Мұғалімнің аты-жөні:

Пән/Сынып:

Биология, 10 сынып

Қай аптаның нешінші сабағы

22 сабақ

Тарау немесе бөлім атауы:

4-бөлім. Тыныс алу

Сабақтың тақырыбы:

&17 Аденозинфосфор қышқылыңың (АТФ) құрылысы мен атқаратын қызметі

Оқу мақсаты:

10.1.4.1 АТФ-тың құрылысы мен қызметтерін сипаттау

Бағалау критериі:

• АТФ-тың құрылысын біледі;

• АТФ-тың қызметтерін сипаттайды;

Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыптың түсіндірілуі

Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)

Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету

Жеке жұмыс

Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы

Уақыты

Кезеңдері

Тапсырма

Тапсырманың мақсаты

Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?

Бағалау

Ресурстар

1

минут

Ұйымдас тыру

Сәлеметсіздер ме, оқушылар. Біз сіздермен Биология пәнімен танысуды ары қарай жалғастырамыз.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Аденозинфосфор қышқылыңың (АТФ) құрылысы мен атқаратын қызметі

Сіздің білетініңіз:

• АТФ молекуласының құрылысын біледі

Сіздің меңгеретініңіз:

•   АТФ молекуласының жасушадағы рөлін

Презентация

Слайд 1

8 минут

9 минут

2

минут

Жаңа сабақ

Тапсырма

Бекіту

АТФ молекуласының құрылысы

АТФ – аденозинтрифосфат

АТФ – аденозин (аденин+рибоза) мен фосфор қышқылының үш молекуласынан тұратын органикалық қосылыс.

1. Азоттық негіз – аденин

2. Қант (пентоза) – рибоза

3. Фосфор қышқылының 3қалдығы

АТФ- бұл бір нуклеотидті аденозинүшфосфор қышқылы

ДНҚ және РНҚ-дан айырмашылығы АТФ-тың азотты негізі тек А – аденин болуы мүмкін. Кез келген нуклеотидтердегі барлық азотты негіздер, әдетте бас әріптермен белгіленеді.

Г-гуанин

Ц-цитозин

Т-тимин

У-урацил

АТФ-на тән бескөміртекатомды

қант (моносахарид) - ол пентоза – рибоза С₅Н₁₀О₅. Рибоза 1905 жылы ашылды, РНҚ, ДНҚ және В тобындағы АТФ дәрумендер құрамына кіреді.

АТФ молекуласындағы фосфор қышқылы басқа кез келген қосылыстағы сияқты болады. Оның формуласы - Н₃РО_4. Үздіксіз АТФ молекуласының ерекшелігі оның әр молекуласының құрамында үшфосфор қышқылының қалдығы болуында. Барлық үшфосфор қышқылының қалдығы рибозаға бірінің артынан бірі жалғасады. Сондықтан да ол үшфосфат деп аталады. Сонымен, АТФ нуклеотидінде бескөміртекті қант – рибоза, азотты негіз – аденинмен және үшфосфор қышқылының қалдығымен байланысады.

АТФ молекуласының жасушадағы рөлі

Кез келген тірі жасушада АТФ негізгі биологиялық энергия көзі болып табылады. Барлық тірі ағзалар үшін АТФ рөлі ДНҚ және РНҚ рөлі тәрізді әмбебап. Тірі ағзалардың ішінде жасушасыз тіршіліктің иесі – вирустарда ғана АТФ болмайды. Басқа жасушалардың барлығында әр түрлі мөлшерде АТФ молекуласы болады.

Тірі ағзаларда аккумулятор қызметін АТФ молекуласы атқара алады. Бұны фосфор қышқылының арасындағы макроэргиялық байланыстар атқарады. Егер жасушаға энергия керек болса, АТФ ыдырып АДФ-қа, одан кейін АМФ-қа айналады. Бұл үрдістің нәтижесінде түзілген энергия биосинтезге, бұлшықеттердің жиырылуына, дененің жылумен қамтамасыз етілуіне жұмсалады.

