Жағалбайлина Перизат Шамқалқызы Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының Жанкелдин ауданы білім бөлімінің «Ыбырай Алтынсарин атындағы жалпы білім беретін мектебі» КММ-сі

АРТ-ТЕРАПИЯ – ЖАН САУЛЫҒЫНЫҢ КІЛТІ

Қазіргі қоғамда адамның психикалық және эмоционалдық саулығын сақтау ерекше маңызға ие. Әсіресе жасөспірімдердің ішкі жан дүниесін түсіну, олардың өзін-өзі дұрыс танып, сезімдерін реттей білуіне көмектесу – психолог жұмысының негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Осы тұрғыда тәжірибеде жиі қолданылатын және тиімділігі дәлелденген әдістің бірі – арт-терапия.

Арт-терапия – өнер арқылы емдеу әдісі. Бұл тәсіл адамның ішкі сезімдерін шығармашылық әрекет арқылы сыртқа шығаруға мүмкіндік береді. Өнер адамға өз уайымын, қорқынышын, қуанышын немесе ашуын бейнелі түрде жеткізуге жол ашады. Әдетте бала өз сезімін сөзбен дәл жеткізе алмайды, алайда сурет, әуен, қимыл немесе әңгіме арқылы оны бейсаналы түрде білдіре алады. Сол себепті арт-терапия баланың ішкі әлемін тануда тиімді құрал саналады.

Психолог тәжірибесінде арт-терапияның әртүрлі түрлері қолданылады. Сурет терапиясы барысында бала өз көңіл күйін бейнелейді, бұл арқылы оның эмоционалдық жағдайын анықтауға болады. Музыкатерапия әдісінде тыныш әуен тыңдату немесе музыкалық ырғақпен жұмыс істеу арқылы ішкі күйзелісті жеңілдету көзделеді. Ертегі терапиясы – баланың өмірлік тәжірибесін қиял әлемімен ұштастыра отырып, оның ойлау қабілетін және өзін-өзі тануын дамытатын тиімді бағыт. Сондай-ақ қимыл-қозғалыс терапиясы, драматерапия, қолөнер терапиясы да кеңінен қолданылады.

Топтық арт-терапиялық жұмыстар балалардың бір-бірімен өзара түсіністігін арттырып, ұжымдағы психологиялық ахуалды жақсартуға ықпал етеді. Мұндай жұмыстар кезінде оқушылардың өз сезімін ашық айтуға, басқаны тыңдауға және өзара құрмет танытуға дағдыланатыны байқалады.

Психологтың арт-терапиядағы рөлі – баланың шығармашылық жұмысын бағалау емес, оның ішкі сезімін түсінуге тырысу. Әрбір сурет, әңгіме немесе бейне – баланың жан айнасы. Сол арқылы маман баланың мінез-құлқындағы өзгерістерді байқап, оған психологиялық қолдау көрсетеді. Тәжірибе көрсеткендей, арт-терапиялық әдістер қолданылғаннан кейін балалардың өзін-өзі бағалауы жоғарылап, эмоциясын бақылау қабілеті артады. Бұрын тұйық немесе мазасыз болған балалар біртіндеп ашылып, өз ойын еркін жеткізе бастайды. Бұл – шығармашылықтың адам жанына ем болатындығының айқын дәлелі.

Қорытындылай келе, арт-терапия – адамның рухани және психологиялық саулығын қалыптастырудың тиімді әдісі. Ол баланың бойындағы ішкі күйзеліс пен уайымнан арылуға, өз сезімін түсінуге, өзін қабылдауға көмектеседі. Сондықтан арт-терапия әдістерін психолог тәжірибесінде жүйелі түрде қолдану – тұлғаның үйлесімді дамуына жол ашатын маңызды қадам.