Ас қорыту ферменттерінің әсері

Ас қорыту ферменттері – ағзаға тамақпен бірге түскен күрделі заттарды ыдыратып, оларды сіңірілетін қарапайым заттарға айналдыратын арнайы ақуыздар. Әрбір фермент белгілі бір затқа әсер етіп, оны жай заттарға ыдыратады. Мысалы, ауыз қуысында бөлінетін «амилаза ферменті» көмірсуларды қарапайым қанттарға ыдыратады. Асқазандағы «пепсин ферменті» ақуыздарды пептидтерге, ал ішектегі «липаза ферменті» майларды май қышқылдары мен глицеринге ыдыратады. Ферменттердің әсері температура мен қышқылдық ортаның деңгейіне байланысты. Әр фермент белгілі бір рН деңгейінде тиімді жұмыс істейді. Мысалы, пепсин асқазанның қышқылды ортада жұмыс істесе, липаза ішектің сілтілі ортада белсенді болады. Сондықтан ас қорыту жүйесінің әртүрлі бөліктерінде әртүрлі ферменттер әрекет етеді, бұл үдерісті біртұтас және тиімді етеді.

Тапсырма 1: Төменде ас қорыту жүйесіндегі негізгі ферменттер және олардың әсер ететін қоректік заттары берілген. Әр ферменттің қандай қоректік затты ыдырататынын сәйкестендіріңіз.

Сәйкестендіруге арналған кесте:

Жауап:

- Пепсин - B (Ақуыздар)

- Амилаза - D (Крахмал)

- Липаза - C (Майлар)

- Мальтаза - A (Мальтоза)

Тапсырма 2: Кесте толтыру

Мәтін:

Төмендегі кестеде ас қорыту ферменттері, олардың әсер ету ортасы (асқазан, ұйқы безі, ішек) және олар ыдырататын қоректік заттар көрсетілген. Берілген мәліметтерді қолданып, кестені толтырыңыз.

Жауап:

Тапсырма 3: Анықтау

Мәтін:

Ас қорыту жүйесінде әр фермент белгілі бір рН ортада жақсы әсер етеді. Мысалы, пепсин асқазандағы қышқыл ортада жақсы әсер етеді, ал амилаза ауыз қуысындағы бейтарап ортада белсенді жұмыс істейді.

Сұрақ:

Төменде берілген ферменттердің әсер ету ортасын анықтаңыз:

- Пепсин__________________________

- Амилаза_________________________

- Липаза__________________________

Жауап:

- Пепсин: Қышқыл ортада (асқазан)

- Амилаза: Бейтарап ортада (ауыз қуысы)

- Липаза: Әлсіз сілтілі ортада (ащы ішек)

Тапсырма 4: Толықтыру тапсырмасы (Кестемен)

Мәтін:

Төменде ас қорыту ферменттерінің әсері туралы кесте берілген. Кестені қолданып, сәйкес келетін қоректік заттар мен ферменттерді толтырыңыз.

Жауап: