Атымды адам қойған соң...

Атымды адам

қойған соң...

Дөңгелек үстел

1. Кіріспе сөз.
2. «Біз біргеміз!» топқа бірігу жаттығуы
3. «Жанұя ойыны» сергіту жаттығуы. 
4. «Сіз ананды білесіз бе?» «Қызықты сұрақтар» жаттығуы.
5. Топпен ән айту

6.Педагогикалық тренинг.
7. «Менің балам қандай?» ойыны 
8. Қорытынды.

Дөңгелек үстел барысы

Ұйымдастыру кезеңі: Сәлеметсіздер ме! Бүгінгі дөңгелек үстелді ерекше өткізгім келіп тұр.

1.Кіріспе сөз: 
Отбасым - менің жүрегім 
Отбасым - менің тірегім 
Отбасым –менің Отаным 
Тек сен деп соғар жүрегім - дегендей отбасы болашақ ұрпақ бойына азаматтық құндылықтарды және ұлттық рухани байлықтарын сіңретін тәрбие ошағы. Тәрбие отбасынан басталады. Отбасының тірегі әлпештеген әке аялаған ана. Ата-анаға, үлкенге қызмет етіп, әкенің еңбегін, ананың ақ сүтін өтеу – біздің борышымыз. Ата-ана – отбасының негізгі діңгегі, бастапқы дәнекері. Бала әкеден ақыл, анадан мейірім алады. Әке туралы айтсақ, әке отбасының асыраусышы, қамқоршысы. Ана отбасының ұйтқысы, жылуы, шуағы. 
«Отбасы кішкентай мемелекеттік ұя» деп бекер айтылмаған.

Әдетте жақсылықтың бәрі отбасынан басталады. Отбасы –жұртты жақындастырушы, ұрпақ пен ұрпақты табыстырушы, ұрпақаралық тұтастықтың отын жағушы ерекше ұя. Сондықтан да отбасы – барша адамзатқа ең жақын, ең қасиетті ұғым. Әрбір отбасында сүйіспеншілік пен түсіністік мықты болса, қоғамның діңгегі де берік болады. Адам ең алғаш шыр етіп дүниеге келген сәтінен бастап отбасының тәрбиесін алады.  Ата-анам –өмірдегі ең қымбат адамдарым. Олар мені жақсылыққа, әдептілікке, адамгершілікке тәрбиелейді. Сабақта да, үйде де ұқыпты, тәртіпті, саналы бала болса екен деп тілейді. Әсіресе «Түп қазығың –Отаның , ар-намысың – тілің, кәусар бұлағың –ұстазың, қамқоршың –әкең, ақылшың -анаң» деген сөздері көңілімде жатталып қалыпты. Ата-анамның тілегін орындауға бар күшімді саламын. 
Құрметті ата-аналар бүгінгі біздің мектебімізде өткелі тұрған «Атымды адам қойған соң....» атты дөңгелек үстелге хош келдіңіздер!!! 

2. «Біз бірігеміз!» топқа бірігу жаттығуы
Тренинг: Ата-аналар ортаға дөңгеленіп тұрып, бүгінгі кездесуден не күтетінін айтады. Содан кейін ата-аналар топқа бірігеді. Топқа бірігу. (Ата - аналар өз заттарын алу арқылы екі түсті шар тұрған үстелге жайғасады). Ата- аналарды отырғызу. Парақшалар тарату

3. «Жанұя ойыны» сергіту жаттығуы. 

Қимыл-қозғалыс арқылы жауап беру.

1)   Газет бетіндегі мақалалардан, теледидардағы  бағдарламадан тәрбиеге байланысты сұрақтарды тыңдап, қарап жүресіз бе?

-  иә десеңіздер – қолдарыңызды шапалақтаңыз;

-  жоқ  десеңіздер – аяқтарыңызды тарсылдатыңыздар.  

2)   Балаға тәрбие беру кезінде үйде ата – ана  бірдей ықпал жасай ма?

-   егер  жанұя десеңіздер жымиыңыз.

