Бөлім

Адам

Педагогтің аты-жөні

С.Н.Айтбаганбетова

Күні:

13.11.2025ж

Сынып:3В

Қатысушылар саны:26

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Тыныс алу мүшелері.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

3.2.3.3 тыныс алу жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау;

3.1.2.3 экспериментті жоспарлау және жүргізу;

Сабақтың мақсаты

Тыныс алу жүйесімен танысады, оның адам ағзасындағы рөлін сипаттайды

Эксперимент жүргізеді,нәтижесін шығарады,қорытынды жасайды.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезең

уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы.

5 минут

Ынтымақтастық атмосферасы

Күннің нұрын алақанға саламын,

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Жарық, жылы, нәзік әрі мейрімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым.

-деп бүгінгі сабағымызды бастайық.

Өткен тақырыпқа шолу

«Миға шабуыл» әдісі арқылы жүреді.

-Өткен сабақта жаратылыстану пәнінен қандай тақырыпқа тоқталып едік?

-Балалар оқуға,ойнауға күш-қуатты қайдан алады?

-Күш – қуат таусылса, не істеу керек?

-Жеткілікті қуат алу үшін қалай тамақтану керек?

-Асқорыту қайдан басталады?

-Асқорыту кезінде тіл қандай қызмет атқарады?

Шайнағанда тамақ қандай өзгеріске түседі?

-Асқорытуға қандай ағзалар қатысады?

-Тамақ ағзамызда қанша метр жол жүреді?

-Асқорыту уақытын ата

Қорыту.Ас қорыту жүйесі — ағзаға түскен тағамды механикалық және химиялық жолмен өңдеп, оны сіңірілетін қарапайым заттарға айналдыратын күрделі жүйе. Бұл жүйенің негізгі қызметі — ағзаны энергиямен және құрылыс материалдарымен қамтамасыз ету.

«АДАЛ АЗАМАТ» біртұтас тәрбие бағдарламасындағы құндылықтарды оқу процесіне ұйымдастыру кезіңінен бастап, сабақтың әрбір кезеңінде жүргіземін

Құндылық: туған елі жерін қадірін түсіну;

Ай құндылығы: әділдік және жауапкершілік айы

Апталық дәйек сөз: «Жауапкершілік адамды адам етеді»

Орындарынан тұрып,қимыл арқылы көрсетіп,хормен айтады.

Сұрақтарға жауап береді.

Өз пікірін дәлелдейді.

Әр дұрыс жауап 1балл

Макет

АКТ тақта,пре

зентация,

үлестірмелі парақтар.

Сабақтың ортасы

15 мин

Жаңа сабақ Топтық жұмыс

Психологиялық дайындық.

Тәжірибеге нұсқау:

– Балалар, қане, бәріміз орнымыздан тұрайық.
– Қазір тәжірибе жасап көреміз.
– Аузымызды және мұрнымызды алақанмен жауып, 5 секундтай тыныс алмай көрейік.

(Балалар орындайды. 3–5 секундтан кейін мұғалім жалғастырады.)

– Қандай сезімде болдыңдар?
– Қиын болды ма?
– Неге?

Тәжірибеге нұсқау:

Оқушылар қолымызды кеудемізге қойып терең тыныс алыңдар.

Не байқадыңдар?

-Ал енді демді сыртқа шығарыңдар? Не өзгерді?

Ал енді 5рет секір.

Не өзгерді?

-Сен тез қимылдағанда, жүгіргенде, секіргенде не болады?

Міне, бұл – өкпенің жұмысы!

Мұғалімнің қорытынды сөзі:

• Бөтелкеден жасалған өкпе моделін көрсету арқылы түсіндіру.

– Дұрыс айтасыңдар, балалар.
– Біз тыныс алмай өмір сүре алмаймыз.
– Ауа – біздің өміріміздің тынысы, ал тыныс алу мүшелері – сол ауаны қабылдайтын ең маңызды мүшелеріміз.
– Ендеше, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы – «Тыныс алу мүшелері».

Адам күн сайын шамамен 20 000 рет тыныс алады.
Таза ауа – біздің

денсаулығымыздың кепілі!

– Балалар, біз жаңа ғана ауасыз не болатынын сезіндік, иә?
– Демек, ауа – өмірдің негізі, ал тыныс алу мүшелері – сол ауаны денемізге жеткізетін мүшелер.
– Бүгін біз тыныс алу мүшелерінің атауларын және олардың қалай жұмыс істейтінін білеміз.

Тыныс алу жүйесі бірнеше мүшеден тұрады. Олар бір-бірімен байланысып, ауаны ішке тартып, қайта шығарады.

• Бейнеролик көрсету

Мұрын арқылы тыныс алып, демді ауыздан шығару неге дұрыс саналады? Неліктен аязды күндері осылай демалған дұрыс?

Тыныс алу мүшелері

Мұрын қуысы – ауаны жылытып, тазалайтын “ауа сүзгісі”.
Мұрынсыз дем алсақ, ауа суық әрі лас болар еді.

Жұтқыншақ пен көмей – “ауа жолындағы шлагбаум”.
Көмейде орналасқан дауыс шымылдығы арқылы біз сөйлейміз!

Кеңірдек – ауаны өкпеге жеткізетін

Бронхтар мен өкпе – ауа таралатын “ағаш бұтақтары” сияқты.
Өкпенің ұсақ көпіршіктері – альвеолалар, оларда ғажайып алмасу жүреді:
оттегі қанға өтеді, ал көмірқышқыл газы сыртқа шығады.

