Модуль / пән атауы

Дүниежүзі тарихы

Сабақ тақырыбы

Әлемнің этникалық картасы: өткені мен бүгіні

1.Жалпы мәліметтер

Курс

Мерзімі

Тобы

Бөлімше меңгерушінің қолы

1

1

1

1

Сабақ түрі

Аралас сабақ

Мақсаты (оқу нәтижелері)

 Әлемнің этникалық құрылымының өзгеру тарихын түсіндіру.

 Этникалық картаның дамуы мен өзгеруінің себеп-салдарын анықтау.

 Қазіргі этникалық ахуал мен тарихи өзгерістерді салыстыру.

Міндеттері (бағалау критерийлері)

 Этникалық топтардың қалыптасуын және олардың тарихи рөлін түсіндіре білу.

 Этникалық карталардың өзгеруіне тарихи оқиғалардың ықпалын талдау.

 Қазіргі әлемнің этникалық құрылымын зерттей білу.

Күтілетін нәтижелер

 Студенттер әлемнің этникалық картасының өзгеру тарихын түсінеді.

 Этникалық құрылымдағы өзгерістердің себептері мен салдарларын біледі.

 Этникалық ахуалды қазіргі геосаяси жағдаймен байланыста талдай алады.

2. Сабақты жабдықтау

Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер

1. Р.Қайырбекова, А.Ибраева, Г.Аязбаева «Дүниежүзі тарихы» 10 сынып 1-бөлім Алматы: Мектеп, 2020 ж.

2. Р.Қайырбекова, А.Ибраева, Г.Аязбаева «Дүниежүзі тарихы» 10 сынып 2-бөлім Алматы: Мектеп, 2020 ж.

Техникалық құралдар, материалдар, қажетті ресурстар

Интерактивті тақта, слайд-презентациялар, әлем картасы

3. Сабақтың барысы Уақыт (мин)

Ұйымдастыру кезеңі

1. Сәлемдесу, студенттерді түгелдеу, сабаққа назарларын аударту

2. Құрал-жабдықтарды тексеру

3. Сабақтың тақырыбын хабарлау, оқу нәтижесі және бағалау критерийлерімен таныстыру

5 минут

Үй тапсырмасын тексеру

Этностардың пайда болу теориясы

1. Этностардың пайда болу теориялары

(Шпенглер, Гумилев, т.б.).

2. Этногенез үрдісі және оның маңызы.

3. Әртүрлі этностардың тарихи және қазіргі кездегі мысалдары.

25 минут

Жаңа тақырыпты түсіндіру

Жоспар:

1. Әлемнің этникалық картасы дегеніміз не?

2. Әлемнің көне этникалық картасы

3. Қазіргі дәуірдегі әлемнің этникалық картасы

25. минут

4. Жаңа тақырып бойынша тапсырма орындау - 15 минут

1. Тарихи контекст:

Тапсырма:

• Әлемнің әр түрлі аймақтарындағы этникалық топтардың қалыптасу тарихын зерттеу. Картаны пайдалана отырып, әрбір кезеңдегі негізгі этникалық миграцияларды сипаттаңыз (мысалы, Ұлы көші-қондар, Еуропаның отарлауы, Азия халықтарының миграциялары).

Сұрақтар:

• Этникалық картаға қандай тарихи оқиғалар ең көп әсер етті? Қандай негізгі оқиғалар этникалық өзгерістерге алып келді?

• Отарлау дәуірі кейбір аймақтардағы этникалық топтарға қандай өзгерістер енгізді?

2. Географиялық контекст:

Тапсырма:

• Әлемнің этникалық картасын қазіргі заманғы мемлекеттердің шекараларымен салыстырыңыз. Аймақтардағы этникалық әртүрліліктің географиялық ерекшеліктерін талдаңыз.

Сұрақтар:

• Қай елдерде этникалық әртүрлілік ең жоғары деңгейде? Бұл қандай факторлармен байланысты болуы мүмкін?

• Таулы немесе шалғай аймақтардағы этникалық топтардың өмір сүру ерекшеліктері қандай? Олардың мәдениетіне географиялық оқшаулану қалай әсер етті?

3. Мәдени контекст:

Тапсырма:

• Әртүрлі этникалық топтардың мәдени ерекшеліктерін салыстырыңыз. Мәдени әртүрліліктің жергілікті ерекшеліктерге байланысты қалай өзгеретінін анықтаңыз.

Сұрақтар:

• Әлемдегі негізгі тілдік топтар қандай этникалық топтарға сәйкес келеді? Мәдени айырмашылықтарды түсінуде тілдің рөлі қандай?

• Этникалық картадағы әртүрлілік мәдениеттердің дамуында қандай рөл ойнайды?

4. Қазіргі замандағы өзгерістер:

Тапсырма:

• Соңғы 50 жылда этникалық картаның өзгеруін зерттеңіз. Көші-қон, урбанизация және жаһанданудың этникалық топтарға әсерін қарастырыңыз.

Сұрақтар:

• Жаһандану этникалық әртүрлілікке қалай әсер етеді? Ол кейбір этникалық топтардың жоғалуына себеп бола ма?

• Қазіргі миграция процестері әлемнің этникалық картасын қалай өзгертіп жатыр?

5. Этникалық шиеленістер мен саясат:

Тапсырма:

• Белгілі бір аймақтағы этникалық шиеленістердің пайда болу себептерін талдаңыз. Шиеленістердің этникалық картаның өзгеруіне қалай әсер еткенін зерттеңіз.

Сұрақтар:

• Этникалық шекаралар қай жерде ең өткір болып табылады және неге?

• Қазіргі заманғы мемлекеттер этникалық топтардың құқықтарын қорғау үшін қандай саясат жүргізуде?

5. Сабақты бекіту, кері байланыс

(оқушының білімін, білік-дағдысын пысықтау, бекіту ж/е қорытындылау) – 10 минут

Студенттерге сұрақтар қою арқылы теорияларды бекіту.

Оқушылардың білімін пысықтау және қорытындылау.

1. Бағалау, рефлексия - 5 минут

Студенттердің жұмыстарын тексеру, бағалау...

7. Үйге тапсырма – 3 минут

Әлемнің этникалық картасындағы негізгі өзгерістер" тақырыбында эссе жазу.

8.Пайдаланған әдебиеттер - 2 минут

Дүниежүзі тарихы оқулығы, интернет ресурстар, Этностардың пайда болу туралы оқулықтар мен ғылыми мақалалар.

Дайындаған педагог

Шорабекова Улбосын Абдалиевна

(Т.А.Ә.)

__________

(қолы)