-   Егер қоршаған орта, қоғам десеңіздер қолды алдымызға соғамыз.

3)  Бала тәрбиелеу жауапкершілігі кімде деп ойлайсыз?

-   егер «әке» десеңіздер, қолды алдымызға соғамыз.

-   Егер «шеше» десеңіздер, жымиыңыз,

-   Егер «екеуі» десеңіздер, қолдарыңызды шапалақтаңыз.

4. «Сен ананды білесіз бе?» «Қызықты сұрақтар» жаттығуы. Оқушыларға қаламсап пен ақ парақ беріледі. Сұрақтар қойылады. Сұраққа оқушылар ана туралы жауап жазады. Сұрақтар легі:
1. Ананың аты - жөні... ?

2. Ананың туылған күні?

3. Сүйікті жемісі...?
4. Сүйіп тыңдайтын әні...?
5. Сүйікті тағамы...?
6. Жақсы көретін түсі...?
7. Аяқ киімінің өлшемі...?
8. Шаршағанда не ашуланғанда демалатын орны...?
9. Жақсы көретін кітап...?

5. Топпен ән айту

Әлемнің жарығын сыйладың сен маған

Сөзін жазған: Ғ. Қайырбеков

Әнін жазған: Ш. Қалдаяқов

Әлемнің жарығын сыйладың сен маған Даланың әр гүлін жинадың сен маған Сен бердің құстардың қанатын самғаған Балалық қоштарың өзіңе арнаған Қайырмасы: Әлдилеп, аялап өсірген жемісің Самал жел саябақ құшағың мен үшін Есейіп кетсем де, мен саған сәбимін Көңіліңді көктемдей көзіңнен танимын Өтеуге борышын анашым жан сырым Іздедім сен үшін әлемнің асылын Әлемнің байлығын сыйлар ем кеш мені Сыйлар ем ай - күнін қолыма түспеді Қайырмасы: Ете көр қанағат, әзірге берерім Балалық махаббат, балалық жүрегім Бол риза анашым, қолдағы осы бар Өзіңе арнаған әнімді қосып ем.

6.Педагогикалық тренинг. 1. Педагогикалық ойын. (2 минут ішінде жазып оқу). Ата-аналарды 2 топқа біріктіріп, 1- ші топқа: Мақтау сөздерін жазу, 2-ші  топқа: Ұрсу сөздерін жазу.

6.«Менің балам қандай?» ойыны
Ойынның мақсаты: ата-ана баласын қалай жақсы көретінін көрсету.
Әр қатысушы қолының саусақтарын айналдыра сызып, әр саусаққа баласының атындағы әріптерін жазу керек.

Ары қарай ата-ана әр саусақта жазылған әріптерден басталатын баласының қасиеттерін айтуы керек. Саусақтың ортасына баланы жанұяда кімге теңейтінін салса болады. Саусақтар ватманға жабыстырылады.

7. Қорытынды 
Құрметті ата-аналар, оқушылар бүгінгі кездесуімізді Елбасымыздың мынандай сөзімен қорытындылағым келіп тұр. «Отбасында адам бойындағы асыл қасиеттер жарқырай көрініп, қалыптасады Отанға деген ыстық сезім жақындарына, туған – туысқандарына деген сүйіспеншілікпен басталады». «Отан отбасынан басталады» деген сөздің мәнісі де осы. 
Сіздердің тілектеріңізге көп рахмет. Отбасыларыңызға аманшылық, сүйіспеншілік, бақыт тілеймін. 
Адамның ең басты шаттығы болып саналатын –бала. Әр бала жұлдыз. 
Сол жұлдыздың жарқырауына көмектесетін- сіздер!

Күні: 7.09.16

Сабақтың тақырыбы: Сен де бір кірпіш дүниеге....

