Ағылшын тілін оқытудағы заманауи әдістер

Бакира Қазына Талғатқызы

Бүгінгі жаһандану дәуірінде ағылшын тілі білім беру мен кәсіби дамудың басты құралына айналды. Әлемдегі озық технологиялар мен ғылыми жаңалықтардың басым бөлігі осы тілде ұсынылады, ал халықаралық деңгейдегі қарым-қатынас пен іскерлік байланыстар ағылшын тілінің қажеттілігін одан әрі арттыруда. Сондықтан бұл тілді үйрету тек грамматикалық ережелер мен сөздерді жаттатумен шектелмей, оқушылардың шынайы өмірде қолдану дағдыларын дамытуға бағытталуы қажет.

Қазіргі заманның талабына сай білім беру жүйесі мұғалімдерден тек білім жеткізуші рөлін ғана емес, сонымен бірге оқушылардың белсенді қатысуын ынталандыратын және шығармашылық қабілеттерін дамытатын тәсілдерді қолдануды талап етеді. Әсіресе, ағылшын тілін үйретуде заманауи әдістерді тиімді пайдалану – оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырудың, тілдік дағдыларын жетілдірудің және олардың өзін-өзі дамытуына жағдай жасаудың негізгі жолы.

Бұл мақалада ағылшын тілін оқытудағы заманауи әдістердің ерекшеліктері, олардың тиімділігі және қолдану тәсілдері қарастырылады. Әдістерді дұрыс таңдаудың маңыздылығы, олардың оқыту процесіне тигізетін әсері және мұғалімдердің тәжірибесінде қолданылу жолдарына назар аударылады. Заманауи әдістер тек ағылшын тілін үйренуді жеңілдетіп қана қоймай, оқушылардың сыни ойлау, қарым-қатынас жасау және мәдениетаралық түсіністік қабілеттерін дамытады.

Бүгінгі таңда ағылшын тілін оқыту процесі тек білім беру ғана емес, оқушыларды тілдік ортада белсенді қарым-қатынас жасауға дайындауды көздейді. Заманауи әдістер білім беру жүйесіне жаңа леп әкеліп, тіл үйренуді тиімді әрі қызықты етеді. Олар оқушылардың тілдік дағдыларын дамытып қана қоймай, тұлғалық және шығармашылық қабілеттерін де жетілдіруге ықпал етеді. Мұндай әдістердің басты ерекшелігі – оқыту процесін шынайы өмірмен байланыстыра отырып, оқушылардың белсенді қатысуын қамтамасыз ету.

Коммуникативтік тәсіл – заманауи оқыту әдістерінің негізі болып табылады. Бұл тәсілдің басты мақсаты – оқушыларды тілді сөйлеу құралы ретінде қолдануға үйрету. Сабақ барысында теориялық білімнен гөрі сөйлеу дағдыларына басымдық беріледі. Мысалы, жұптық және топтық жұмыстар арқылы оқушылар пікір алмасып, өз ойларын ағылшын тілінде жеткізуге машықтанады. Мұндай әрекеттер тіл үйренушілердің өздеріне деген сенімділігін арттырып, тілді қолдану қабілетін жетілдіреді.

Технологияны қолдану – ағылшын тілін оқытуда маңызды құралға айналды. Ақпараттық технологиялар онлайн платформалар мен мультимедиа құралдарын пайдалануға мүмкіндік береді. Duolingo, Quizlet, Kahoot сияқты платформалар оқыту процесін қызықты әрі интерактивті етіп, оқушылардың өздігінен білім алуына жағдай жасайды. Сонымен қатар, фильмдер мен подкасттарды тыңдау арқылы оқушылардың тыңдау дағдылары дамиды, ал виртуалды сабақтар (Zoom, Microsoft Teams) қашықтан оқытуға үлкен мүмкіндік береді. Бұл технологиялар сабақтарды динамикалық және икемді етіп ұйымдастыруға көмектеседі.

CLIL әдісі (Content and Language Integrated Learning) пәндік және тілдік білімді біріктіре отырып, ағылшын тілін тереңдетіп оқытудың тиімді әдісі ретінде танымал. Бұл тәсіл арқылы оқушылар ағылшын тілінде география, биология сияқты пәндерді меңгереді. Бұл бір жағынан пәндік білім берсе, екінші жағынан ағылшын тілінің сөздік қорын арттырып, оны нақты тақырыптарда қолдануды үйретеді.

Жобалық оқыту әдісі оқушылардың зерттеу және шығармашылық дағдыларын дамытуда маңызды рөл атқарады. Оқушылар бірлескен жобаларда жұмыс істеп, ағылшын тілін шынайы жағдайларда қолданады. Мысалы, сыныпта әлеуметтік мәселені талдау немесе экологиялық жоба дайындау барысында балалар өз ойларын ағылшын тілінде жеткізіп, топ ішінде жұмыс істеуді үйренеді.

