1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Отбасындағы дәстүр мен мерекелер», «Мектеп өмірі. Әдепті бала - арлы бала» бөлімдері бойынша №1 жиынтық бағалау

Мәтінді 2 рет мұқият тыңдап, кестедегі ақпараттардың дұрыс немесе бұрыс екенін анықтаңыз.

Мақсаттың атасы әбден қартайды. Аяғы жүруден, көзі көруден, құлағы естуден қалды. Аузындағы тістерінің барлығы түсіп қалғандықтан, ішкен асы аузынан ағып кететін де кездері болды. Ұлы мен келіні атасын отбасымен бірге үстел басына отырғызбай, тамағын бөлмесіне тасып беріп жүрді. Бірде келіні көжені шыны аяққа құйып әкелген еді. Қарттың қолы дір-дір етіп, ыдысты жерге түсіріп алды. Ашуланған келіні: «Үйдегі барлық шыны аяқты сындырып бітірдіңіз! Бұдан былай сізге барлық тамақты итаяққа құйып беретін боламын!» - деп ұрысты.

Бір күні ерлі-зайыптылардың ағашпен ойнап отырған ұлдарына көзі түсті.

Әкесі: «Не істеп отырсың, Мақсат?» - деп сұрады. «Сендер қартайғанда тамақ құйып беретін итаяқ жасап отырмын. Атам сияқты сендерді де жеке бөлмеде тамақтандыратын боламын», - деді Мақсат ата-анасына қарап.

Мақсаттан бұндай жауапты күтпеген ата-анасы бұл сөзді естіп, жылап жіберді. Өздерінің қартты ренжіткендеріне қатты ұялып, өз қателіктерін мойындады. Сол күннен бастап, Мақсаттың атасы дастарқан басында отбасымен бірге тамақтанатын болды. Ал ұлы мен келіні қарияға қызмет көрсетіп, асты-үстіне түсіп отыратын болды.

«Қазақстандағы жан-жануарлар мен өсімдіктер әлемі» бөлімі бойынша №2 жиынтық бағалау

1-тапсырма

Мәтінді түсініп оқып, мәтінге сай ат қойыңыз.

_____________________

Ертеде сауысқан мен көкек бір орманды мекендепті. Олар ұялары болмай, ағаштың бұтақтарын паналап күнелтіпті. Көкек күнде ерте тұрып алып: «ұя керек», «ұя керек»,-деп, көршілерінің мазасын кетіреді. Бір күні сауысқан  көршісіне:

-Екеуміз  бірігіп ұя істейік. Әуелі саған, содан кейін маған салармыз,-дейді. Көкек:

-Менің ұя салатын қуатым да,  қаруым да жоқ. «Керек, керек» деп қақсай берсем, құстың бәрі ағайыным, көп болып көмектесіп, ұя салып берер,-деп келіспейді.

Сауысқан көкектің көмегін күтпей-ақ, ұя салуға  кірісті. Ол ұясының қабырғаларын жас бұтақтармен тасалап, берік етіп өрді. Оны шыммен, өсімдік тамырларымен мықтап байланыстырды.Іші-тысын саз балшықтармен сылады. Кішкене бұтақтардан құрастырып, шағын қақпалы есік жасады. Ұяның астына мамықтан төсек төседі.Ал көкектің «керек, керек» деп қақсай-қақсай даусы қарлығып, тілі сақау болды. Ол кейінгі жылдарда «керек» дегендегі р-ды айта алмай, «керек» деудің орнына «келек, келек» дейді. Сондықтан жұрт оны кекетіп «көкек» деп атайтын болды. Сол көкектің күні бүгінге дейін өзімдікі деген ұясы да, үй-іші де жоқ. Жұмыртқасын кез-келген ұяға табады, оны басқа құстар басып, балапан шығарады. Шібилер жетім өседі.

2-тапсырма

Мәтіндегі кейіпкерлер мен олардың әрекетін ( ) арқылы сәйкестендіріңіз.

Кейіпкер		Әрекеті
Сауысқан		Даусы қарлығып, тілі сақау болды.
		Ұясы да, үй-іші де жоқ.
Көкек		Көкектің көмегін күтпей ұя салуға кіріседі.
		Ұяның астына мамықтан төсек төседі.

2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Ежелгі көшпелілер мәдениеті» бөлімі бойынша №1 жиынтық бағалау

1-тапсырма

Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Нақты ақпараттарды анықтаңыз, төменде берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып айтыңыз.

