Мақала№1

АҒЫЛШЫН ТІЛІ ПӘНІНДЕ ЕТІСТІКТІҢ ШАҚТАРЫН ОҚЫТУДА ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЕКТІНІ ПАЙДАЛАНУ

Пирназарова Айжамал

педагог-зерттеуші

Ахмет Байтұрсынұлы атындағы орта мектебінің ағылшын тілі пәні мұғалімі

Алматы облысы Қарасай ауданы

Жібек жолы ауылы

Жасанды интеллект – автоматты жүйелердің адам интеллектісінің бөлек бір функцияларын атқаруын айтады. Мысалы, ертерек алынған тәжірибе және сыртқы әсерлерді рационалды талдау негізінде тиімді шешімдерді таңдау және қабылдау. ЖИ өзінің пайда болуы және дамуымен есептеуіш машиналарға тәуелді, әдетте бұл бағытты информатика және есептеуіш техника аймақтарына жатқызады. Бұның бәрі Екінші Дүниежүзілік Соғыс аяқталған соң барлық ойын есептерді және жұмбақтарды компьютер көмегімен шешуден басталды. Осы алғашқы тәжірибелер негізінде туған фундаменталды идея күйлер кеңістігінде іздеу деген атқа ие. Сонымен, интеллект деп мидың қабылдау, еске сақтау және бағытталған түрде білімді оқу барысында түрлендіруді пайдалана отырып тәжірибе және түрлі жағдайларға байланысты адаптациялану негізінде интеллектуалды есептерді шешу мүмкіндігін атайтын боламыз.

Ағылшын тілін оқыту барысында, әсіресе шақ категориясын оқытуда жасанды интеллектті ( пайдалану оқу процесін жақсартып, оқушыларға жеке қолдау көрсете алады. Жасанды интеллект қазақ тілінде уақытты оқыту үшін осылай қолданыла алады:

Интерактивті оқыту платформалары:

Әр оқушы үшін жекелендірілген оқу траекторияларын жасау үшін жасанды интеллект алгоритмдерін қолданатын интерактивті онлайн платформаларды жасаңыз. Жүйе адамның қарқынына бейімделе алады, ол қазақ тілінде уақытты түсінуде қиындықтарға тап болатын салаларға назар аударады.

Сөйлеуді және айтылымды тану тәжірибесі:

Оқушыларға әртүрлі шақтардағы етістіктердің айтылуын үйренуге және жақсартуға көмектесу үшін сөйлеуді тану технологиясын енгізіңіз. Жасанды интеллект жүйесі айтылу дәлдігі туралы жедел кері байланыс бере алады және жақсарту бойынша ұсыныстар бере алады.

Грамматикалық талдау үшін табиғи тілді өңдеу :

Етістіктің шақтарын қолдануға баса назар аудара отырып, қазақ тіліндегі сөйлемдердің грамматикасын талдау үшін NLP алгоритмдерін қолданыңыз. Бұл студенттерге уақытты пайдалануды реттейтін ережелерді түсінуге және жалпы үлгілерді анықтауға көмектеседі.

Сөйлесу практикасына арналған чатботтар:

Оқушыларға әртүрлі уақыттарды қолдана отырып, виртуалды кейіпкерлермен сөйлесуге мүмкіндік беретін чатботтар жасаңыз. Бұл чатботтар дұрыс сөйлеу мен шақтарды дұрыс қолдану үшін тиімді.

Бейнелеу және инфографика:

Қазақ тіліндегі әртүрлі уақыттарға байланысты уақыт шеңбері мен құрылымдарды бейнелейтін визуализациялар мен инфографика жасау үшін жасанды интеллектті пайдаланыңыз. Көрнекі құралдар ақпаратты түсінуді және есте сақтауды жақсарта алады.

Кері байланыс механизмдері:

Қазақ тіліндегі уақытпен байланысты жаттығулар, викториналар және жазбаша тапсырмалар бойынша жедел және сындарлы кері байланысты қамтамасыз ететін жасанды интеллектпен басқарылатын кері байланыс тетіктерін әзірлеңіз.

Шақ категориясын оқытудың 3 лайфхагы:

Ең бастысы оқулықта берілген грамматикалық ережелер мен тапсырмалармен шектеліп қалмаған жөн.

1.Ережелерді жаттаудан бөлек, шақ категориясы табиғи түрде тұтынылатын сөйлемдерді немесе үзінділерді оқып, тыңдату. Мәселен, шақ категориясын жыл мезгілдері арқылы түсіндіру;

2.Мультимедиялық ресурстарды пайдалану. Қазақ тілінде танымдық фильмдер, телешоулар немесе бейнематериалдар көрсету қажет. Сонда балалар әртүрлі контекстегі шақтардың түрлерін қалай қолданатынына назар аударады әрі тыңдалым дағдысы дамиды.

3.Карталар жасау. Әр түрлі шақтағы(уақыттағы) мысал сөйлемдері бар карталар жасаңыз. Бұл лайфхак тек шақ тақырыбына қатысты емес. Кез келген тақырыпты түсіну мен есте сақтауды нығайту үшін үнемі қайталап отыру шарт. Карталар арқылы есте сақтау мен қайталау жеңіл. Мәселен, картаның басты бетінде шақтың түрі жазылып тұрса, артқы тұсында сол шаққа қатысты сурет немесе кілт сөз беріледі.

Қорыта айтқанда, мақалада ұсынылған «Шақ категориясын» оқыту әдістемесі - білім алушының тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамытуды және ойлау қабілеті мен танымдық дағдыларын жетілдіруді көздейді.