Сабақтың мақсаты: Әр адамның өз өмірінің мәнін түсініп, белгілей білуінің маңыздылығы жөнінде ұғымдарын дамыту

Сабақтың міндеттері:

а) адам өмірінің үнемі дамып, өсіп, жетіліп отыратынын ұғындыру;

ә) оқушыларды өзін-өзі басқара алуға, өздігінен іздене білуге тәрбиелеу;

б) оқушыларға адам бойындағы өзіндік ерекшеліктерді дамыта отырып, әр адамның

ішкі мүмкіндігінің зор екендігін және оны тиімді пайдалануға үйрету.

Құндылық: Ақиқат (интеллектуальдық деңгей) , сүйіспеншілік (адамгершілік деңгей)

Қасиеттер: парасаттылық, саналылық, зерделілік, кеңпейілділік, жомарттық, адалдық, сезімталдық, сағыныш.

Ресурстар: интерактивті тақта, электрондық диск «Бала күн», «Ойлан, балам», слайдтар, А-4 қағаздар, түсті қарандаштар,

М.Мақатаевтың өлең жолдары

Өміріме өзімнің таң қаламын,

Қалмаймын деп қатардан таң қаламын.

Бүгінімді өткізсем қиындықпен,

Ертеңіме үмітпен қамданамын.

Аутотренинг арқылы жаңа сабаққа психологиялық дайындық үшін «Саусақтарыңызды түйістіріп1,2,3,4,5 деп санап, қолдарын уқалап : Жазда жақсы дем алдым, енді өзін-өзі тану пәніне кірісемін, мен қуаныштымын дей келе алақандарын уқалап. Ал, енді кірісейік! деп бастаймын

Дұрыс ыңғайланып отырыңыздар, арқаларыңызды түзу ұстайық, қолдарыңызды еркін партаға қоюға болады. Көздеріңізді жұмыңыздар. Сіздің өз ғаламшарыңыз бар. Ол жерде тек жақсы адамдар өмір сүреді. Бір-біріне көмектесетін, жүздері жайдарлы адамдар. Осындай адамдар жанымда болғанына қуаныштымын! Барлық адамзат баласына жақсы адамдар қасыңызда болуын тілеймін. Көздеріңізді ашуға болады.

«Бала күн» әнін қосылады

Оқушылар мұғалімнің айтқандарын қайталап қолды уқалау арқылы аутотренинг жасайды.

Оқушылар үнсіз тыңдауына не қосылуына да болады

2. Үй тапсырмасын тексеру

Өткен оқу жылының соңында оқушыларға берген «Менің жазғы демалысым» тақырыбына эссе жазуға берілген. Соны тексеріп өз еріктерімен топтың ішінен 4-5 оқушының жұмысын тыңдау.

«Ойланайық, пікірлесейік» айдары бойынша төмендегідей сұрақтар қойылады: (Слайд-3)

Жазғы демалысты қалай өткіздіңдер?

Жазғы демалыста қандай ізгі істер жасадыңдар?

Жақын тұтатын адамдарыңды біраз уақыт көрмесеңдер қандай күйде боласыңдар

Жазғы тапсырманы орындаған оқушылар жазған эссесін оқиды.Ең ұнаған эссені өздері бағалайды. Бағалау критерийі эссенің мазмұнына, жеткізіуі мен елең етіп қызықтырған жерлерін ескеру.

Ойланайық, пікірлесейік айдары бойынша сұрақтарды ескере отырып ойларын жеткізуге тырысу.

3.Дәйексөз Мәнін ашу

«Көкіректе сәулесі жоқтың көңілінде сенімі жоқ» АБАЙ

Дәйексөздің мәнін ашуға және «Менің қойын дәптерім» деген шығармашылық жұмысқа өз еріктерімен дәптер бастауды ұсынамын.

Менің қойын дәптерім деген шығармашылық жұмыс дәптерлеріне дәйексөздің мағынасын қалай түсінгендіктерін жазады.

