Әлеуметтік желі — еркіндік алаңы ма, әлде жалған өмір ме?

Бүгінгі қоғамның басты белгісі – ақпараттық кеңістікте өмір сүру. Әлеуметтік желілер – ХХІ ғасырдың ең ықпалды құбылыстарының бірі. Facebook, Instagram, TikTok, X (Twitter), Telegram секілді платформалар қазіргі адамның өмірінде тек қарым-қатынас құралы емес, сонымен қатар ой-пікірін білдіретін, шығармашылығын көрсететін, тіпті табыс табатын ортаға айналды. Бірақ бұл еркіндік пен мүмкіндік алаңы ма, әлде адамның шынайы болмысын жасыратын жалған әлем бе?

Еркін пікір мен өзіндік ой алаңы

Әлеуметтік желілердің басты артықшылығы – әркімнің өз ойын еркін білдіру мүмкіндігі. Бұрын газет не теледидар арқылы ғана ақпарат тараса, қазір кез келген адам өз парақшасында қоғамдағы өзекті мәселеге үн қосып, пікір білдіре алады. Бұл демократияның бір көрінісі. Әлеуметтік желі азаматтық белсенділікті арттырып, түрлі бастамалардың, волонтерлік қозғалыстардың, әлеуметтік жобалардың өркендеуіне жол ашты.

Жастар үшін әлеуметтік желі өзін табу алаңы іспетті. Көпшілік өз шығармашылығын, өнерін, пікірін осында көрсетеді. Көптеген табысты кәсіпкерлер, блогерлер мен журналистер дәл осы желі арқылы танылды. Демек, әлеуметтік желі – дұрыс пайдаланылған жағдайда үлкен мүмкіндіктердің кілті.

Жалған өмірдің шырмауында

Алайда желінің екінші жағы бар. Көптеген қолданушылар әлеуметтік желіде өз өмірін тым әдемілеп, шынайы болмысын жасырып көрсетеді. Фото мен видеоларда бәрі керемет көрінгенімен, шын мәнінде ол адамның ішкі дүниесі мүлде басқаша болуы мүмкін. Бұл құбылыс – «жалған өмір синдромы» деп аталады. Нәтижесінде адамдар бір-бірімен өзін салыстырып, өз өміріне риза болмай, күйзеліске ұшырайды.

Әлеуметтік желілер кейде адамды тәуелділікке де әкеледі. Уақыттың көбін экран алдында өткізу, шынайы өмірдегі қарым-қатынасты азайтады. Достармен бетпе-бет сөйлесудің орнына чаттағы хабар алмасу, эмоция орнына смайликтер қолданылады. Мұның бәрі адамның психологиялық саулығына әсер етеді.

Ақпараттық қауіп пен жауапкершілік

Желіде таралатын ақпараттың көпшілігі тексерілмеген, жалған немесе манипуляциялық сипатта болуы мүмкін. Сондықтан әр қолданушы ақпаратты қабылдағанда сыни тұрғыда ойлануды үйренуі керек. Цифрлық сауаттылық – қазіргі заман адамының басты қаруы. Егер біз желіде не тарататынымызға, не оқитынымызға жауапкершілікпен қарасақ, онда әлеуметтік кеңістік те мәдениетті әрі пайдалы болмақ.

Қорытынды

Әлеуметтік желі – жақсы не жаман емес, ол тек құрал. Оны қалай қолданатынымыз – өз қолымызда. Біреу үшін бұл еркіндік пен даму алаңы болса, екіншісі үшін жалған өмірдің көрінісі болуы мүмкін. Ең бастысы – шынайылық пен парасаттылықты жоғалтпау. Тек сол кезде ғана әлеуметтік желі адамзаттың дамуына қызмет ететін шынайы еркіндік алаңы бола алады.