Алтын адам-археологиялық олжасы

Білім беру ұйымының атауы

«Құмтүйін» жалпы білім беретін КММ

Өтетін орны:

«Ұлы Дала Елі» орталығындағы «Алтын адам» музейі

Пәні:

Қазақстан тарихы

Бөлім:

5.2.Сақтар

Педагогтің аты-жөні:

Г.Әшімова

Күні:

8.12.2023 ж

Сынып: 5 Ә

Қатысушылар саны: 17

Қатыспағандар саны:1

Сабақтың тақырыбы:

«Алтын адам» археологиялық олжасы.

Зерттеу сұрағы: Есік обасынан табылған «Алтын адам» кім болды?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

5.2.3.1 Қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу

5.2.2.4 Есік обасынан табылған «Алтын адам» археологиялық олжасының ерекшеліктерін анықтау

Сабақтың мақсаты

- Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін атайды;

- Есік обасынан табылған «Алтын адам» кім болғандығын анықтайды

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өзін-өзі тексеру

Өткен білімді еске түсіру

Психологиялық сергіту. «Ұлы Дала Елі» орталығына қош келдіңіздер! Тамырын тереңге жайған Бәйтерек ағашына шаттық шеңберін жасау.

Жебе әдісі бойынша үш топқа бөлу

Топтың аттары:

1.Сақ-Парадарайа-теңіздің арғы жағындағы сақтар

2.Сақ-Тиграхауда-шошақ бөріктілер

3.Сақ-Хаомоварга- хаома сусынын дайындайтын сақтар

Топ басшысын сайлау.Әр оқушыға қазақы оюмен нақышталған галстук беріледі.

«Металлургия залына саяхат» жасаймыз.Музейдегі сабақ өтудегі мақсатымда мына сөзді айтқым келеді.

«Естігенімді ұмытамын, көргенімді есімде сақтаймын,өз істегенімді меңгеремін» деген ұлы дана Қытай философы Конфуцийдің офоризмін негізге аламын.

Оқушылар,осы залдан сақ дәуіріне жататын қандай заттарды көріп тұрсыңдар?

Сақ дәуіріне жататын қазандарды,металды балқытып жатқандығын айтады.

Оқушылар,үйге қай тақырып берілді?

Үй тапсырмасы бойынша, «Көгершіннен хат» әдісі бойынша,әр топтан 2 оқушы хатты таңдап алып, сұраққа жауап береді.

Сұрақтар:

1. Парсы жазбаларында сақтарды қалай атады? («Құдіретті еркектер»)

2. Иран жазбаларында сақтарды қалай атайды? («Жүйрік атты турлар»)

3. Ежелгі грек авторлары сақтарды қалай атады? («Азиялық скифтер»)

4. Геродот жазбаларында («Массагеттер»

5. Сақ қоғамы қаншаға бөлінді? («жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер»)

6. Сақ қоғам өкілдерінің киім түстерін атаңдар («жауынгерлер-қызыл және сары қызыл түсті, абыздар-ақ түстікиімдер, малшылар мен егіншілер-сары және көк түсті киімдер»)

Келесі «Атқа міну» залы. Елбасы Н.Назарбаевтың «Ұлы Даланың жеті қыры» деп аталатын мақаласына шолу жасау.

Шаттық шеңберін құрып,оқушыларбір-біріне бүгінгі күнге жақсы тілектерін айту.

Тақырып бойынша 3 топқа бөлінеді. Оқушылар өз ойларын ортаға

салады.

Саяхат жасау

Металлургия залында көрген заттарын түсіндіреді

Үй тапсырмасы бойынша,хатты таңдау арқылы,сұрақтарға ауызша жауап береді.

Бағалау телефоны арқылы өзін-өзі бағалау.

Ауызша мадақтау

https://bilimclass.kz/schedule/lesson/f21c1508-1952-48fd-a90f-e28ed5624b65?tab=lesson

Жаңа білім

О қушыларға Есік қорғанынан табылған «Алтын Адам» суреті, аңдық стильдегі суреттер, Тәуелсіздік монументі көрсетіледі.

«Ой шақыру» әдісі

Қызығушылықты ояту кезеңі

СУРЕТТЕР ЖИНАҒЫМЕН ЖҰМЫС

Оқушыларға келесідей сұрақтар қойылады.

1.Суреттерден не көріп отырсыңдар?

2.Не ерекше болды?

3.Осы жәдігер туралы не білесіңдер?

4.Тақырыпты болжап көріңдер....

Болжамдарын негіздейді. Жаңа сабақтың тақырыбын ашады.

Көпшілігі: Барлық заттар алтыннан жасалған. Алтын сапалы, құнды металл. Барлық заттар заттай деректерге жатады. Тәуелсіздік монументін жиі көреміз. Ұлы Дала Елі музейінде Алтын адамды көргенбіз.

Оқушылар сабақтың тақырыбы, оқу мақсатымен және сабақ мақсатымен танысады.

Жаңа тақырып бойынша Алтын адам музейіне саяхат.