Ұлы Жібек жолы – Қытай мен Еуропа елдерінің арасын байланыстырған сауда жолы. Негізінен, «лазурит жолы», «нефрит жолы» және «құндыз жолындағы» сауда қызып тұрды. «Лазурит жолы» - Мысыр, Иран, Вавилон елдеріне Памир тауларында өндірілген лазурит тасы тасымалданатын жол. «Нефрит жолымен» қытай патшалары мен бай-шонжарларына арналып жасалатын зергерлік әшекей бұйымдарға қажетті асыл да әдемі гауһар тас, нефрит Қашқардан Қытайға тасымалданған. «Құндыз жолымен» бағалы аң терілері әр елге таралған. Б.з.д. I мыңжылдықтың ортасында «дала жолы» іске қосылды. «Дала жолы» арқылы Қытай жібегі мен Иран кілемі жеткізіліп тұрды.
«Ұлы Жібек жолы» ежелгі атау емес, ол 1877 жылы пайда болған. Оны қолданысқа енгізген белгілі неміс географы Фердинанд фон Рихттофен. Жолдың бұлай аталуына сауданың негізгі заты – Қытайдан шығарылатын жібек мата себеп болды.

Халық _________________________

Жеткізген _________________________

Бұрыңғы _________________________

Атақты _________________________

1-тапсырма

Мәтінді мұқият оқып, мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпараттарды ажыратыңыз.

Көп тамшыдан су пайда болады. Сусыз өмір жоқ. Ол жаңбыр болып жерге түседі. Арық болып өзенді құрайды. Содан кейін қайтадан күн шуағымен бу болып аспанға көтеріліп, жер бетіне жаңбыр болып оралады.

Жер бетінде су көп болса да, барлығы бірдей ішуге жарамды бола бермейді. Су тұщы және тұзды (ащы) болады. Біз ішу үшін тұщы суды пайдаланамыз.

Су – тіршілік көзі. Оны тамаққа пайдаланамыз,шөлімізді басамыз. Сонымен қатар егін суарамыз, өрт сөндіреміз. Жан – жануарлар,балықтар, құстар да ауыз сусыз өмір сүре алмайды. Суды ғаламшарда көк түспен белгілейді. Ал ауыз су сол сулардың 2,5 пайызын құрайды. Сондықтан ауыз су тапшы. Суға қоқысты тастауға болмайды,жазда теңізге түсуге барғанда, өзімізден кейін қалған нәрселердің барлығын жинап бірге алып кетуіміз керек. Суды бекерге төкпей үнемдей білуіміз керек. Дана халқымыз «Суды бекерге төкпе», «Судың да сұрауы бар» деп айтатыны сондықтан.

2-тапсырма

Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.

_______________________________________________

3-тапсырма

Мәтіндегі тірек сөздерді табыңыз.

Мәтіндегі тірек сөздер (5)

4-тапсырма

Тірек сөздерді қатыстыра отырып, «Судың адам өміріндегі маңызы» тақырыбында шағын мәтін жазыңыз. Тыныс белгі мен орфографиялық нормаға сай жазуға тырысыңыз.

3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Денсаулық – зор байлық» бөлімі бойынша №1 жиынтық бағалау

1-тапсырма

Мәтінді 2 рет тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Бейбіт – сыныптағы балалардың ең кішісі әрі нәзігі. Мұнысы, әсіресе , дене шынықтыру сабағында аңғарылатын. Сапқа тұрғанда оқушылардың ең соңында қалатын. Онысына өзі де намыстанатын.

Тез өсіп, үлкен болу – оның арманы еді. Ағалары ауланың бір бұрышына турник орнатып берді. Бейбіт күн сайын турникке тартылып, ақырында ұршықтай айналатын болды. Дене шынықтыру, спортпен айналасу Бейбіттің бұлжамас әдетіне айналды. Бейбіт мектепті бітірген жылдың жазында бокс үйірмесіне қатысатын болды. Оның бокс өнеріне деген ынта-ықыласы арта түсті.

Спорт – денсаулық кепілі

Спортпен айналысу денсаулықты жақсартады. Спорттың ең қарапайым түрі - жүгіру. Күн сайын таңертең үйдің маңайында, саябақта жарты сағаттай жүгіруге болады. Егер жүгіруге дәрігер рұқсат етпесе, таңғы таза ауада серуендеп, түрлі жаттығулар жасауға болады. Оқушылар мектептің дене шынықтыру үйірмелеріне тұрақты қатысулары керек. Онда арқанмен тартылады, секіреді, жүгіреді. Өйткені, олар спорттың денсаулыққа қаншалықты пайдасы бар екендігін, спортпен айналысудың адам өмірін ұзартатынын білуі шарт.

Еліміздің ертеңгі тізгіні - жастар, сондықтан да жас ұрпақтың дені сау болуы қажет. Сонда ғана өз еліміздің дамыған, алдыңғы қатардағы ел екендігін көре аламыз. Салауатты өмір сүрудің, тазалықты сақтаудың белгілі ережелерін білмейтін жан кемде-кем. Ол біздің мектеп бағдарламасына да енгізілген. Бірақ оған көпшілігіміз күнделікті өмірде аса мән бермейміз. Себебі, өз бойымызда қалыптасып қалған жалқаулық пен қомағайлықтың, ұйқышылдықтың күштілігі.

