АлматыАлатауым аспанменен таласқанЕтегінде биік ағаштар жанасқан.Табиғаттың сұлулығы мұншалықҚарай берсең көркіне көз тоймаған.Беткейінде алып шаһар АлматыОрта Азия мақтанардай қаласы.Мыңдаған жыл тарихы бар жазбадаТіл үйірер апорт деген алмасы.Әлемдегі ұлттың бәрі осындаӨзбегі бар, қырғыз, тәжік қасында.Айқара кең құшағыңнан айналдымКүн көрістің ошағы да басында.Ғимаррттар биік-биік сәулеттіКүннен күнге өзгереді мәзері .Қыдырып кеп тамашалап қонақтарДемалғанда берері көп әсері.Киностудия Қазақфильм ауданыАудандары шексіз үлкен аумағы.Көшелері қиылысқан көпірлерЖауын алар екі көздің салмағы.Көлдері көп тау басында жайғасқанМөлдір бұлақ тұнық суы шөл басқан.Түзу өскен бұтақтар мен сай-салаАсау өзен сарқырап мол су аққан.Алматым-ау саған жырым таусылмасКөктөбедей әсем төбе сан-сырлас.Келіп-кеткен адам санын айта алманСым тартылған Қанат жолы аралас.Мұз айдыны Медеу сынды аймақтарАрманы-ай әрбір жанның ардақты.Өмірінде бі-ақ көрген адамныңМәңгі есінде ұмытылмай қалады.Биік шында орналасқан ШымбұлақБауларына жақын тартып халықты.Шаңғыменен түрлі спорт жастардыТуристер де спорт сүйер жарысты.Біреу емес екі вокзал алпауытЖалғап жатыр шойын жолдар көп елді.Зуылдаған көп вогонды пойыздарКөп қалалар Мәскеу, Астана секілді.Халықаралық әуежай бар ауқымдыАйлық жолға сағаттарда жеткізгенҰшақпенен Алматыға әп –сәттеБүкіл әлем адамдарын келтірілген.Ойын- сауық сауда кешен көптегенАлматы мол Есентай Нұрла тауы.Достық плаз, Рамстор, РезиденцсаларАллеялар көптеген саябағы.Атындадғы Абайдың театрыОпера және балет елдің мәдениеті.Атындағы Әуезов драмасыМүсірепов мәдени ошақтары салтанаты.Құтты болсын Алматым мың жылдығыңОрталығы қаржылық лауазымың.Халықаралық жиын сауық өткізетінДәрежең бар жер шарымен кеңесетін.Абыройы қазағымның мақтанышыКөре алмаған ала көзден сақтаншы.Метросы жер астында заулағанИгілігі елімнің қарайықшы.Музейлер бар қаншама АлматыдаЖәдігерлер сақталған құн жетпейтін.Қастеевтің мемлекеттік тағы басқаЕліміздің тарихын дәлелдейдітін.Имандылық жоқ емес АлматыдаҒұламалар, жақсылар өтті елден.Дұға оқып, әруақтарға бағыштайтынМешіттер де аз емес бар көптеген.
Тәуелсіз Қазақстан!Бабалардың арманы,Егеменді ел еді.Бабалардың өздері,Кең даланың ері еді.Қасарысқан дұшпанның,Көксегені жер еді.Ата-бабам ұлығым,Төккендері тер еді.Ұмытпаймыз өткенді,Тарихым боп шектелді.Бір аунады-ау бабалар,Тәуелсіз ел еткен-ді.Ұштастырып өткенді,Жалғастырған ұлт едік.Желбіреген көк байрақ,Тәуелсіз қазақ бұл енді,Сарыарқадай даласы,Күмбірлеп күйін шертеді.Алып тұлға Алатау,Жаңғыртып әнін еседі.Мың бұралған бишілер,Каспимен бірге толқиды.Апайтөс қазақ жігіті,Арғымақ тізгін тежейді.Қорғағаның жөн болар,Әрбір қазақ баласы.Аманат етіп қалдырды,Кең байтақ қазақ даласын.Қазақстаным тәуелсіз,Ел болмаған әуресіз.Қиындықпен жеттік-ау,Азаттық елге мұң шерсіз.Жыраулар да жырлаған,Бұл қазаққа бұйырған,Ақындары елімнің,Ақиқат шындық қиырған.Биікте туым желбіреп,Қазақи жүрек елжіреп,Құтты болсын қазағым,Тәуелсіз елге бір жүрек!
