«Құрманғазы атындағы шағын жинақты жалпы білім
беретін»
коммуналдық мемлекеттік
мекемесі

Тақырып: Әртүрлі жарақат алғанда
алғашқы медициналық көмек көрсету
Сынып жетекшісі: Тулекова
Айсулу Турганбековна
Әртүрлі жарақат алғанда
алғашқы медициналық көмек көрсету
Алғашқы медициналық көмек –
бұл жарақат алған немесе кенеттен ауруға шалдыққан адамға оқиға
орнында көрсетілетін жедел және уақытылы көмек. Алғашқы көмек
науқастың өмірін сақтап қалу және оның жағдайын жеңілдету үшін
маңызды. Жарақаттың түріне қарай алғашқы көмек көрсету тәсілдері
әртүрлі болуы мүмкін. Төменде ең жиі кездесетін жарақат түрлері
және оларда көрсетілетін алғашқы көмек әдістері
сипатталады.
1. Кесу немесе
жаралану
Кесу немесе жаралану кезінде
негізгі мақсат – қан кетуді тоқтату және инфекцияның алдын
алу.
-
Көмек көрсету тәсілдері:
-
Қолыңызды және қажет болса жараны жуып,
тазалаңыз.
-
Жараға стерильді дәке немесе таза мата қойып, қан
тоқтағанша қысым жасаңыз.
-
Егер қан кету тоқтамаса, жараны жоғары
көтеріңіз.
-
Терең немесе ластанған жара болған жағдайда
дәрігерге жүгініңіз.
2. Сыну немесе шығу
Сынық немесе буынның шығуы кезінде зақымдалған
жерді қозғауға болмайды.
Көмек көрсету тәсілдері:
Зақымдалған дене бөлігін қозғалмайтын күйге
бекітіңіз (шина немесе қолда бар заттар
көмегімен).
Ауырсынуды азайту үшін зақымдалған жерге салқын
компресс қойыңыз.
Дәрігерді шақырыңыз немесе зардап шегушіні
ауруханаға жеткізіңіз.
3. Күйік
Күйік химиялық, термиялық, немесе электрлік болуы
мүмкін. Оның ауырлығына қарай алғашқы көмек көрсету тәсілдері
өзгереді.
-
Көмек көрсету тәсілдері:
-
Зақымдалған аймақты жылы ағынды сумен 10-15 минут
бойы жуыңыз.
-
Күйікті инфекциядан сақтау үшін таза, құрғақ
таңғышпен жабыңыз.
-
Күйікке май, йод немесе басқа да заттарды
жақпаңыз.
-
Терең күйік болған жағдайда медициналық көмекке
жүгініңіз.
4. Талып қалу
Талып қалу – қысқа мерзімді есінен тану
жағдайы.
-
Көмек көрсету тәсілдері:
-
Зардап шеккен адамды тегіс жерге жатқызып,
аяқтарын жоғары көтеріңіз.
-
Таза ауа кіруін қамтамасыз
етіңіз.
-
Маңдайына салқын компресс
қойыңыз.
-
Есін жимаған жағдайда тез арада дәрігер
шақырыңыз.
5. Улану
Улану – тамақтан, газдан, дәрі-дәрмектен немесе
химиялық заттардан болуы мүмкін.
-
Көмек көрсету тәсілдері:
-
Зардап шегушінің тыныс алу жолдары бітеліп
қалмауын қадағалаңыз.
-
Уланған заттың түрін анықтауға тырысыңыз және оны
дәрігерге хабарлаңыз.
-
Есін жоғалтқан жағдайда, зардап шегушіні
бүйірімен жатқызыңыз.
-
Газбен уланған жағдайда адамды таза ауаға
шығарыңыз.
6. Электр тоғымен
зақымдалу
Электр тоғымен зақымдалу өте қауіпті, себебі ол
дене күйігіне және жүрек тоқтауына әкелуі мүмкін.
-
Көмек көрсету тәсілдері:
-
Алдымен ток көзін ажыратыңыз.
-
Зардап шеккен адамды қауіпті аймақтан қауіпсіз
жерге шығарыңыз.
-
Егер жүрек соғысы немесе тыныс алу тоқтаған
болса, жасанды тыныс алу және жүрекке массаж жасауды
бастаңыз.
-
Тез
арада дәрігерді шақырыңыз.
7. Қан кету
Қан кету сыртқы немесе ішкі болуы
мүмкін.
-
Көмек көрсету тәсілдері:
-
Қан
ағуды тоқтату үшін жараға таза мата немесе дәке қойып, қысым
жасаңыз.
-
Егер қан артериядан тоқтамай ағатын болса,
жарадан жоғарырақ жерді артерияны басып немесе жгутпен қысу арқылы
қанды уақытша тоқтатыңыз.
-
Дереу медициналық көмек
шақырыңыз.
Жалпы ережелер:
-
Зардап шегушінің тыныс алуын және жүрек соғысын
тексеріңіз.
-
Есін жоғалтқан жағдайда, адамды қауіпсіз, тегіс
жерге жатқызып, ауа кіретіндей жағдай жасаңыз.
-
Дәрігер келгенше зардап шегушіні тыныштандырып,
жағдайын бақылаңыз.
Алғашқы көмек көрсету кез келген адамның міндеті
болуы мүмкін, сондықтан бұл білім әрбір адам үшін маңызды. Дұрыс
көрсетілген көмек өмірді сақтап қалудың басты факторы болып
табылады.