САБАҚ:

Мағжан Жұмбаев.

Бесік жыры.

Мектеп: «Көлащы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Күні:1.09.2018ж

Мұғалімнің есімі: Cагиева Жадыра Куанышбаевна

СЫНЫП: 3 «Б»

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Сабақ негізделген оқу

мақсаты (мақсаттары)

2.1.5.1 - өз ойы мен сезімін тірек сөздерді пайдалана отырып жеткізу

2.2.8.1 -мұғалімнің көмегімен сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау;

2.3.3.1 - шығармашылық жұмысын мұғалімнің көмегімен сурет, каллиграмма, фотосуреттер арқылы ұсыну

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

• Оқулықта берілген тапсырмаларды орындайды. Тақырыпты меңгереді.

Оқушылардың басым бөлігі:

• Тақырыптың маңызы туралы дәлелдеп айтып бере алады.

Кейбір оқушылар:

• Білімді сыныптастарына түсіндіріп оқулықтан тыс ресурстар қоса алады.

Бағалау критерийі

Топтық тапсырмаларды орындай алады.

Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар  және  әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.

Пәнаралық байланыс

Музыка, тарих.

Жоспарланған

уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде

жоспарланған жаттығулармен қатар,

ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы 5 минут

Топқа бөлу2 минут

Салт-дәстүр бойынша топқа бөлу

1. Бесік той

2. Шілдехана

3. Тұсау кесу

Психологиялық ахуал қалыптастыру: 2 минут

Орнымыздан тұрамыз,

Қос бүйiрдi сығамыз.

Оңға, солға бұрылып,

Бiр айналып шығамыз.

Бiр,екi, үш, төрт, бес

Қолды қолға ұрамыз

1. Бесік той

2. Шілдехана

3. Тұсау кесу

Ортасы 10 минут

3 минут

Қолдану 5 минут

Білу және түсіну 10 минут

Оқушылар оқулықтағы негізгі тақырыппен танысады.

Жұмбақ шешу. Сәбиге сәнді үй Анаға ән – күй. (Бесік)

Әлемде Бесік жырын айтпайтын халық жоқ. Бесік жырының басты қызметі-бесік тербелісіне ыңғайлас сазды әуен, ырғақты сөзбен баланы тыныштандыра отырып, оның жан-жүйесі мен санасына ұлттық тәрбиенің алғашқы нәрін сіңіру.

Топтық жұмыс:

-Бесік деген не? Бесік неден жасалған?
- Бесікке байлансты қандай ырым тиымдарды білесіңдер?
- Бесікке байланысты қандай салт – дәстүрлерді білесіндер? Оқушылардың шілдехана, бесік той, қырқынан шығару, түсау кесу туралы ойларын тыңдау.

Бағалау критерийі:

• Сұрақтарға жауап беру

Дескриптогрлар:

• Сұрақтарға жауап береді

• Өз ойларын айта алады

Бесік- бабамыздан қалған киелі мүлік. Қазақ бесікті қатты қадірлейтіндігі сонша , қазаүүүқ атасы жатқан бесікке баласы, немересі, шөбере, шөпшегін бөлейді.

Бесікке салуды көрсету. ( фильмнен үзінді )
-Сендер қандай бесік жырларын білесіңдер?

(1-2 оқушы айтады)

-Ендеше мынадай Бесік жырын тыңдап көрейік. Үнтаспадан тыңдату.

-Сендерге ұнады ма? Әннен қандай әсер алдыңдар?

. Бесік жырлары ел арасында ежелден айтылып, әбден қалыпқа түскен, барлық жерлерде мазмұны мен әуені өзгертілмей орындалады. Олар: «Әлди, әлди ақ, бөпем,, Ақ бесікке жат бөпем!» деген ана мейіріміне толы өлең жолдарымен басталып, баланы жұбататын, алдандырып тәтті ұйқыға батыратын шумақтарға ұласады.

«...Айыр қалпақ киісіп,

Ақырып жауға тиісіп,

Батыр болар ма екенсің!

Бармақтарың майысып,

Ою- өрнек ойысып,

Ұста болар ма екенсің!

Таңдайларың тақылдап,

Шешен болар ма екенсің!»деп баласының болашағынан көп үміт күтеді.

Бұл –бесік жырының бір түрі ғана. Осындай әдемі әуенмен астарында ізгі тілегі бар бесік жырын тыңдаған бала шебер болуға да, шешен болуға да ұмтылып өседі. Баланың бойына әсерлі әуен, сұлу сөзбен айтылатын ананың әлдиі ана сүтімен қосылып осылай сіңеді. Бесік жырының толып жатқан түрі бар. Сәбиінің аман өсуінен бастап, болашақ өміріне деген тілегі, сенімі, ниеті әдемі әнге шумақ болып өріліп, анасының айтуымен балаға жетеді. Тіпті алыстағы төркініне деген сағынышын да бөпесіне айтып, баласымен сырласа отырып «әй, әй, бөпем, артта қалған, елімді көрер ме екем ..» деп іштегі шерін бесік жырына қосқан. Анасының еліне деген сағынышы бөпеге беріліп, ол анасын аяйтын, ардақтайтын, мейірімді әрі жанашыр болып өседі екен.

Бесікті қарағай, қайыңнан, талдан иіп жасайды. Мұндай бесік жеңіл, ықшам әрі берік, көшіп-қонуға ыңғайлы болады. Бесікте жатқан бала әрі таза, әрі жылы жатады.

«Алма теру» әдісі

Әр топтан бір бала алма ағашына ілінген алма тандап алып, сол алма ішіндегі сұраққа жауап беруі тиіс.

• Мағжан Жұмабаев кім?

• Мағжан Жұмабаев қай жылы өмірге келді?

• Мағжан Жұмабаев Қазақстанның қай өңірінде туылған?

• Мағжан Жұмабаевтың қандай өлеңдері бар?

Оқулықпен жұмыс.

1. Мағжан Жұмабаев атамыздың Бесік жырын оқып көрелік.

Бағалау критерийі:

Өлеңді мәнерлеп оқу

Дескриптор:

• Өлеңді мәнерлеп оқи алады

• М.Жұмабаевтың қай жылы туылғанын айта алады

1-2 оқушыға мәнерлеп оқыту.

Бесік жыры

Күнім, айым,

Еркетайым,

Бөлейін енді.

Тыста дауыл,

Жатқан ауыл,

Ұйқың да келді.
2. Өлеңді талдау.

-1-бөлімінде не туралы айтылады?

-Балаға жылы сөздер айтып, бесікке бөлейін дейді.

2) Тыстағы ауыл жайлы айтылады.

3) Баланың жылы, жұмсақ төсегі- бесік екені жайлы айтылады.

4) Анасы баласына әлди, әлди деп көзіңді жұмып, тәтті ұйқыға бата ғой дейді.

5) Қорадағы малдар, төлдері барлығы да ұйқыда.

6) Баланы жұлдызға, күн нұрына теңеп, тәтті ұйқыға кіре ғой дейді.

«Интервью» әдісі

Жалпыға арналған тапсырма:

Оқушылар тақырып аясында сұрақтар құрастырады. Сұрақтар тақтаға ілінеді. Оқушылар бір-бірінің сұрақтарына жауап береді.

«Әлемді шарлау» әдісі арқылы түсіндіріледі.

бейне жазба

Алмаға жазылған сұрақтар

Мәнерлеп оқу

«Интервью» әдісі

Сергіту сәті

3 минут

Оқушылар орынынан тұрып, сергіту сәтін өткіземіз

«Аяқпен топ топ топ» би

Сергіту сәтіне арналған өлең

Аяқталуы 10 минут

Синтез

І топ. Суретпен жұмыс.

-Суретте кім бейнеленген?

-Суретке қарап, Алтынсариннің жоғарыда берілген өлеңін қара сөзбен әңгімеле.

-Түнде баласы жылағанда, барлығы ұйықтап жатқанда анасы тәтті ұйқысынан тұрып, баласын тамақтандырады. Бесігін тербетіп жұбатады.

ІІ топ. Ана мен балаға қатысты мақал-мәтелдер айтып көрейік.

Анаңның қарызынан

Меккеге үш арқалап апарсаң да құтылмайсың.

Әке-асқар тауың,

Ана- шалқар көлің.

ІІІ топ. -Сенің анаң саған қандай жылы сөздер айтады? (Гүл пішініндегі қағазға жазу,ана суретінің тұсына ілу)

Айым, күнім, жұлдызым, ботам, қошақаным, құлыншағым.

Бағалау критерийі:

Топ болып жұмыс істеу

Дескриптор:

• Топ болып жұмыс жасай алады

• Өз ойларын жеткізі алады

Сабақты қорытындылау. - Сабақ ұнады ма?

- «Бесік жырын» кім жазған?

- Бүгінгі сабақтан не алдың?

- Әрбір ана баласының адам болғанын қалайды, сол ананың тілегі орындалсын деп , «Тілек шоғын» жолдайық. Балалардың тілегі.

Оқушылар топпен жұмыс жасайды

Бағалау

2минут

Кері байланыс

3 минут

Кері байланыс кемесі