Бірақ бұл жарыста кім жылдам — сол жеңбейді!

Кім ең баяу, сабырлы, жұмсақ қимылмен жүрсе — сол жеңімпаз!»

Балалар таңырқап, көңілденіп дайындалады.

Балалар қатар тұрады.

Тәрбиеші белгіден бастап айтады:

«Бір, екі, үш — жалқаулар, бастаңдар!»

Балалар ең баяу, тыныш, абайлап жүріп өтуге тырысады.

Егер бала асығып, секірсе немесе жүгірсе — “жалқау ережесін бұзды” деп есептеледі.

Мақсат — мүмкіндігінше баяу және тыныш жүріп, мәреге жету.

Тәрбиеші балаларға ұсынады:

«Қане, жалқау сияқты отырайық, жалқау сияқты созылайық, жалқау сияқты демалайық!»

Балалар денесін созып, баяу қозғалып, тыныс алады.

Бұл сәтте агрессивті энергия баяу қозғалыс пен күлкіге ауысады.

Барлығы бірге жаймен отырады, көзін жұмып, тыныс алады.

Тәрбиеші айтады:

«Қараңдаршы, біз қазір ең сабырлы, ең тыныш жануарлар сияқтымыз.

Енді ішімізде ешқандай ашу жоқ, тек тыныштық бар.»

№12. Ойынның атауы: «Жұмсақ жануарлар»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ішкі кернеуін төмендету, сабырландыру;

Мейірімділік, қамқорлық, жұмсақтық қасиеттерін қалыптастыру;

Эмоциялық реттеу және өз сезімін бақылау қабілетін дамыту;

Балалар арасындағы достық және жылы қарым-қатынасты нығайту.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші балаларды шеңберге отырғызып, сабырлы дауыспен айтады:

«Қазір біз мейірімді әлемге саяхат жасаймыз.

Мына жұмсақ жануарлар сендердің достарың болады.

Олар ешқашан ренжітпейді, тек жақсы көреді.»

Әр бала өзіне ұнаған жұмсақ ойыншықты таңдайды.

Балалар ойыншықтарын қолына алып, тәрбиеші нұсқау береді:

«Сенің жануарың бүгін ренжіп қалыпты.

Қане, оны сипа, тыныштандыр, жылы сөз айт.»

Балалар ойыншықтарын құшақтап, сипап, өз сөзімен жылы сөйлейді:

«Қорықпа, мен сені жақсы көрем.»

«Барлығы жақсы болады.»

«Сен менің досымсың.»

Бұл сәтте балалардың агрессия энергиясы жылылыққа ауысады.

Жас ерекшелігі: 4–6 жас аралығындағы балаларға арналған.

Қажетті құралдар:

• Түрлі жұмсақ ойыншықтар (қоян, аю, мысық, ит, түлкі т.б.);

• Баяу, тыныш әуен (мысалы: табиғат, орман, жеңіл фортепиано әуені);

• Кілемше немесе жұмсақ төсеніштер (балалар жайғасу үшін).

№13. Ойынның атауы: «Шар үрлеу»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ішкі ашу мен кернеуін жеңілдету;

Тыныс алу арқылы өзін реттеу және сабыр сақтау дағдыларын дамыту;

Эмоциялық тепе-теңдік пен ішкі тыныштықты қалыптастыру;

Балаларды ойын арқылы көңіл көтеруге және босаңсуға баулу.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші балаларды шеңберге отырғызып, жай дауыспен айтады:

«Қазір біз өзіміздің көңіл-күйімізді шардың ішіне үрлеп шығарамыз.

Егер ашулы болсақ — оны да шармен бірге ұшырып жібереміз.»

Балалар қолдарына шарларын алып үреді.

Жас ерекшелігі: 3–6 жас аралығындағы балаларға арналған.

Қажетті құралдар:

• Түрлі түсті шарлар (әр балаға біреу);

• Жеңіл музыка (тыныш фондық әуен немесе табиғат дыбысы);

• Қаласаңыз, шарларға маркермен күлімдеген смайликтер салып қоюға болады.