АМФ АДФ АТФ

АТФ арқылы ағзаға қажетті барлық пайдалы энергия өтеді. Тәулігіне бір молекула АТФ 2-3 мың рет ыдырап, қайта түзіледі, сондықтан АТФ молекуласын “жасушаның энергетикалық валютасы” деп атайды.

№1 Тапсырма. Төменде берілген суретті қолданып, АТФ молекуласының құрам - бөліктері мен өзгерістерін 1-5 ке дейінгі сандар бойынша жазыңыз.

№2 Тапсырма. АТФ-ның жасушадағы қызметіне екі мысал келтіріңіз.

Сабағымызды қорытындылайық.

Бүгінгі сабақта:

• АТФ-тың құрылысын білдім;

• АТФ-тың қызметтерін сипаттадым;

Оқу тапсырмасы.

АТФ жасушадағы тұрақты энергия көзі. Оның қызметін аккумулятормен салыстыруға болады. Неліктен, түсіндіріңіз.

Жаңа тақырыпты меңгеру

Жүктеу

ЖИ арқылы жасау

ЖИ арқылы жасау

Бөлісу

Материалға шағымдану

Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз

Жариялаған:

Әмір Ляззат Нұрланқызы

19 Сәуір 2023

1454

Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз

Шағымды қалдыру

АТФ құрылысы мен атқаратын қызметі

Тақырып бойынша 11 материал табылды

АТФ құрылысы мен атқаратын қызметі

Материал туралы қысқаша түсінік

АТФ құрылысы мен атқаратын қызметі

Материалды жүктеу

Материалдың қысқаша нұсқасы

Мұғалімнің аты-жөні:
Пән/Сынып:			Биология, 10 сынып
Қай аптаның нешінші сабағы			22 сабақ
Тарау немесе бөлім атауы:			4-бөлім. Тыныс алу
Сабақтың тақырыбы:			&17 Аденозинфосфор қышқылыңың (АТФ) құрылысы мен атқаратын қызметі
Оқу мақсаты:			10.1.4.1 АТФ-тың құрылысы мен қызметтерін сипаттау
Бағалау критериі:			АТФ-тың құрылысын біледі; АТФ-тың қызметтерін сипаттайды;
Саралап оқыту тапсырмалары
Ұжымдық жұмыс Жаңа тақырыптың түсіндірілуі				Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма) Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету	Жеке жұмыс Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы
Уақыты	Кезеңдері	Тапсырма			Тапсырманың мақсаты	Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?	Бағалау	Ресурстар
1 минут	Ұйымдас тыру	Сәлеметсіздер ме, оқушылар. Біз сіздермен Биология пәнімен танысуды ары қарай жалғастырамыз. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Аденозинфосфор қышқылыңың (АТФ) құрылысы мен атқаратын қызметі Сіздің білетініңіз: • АТФ молекуласының құрылысын біледі Сіздің меңгеретініңіз: •   АТФ молекуласының жасушадағы рөлін						Презентация Слайд 1
8 минут 9 минут 2 минут	Жаңа сабақ Тапсырма Бекіту	АТФ молекуласының құрылысы АТФ – аденозинтрифосфат АТФ – аденозин (аденин+рибоза) мен фосфор қышқылының үш молекуласынан тұратын органикалық қосылыс. Азоттық негіз – аденин Қант (пентоза) – рибоза Фосфор қышқылының 3қалдығы АТФ- бұл бір нуклеотидті аденозинүшфосфор қышқылы ДНҚ және РНҚ-дан айырмашылығы АТФ-тың азотты негізі тек А – аденин болуы мүмкін. Кез келген нуклеотидтердегі барлық азотты негіздер, әдетте бас әріптермен белгіленеді. Г-гуанин Ц-цитозин Т-тимин У-урацил АТФ-на тән бескөміртекатомды қант (моносахарид) - ол пентоза – рибоза С5Н10О5. Рибоза 1905 жылы ашылды, РНҚ, ДНҚ және В тобындағы АТФ дәрумендер құрамына кіреді. АТФ молекуласындағы фосфор қышқылы басқа кез келген қосылыстағы сияқты болады. Оның формуласы - Н3РО4. Үздіксіз АТФ молекуласының ерекшелігі оның әр молекуласының құрамында үшфосфор қышқылының қалдығы болуында. Барлық үшфосфор қышқылының қалдығы рибозаға бірінің