Зымыран сұрақтар

1. Алтын адам киімінде қандай жануарлар бейнесін көріп тұрсыңдар

2. Бас киімінде не бейнеленген

3. Күміс тостаған туралы не білесіңдер

4. Жүзікте ненің бейнесі бар

5. Қылышында не байқадыңдар

6. Жоғары қараңдар. Ненің бейнесін байқадыңдар, қандай стиль деп атайды

7. Залдан қанша Алтын адам бар

8. Үстіндегі киімі кім болғандығын көрсетеді?

Түркі залы арқылы екінші қабаттағы Болашақ залына саяхаттау.

Балалар енді сабағымыз осы жерде жалғасады.

Балалар осы жерде үш топқа бөлініп орналасады.

«Кинометафора» әдісі арқылы бейнефильм көрсетіледі.

Енді бейнесабақ көру барысында оқушылардың келесі сұрақтар төңірегінде ойлануларын қамтамасыз етеміз.

«Алтын киімді» адам кай жерден табылды?

-«Алтын киімді» адамды тапқан белгілі ғалым-археолог кім?

-Қорымды зерттеу не себепті қиын болды?

-Сақ жауынгері мүрдесі басы кай жаққа каратылып жерленген?

Картамен жұмыс әдісі. Оқушылардың қолына контурлы карта беріледі. Картадан сақтардың мекендеген орындарын белгілейді және Есік обасын табады.

Нотбук әдісі арқылы оқушыларға топтық тапсырма беріледі.

«Архелогтан сұхбат ал» әдісі

1. Ең алғаш «Алтын адамды көрген кезде сіз қандай ойда болдыңыз?

Біз үлкен үйіндіні қазуға кірістік. Оның ортаңғы бөлігіне келгенімізде, мұндағы қабірдің тоналғандыңы белгілі болды... алғашқы тоналған бөлік жанындағы 10 метр қиыс тұстан керемет ағаш қабырға шыға келді. Бұзылмаған бөрені бөлме. «Құдай берді!» - дедік ішімізден. Төбесін ашып қарағанымызда не көрдік дейсіз ғой?! Шегеленген табыт.ал ішінде адам сүйегі, оның ұзына бойына айнала қоршап жарқ-жұр еткен мыңдаған алтын әшекейлер көзге шалынады. Керемет ғажап көрініс еді !»

2. Есік обасында қазба жұмыстары қалай жүрді?

1969-70 жылдары Қ. А. Ақышевтің археологиялық экспедициясы Алматы маңындағы Есік қорғанына қазба жұмыстарын жүргізді. Қорған 45 қорымнан тұрады. Олардың бірінен жас сақ көсемінің сүйегі табылды. Ғалымдар оның киімдері мен бас киімдерін жоғары сапалы алтыннан қалпына келтіре алды, бұл әдебиетте "Алтын адам" деп аталатын "аң стиліндегі" жоғары көркем шығарма.

3. "Алтын адам" ескерткіші сақтар өмірі туралы не айтады?

"Алтын адам" ескерткіші сақтар өмірі туралы не айтады? Сақ қорғандары тас, топырақ үйінділерінен тұрады. "Алтын адам" ескерткіші шамамен ІV-ІІІ ғасырларға жатады. Үлкен үйінділерде патша мен тайпа көсемдері жерленген. Патша, тайпа көсемдері обаларынан алтын бұйымдар табылған. "Алтын адам" ескерткішіндегі бұйымдар сақтардың қолөнері жақсы дамығандығын айғақтайды

ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ

Сараланған тапсырмалар. Жеке жұмыс.

Тұжырымның ақиқат немесе жалған екенін анықта

Жеке жұмысы. Топ басшыларына арналған.

Алтын адаммен табылған аймақтарын сәйкестендір

Оқушылар суреттер арқылы болжап,жаңа тақырыпты ашады.

Оқушылар Алтын адам залынан көзбен көргендерін айтады,түсіндіреді.

Сұрақтарға жауап береді.

Ноутбук әдісіндегі кестені толтырады

Оқушылар археолог болатын төмендегі тапсырмаларды рөлге бөліп,ауызша орындайды.Оқу-шылардың біреуі сақ қорғаның зерттеген археолог болып, қалған оқушылар сұрақтар қояды.

Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

«Ең үздік жауап»

«Алақан-жұдырық»

«Жұлдызшалар»

Ақпараттық мәтін

Ақпараттық мәтін

https://bilimclass.kz/schedule/lesson/f21c1508-1952-48fd-a90f-e28ed5624b65?tab=lesson

карта

Үлестірмелі қағаздар

Бекіту

Сабақты қорытындылау

«Сақ қоғамының бізге жеткен өнер туындыларын көрсетіп, сақтардың қолжеткен жетістіктерін қалайша бағалайсыңдар?» атты сұрақ негізінде түйін жасайды

Үйге тапсырма:«Алтын адам» - сақ патшасы» тақырыбына әңгіме жазу

Сабақтың тақырыбын қорытындылау

«Ең үздік жауап»

Ақпараттық карточка

Кері байланыс

Бәйтерек білім ағашына әртүрлі аңдық стильде шығарылған суреттердің артына оқушылар бүгінгі сабақтан алған әсерлерін жазып іледі.

Ең соңында мұғалім топтық жұмыста топты, жұптық жұмыста жұпты, жеке жұмыста жеке оқушыны бағалайды.

Тақырып бойынша әсерлі,қызықты болғанын,не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады

Оқушылар бағалау критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды

А4, конспект