Бөлім:

10.2 В Кинетика

Педагогтың аты-жөні:

Күні:

Сынып: 10 (ЖМБ)

Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Химиялық реакция жылдамдығы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаттары:

10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу;

10.3.2.2 қарапайым реакциялардың орташа жылдамдығына есептеулер жүргізу.

Сабақтың мақсаты:

- гомогенді және гетерогенді реакцияларды ажыратады;

- гомогенді және гетерогенді реакциялардың жылдамдық өрнегін біледі;

- гомогенді және гетерогенді реакциялардың орташа жылдамдығын есептейді.

Ұлттық құндылықтар

Мәңгілік ел» құндылығы:

Біздің қоғамдағы ұлттық бірлік, бейбітшілік және келісім

Мектеп құндылығы: ынтымақтастық, еңбек және шығармашылық

Аптаның дәйек сөзі

ҚАРАША- ӘДІЛДІК ПЕН ЖАУАПКЕРШІЛІК АЙЫ

«Әділдікпен жауапкершілік – біртұтас ұғым».

Сабақ кезеңі / Уақыты

Педагогтың іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі

2 минут

1.Оқушылармен амандасу,түгелдеу.

2. «Тілек» әдісі бойынша сыныпта жағымды психологиялық ахуал туғызу.

«Түрлі түсті стикерлер» арқылы топтарға жіктеймін.

1-топ: жылдамдық

2-топ: уақыт

3-топ:температура

Топ ережесі түсіндіріледі.

Топтарға бағалау парағы таратылады

Оқу құралдарын алып, сабаққа дайындалады.

Оқушылар бір -біріне тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастырады.

Стикер артына жазылған құпия сөздер арқылы топқа бөлінеді (топтың атауы: жылдамдық, уақыт, температура).

Мадақтама арқылы

«Жарайсың!»,

«Керемет!»,

«Жақсы!»

деп ынталандырып отыру. Бағалау парақшасын толтырып отырады

Қолданылған ЖИ: Chat GPT,Gemini,Diffit,Magicschool

3минут

Өткенді қайталау мақсатында «Кім алғыр» әдісі арқылы оқушыларға тапсырма беріледі.Әр түрлі жағдайда жүретін реакцияларды анықтайды.

https://wordwall.net/ru/resource/98859189

Оқушылар химиялық реакция жылдамдығы туралы өз ойларын айтады. Жылдам және баяу жүретін реакцияларды ажыратады.

дұрыс жауап бергені үшін 2 балл

Қосымша1

https://wordwall.net/ru/resource/98859189

Жаңа білім

5 минут

Жаңа сабақтың тақырыбын ашу мақсатында бейнебаян көрсетіледі. Бейнебаян бойынша ой қозғау үшін ашық сұрақтар қойылады.

Мұғалім химиялық реакцияның түрлерін және гомогенді, гетерогенді реакциялардың анықтамасын айтуын сұрайды.

1.Химиялық реакцияның қандай түрлерін білесіңдер?

2. Гомогенді және гетерогенді реакциялар дегеніміз не?

3.Химиялық кинетика нені зерттейді?

Мұғалім түсіндірмесі.

Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

Гомогенді және гетерогенді реакциялардың анықтамасын айтады.

Ауызша мадақтау.

Сұраққа жауап бергені үшін 1 балл беріледі.

https://youtu.be/J6qpkhnDC0U?si=49OcbTtOoilYkPqQ

https://youtu.be/BwHG-MqNWiY?si=O6VnW9pWlk2y0FZV

5 минут

«Топтық зерттеу» әдісі арқылы оқушылар гомогенді және гетерогенді реакциялардың жүру барысын тәжірибе жүзінде көрсетуге бағыт –бағдар беріледі.

1.Мырыштың тұз қышқылымен әрекеттесу реакциясы;

2. Натрий гидроксиді мен тұз қышқылының әрекеттесу барысы;

Қауіпсіздік техникасы ережесін ескереді.

Оқушылар екі топқа бірігіп, тәжірибені жасайды.

Тәжірибенің жүру барысын бақылайды. Химиялық реакциялардың теңдеулерін дәптерлеріне жазады.

Zn+2HCL=ZnCL₂+H₂

NaOH+HCL=NaCL+H₂O

Топтар бір-бірін «Басбармақ» әдісі арқылы бағалайды

10 сынып оқулық

Реактивтер, сынауықтар, индикатор.

5 мин

Сәйкестендіру кестесі арқылы оқушыларға гомогенді және гетерогенді реакцияларды ажыратып алу ұсынылады.

Гомогенді және гетерогенді ажыратады.

Тапсырма Жеке жұмыс

Дескриптор:

-гомогенді реакцияларды ажыратады;

-гетерогенді реакцияларды ажыратады;

Тапсырма үшін

2 балл беріледі.

Қосымша 2

10 мин

«Жас эколог» әдісі арқылы функционалдық сауаттылықты дамытуға арналған тапсырма беріледі. Оқушыларға қоршаған ортаның әр түрлі факторлардың әсерінен зақымдалуы, озон қабатының жұқаруы туралы ақпарат беріледі. Оқушылар ақпаратпен танысып атмосферада жүретін реакциялар қандай фазада жүретінін анықтауға.

Озонның түзілу реакциясын жазуға ұсыныс беріледі.

Оқушылар ақпаратпен танысып атмосферада жүретін реакциялар қандай фазада жүретінін анықтайды.

Озонның түзілу реакциясын жазады. Оқушылар берілген мәлімет бойынша ашық сұрақтарға жауап береді. Реакцияның орташа жылдамдығын анықтауға байланысты есеп шығарады.

