Ата-ананың құқықтық сауаттылығы

Баяндама

Кіріспе
Қазіргі қоғамда ата-ананың құқықтық сауаттылығы – балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғаудың басты шарттарының бірі. Бала тәрбиесінде заңнамалық талаптарды білу ата-аналарға өз міндеттерін дұрыс орындауға, құқықтық даулардан аулақ болуға және балаларға қауіпсіз орта қалыптастыруға көмектеседі.

1. Ата-ананың құқықтары мен міндеттері
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, ата-аналарға мынадай құқықтар мен міндеттер жүктеледі:

• Білім беру құқығы: Ата-аналар балаларын сапалы біліммен қамтамасыз етуі тиіс. «Білім туралы» заңға сәйкес, ата-аналар балаларын мектепке беру міндетін орындай отырып, олардың орта білім алуына кепілдік береді.

• Тәрбие құқығы: Ата-аналар балаларының мәдени, адамгершілік және рухани тәрбиесімен айналысуы керек.

• Денсаулық пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету: Баланың денсаулығына зиян келтірмеу, оны қауіптен қорғау ата-ананың міндеті болып табылады.

• Азаматтық-құқықтық жауапкершілік: Кәмелетке толмаған балалардың әрекеттері үшін ата-аналар жауап береді.

2. Баланың құқықтары мен оларды қорғау
Қазақстан Республикасы Конституциясының 27-бабында «Балаларға қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу – ата-ананың табиғи құқығы әрі парызы» деп көрсетілген. Сонымен қатар, Бала құқықтары туралы Конвенция мен «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» Кодексте баланың негізгі құқықтары бекітілген:

• Өмір сүру және дамуға құқығы

• Білім алуға құқығы

• Ата-анамен бірге тұру құқығы

• Күш көрсетуден қорғалу құқығы

• Пікір білдіру құқығы

Ата-аналар осы құқықтарды сақтай отырып, балаларын дұрыс тәрбиелеуге, олардың дамуына кедергі келтірмеуге және заңсыз әрекеттерге жол бермеуге міндетті.

3. Ата-ананың құқықтық сауаттылығының маңыздылығы
Құқықтық сауаттылық – ата-аналардың өз балаларының құқықтарын қорғауы мен оларға дұрыс бағыт-бағдар беруіне ықпал етеді. Оның маңыздылығы:

• Заң бұзушылықтың алдын алу: Балаларды зорлық-зомбылықтан, қанаудан және құқықбұзушылықтан қорғау.

• Отбасындағы жанжалдардың алдын алу: Құқықтық сауатты ата-ана отбасылық кикілжіңдерді заң аясында шешуге тырысады.

• Баланы дұрыс тәрбиелеу: Бала құқықтары туралы білім ата-ананың дұрыс тәрбие беруіне ықпал етеді.

Қорытынды
Ата-ананың құқықтық сауаттылығы – баланың толыққанды дамуы мен қорғалуына негіз болатын басты фактор. Сондықтан ата-аналар өз құқықтары мен міндеттерін біліп, заңнаманы сақтауы керек. Осы арқылы біз балаларымызға қауіпсіз, әділетті және мейірімді орта қалыптастыра аламыз.