Таратпа материалмен жұмыс.

Оқушыларға таратпа матерал беріледі.Осы қағазға тыныс алу мүшелерінің атауларын жазу керек.

Дәптермен жұмыс .

Тәжірибеге қатысады.

Сұрақтарға жауап береді,пікірін дәлелдейді.

Бейнероликті қарайды,өз ойын айтады.

Таратпа матералмен жұмыс жасайды.

Дәптермен жұмыс жасайды.

Бағалау критерийі

Тыныс алу жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттайды

Дескриптор:

Топтық жұмысқа қатысу,сұрақтарға жауап беру – 2 балл

Қарау,сұрақтарға жауап беру – 1 балл

Тапсырмаларды дұрыс орындау – 1балл

Дәптермен жұмыс – 1 балл

https://youtube.com/shorts/w-3UsV3LGx8?si=FYgVn_wjk-aiYzHK

Таратпа материал

дар

Дәптер

5 мин

Сергіту сәті

Аэродоппен,шармен,тыныс алу жаттығуына арналған шеңбермен тыныс алу жаттығуларын орындайды.

Оқушылар тыныс алу жаттығуларын орындайды.

Жарайсыңдар!

15 мин

ҚБ 2-тапсырма

Топтық жұмыс

1-топ.

“Тыныс алу жүйесінің моделі”

Мақсаты:

Тыныс алу мүшелерінің құрылымы мен қызметін көрнекі түрде көрсету.

Тапсырма:

Топқа шар,түтікше,суреттер,

жапсырма беріледі.Соңында топ өз моделін қорғайды (2–3 минут).

2-топ.

“Мен – тыныс алу мүшесімін” (рөлдік ойын)

Мақсаты:

Әр мүшенің қызметін есте сақтау және түсіндіру.

Тапсырма:

• Әр топқа бір-бір мүше беріледі (мысалы: мұрын, кеңірдек, өкпе, бронх).

• Топ сол мүшенің рөлін ойнайды: ол не істейді, неге маңызды, онсыз не болар еді.

• Шағын қойылым немесе диалог түрінде көрсету.

Мысалы:Мен мұрынмын! Ауаны тазалаймын, жылытып, иіс сеземін!
– Ал мен өкпемін! Менсіз ағзаға оттегі жетпейді!

3- топ “Дұрыс тыныс алу манызды” (сызба құрастыру)

Мақсаты:

Топ мүшелері дұрыс тыныс алудың маныздылылығы мен тыныс алу жолдарын қорғау туралы жазады.

• Дәрігер кеңесі.

Тыныс алу мүшелерін қорғау жолдары

– Тыныс алу мүшелері әрдайым таза ауаны қажет етеді.
Сондықтан:
✅ Күн сайын таза ауада серуендеу керек.
✅ Мұрынмен дем алу керек.
✅ Түтін мен шаң көп жерден аулақ болу керек.
✅ Тыныс алу мүшелері ауырғанда (мысалы, тұмау, жөтел кезінде) дәрігерге қаралу қажет.

Қорытындылау Plikers платформасы арқылы жүзеге асады.

1. Тыныс алу жүйесінің негізгі қызметі қандай?
A) Қоректік заттарды тасымалдау
B) Оттегіні қабылдап, көмірқышқыл газын шығару ✅
C) Қан өндіру
D) Дене температурасын реттеу

2. Тыныс алу жүйесіне кіретін мүше қайсы?
A) Асқазан
B) Өкпе ✅
C) Бүйрек
D) Жүрек

3. Мұрын қуысындағы түктердің қызметі қандай?
A) Иісті сезу
B) Ауаны жылыту
C) Ауаны тазарту ✅
D) Дыбыс шығару

4. Өкпенің ішінде ауа алмасу жүретін ең ұсақ көпіршіктер қалай аталады?
A) Бронхылар
B) Кеңірдек
C) Альвеолалар ✅
D) Қылтамырлар

5. Тыныс алу жолының дұрыс реті қандай?
A) Мұрын – жұтқыншақ – кеңірдек – бронхы – өкпе ✅
B) Кеңірдек – мұрын – өкпе – бронхы
C) Өкпе – бронхы – кеңірдек – мұрын
D) Мұрын – бронхы – жұтқыншақ – өкпе

Оқушылар жауап береді.

Қорытынды ой:

Адам өмірі тыныс алумен тығыз байланысты.
Тыныс алу мүшелерін қорғау – өз денсаулығымызды қорғау! ?

Тыныс алу жүйесінің моделін жасайды,қорғайды.

Тыныс алу мүшелерінің қызметін рольдік ойын арқылы көрсетеді.

Оқушылар дәрігер кеңесін тындайды.

Оқушылар кюар код арқылы жауап береді.

Дескриптор:

Топ мүшелері тапсырманы толық орындаса -2 балл

Cұрақтарға дұрыс жауап берсе –

2 балл

суреттер

қима қағаздар.

шар,түтік

ше.

тыныс алу мүшелері

нің атаулары жазылған қима қағаз.

плакат,маркер.

Сабақтың соңы

5 мин

Интербелсенді тақтада түсіндім,сұрағым бар,түсінбедім батырмасын басып кері байланыс жасайды.

Оқу тапсырмасы: Мәтінді оқып, мазмұндау.

Түсінгені туралы ой қорытады. Тапсырманы жазып алады.

ҚБ қойылады.

интербел

сенді тақта