артынан бірі жалғасады. Сондықтан да ол үшфосфат деп аталады. Сонымен, АТФ нуклеотидінде бескөміртекті қант – рибоза, азотты негіз – аденинмен және үшфосфор қышқылының қалдығымен байланысады. АТФ молекуласының жасушадағы рөлі Кез келген тірі жасушада АТФ негізгі биологиялық энергия көзі болып табылады. Барлық тірі ағзалар үшін АТФ рөлі ДНҚ және РНҚ рөлі тәрізді әмбебап. Тірі ағзалардың ішінде жасушасыз тіршіліктің иесі – вирустарда ғана АТФ болмайды. Басқа жасушалардың барлығында әр түрлі мөлшерде АТФ молекуласы болады. Тірі ағзаларда аккумулятор қызметін АТФ молекуласы атқара алады. Бұны фосфор қышқылының арасындағы макроэргиялық байланыстар атқарады. Егер жасушаға энергия керек болса, АТФ ыдырып АДФ-қа, одан кейін АМФ-қа айналады. Бұл үрдістің нәтижесінде түзілген энергия биосинтезге, бұлшықеттердің жиырылуына, дененің жылумен қамтамасыз етілуіне жұмсалады. АМФ АДФ АТФ АТФ арқылы ағзаға қажетті барлық пайдалы энергия өтеді. Тәулігіне бір молекула АТФ 2-3 мың рет ыдырап, қайта түзіледі, сондықтан АТФ молекуласын “жасушаның энергетикалық валютасы” деп атайды. №1 Тапсырма. Төменде берілген суретті қолданып, АТФ молекуласының құрам - бөліктері мен өзгерістерін 1-5 ке дейінгі сандар бойынша жазыңыз. №2 Тапсырма. АТФ-ның жасушадағы қызметіне екі мысал келтіріңіз. Сабағымызды қорытындылайық. Бүгінгі сабақта: АТФ-тың құрылысын білдім; АТФ-тың қызметтерін сипаттадым; Оқу тапсырмасы. АТФ жасушадағы тұрақты энергия көзі. Оның қызметін аккумулятормен салыстыруға болады. Неліктен, түсіндіріңіз.			Жаңа тақырыпты меңгеру Материалды жүктеу Жүктеу Сақтау Бөлісу ЖИ арқылы жасау Файл форматы: docx География Презентация 12 сынып 19.04.2023 1454 Жүктеу Сақтау ЖИ арқылы жасау Жариялаған: Әмір Ляззат Нұрланқызы Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз, шағым қалдыра аласыз Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз Іздеу Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз! Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі. Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз! Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз! Жариялау Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз! Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз! Жариялау Министірлікпен келісілген курстар тізімі Химия пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Тарих пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Биология пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Ағылшын тілі пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ География пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Информатика пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Мектепке дейінгі білім беру бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ «Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті» бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Дене шынықтыру пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Білім алушылардың білім сапасын арттыру мақсатында сабақта цифрлық технологияларды қолдану 80/108 сағат Толығырақ Инклюзивті білім беру жүйесінде ерекше білім беру қажеттілігі бар білім алушыға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бойынша педагогтердің кәсіби және пәндік құзыреттіліктерін дамыту 80/108 сағат Толығырақ