Жоспар

1._________________________

2._________________________

3._______________________

3-тапсырма

1-тапсырмадағы мәтінге сүйеніп, мәтінге ат қой.

3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Аспан әлемінің құпиялары» бөлімібойынша №2 жиынтық бағалау

1-тапсырма

Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Шоқжұлдыздар.
Ерте заманнан адамдар жұлдызды аспанды шоқ жұлдыздарға бөлген. Қазіргі кезде 88 шоқ жұлдыз бар. Көп уақытқа дейін жұлдыздар орнынан қозғалмайды деп жорамалдаған. Аристотель заманынан бастап ғасырлар бойы жұлдызды аспан мәңгілік өзгермейді деп ойлаған. Аспан хрусталь сфера, оның сыртында құдайлар өмір сүреді деп жорамалдаған. 16 ғасырдың соңында Джордано Бруно жұлдыздар Күн сияқты аспан денелері деген пікір айтқан. 

Қазақстанда жұлдыздарды астрофизика институтында зерттейді. Неміс ғалымы Бессель аспан әлемін зерттеген. Бессель жаңа апсан денелерін ашқан. Ғалым әлемдегі бірінші астроном. Ол 75 мың жұлдыздың орналасуын анықтаған. 
Ол Каперниктің ілімін дәлелдеген. Каперник бірінші рет жердің дөңгелек 
екенін айтқан. Бессель Кенинсберг обсерваториясында жұмыс істеген. Бессель 
19 ғасырда ғылымды дамытуға көпеңбек еткен.

1.Мәтіндегі 3маңыздыақпаратты анықтаңыз.

2. Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.

____________________________________________________________________

3. Мәтін бойынша 3 сұрақ құрастыр.

3.

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Қазақстандағы ұлттар достастығы» бөлімі бойынша №1жиынтық бағалау

1-тапсырма

Мәтінді 2 рет тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Бірінші мамыр мейрамының шығу тарихы әріде жатыр. Бұдан 3 мың жыл бұрын Италия тұрғындары жердің қамқоршысы, әйел құдайы Майяға табынған.Соның құрметіне бүгінге дейін мамыр айының алғашқы күні серуендеу мен салтанат мерекесі болып есептеледі. 1890 жылы Парижде өткен ІІ Интернационал Конгресінің шешімімен 1886 жылы Чикагода болған Америкалық еңбекшілердің 8 сағаттық жұмыс күнін талап етіп, капиталистер мен қанаушыларға қарсы жанқиярлық күресінің құрметіне Варшава қаласында сол жылдан бастап 1 мамыр еңбекшілердің ынтымағы мерекесі ретінде аталып келеді.

Айтулы мейрамды алғаш рет 1890 жылы Мажарстан, Бельгия, Алмания, Дания, Испания, Италия, Норвегия, АҚШ , Швеция, Франция сияқты мемлекеттер атап өтті. Содан бері қанша заман өтсе де, қазіргі таңда 1 мамыр мерекесін әлемнің 66 мемлекеті тойлайды.

1 мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі күні. 1995 жылы наурызда Қазақстан Халықтарының Ассамблеясы құрылды.

(http://baiganin.aktobe.gov.kz/kk/node/6822)

1. 1 мамыр қандай мейрам?

____________________________________________________________________

2. 1995 жыл - Қазақстан үшін қандай жыл?

_____________________________________________________________________

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Ер есімі – ел есінде!» бөлімі бойынша №2 жиынтық бағалау

1-тапсырма

Мәтінді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

1945 жылы мамырдың 9-нда Ұлы Отан Соғысы Кеңес елінің жеңісімен аяқталды. Бұл нағыз Ұлы Жеңіс болды. Сондықтан да осы күнді халықтар жыл сайын мейрамдап келеді.

Бұл күн – Қазақстан Республикасында да белгілі мереке күндердің бірі.

Қазақстандықтар соғысқа қатысып,ерлік көрсетті. Көптеген жауынгерлер теңдесі жоқ ерліктер жасады. 518 қазақстандық Кеңес Одағының Батыры атағын алды.

Қазақ қыздары Мәншүк Мәметова мен Әлия Молдағұлова – Шығыс қыздарынан тұңғыш рет Батыр атағын алды. Бұл атаққа Т.Бегелдинов, Л.Беда, С.Луганский, И.Павлов екі мәрте ие болды.

1. Мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпараттарды белгілеңіз.

2.Мәтіндегі 3 маңызды ақпаратты жазыңыз.

3. Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз.

2-тапсырма

Мектебіңіздегі 9 мамыр мерекесінің тойлануы туралы мәтін құрап жазыңыз (50-60 сөз).