4. Мәтінмен жұмыс

«Оқып үйренейік» айдары бойынша К.Сегізбаевтың «Өсіп-өнген ағаштар» әңгімесін оқып, талдау

15 минут

К.Сегізбаевтың «Өсіп-өнген ағаштар» әңгімесін оқып, талдаймыз. Төмендегідей өсу, даму, жетілу, қайырымды жан, асыл нәрсе, ізгі іс сөз тіркестерінің мағынасын ашу көзделеді. Оқушыларға сұрақтар:

Адамның өсіп-жетілуінің басқа тіршілік иелерінен өзгешелігі неде?

Адамның жан дүниесіне қандай қасиеттер сәуле береді?

Адам руханилығына қалай қол жеткізеді деп ойлайсың?

ӨӨТ мен биологияның (өсімдіктану) байланысын ескеріп бір-біріне сұрақтар қояды:

Ағаштардың өсіп жетілуіне қажетті жағдайларды ата;

Гүлдердің тозаңдануы

Гүлдердің әсемдігі, хош иісі туралы не білеміз?

Әңгімені кезектесіп оқып оқушылар талқылауды және адам өсіп дамуымен байланыстырады.

5. Шығармашылық жұмыс топтық жұмыс

оқушылары оқылған әңгімені постерге сурет арқылы елестетіп әңгіме мазмұны ашылатындай етіп сурет салады. Табиғаттың әсем, ағаштардың, гүлдердің көріністерін салады жәнеәр топ бір-бірінің жұмысын бағалайды.

6. Топпен ән айтуБарлығымыз бірге минусовканы қоса «Ойлан, балам» әнін шырқаймыз. Әннің мазмұнына көңіл бөлу ескертіледі.

Оқушылар оқулықтағы 9 беттегі әнді бірге шырқап айтады

7. Үй тапсырмасы Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

№1 тапсырма

Ой түйіні

Төмендегідей сөздердің мәнін ашу, түсіндіру:

көкірек көзі ашық;

көкірегі ояу:

көкірегі жүйрік;

көкірек көзді;

ақ көкірек;

көкірек сарайы кең.

Қосымша тапсырма: Абай өлеңдерінен үзінді жаттау (тақырыпты ашатын)

Оқуда үлгілі болу үшін:

үнемі оқып іздену;

рухани білім алуға ұмтылу;

күн сайын жаңа нәрсе үйренуге ұмтылу;

өз мүмкіндіктерің мен қабілеттеріңді тану;

біліміңді іске асыру;

тапсырманы өз бетіңше орындауға тырысу.

8. Соңғы тыныштық сәті

Рефлексия арқылы сабақтың ұнағандығын бармақтарын жоғары көтерсе «ұнады»,

Егер төмен қаратса «ұнамады» деген белгіні білдіреді

Мұғалім көрсеткен белгі бойынша оқушылардың көңіл күйін, сабақ нәтижесі байқалады.

Үй тапсырмасы: Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

Күні: 14.09.16

Сабақтың тақырыбы: Сен де бір кірпіш дүниеге....

Сабақтың мақсаты: Әр адамның өз өмірінің мәнін түсініп, белгілей білуінің маңыздылығы жөнінде ұғымдарын дамыту

Сабақтың міндеттері:

а) адам өмірінің үнемі дамып, өсіп, жетіліп отыратынын ұғындыру;

ә) оқушыларды өзін-өзі басқара алуға, өздігінен іздене білуге тәрбиелеу;

б) оқушыларға адам бойындағы өзіндік ерекшеліктерді дамыта отырып, әр адамның

ішкі мүмкіндігінің зор екендігін және оны тиімді пайдалануға үйрету.

Құндылық: Ақиқат (интеллектуальдық деңгей) , сүйіспеншілік (адамгершілік деңгей)

Қасиеттер: парасаттылық, саналылық, зерделілік, кеңпейілділік, жомарттық, адалдық, сезімталдық, сағыныш.

