Ағылшын тілін оқытуда оқушылардың сөйлеу дағдысын қалыптастыру мақсатында әдістер мен жаттығуларды пайдалану

Жетісу облысы,

Кербұлақ ауданы,

Үштобе қаласы Қоғалы ауылы

«Кемел Тоқаев атындағы мектеп» КММ

Нурпейсова Назгуль Даулетхановна

Ағылшын тілі пәнінің мұғалімі

Кіріспе

Қазіргі таңда ағылшын тілі – халықаралық қарым-қатынас тілі ретінде үлкен маңызға ие. Оқушылардың тілдік құзыреттілігін қалыптастыруда олардың сөйлеу дағдыларын дамыту ерекше рөл атқарады. Тек грамматикалық ережелерді меңгеру жеткіліксіз, оқушылар еркін сөйлеп, өз ойын нақты және дұрыс жеткізе білуі тиіс. Осы мақалада ағылшын тілін оқытуда сөйлеу дағдысын қалыптастыру үшін қолданылатын тиімді әдістер мен жаттығулар қарастырылады.

Негізгі бөлім

1. Сөйлеу дағдыларын дамытудағы негізгі қиындықтар

• Оқушылардың өз ойын еркін жеткізе алмауы

• Сөздік қорының шектеулілігі

• Дұрыс айтылым мен интонацияның қалыптаспауы

• Тілді күнделікті қолданудың жеткіліксіздігі

Осы қиындықтарды жеңу үшін оқытуда әртүрлі әдістер мен жаттығуларды қолдану қажет.

2. Тиімді әдістер

2.1. Диалогтық әдіс

Диалогтық әдіс оқушылардың өзара қарым-қатынасын дамытады. Оқушылар жұппен немесе топпен жұмыс істеп, түрлі жағдаяттарда әңгімелесуге үйренеді. Мысалы: дүкенде сауда жасау, қонақ күту, саяхаттау тақырыптарында диалогтар құру.

2.2. Рөлдік ойындар

Рөлдік ойындар тілдік орта қалыптастыруға көмектеседі. Оқушылар белгілі бір рольдерді ойнап, сөйлеу дағдыларын дамытады. Мысалы: "Әуежайда", "Дәрігер қабылдауында", "Мектепте" тақырыптарында ойындар ұйымдастыру.

2.3. Пікірталас және дебат

Бұл әдіс оқушылардың сыни ойлау қабілетін және аргументтерді дұрыс жеткізу дағдысын дамытады. Оқушылар әртүрлі тақырыптар бойынша өз пікірлерін қорғайды. Мысалы: "Интернеттің пайдасы мен зияны", "Дәстүрлі оқыту vs. онлайн білім беру" тақырыптарында пікірталас өткізу.

2.4. Аудио және видео материалдар қолдану

Тыңдау дағдысын дамыту сөйлеу қабілетін жақсартуға тікелей әсер етеді. Ағылшын тіліндегі фильмдер, подкасттар, жаңалықтар тыңдау арқылы оқушылардың түсіну деңгейі артады. Мысалы: BBC Learning English, TED Talks материалдарын тыңдату.

2.5. "Сұрақ-жауап" әдісі

Оқушылардың жылдам ойлау қабілетін дамытуға көмектеседі. Мұғалім немесе оқушылар бір-біріне сұрақтар қойып, жылдам жауап береді. Мысалы: "Бір минут ішінде 5 сұраққа жауап беру" ойыны.

2.6. Сурет бойынша әңгіме құрастыру

Бұл әдіс оқушылардың шығармашылық қабілетін және сөйлеу дағдысын дамытуға көмектеседі. Мысалы: Белгілі бір суретті қарап, оқушылар өз оқиғасын айтып беруі керек.

3. Сөйлеу дағдыларын дамытуға арналған жаттығулар

• "Құпия сөз" ойыны – бір оқушы белгілі бір сөзді сипаттайды, ал басқалары оны табады.

• "Кім бірінші сөйлейді?" – оқушылар өз ойларын мүмкіндігінше жылдам жеткізуге тырысады.

• "Қателікті тап" – сөйлемдердегі қателерді анықтап, дұрыс нұсқасын айту.

• "Тізбекті әңгіме" – әр оқушы алдыңғы сөйлемге жалғастырып, оқиға құрайды.

Қорытынды

Ағылшын тілін оқытуда оқушылардың сөйлеу дағдысын дамыту үшін әртүрлі әдістер мен жаттығуларды жүйелі түрде қолдану қажет. Сөйлеу дағдысын жетілдіру оқушылардың коммуникативтік қабілетін арттырып, тілді меңгеру процесін жеңілдетеді. Оқу барысында интерактивті әдістерді, заманауи технологияларды және ойын түріндегі жаттығуларды пайдалану оқушылардың тілдік кедергілерін жеңіп, еркін сөйлеуіне мүмкіндік береді.