«Әріптер және дыбыстар» тақырыбы бойынша 3-сыныпқа арналған әдістемелік құрал

1. Тақырыптың өзектілігі

Қазіргі таңда бастауыш сыныпта ағылшын тілін оқытуда оқушылардың дыбыстық мәдениетін қалыптастыру және грамматикалық сауаттылықтың негізін қалау маңызды міндеттердің бірі болып табылады.
3-сынып оқушылары үшін ағылшын тіліндегі әріп пен дыбыстың айырмашылығын түсіну, дұрыс дыбыстап оқу және жазу дағдыларын меңгеру — келесі кезеңдердегі тілдік жетістіктердің іргетасы.

Ағылшын тілі фонетикалық тұрғыдан қазақ тілімен салыстырғанда күрделі (мысалы, “a” әрпінің бірнеше дыбысталуы, “th”, “sh”, “ch” сияқты диграфтар бар), сондықтан оқушылардың дыбыстық және әріптік сәйкестікті түсінуі арнайы әдістемелік тәсілдерді қажет етеді.

Сондықтан бұл әдістемелік құралдың өзектілігі – 3-сынып оқушыларының ағылшын тіліндегі әріптер мен дыбыстарды дұрыс меңгеруін, дыбыстап оқу және дұрыс айту дағдыларын қалыптастыруға арналған тиімді әдістер мен жаттығуларды ұсынуында.

2. Зерттеу жұмысының мақсаты

3-сынып оқушыларына ағылшын тіліндегі әріптер мен дыбыстарды тиімді меңгертудің әдістемелік жүйесін әзірлеу, оқушылардың дыбыстық сауаттылығын, дұрыс айтылым мен оқылым дағдыларын дамытуға бағытталған оқыту үлгісін ұсыну.

3. Зерттеу міндеттері

1. Бастауыш мектеп оқушыларының жас ерекшелігіне сай ағылшын тілін оқытудың теориялық негіздерін талдау;

2. Ағылшын тіліндегі әріптер мен дыбыстардың ерекшеліктерін және оларды меңгертудің тиімді әдістерін анықтау;

3. “Әріптер және дыбыстар” тақырыбы бойынша сабақ үлгілері мен жаттығулар жүйесін жасау;

4. Ұсынылған әдістемелік тәсілдердің тиімділігін тәжірибелік сабақтар арқылы тексеру;

5. Әдістеменің нәтижелілігін оқушылардың айтылым, тыңдалым және оқылым дағдыларын бағалау арқылы дәлелдеу.

4. Зерттеу қадамдары (зерттеу кезеңдері)

1-кезең – Теориялық:

• Ағылшын тілін бастауыш сыныпта оқытудағы фонетикалық дағдылардың мәнін анықтау;

• “Әріптер және дыбыстар” тақырыбына қатысты отандық және шетелдік әдістемелерді талдау.

2-кезең – Әдістемелік:

• 3-сынып оқушыларына арналған сабақ жоспарлары мен жаттығулар жүйесін құрастыру;

• Фонетикалық ойындар (“Sound Bingo”, “Find the letter”, “Listen and repeat”) және интерактивті әдістерді енгізу.

3-кезең – Тәжірибелік:

• Мектеп жағдайында жасалған әдістемелік құралды тәжірибеден өткізу;

• Сабақ барысында оқушылардың дыбыстау, тыңдау және әріпті тану деңгейін бақылау.

4-кезең – Қорытынды:

• Зерттеу нәтижелерін талдау, тиімді әдістерді анықтау және әдістемелік ұсыныстарды ұсыну.

5. Зерттеудің педагогикалық жаңалығы

1. Фонетикалық оқытуда жаңа әдістемелік жүйе ұсынылды:
   Оқу процесінде әріп пен дыбыс сәйкестігін меңгертуде дыбыстық-әріптік сәйкестік карталары, интерактивті дыбыстық ойындар және аудио-визуалды материалдар жүйелі түрде қолданылды.

2. Коммуникативтік бағытта оқыту жүзеге асырылды:
   Оқушылар тек әріпті үйреніп қана қоймай, оны сөйлеу әрекетінде қолдануға үйренеді. Мысалы: “I can say /æ/ as in apple.”

3. Білім, дағды, құндылық тұрғысынан дамуы:

   • Білім: Оқушылар ағылшын алфавитін, әріптердің дыбысталуы мен айырмашылығын меңгереді;

   • Дағды: Дұрыс дыбыстап айту, тыңдап ажырату, сөздерді буындап оқу және жазу дағдылары дамиды;

   • Құндылық: Шетел тілін үйренуге қызығушылық, еңбекқорлық, өз ойын нақты жеткізуге ұмтылыс қалыптасады;

   • Функционалдық сауаттылық: Оқушылар фонетикалық білімін нақты коммуникативтік жағдайда қолдана біледі (мысалы, өз атын дұрыс айту, танысу, сөздерді тыңдап түсіну).

4. Практикалық нәтижелілік:
   Тәжірибелік сабақтар көрсеткендей, ұсынылған әдістеме арқылы оқушылардың ағылшын тілінде дұрыс дыбыстау, әріпті тану және сөзді дұрыс айту көрсеткіші едәуір артқан.

Қорытынды

Бұл әдістемелік құрал 3-сынып оқушыларына ағылшын тіліндегі әріптер мен дыбыстарды меңгертудің инновациялық, ойын арқылы және коммуникативтік әдістерге сүйенген тиімді жүйесін ұсынады.
Нәтижесінде оқушылардың дыбыстық сауаттылығы, фонетикалық есту қабілеті және тілдік функционалдық сауаттылығы артады.