№14. Ойынның атауы: «Көңіл күйді тап»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балаларға өз эмоциясын тануға және бақылауға үйрету;

Мейірімділік, түсіністік, эмпатия сезімдерін дамыту;

Ашу, реніш, қуаныш, қорқыныш, таңдану сияқты сезімдерді бейнелеу арқылы ішкі шиеленісті төмендету;

Сөйлеу мәдениетін және эмоцияны дұрыс жеткізу дағдысын қалыптастыру.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші балаларды шеңберге отырғызып айтады:

«Біздің көңіл-күйіміз кейде күн сияқты — ашық, кейде бұлтты болады.

Бүгін біз көңіл-күйді танып үйренеміз!»

Балалар терең дем алып, күлімсіреп, ойынға дайындалады.

1-кезең: Мимика арқылы көрсету.

Тәрбиеші бір карточканы көрсетпей таңдайды да айтады:

«Қазір мен бір көңіл-күйді көрсетемін, ал сендер оны табасыңдар!»

Тәрбиеші (немесе бала) бетін қимылмен көрсетеді:

Ашулы, қуанышты, қорыққан, таңданған, мұңды...

Балалар болжау жасайды

Жас ерекшелігі: 4–5 жас аралығындағы балаларға арналған.

Қажетті құралдар:

• Түрлі бет-әлпет бейнеленген суреттер (қуанышты, ашулы, мұңды, қорыққан, таңданған т.б.);

• Айна (баланың өзін көруі үшін);

• Кішкентай карточкалар (көңіл күй атаулары жазылған);

• Музыка (көңілді және баяу әуендер).

№15. Ойынның атауы: «Сиқырлы құм»

Ойынның мақсаты: Агрессивті балалардың ішкі ашуы мен кернеуін бейтараптандыру;

Тыныштық пен өзін-өзі реттеу дағдыларын дамыту;

Қимыл арқылы эмоцияны шығару қабілетін қалыптастыру;

Шығармашылық ойлау, ұсақ моторика және сенсорлық қабылдау қабілеттерін жетілдіру.

Ойынның шарты:

Тәрбиеші балаларды шеңберге отырғызып, жай дауыспен айтады:

«Қазір біз сиқырлы құм еліне саяхат жасаймыз.

Бұл елде ешкім ашуланбайды, тек тыныштық пен мейірім бар.

Құм сенің досың, ол сенің көңіл-күйіңді тыңдайды.»

Балалар терең дем алып, қолдарын жылытады.

1-кезең: “Құмды сезіну”

Балалар жаймен құмды қолымен ұстап, уыстап, сипайды.

«Құмды алақаныңа алып көр... ол жылы ма, салқын ба?»

«Құм қалай қозғалады? Сенің көңіл-күйің сияқты ма?»

Бұл кезең сенсорлық тыныштандыру әсерін береді.

2-кезең: “Ашуымды көміп тастаймын”

Тәрбиеші айтады:

«Құмға өзіңнің ашуыңды елестетіп сал.

Қане, оны көміп тастайық — енді ол жоқ!»

Балалар қолдарымен ашуларын «жасырып», үстін тегістейді.

Бұл – агрессияны символдық түрде шығару және бақылау.

3-кезең: “Құмнан мейірім аралын жасаймыз”

Балалар құмнан үй, гүл, ағаш, күлімдеген адам бейнесін жасайды.

«Қане, енді өз әлеміңді құра. Онда тек жақсы адамдар мен тыныштық болсын.»

Балалар өз қолымен жасаған бейнелер арқылы жағымды эмоцияларды дамытады.

Жас ерекшелігі:

3–6 жас аралығындағы балаларға арналған.

Қажетті құралдар:

• Құм салынған қорап немесе үстел (таза құрғақ немесе кинетикалық құм);

• Кішкентай ойыншықтар (адамдар, жануарлар, ағаштар, көліктер т.б.);

• Кесе, қасық, қалыптар, тастар, қабыршақтар;

• Сабырлы, тыныш фондық музыка.