Жамбыл атаЖамбыл ата бір туған,Жырларын бізге қалдырған.Сүйінбайдай бабаға,Шәкірт сенімін ақтаған.Атағы жерді жаңғыртып,Домбыра күнбір сыңғырлап.Бүкіл кеңес одаққа,Таныта алған қазағын.Жамбыл десе қуанам,Жырымен елді суарған.Жүзге жасы кегенше,Өнеге-өнер қалдырған.Жамбыл жазған өлеңдер,Недеген бұл кемеңгер.Сарқырап аққан өзендей,Жаттап оқыған кезеңдер.Сай-сала таулар жырлаған,Орман көлдер қалмаған.Теңізі, көлі, өзендер,Кең даланы сырлаған.Айтыстарда жан-Жәкен,Алдына жан салмаған.Мықтылармен тіресіп,Ел намысын Қорғаған.Бабалардан ұрпаққа,Жалғастырған жырақта.Бес ғасырдай жырлаған,Бар екен қане қай ұлтта?!Менің жазғым келеді,Өткенді өрбіп өреді.Таусылмас тарих сөресі,Өшпес алау тірегі.
МахамбетСөздерімен мәнерлеп,Тірлігімен кәделеп.Ерлігі өжет керемет,Бұл бабамыз - Махамбет.Шындыққа бойы үйренген,Өтірік-өсек көрмеген,Ақындығын бабамның,Ұлыларға теңесем.Таң бозарып атқанда,Күн қызарып батқанда.Күллі өсімдік тербеліп,Домбырасын тартқанда.Найзасын түзу түйреген,Күрескен жауы күйреген.Исатайдың тарланы,Ханға қарсы сөйлеген.Белінде кездік жылтырап,Тартқанда садақ керілер.Қайқы қылыш қынында,Найзада туы желбірер.
Абай атаШындықтарды шымырлатқан ұлы Абай,Қиындықты қиырлатқан ұлы Aбай,Кейінгіге өнеге болған ұлы Абай,Өсиеті өшпес оттай ұлы Абай.Айтқан сөзі атқан оқтар секілді,Өлеңдері мойындатты әлемді.Оқушылар қара сөзін айтқанда,Тебіренді, кең дала да тербелді.Мақтан қазақ Абай сынды бабаға,Жеткізе алман ауызбенен данамды.Әрбі күні, әрбір түні тарихта,Ұмытылмас қызыл мөр боп басылды!Абай қарашы бүгінге...Абай қарашы бүгінге!Кең байтақ қазақтың жетістігіне, жеріне,Қол жеттік ұрпақтың тәуелсіздігіне, теңіне.Әттеген-ай көп бірақ,Сөйлемейді жастарың бүгінде,Қара сөз қазақтың тілінде.Бұл ұрпақ азды ма деймін,Қара сөзді оқымағандықтан.Тіліміз тозды ма деймін,Нақыл сөзді жанына тоқымағандықтан.Алты бақан алауыздыққа бас ұрды ма деймін,Жүз құбылған салт шыққандықтан.Абай, қарашы бүгінге...Ұрпағыңа керек едің-ау сен, бүгінде!
Ұлы Абай «Бес нәрседен қашық бол,Бес нәрсеге асық бол.»Деген сөзін Абайдың,Жиі-жиі ашып көр.Өтірікпен өсекпен,Әрбір күні бос өткенАдамдарды ұлы Абай,Адамшылық дәм еткен.Өсиетін Абайдың,Орындап жүр қалай кім?Өлеңі-аңыз, өзі-ақын,Өсиетін сондықтан,Санамызға түйеміз.
Сұрапыл соғысСұрапыл соғыс, сұм соғыс,Кімдерге қайғы бермеген?!Қырық бір мен қырық бес,Аталар қару сермеген.Әлия, Мәншүк, Бауыржан,Әпшісің жаудың қуырған,Талғат сынды аталар,Әуеден оғын жаудырған.Белгісіз солдат атанған,Көптеген қазақ аттанғанҚан төгіп, Отан-ел үшін,Қалайша мұны ұмытам?!Қайран, қария-жетімдерімТастады ма, сені анаң далаға?!Сипалады алақанмен атаң да.Өсірді ғой аш-жалаңаш қалдырмай,Қанатты мен тұмсықтыға шоқтырмай.Айналайын ботақаным деді ме,Ата-анаңнан бәр тәттіні жедің бе?!Қиындықтың не екенің көрсетпей,Мәпеледі ер жеткізді сені де.Терезеден телміреді балақан,Қарауылдап, ата-анасын аңсаған.Тастамашы аналарым сәбиді,Қалдырмашы бұл қапасқа тумастан.Тастанды деп айтатындай соншалық,Жазығы не мына титтей сәбидің?!Аянышты жетім жасық бүлдіршін,Тас жүректі көкек ана қайдасың?!