Геймификация (Gamification) – сабақтарда ойын элементтерін қолдану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттырудың тамаша тәсілі. Әртүрлі тапсырмаларды ойын түрінде ұйымдастыру балалардың белсенді қатысуына және тіл үйрену үдерісін жеңілдетуге ықпал етеді. Мысалы, грамматикалық жаттығуларды викторинаға айналдыру немесе сөздік қорды дамыту үшін ойын құрастыру оқушылардың оқу мотивациясын арттырады.

Заманауи әдістердің оқыту процесіне қосатын үлесі зор. Олар оқушылардың қызығушылығын арттырып қана қоймай, тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу дағдыларын кешенді түрде дамытуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жоба жұмыстары мен топтық әрекеттер оқушылардың көшбасшылық, креативтілік және сыни ойлау қабілеттерін шыңдайды.

Мұғалімдер үшін заманауи әдістерді тиімді қолдану маңызды. Сабақтарды жоспарлау кезінде оқушылардың деңгейі мен қызығушылығын ескеру қажет. Сонымен бірге, технологияларды тек көмекші құрал ретінде пайдаланып, басты назарды білім беру сапасына аударған жөн. Қателіктерді оқыту процесінің бір бөлігі ретінде қабылдап, оқушыларға қолдау көрсету де маңызды. Мұғалімдер өз кәсіби біліктілігін үнемі жетілдіріп отырса, бұл әдістердің тиімділігі еселене түседі.

Қазіргі білім беру жүйесінде ағылшын тілін оқытудағы заманауи әдістердің маңыздылығы күн сайын артып келеді. Бұл әдістер білім беру процесін оқушылар үшін қызықты, тиімді және өмірмен тығыз байланысты етудің негізгі құралына айналды. Коммуникативтік тәсіл, технологияны қолдану, CLIL әдісі, жобалық оқыту және геймификация секілді заманауи әдістер оқушылардың тілдік дағдыларын кешенді түрде дамытып, олардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етеді.

Заманауи әдістердің тағы бір артықшылығы – олардың оқушылардың тұлғалық дамуына қосатын үлесі. Бұл тәсілдер арқылы оқушылар тек тілдік қабілеттерін ғана емес, сонымен қатар шығармашылық, сыни ойлау және көшбасшылық қасиеттерін де шыңдайды. Әдістердің икемділігі мен интерактивтілігі әр оқушының жеке қажеттіліктерін ескеруге мүмкіндік береді, бұл олардың сабаққа деген ынтасы мен қызығушылығын арттырады.

Алайда, бұл әдістердің тиімділігі көбінесе мұғалімнің кәсіби шеберлігіне байланысты. Заманауи әдістерді меңгеру және оларды сабақ барысында тиімді пайдалану – оқушылардың сапалы білім алуына негіз болады. Сондықтан мұғалімдер үнемі өз білімдерін жетілдіріп, жаңа технологиялар мен әдіс-тәсілдерді енгізуге дайын болуы керек. Сонымен қатар, заманауи әдістерді қолданғанда оқушылардың жас ерекшеліктері мен білім деңгейін ескеріп, оқыту процесін жоспарлы түрде ұйымдастыру маңызды.

Осылайша, ағылшын тілін оқытудағы заманауи әдістер тек тіл үйретудің құралы ғана емес, білім беру процесін жан-жақты жетілдіретін механизм. Мұғалімдер мен оқушылардың бірлескен жұмысы арқылы бұл әдістер тіл үйрену жолын жеңілдетіп қана қоймай, оқушыларды заманауи қоғамның белсенді және бәсекеге қабілетті мүшелері болуға дайындайды. Демек, ағылшын тілін оқытуды жаңа әдістермен байыту – болашаққа бағытталған маңызды қадам.

Пайдаланған әдебиеттер

Жанаева, А. С., Есказинова, Ж. А., & Оспанова, В. А. (2022). АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДАҒЫ ЗАМАНАУИ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРДІ ТИІМДІ ҚОЛДАНУ. In НАУКА XXI ВЕКА: АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ, ИННОВАЦИИ И ВЕКТОРЫ РАЗВИТИЯ (pp. 100-104).

Сыдыбаева, Н. Ж. (2022). АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ ЗАМАНАУИ ӘДІСТЕРІ. Modern Scientific Method, (1).

Ахметқалиева, Қ. Қ., & Купаева, А. К. (2022). АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДАҒЫ КОММУНИКАТИВТІК ЖӘНЕ КОГНИТИВТІК СТРАТЕГИЯЛАРДЫҢ РӨЛІ.

Күмісбек, М. М., & Акимбекова, Ш. (2022). ШЕТЕЛ ТІЛІН ҮЙРЕНУ ҮРДІСІНДЕГІ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ ТӘСІЛДЕРІ. Bulletin of Shokan Ualikhanov Kokshetau University Philological Series, (4), 76-83.