Ресурстар: интерактивті тақта, электрондық диск «Бала күн», «Ойлан, балам», слайдтар, А-4 қағаздар, түсті қарандаштар,

Аутотренинг арқылы жаңа сабаққа психологиялық дайындық үшін «Саусақтарыңызды түйістіріп1,2,3,4,5 деп санап, қолдарын уқалап : Жазда жақсы дем алдым, енді өзін-өзі тану пәніне кірісемін, мен қуаныштымын дей келе алақандарын уқалап. Ал, енді кірісейік! деп бастаймын

Дұрыс ыңғайланып отырыңыздар, арқаларыңызды түзу ұстайық, қолдарыңызды еркін партаға қоюға болады. Көздеріңізді жұмыңыздар. Сіздің өз ғаламшарыңыз бар. Ол жерде тек жақсы адамдар өмір сүреді. Бір-біріне көмектесетін, жүздері жайдарлы адамдар. Осындай адамдар жанымда болғанына қуаныштымын! Барлық адамзат баласына жақсы адамдар қасыңызда болуын тілеймін. Көздеріңізді ашуға болады.

«Бала күн» әнін қосылады

Оқушылар мұғалімнің айтқандарын қайталап қолды уқалау арқылы аутотренинг жасайды.

Оқушылар үнсіз тыңдауына не қосылуына да болады

2. Үй тапсырмасын тексеру

Өткен оқу жылының соңында оқушыларға берген «Менің жазғы демалысым» тақырыбына эссе жазуға берілген. Соны тексеріп өз еріктерімен топтың ішінен 4-5 оқушының жұмысын тыңдау.

«Ойланайық, пікірлесейік» айдары бойынша төмендегідей сұрақтар қойылады: (Слайд-3)

Жазғы демалысты қалай өткіздіңдер?

Жазғы демалыста қандай ізгі істер жасадыңдар?

Жақын тұтатын адамдарыңды біраз уақыт көрмесеңдер қандай күйде боласыңдар

Жазғы тапсырманы орындаған оқушылар жазған эссесін оқиды.Ең ұнаған эссені өздері бағалайды. Бағалау критерийі эссенің мазмұнына, жеткізіуі мен елең етіп қызықтырған жерлерін ескеру.

Ойланайық, пікірлесейік айдары бойынша сұрақтарды ескере отырып ойларын жеткізуге тырысу.

3.Дәйексөз Мәнін ашу

«Көкіректе сәулесі жоқтың көңілінде сенімі жоқ» АБАЙ

Дәйексөздің мәнін ашуға және «Менің қойын дәптерім» деген шығармашылық жұмысқа өз еріктерімен дәптер бастауды ұсынамын.

Менің қойын дәптерім деген шығармашылық жұмыс дәптерлеріне дәйексөздің мағынасын қалай түсінгендіктерін жазады.

4. Мәтінмен жұмыс

«Оқып үйренейік» айдары бойынша К.Сегізбаевтың «Өсіп-өнген ағаштар» әңгімесін оқып, талдау

15 минут

К.Сегізбаевтың «Өсіп-өнген ағаштар» әңгімесін оқып, талдаймыз. Төмендегідей өсу, даму, жетілу, қайырымды жан, асыл нәрсе, ізгі іс сөз тіркестерінің мағынасын ашу көзделеді. Оқушыларға сұрақтар:

Адамның өсіп-жетілуінің басқа тіршілік иелерінен өзгешелігі неде?

Адамның жан дүниесіне қандай қасиеттер сәуле береді?

Адам руханилығына қалай қол жеткізеді деп ойлайсың?

ӨӨТ мен биологияның (өсімдіктану) байланысын ескеріп бір-біріне сұрақтар қояды:

Ағаштардың өсіп жетілуіне қажетті жағдайларды ата;

Гүлдердің тозаңдануы

Гүлдердің әсемдігі, хош иісі туралы не білеміз?

Әңгімені кезектесіп оқып оқушылар талқылауды және адам өсіп дамуымен байланыстырады.

5. Шығармашылық жұмыс топтық жұмыс

оқушылары оқылған әңгімені постерге сурет арқылы елестетіп әңгіме мазмұны ашылатындай етіп сурет салады. Табиғаттың әсем, ағаштардың, гүлдердің көріністерін салады жәнеәр топ бір-бірінің жұмысын бағалайды.