Жыл мезгілдеріБар екен әрбір кезеннің,Қасиеттерін сеземін.Көктем, жаз, күз,қыс деген,Кезені орын-орнымен.Ыстық-аптап жаз болар,Шомылып суға мәз болар,Қарбыз, қауын мәуесі,Көлдері толы қаз болар.Күз келеді қартайып,Жапырағы сарғайып,Қыркүйек, қазан, қараша,Бұл үш ай да тамаша.Ақ мамыққа оранып,Қыс келеді қар алып.Коньки, шаңғы, шанамен,Сырғанар бала асыр салып.Көктем-көктем келеді,Аспанға бұлт төнедіСай-сала, тауға себелеп,Егінге суын себеді.
Туған тіліңАна тілін бағалаған ұлт болар,Жерін бағалаған ел болар.Рәміздер: әнұран, байрақ, елтаңбасы,Мақтанышы бұл елдің түп тамыры.Таза сөйлеп, нақыштап өз тіліңде,Тілде болар, әсерде, біліміңде.Ана тілің, өз тілің, қадірлегің,Даналардың- данасы тіл сыйлаған.Жеткізе алған халқына тіл байлығын,Он сегіз мың ғаламды бірлеп, талдап.Атауларын, сандарын тіл байлаған,Көркем сөздің атасы - туған тілің,Өлеңдерің, жыр-дастан - туған тілің,Мақал-мәтел, жаңылтпаш-туған тіліңАқын, сөзшен, шешен де туған тілің.
ТілТілім бар «қазақ» деген - абройлы,Сөйлесен өз тіліңде - озбыр ойлы.Сеніп саған қалдырған ата-бабаң,Бүлдірмеші кемітпе - ортақ ойды.Тілің бай, байтақ елге кең тараған,Мәнерлі өлеңдері, мақал-мәтел дарыған.Жыр-дастан, терме айтыс атасы,Қарасаңыз осының бәрі тіл арқасы!
Тілге жетпесОрманның жапырағы жетпес,Көгалдың шөп талшығы жетпес,Таудың-тас қоқымы жетпес,Сахара бетпақ, құмдарын жетпес,Теңіз, көл жауының жетпес,Басындағы шашың жетпес,Қой терінің түгі жетпес,Тілмен айтқанда ғұмырың жетпес.
ШешендерШешен деген ат қандай?!Ата-бабам айтқайдай ,Бабаларымыз көп болған,Жиренше шешен жез тандай.Ұзын өскен қайынбыз,Биік-асқар таудаймыз,Қарсы келген дауларға,Біз әрқашан дайынбыз.Біздер сегіз серіміз,Сөзге шешен деріміз.Сөз кезегі келгенде,Іліп алып кетеміз!
Не қымбат?Шыбын жаның қымбат,Оқу-өнер, білім қымбат,Білім берер ортаң қымбат,Ілім құйған ұстаз қымбат,Отбасың, ордаң қымбат,Бірге өскен достарын қымбат,Ақыл берген айбарын қымбат,Шындықпенен адалдық қымбат,Бойындағы ар-ұятың қымбат,Әкеннің қалдырған нәсияты қымбат,Анадан қалдырған өсиет-өнегесі қымбат,Ұяда бірге тұрған қымбат.
МектепМектеп біздің ұлы ұя ,Ұлылардың ошағы .Барлық ғылым атауы,Осыдан самғап ұшады.Біз дарынды болашақ,дарынды біз болмасақ,Қырағы өткен бабаның.Сенімдерін нық ұстап .
Жас түлектерге Сенім, үміт жетеледі сан қырға, Дұрыс таңдау жасай білу керексің. Мектеп шіркін есейтті ғой сан жылға, Бүгін міне бітіруші түлексің. 11 жылың өтті осы мектепте, Ұстаз деген ұлы жанның қасында. Қияға ұшып алыстап біз кетсекте, Есте қалар осы шақтар расында. Қайран қалам өмір осылай өткеніне, Мектебіммен қоштасар сəт жеткені ме?! Ата-ана ұстаздарым табыстайды, Сын сағатты болашақ өмір мектебіне. Қадам басып артқа тастап өткен күнді, Өмір атты мұғалім оқытады енді бізді. Өмірдің мектебінде бəрі қатал, Қазіргі ұстаздар жоқ жаны ізгі. Сол мектептің үздіктері болыңдар, Міндеттер бар алда біздер орындар. Өмірдің емтиханын 5-ке өтеп, Ал алдағы сынақтан 140 балл алыңдар.
09 Сәуір 2018
1515
1 рет жүктелген
Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған