Аталар сөзі – тәрбие көзіМақсаты: Халқымыздың ата заманнан келе жатқан ұлттық мұрасының бірі ұлттық салт-дәстүр негізінде адамгершілікке, имандылыққа, инабаттылыққа тәрбиелеу. Ұлттық дүние таным негіздерін қалыптастыру. Бабалардан қалған ұлағатты, ғибрат аларлық сөздерді балаларға ұғындыру, сол сөздерден өнеге алуға баулу.Көрнекілігі:Қанатты сөздер, мақал-мәтелдер. Ұлттық нақышты сөздер, сөзжұмбақ, ребус, ойын «Бой жазу», т.б. ойындар.(«Ата толғауы» күйі жәймен ойнап тұрады.)1-оқушы: Ата салты – ардақтыӘрбір сөзі салмақты.Сол сөздерді ұқпасаңТістерсің бір күн бармақты.2-оқушы:Көп жасаған қарияАқылы теңіз – дарияКөп өнеге сөзі барСөзі соқпақ, өзі нәр.3-оқушы:Өмірде не жетім?4-оқушы:Өмірде тоғыз жетім бар.Халқына сенімсіз болса – хан жетім.Ханы ақылсыз болса – халқы жетім.Кеңесшісі ақылсыз болса –әкім жетім.Су жоқ құдық – жетім,Ұлы жоқ әке – жетім.Қызы жетесіз болса ана – жетім.Шәкіртсіз ұстаз – жетім,Ата-анасы жоқ бала жетім.5-оқушы:Үйде кім, елде кім қадірлі?6-оқушы:Үйде қонақ, қарт, бала қадірлі.Елде хан, әкім, ұстаз қадірлі.7-оқушы:Жоқты бар, ашты тоқ ететін кім?8-оқушы:Әке қанша мейірімді болса да, ананың жөні бөлек, Жоқты бар, ашты тоқ ететін де ана. Анасыз бала ұйықтамайды, қатықсыз айран ұйымайды.9-оқушы:Елді кім, үйді кім бүлдіреді?10-оқушы: Елді өсекші бүлдіреді, үйді ақылсыз бала бүлдіреді.Әкім ақылсыз болса – ел тозады, өсек әкімді өсірмейді. Үйдегі алтын қазық кім?11-оқушы: Үйдегі алтын қазық – ана. Ана ақылды болса, бала дана болады. Ана тәрбиесі қызға үлгі, әке тәрбиесі ұлға үлгі. Ана ақылшың, әке қамқоршың.Ойын: «Дауыссыз дыбыстарды қойып, сөздерді дұрыс оқу. Ребус шешу.«Бой жазу» ойыны:10. Кіші жүздің биі (Әйтеке), Орта жүздің, Ұлы жүздің биілерін атау.11. Жұма күндері қазақтардың баратын жері (мешіт)12. Сәті күн (сәрсенбі)13. Аптаның қасиетті күні (Жұма)12-оқушы:Адамға ақыл беретін кімдер?13-оқушы:Ата-ана, ұстаз, дос. Ата-ана ақылын баласына айтады, ұстаз шәкіртіне айтады. Адал дос ақылшың, ақылшы дос – жақының. Досы көптің табысы көп, табысы көптің жақыны көп.Адамның ақылы қайда?14-оқушы: Ханның ақылы тағында,Әкенің ақылы жанында.Ғалымның ақылы басында,Ананың ақылы жасында.Жігіттің ақылы жақсылығында,Ақымақтың ақылы кім көрінгеннің қалтасында.Тәрбиеші: Күнделікті өмірде үлкен адамдардың айтып отыратын ырым мен тыйым сөздер жарысын өткізейік. Кім көп біледі, кімнің есінде қалғанын көрейік1-оқушы: Отқа су құйма, түкірме. Себебі кезінде ата-аналарымыз отқа табынған. От өмір, тіршілік көзі саналған.2-оқушы:Жыңғылмен тас қамшылама.3-оқушы:Итке ожаумен ас құйма.4-оқушы:Аққуды атпа.(Осылайша балалар тыйым сөздер айтып жарысады)«Қазақша» би.Тәрбиеші: Ендігі кезекте біз ненің жақсы, ненің жаман екендігімен, қасиетті ұғымдармен танысуымыз керек. Бұл бөлім сайыс түрінде өтеді. Жерден ауыр не бар?1-оқушы:Жерден ауыр – ақыл, білім.Тәрбиеші:Судан терең не бар?2-оқушы:Судан терең – оқу, ғылым.Тәрбиеші:Оттан ыстық не бар?3-оқушы:Оттан ыстық – адамның өмірі.Тәрбиеші:Көктен биік не бар?4-оқушы:Көктен биік – тәкәппардың көңілі.Тәрбиеші:Алтын алаш деген не?5-оқушы:Алтын алаш деген – Алаш ханның балалары: Қазақ, Қарақалпақ, Қырғыз, Өзбек, Түркімен, Жайылхан.«Менің елім Қазақстан» әні орындалады.Тәрбиеші:Ендігі сайысымызды мақал-мәтел айту түрінде жалғастырамыз. Мақалды бір оқушы бастауы керек, ол кімге доп берсе, сол оқушы мақалды жалғастыруы керек. Таңдап алынған мақалдар тіл, шешендік, ата-ана, ұл, қыз туралы айтылатын мақалдар.1.Таппасаң сөздің жүйесін / отына өзің күйесің.2.Ақылдың сөзі қысқа / көпке болар нұсқа.3.Шешен сөз бастар / батыр қол бастар.4.Қылыш жарасы бітеді / сөз жарсы бітпейді.5.Көп ішінде сөйлеген / ойға салмай сөйлеген.6.Көсемдіктің белгісі / шешендіктің белгісі.7.Көп сөз – күміс / ас сөз алтын.8.Жақсы жігіт аспандағы жұлдыз / Жақсы қыз жағадағы құндыз.9.Әке көрген оқ жонар / шеше көрген тон пішер.10.Өткір тіл дарын / ұзын тіл жауың.11.Келісті сөз – күміс / жемісті жұмыс – алтын.12.Тоқсан ауыз сөздің / тобықтай түйіні бар.13.Тіл тас жарады / тас жармаса бас жарады.14.Жігіт болсаң жеті елдің тілін біл / немесе жеті түрлі ғылым біл / допты тәрбиешіге қайтарып береді.Тәрбиеші: Міне, балалар, сендер тәлім-тәрбие аларлықтай «Ақыл сөз, нақыл сөздер» өте көп екен. Сондықтан да үлкендердің әр сөзіне зер салып, әр сөзінің астарына үңіле білу керек. Әсіресе, тәрбиешілердің, мұғалімдердің әр сөзін ұғып, кәрі адамдардың ақылын естеріңе сақтағандарың жөн.
11 Ақпан 2019
772
0 рет жүктелген
