АВТОРЛЫҚ БAҒДAPЛAМA

элективті куpc, гимназиялық(лицейлік) компоненттің арнайы курстары

ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГ ПЕН АТА-АНАЛАР АРАСЫНДАҒЫ ӨЗАРА ӘРЕКЕТ

aптacынa 1 caғaт, бapлығы 34 caғaт

Қағазшай Әлия Қайратқызы

Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы, “В.Терешкова атындағы орта мектеп” коммуналдық мемлекеттік мекемесі, әлеуметтік педагог

Пікіp жaзғaндap: Г.С. Таженова Абай атындағы ҚазҰПУ педагогика және психология кафедрасының аға оқытушысы, PhD докторы.

ТҮСІНІК ХАТ

Қазіргі таңда білім беру жүйесі тек оқушыға ғана емес, сонымен қатар оның әлеуметтік ортасына – отбасына, ата-анасына, тәрбиешісіне, яғни баланың даму процесіне тікелей әсер ететін барлық тараптарға бағдарлануы тиіс. Осы тұрғыда әлеуметтік педагог пен ата-аналар арасындағы өзара әрекет – баланың әлеуметтік бейімделуі мен тұлғалық дамуын қамтамасыз ететін негізгі тетік болып саналады. Әлеуметтік педагог – мектеп пен отбасы арасындағы алтын көпір рөлін атқарып, ата-аналармен тұрақты, мазмұнды байланыс орнату арқылы оқушылардың мінез-құлқы, психологиялық жай-күйі, отбасылық ахуалы мен тәрбие жүйесін үйлестіруде маңызды қызмет атқарады.

Бағдарламада ата-аналармен жұмыстың жүйелі түрлері, әдіс-тәсілдері мен технологиялары қарастырылып, әлеуметтік педагогтың ата-анамен өзара әрекеттесу стратегияларын жоспарлы түрде жетілдіру көзделеді. Бұл бағдарлама отбасы мен мектеп арасындағы ынтымақтастықты тереңдетіп, ата-аналардың педагогикалық сауаттылығын арттырып, баланың әлеуметтенуін сапалы деңгейде қамтамасыз етуге бағытталған.

Бағдарламаның мақсаты:

Оқушылардың толыққанды әлеуметтік дамуын қамтамасыз ету мақсатында әлеуметтік педагог пен ата-аналар арасында жүйелі, ғылыми-әдістемелік негізде құрылған өзара әрекет үлгілерін қалыптастыру, олардың өзара ынтымақтастыққа негізделген серіктестік қарым-қатынасын нығайту.

Міндеттері:

1. Әлеуметтік педагог пен ата-ана арасындағы өзара әрекет процесінің теориялық негіздерін талдау және педагогикалық тәжірибемен ұштастыру.

2. Ата-аналардың әлеуметтік-педагогикалық білімін жетілдіруге бағытталған оқыту мен кеңес беру жұмыстарының мазмұнын қалыптастыру.

3. Баланың тұлғалық дамуына ықпал ететін отбасылық және мектептік тәрбиенің бірлігін қамтамасыз ету жолдарын жүйелеу.

4. Әлеуметтік педагогтың кәсіби құзыреттілігі мен ата-анамен жұмыс жүргізудегі этикалық-адамгершілік қағидаларын бекіту.

5. Әлеуметтік-педагогикалық диагностика негізінде ата-аналармен жеке және топтық жұмыстар жүргізу әдістерін меңгерту.

6. Баланың әлеуметтік бейімделуі мен эмоционалды саулығына әсер ететін отбасылық факторларды ескеріп, әлеуметтік қолдау тетіктерін ұсыну.

7. Қиын жағдайдағы балалармен жұмыс жасау барысында ата-аналардың жауапкершілігін арттыру жолдарын қарастыру.

8. Мектеп пен отбасы арасындағы сенімді қарым-қатынасты нығайтатын интерактивті, тренингтік, фасилитациялық әдістерді енгізу.

9. Әлеуметтік серіктестік механизмдері арқылы ата-аналарды мектеп өміріне белсенді тарту жолдарын дамыту.

10. Жаңа цифрлық платформалар мен медиа ресурстар арқылы ата-аналармен байланыс тиімділігін арттыру.

Күтілетін нәтиже:

1. Әлеуметтік педагогтар ата-анамен тиімді қарым-қатынас орнату әдістерін меңгереді және оларды тәжірибеде қолдана алады;

2. Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығы артып, баланың әлеуметтік ортасына деген жауапкершілік деңгейі жоғарылайды;

3. Мектеп пен отбасы арасында өзара қолдау мен сенімге негізделген серіктестік қалыптасады;

4. Баланың әлеуметтенуі мен эмоционалдық дамуына жағымды ықпал ететін орта жасалады;

5. Отбасылық және мектептік тәрбие үрдісі бір бағытта үйлестіріледі;

6. Әлеуметтік педагогтар қиын жағдайдағы балалармен жұмыс жасауда ата-аналармен бірлесе әрекет етудің тиімді жолдарын қолдана бастайды;

7. Мектеп қоғамдастығында ата-аналардың белсенділігі мен ынтымақтастық үлесі артады;

8. Заманауи технологияларды қолдану арқылы ата-аналармен кері байланыс сапасы артады;

9. Ата-аналармен жүргізілетін әлеуметтік-педагогикалық жұмыстардың мазмұны құрылымдалып, жүйелі түрде іске асады;

10. Білім беру ұйымында тәрбиелік және әлеуметтік мәселелерді шешуде кешенді, үйлесімді тәсіл қалыптасады.