6. Топпен ән айтуБарлығымыз бірге минусовканы қоса «Ойлан, балам» әнін шырқаймыз. Әннің мазмұнына көңіл бөлу ескертіледі.

Оқушылар оқулықтағы 9 беттегі әнді бірге шырқап айтады

7. Үй тапсырмасы Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

№1 тапсырма

Ой түйіні

Төмендегідей сөздердің мәнін ашу, түсіндіру:

көкірек көзі ашық;

көкірегі ояу:

көкірегі жүйрік;

көкірек көзді;

ақ көкірек;

көкірек сарайы кең.

Қосымша тапсырма: Абай өлеңдерінен үзінді жаттау (тақырыпты ашатын)

Оқуда үлгілі болу үшін:

үнемі оқып іздену;

рухани білім алуға ұмтылу;

күн сайын жаңа нәрсе үйренуге ұмтылу;

өз мүмкіндіктерің мен қабілеттеріңді тану;

біліміңді іске асыру;

тапсырманы өз бетіңше орындауға тырысу.

8. Соңғы тыныштық сәті

Рефлексия арқылы сабақтың ұнағандығын бармақтарын жоғары көтерсе «ұнады»,

Егер төмен қаратса «ұнамады» деген белгіні білдіреді

Мұғалім көрсеткен белгі бойынша оқушылардың көңіл күйін, сабақ нәтижесі байқалады.

Үй тапсырмасы Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

Күні:21.09.16

Сабақтың тақырыбы: Өнер – өмір өрнегі.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың адам өміріндегі өнердің маңыздылығы туралы түсініктерін кеңейту

Сабақтың міндеттері:

а) адамның жасампаздық мүмкіндіктері мен рухани адамгершілік тұлғасының өзара байланысын ашу;

ә) жасампаздық қабілеттерінің дамуына ықпал ету;

б) өмірді сұлулық, жақсылық қырынан қабылдай білуге тәрбиелеу.

Құндылық: ішкі тыныштық (эмоционалдық деңгей) , сүйіспеншілік (адамгершілік деңгей)

Қасиеттер: білуге құштарлық, еңбекқорлық, қабілеттілік, дарындылық, жасампаздық, табандылық.

Ресурстар: интерактивті тақта, электрондық диск Робертино Лоретти «Абе Мария»,С.Тұрысбеков күй «Көңіл толқыны», слайдтар, А-4 қағаздар, түсті қарандаштар, Әлемнің 7 кереметі слайдтар

Мұғалім: К.Мұңайтбасова Сынып: 8а, 8ә

Іс-әрекет кезеңдері

Ән тыңдау

Аутотренинг арқылы жаңа сабаққа психологиялық дайындық үшін «Саусақтарыңызды түйістіріп1,2,3,4,5 деп санап, қолдарын уқалап : Жазда жақсы дем алдым, енді өзін-өзі тану пәніне кірісемін, мен қуаныштымын дей келе алақандарын уқалап. Ал, енді кірісейік! деп бастаймын

«Менің ғаламшарым»

Одан соң Робертино Лореттидің әнін тыңдауға шақыру

Балалардың музыканы тыңдай білу қабілетін бақылау

Оқушылар мұғалімнің айтқандарын қайталап қолды уқалау арқылы аутотренинг жасайды.

Оқушылар үнсіз тыңдауына не қосылуына да болады

Музыканы тыңдап, мазмұнына, ырғағына, Робертиноның даусының кереметтігіне назар аудару

Бейнебаян

2. Үй тапсырмасын тексеру

Авраам Линкольннің етікшінің баласы бола тұра президенттікке сайланарда Сенаттағы аристократтар дың қорлау мақсатында қойған сұрағына жауапты сұрау (жағдаятты ешу)

Оқушылар жауап қайтаруын бақылау (слайд 3)

Авраам Линкольнның жауабын интернеттен қарау не болжау

Ойланайық, пікірлесейік айдары бойынша сұрақтарды ескере отырып ойларын жеткізуге тырысу.

