АТФ құрылысы мен атқаратын қызметі

Мұғалімнің аты-жөні:

Пән/Сынып:

Биология, 10 сынып

Қай аптаның нешінші сабағы

22 сабақ

Тарау немесе бөлім атауы:

4-бөлім. Тыныс алу

Сабақтың тақырыбы:

&17 Аденозинфосфор қышқылыңың (АТФ) құрылысы мен атқаратын қызметі

Оқу мақсаты:

10.1.4.1 АТФ-тың құрылысы мен қызметтерін сипаттау

Бағалау критериі:

• АТФ-тың құрылысын біледі;

• АТФ-тың қызметтерін сипаттайды;

Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыптың түсіндірілуі

Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)

Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету

Жеке жұмыс

Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы

Уақыты

Кезеңдері

Тапсырма

Тапсырманың мақсаты

Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?

Бағалау

Ресурстар

1

минут

Ұйымдас тыру

Сәлеметсіздер ме, оқушылар. Біз сіздермен Биология пәнімен танысуды ары қарай жалғастырамыз.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Аденозинфосфор қышқылыңың (АТФ) құрылысы мен атқаратын қызметі

Сіздің білетініңіз:

• АТФ молекуласының құрылысын біледі

Сіздің меңгеретініңіз:

•   АТФ молекуласының жасушадағы рөлін

Презентация

Слайд 1

8 минут

9 минут

2

минут

Жаңа сабақ

Тапсырма

Бекіту

АТФ молекуласының құрылысы

АТФ – аденозинтрифосфат

АТФ – аденозин (аденин+рибоза) мен фосфор қышқылының үш молекуласынан тұратын органикалық қосылыс.

1. Азоттық негіз – аденин

2. Қант (пентоза) – рибоза

3. Фосфор қышқылының 3қалдығы

АТФ- бұл бір нуклеотидті аденозинүшфосфор қышқылы

ДНҚ және РНҚ-дан айырмашылығы АТФ-тың азотты негізі тек А – аденин болуы мүмкін. Кез келген нуклеотидтердегі барлық азотты негіздер, әдетте бас әріптермен белгіленеді.

Г-гуанин

Ц-цитозин

Т-тимин

У-урацил

АТФ-на тән бескөміртекатомды

қант (моносахарид) - ол пентоза – рибоза С₅Н₁₀О₅. Рибоза 1905 жылы ашылды, РНҚ, ДНҚ және В тобындағы АТФ дәрумендер құрамына кіреді.

АТФ молекуласындағы фосфор қышқылы басқа кез келген қосылыстағы сияқты болады. Оның формуласы - Н₃РО_4. Үздіксіз АТФ молекуласының ерекшелігі оның әр молекуласының құрамында үшфосфор қышқылының қалдығы болуында. Барлық үшфосфор қышқылының қалдығы рибозаға бірінің артынан бірі жалғасады. Сондықтан да ол үшфосфат деп аталады. Сонымен, АТФ нуклеотидінде бескөміртекті қант – рибоза, азотты негіз – аденинмен және үшфосфор қышқылының қалдығымен байланысады.

АТФ молекуласының жасушадағы рөлі

Кез келген тірі жасушада АТФ негізгі биологиялық энергия көзі болып табылады. Барлық тірі ағзалар үшін АТФ рөлі ДНҚ және РНҚ рөлі тәрізді әмбебап. Тірі ағзалардың ішінде жасушасыз тіршіліктің иесі – вирустарда ғана АТФ болмайды. Басқа жасушалардың барлығында әр түрлі мөлшерде АТФ молекуласы болады.

Тірі ағзаларда аккумулятор қызметін АТФ молекуласы атқара алады. Бұны фосфор қышқылының арасындағы макроэргиялық байланыстар атқарады. Егер жасушаға энергия керек болса, АТФ ыдырып АДФ-қа, одан кейін АМФ-қа айналады. Бұл үрдістің нәтижесінде түзілген энергия биосинтезге, бұлшықеттердің жиырылуына, дененің жылумен қамтамасыз етілуіне жұмсалады.

АМФ АДФ АТФ

АТФ арқылы ағзаға қажетті барлық пайдалы энергия өтеді. Тәулігіне бір молекула АТФ 2-3 мың рет ыдырап, қайта түзіледі, сондықтан АТФ молекуласын “жасушаның энергетикалық валютасы” деп атайды.

№1 Тапсырма. Төменде берілген суретті қолданып, АТФ молекуласының құрам - бөліктері мен өзгерістерін 1-5 ке дейінгі сандар бойынша жазыңыз.

№2 Тапсырма. АТФ-ның жасушадағы қызметіне екі мысал келтіріңіз.

Сабағымызды қорытындылайық.

Бүгінгі сабақта:

• АТФ-тың құрылысын білдім;

• АТФ-тың қызметтерін сипаттадым;

Оқу тапсырмасы.

АТФ жасушадағы тұрақты энергия көзі. Оның қызметін аккумулятормен салыстыруға болады. Неліктен, түсіндіріңіз.

Жаңа тақырыпты меңгеру

1300 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған.

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

География пәні бойынша барлық материалдарды көру

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