Мәтін: Атмосфера- жер бетіндегі тіршілікті сақтайтын ауа мұхиты және баға жетпес табиғи қор. Өкінішке орай, адамзат, ұлттық және жеке мүддесіне негізделген, жалпы ресурстарға зиян келтіре отырып, жер бетіндегі қорғаушы перде ретіндегі озондық қабықшаны жұқартады.Пайдалы озон кабатысыз адамдар күн көзінін ультракүлгін саулесінен түрлі ауру сырқаттарға бейім болушы еді. Соңғы он жылдың ішінде озонның саны азайды. 1974 жылда жасалған болжам бойынша бұның себебі фреондар: CCL₃ F, CСL₂F₂

а) Озонның түзілу реакциясын жазыңдар. Бұл реакция қандай фазада жүретін анықтаңдар.

b)Табиғатта жүретін гомогенді, гетерогенді реакцияларға мысалдар келтіріңдер.

Атмосфераны қорғаудың қандай тиімді тәсілдерін ұсынатын едіңдер?

---------------------------------------------------

Өз ойларыңды жазыңдар.

---------------------------------------------------

с)Озонның түзілуімен жүретін реакцияда реакция басталғаннан кейін 15 секундта озонның концентрациясы 0,3 моль/л болды. 35 секундтан соң 0,15 моль/л болды. Реакцияның орташа жылдамдығын анықтаңдар.

Дескриптор:

Білім алушы

- Озонның түзілу реакциясын жазады;

-табиғатта жүретін гомогенді, гетерогенді реакцияларға мысалдар келтіреді;

- атмосфераны қорғаудың тиімді тәсілдерін ұсынады; -реакцияның орташа жылдамдығын анықтайды.

Тапсырма дұрыс орындағаны үшін

2 балл беріледі.

Қосымша 3

15 мин

Тақырыпты пысықтау мақсатында «Есептер сыры» әдісін қолдана отырып, химиялық реакцияның жылдамдығын анықтауға есептер беріледі.

Топта бірлесіп есептер шығарыды. Оқушылар бір-біріне қолдау білдіреді.

Тапсырма. «Есептер сыры»

Оқушыларға гомогенді және гетерогенді фазада жүретін реакциялардың жылдамдығын анықтауға есептер беріледі.

1.А+В=AB реакциясының жылдамдығының Ажәне В заттарының концентрациясынатәуелділігін сипаттайтын әрекеттесуші массалар заңының математикалық өрнегін жазыңыздар, егер:

a)А және В заты газ тәрізді заттар болса;

b)А және В заты шексіз араласатын сұйықтықтар болса;

2.Егер бастапқы концентрация 0,05 моль/л болып, 10 секундтан кейін 0,005 моль/л -ге кеміген болса

Реакция жылдамдығын есептеңдер

2- есеп

A+B2C реакция теңдеуінде А затының бастапқы концентрациясы 0,22 мольл, ал 10 сек өткеннен кейін 0,215 мольл болса,реакцияның орташа жылдамдығын

есептеңіз.

Дескриптор:

Білім алушы

-есептің шартын құрады;

-есеп шығару үшін формуланы жазады;

-реакция жылдамдығын анықтайды.

Тапсырма дұрыс орындағаны үшін

3 балл беріледі.

Үлестірме қағазы

Сабақтың соңы

5 мин

«Химиялық жи» әдісі арқылы оқушылар кері байланыс жасайды. Сабақтың өн бойында алған білімдерін қорытындылап кері байланыс береді.

Химиялық реакция жылдамдығы тақырыбын оқу

142 бет 2 есеп

Сабақтың өн бойында алған білімдерін қорытындылап кері байланыс береді.

Алған балдарын жинақтайды

Қолданылған ЖИ: Gemini,Chat GPT,Kling ai,Diffit

№

Оқушылардың аты-жөні

№1

№2

№3

№4

Жалпы

1

2

3

4

5

6

7

8

1-тапсырма

1. Химиялық реакция жылдамдығы:

А) бір-біріне қарай молекулалар немесе иондардың қозғалысы

В) химиялық реакция аяқталатын уақыт

С)химиялық реакцияға түскен заттың құрылымдық бірліктер саны

Д) белгілі бір көлемде немесе аудан бірлігінде зат мөлшерінің өзгерісі

2. Өте жылдам жүретін процесс?

А) жапырақтың шіруі

В) динамиттің жарылуы

С) металдың тотығуы

Д) сүттің ашуы

3. Химиялық реакция жылдамдығының өлшем бірлігі?

А) моль/л В) г/моль

С) моль/с Д) моль/л ·с

Дұрыс жауабы

1. Химиялық реакция жылдамдығы:

А) бір-біріне қарай молекулалар немесе иондардың қозғалысы

В) химиялық реакция аяқталатын уақыт

С)химиялық реакцияға түскен заттың құрылымдық бірліктер саны

Д) белгілі бір көлемде немесе аудан бірлігінде зат мөлшерінің өзгерісі

2. Өте жылдам жүретін процесс?

А) жапырақтың шіруі

В) динамиттің жарылуы

С) металдың тотығуы

Д) сүттің ашуы

3. Химиялық реакция жылдамдығының өлшем бірлігі?

А) моль/л

В) г/моль

С) моль/с

Д) моль/л ·с

2-тапсырма

A+B2C реакция теңдеуінде А затының бастапқы концентрациясы 0,22 мольл, ал 10 сек өткеннен кейін 0,215 мольл болса,реакцияның орташа жылдамдығын

есептеңіз.

Дұрыс жауабы

Берілгені: Шешуі:

C₁ = 0,215 мольл

C₂ = 0,22 мольл υ_ор = 0,22 мольл -0,215 мольл /

t = 10 сек 10 сек = 0,0005 мольл·сек

табу керек υ_ор = ?

Жауабы: υ =0,0005 мольл·сек