Авторлық бағдарлама өзектілігі:

Қазіргі қоғамда баланың жеке тұлғалық дамуы мен әлеуметтік бейімделуіне ықпал ететін негізгі фактор – мектеп пен отбасы арасындағы үйлесімді қарым-қатынас. Өкінішке қарай, ата-аналардың мектеппен байланысының әлсіздігі, педагогикалық сауаттылықтың төмендігі және әлеуметтік қолдаудың жеткіліксіздігі балалардың мінез-құлқы мен оқудағы жетістіктеріне кері әсерін тигізуде. Осыған байланысты әлеуметтік педагогтың рөлі бұрынғыдан да өзекті болып отыр. Бұл бағдарлама ата-аналармен тиімді әрі ғылыми негізделген өзара әрекет үлгілерін ұсынып, мектеп пен отбасы арасындағы серіктестікті нығайту арқылы оқушының жан-жақты дамуына жағдай жасайды. Бағдарламаның өзектілігі – қазіргі әлеуметтік-мәдени ортадағы өзгерістерді ескере отырып, әлеуметтік педагог пен ата-ананың бірлескен іс-әрекетінің тиімділігін арттыруында.

Жұмыстың ғылыми-әдістемелік деңгейі:

Бағдарлама заманауи педагогика, әлеуметтік психология, отбасы педагогикасы және әлеуметтік жұмыс салаларындағы ғылыми тұжырымдарға негізделген. Онда әлеуметтік педагогтың кәсіби құзыреттілігін дамытуға бағытталған әдіснамалық құралдар, отбасымен жұмыс жүргізудің практикалық формалары мен құрылымдық-мазмұндық үлгілері жүйеленген. Әдістемелік негіз ретінде В.Л. Лебединский, Л.М. Митякова, И.А. Зимняя, И.В. Дубровина сынды зерттеушілердің еңбектері алынды. Бағдарламада қазақстандық білім беру жүйесіне бейімделген тиімді тренингтер, фасилитациялық сессиялар мен коучинг элементтері қамтылған.

Авторлық бағдарлама жаңалығы:

Бұл бағдарламада әлеуметтік педагог пен ата-ана арасындағы өзара әрекет моделіне жаңа тәсіл енгізіліп отыр. Атап айтқанда:

• Әлеуметтік өзара әрекетке партнерлік, бірлесе шешім қабылдау қағидасы енгізілді;

• Цифрлық технологиялар мен медиа кеңістікті пайдалану арқылы ата-анамен байланыс формалары кеңейтілді;

• Педагогикалық кеңес беру интерактивті форматта (тренинг, рольдік ойын, кейс талдау) ұсынылды;

• Ата-ананың құндылықтық бағдарларын анықтайтын диагностика әдістері қолданылады;

• Бағдарлама мазмұны отбасылық тәрбие мен мектептің тәрбиелік мүмкіндіктерін интеграциялауға бағытталған.

Авторлық бағдарлама бағыты:

Бағдарламаның бағыты – әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық қолдау көрсету арқылы оқушылардың әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ету, ата-аналарды білім беру процесінің белсенді субъектісіне айналдыру. Бұл бағдарлама тәрбиелік, дамытушылық және профилактикалық бағыттарды қамтиды және жеке тұлғаға бағдарланған, гуманистік негізде құрылған. Сонымен қатар бағдарлама инклюзивті ортада ата-анамен жұмыс жасаудың ерекшеліктерін де қарастырады.

Сабақта қолданған әдістер:

• Тренингтік жаттығулар

• Пікірталас және рефлексия

• Кейс әдісі

• Интерактивті дәріс

• Диагностикалық сауалнамалар

• Фасилитациялық топтық жұмыс

• Рөлдік ойындар мен инсценировка

• SWOT-талдау

• Проблемалық жағдаяттарды шешу

• Бейнеаналитикалық тапсырмалар (видео көру – талдау – қорытынды жасау)

Мұғалім білуі керек критерийлер:

• Әлеуметтік педагог пен ата-ана арасындағы қатынастың психологиялық және педагогикалық ерекшеліктерін түсіну;

• Қарым-қатынас орнату кезінде қолданылатын тиімді тәсілдер мен этикалық нормаларды меңгеру;

• Отбасылық тәрбие мәселелерін талдай білу және нақты ұсыныс бере алу;

• Ата-аналарға бағытталған әлеуметтік-педагогикалық тренингтер мен семинарларды жүргізе алу қабілеті;

• Ата-ананың педагогикалық сауаттылық деңгейін анықтау және дамыту жолдарын ұсыну;

• Тұлғалық бағыттағы диагностика мен анкеталық әдістерді меңгеру;

• Отбасындағы дағдарыс жағдайларын тану және кеңес беру дағдыларына ие болу;

• Ата-аналармен серіктестік негізіндегі педагогикалық коммуникация жүргізу біліктілігі;

• Психоэмоционалдық жай-күйді анықтайтын бақылау әдістерін қолдана алу;

• Жаңа технологияларды (цифрлық құралдар, онлайн платформалар) қолдана отырып, ата-анамен қашықтықтан жұмыс істеу қабілеті.