ОқулықИнтерактивті тақта

3.Дәйексөз Мәнін ашу

«Өнер-адамның рухани азығы, ол-халықтың бүгіні мен келешегі, арманы мен қиялы, жалпы болмысы»

Б.Момышұлы Дәйексөздің мәнін ашуға және «Менің қойын дәптерім» деген шығармашылық жұмысты жалғастыруын ескерту

Менің қойын дәптерім деген шығармашылық жұмыс дәптерлеріне дәйексөздің мағынасын қалай түсінгендіктерін жазады.

Слайд

4. Мәтінмен жұмыс

«Оқып үйренейік» айдары бойынша І.Есенберлиннің әңгімесінен үзінді оқып, талдау

10 минут

Ол үшін Робеттино Лореттидің слайд-5 фотосын, керемет шырқаған әндерінен үзінді тыңдатып, оқулықтағы І.Есенберлиннің мәтін үзіндісіндегі Анар деген қыздың әкесінің әсерін суреттеу

С.Тұрысбековтың күйін тыңдату арқылы өнердің –өмір өрнегі екендігін айта кету слайд-1 қайта назар аудару Өнер адамдарының суреттерін көрсетіп сұрақ қою арқылы қай салада өнер майталмандарын атау

Лореттидің әнін тыңдап, табиғи дарынды даусына таң қалу, балалық шағында ән шырқау арқылы отбасын асырағанына назар аудару. Бүгінгі таңдағы және жас кезін салыстыру

5. Шығармашылық жұмыс топтық жұмыс

6. Назар аудару Жаңа сабақта Әлемнің 7 кереметі

Слайдтарда әлемнің 7 кереметін көрсету және тарихын қысқаша меңгерту

Бұл материалды меңгертер алдында «Қас қағым сәт» рубрикасы бойынша слайдта 7 суретті 5 секунд көрсетіп, не көздерімен көріп естерінде қалғанын айту

Әлемнің 7 кереметін оқушыларға слайдтармен жұмыс барысында әр топ орындайды.

Оқушылар слайдтарға мұқият назар аудару арқылы көрген суреттерді айтуға тырысады

Әр әлемнің 7 кереметін тарих пәнімен және акмеология ғылымымен байланыстырады.

Интерактивті тақта

7. Үй тапсырмасы

Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

№1 тапсырма

Өздеріңіз тұратын туған өлкеңіз Атырау қаласындағы 7 кереметті атаңыз не сол сіз керемет деп санайтын кереметтерден фото коллаж жасау

Берілген тапсырманы топ болып не жеке орындау

Ата-анамен бірігіп оқушы өзі керемет деп санаған жерлерді фотоға түсіріп баяндайды.

Сабақта белсенділік танытқан оқушылардың күнделегіне «Жарайсың!» деп жазып, мотивациялау

8. Соңғы тыныштық сәті

9. Рефлексия

Л.Робертиноның «Абе Мария» әнінен үзінді тыңдау

Рефлексия арқылы сабақтың ұнағандығын бармақтарын жоғары көтерсе «ұнады»,

Егер төмен қаратса «ұнамады» деген белгіні білдіреді

Мұқият тыңдалым болу

Мұғалім көрсеткен белгі бойынша оқушылардың көңіл күйін, сабақ нәтижесі байқалады.

Үй тапсырмасы Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

Күні:28.09.16

Сабақтың тақырыбы: Өнер – өмір өрнегі.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың адам өміріндегі өнердің маңыздылығы туралы түсініктерін кеңейту

Сабақтың міндеттері:

а) адамның жасампаздық мүмкіндіктері мен рухани адамгершілік тұлғасының өзара байланысын ашу;

ә) жасампаздық қабілеттерінің дамуына ықпал ету;

б) өмірді сұлулық, жақсылық қырынан қабылдай білуге тәрбиелеу.

Құндылық: ішкі тыныштық (эмоционалдық деңгей) , сүйіспеншілік (адамгершілік деңгей)

Қасиеттер: білуге құштарлық, еңбекқорлық, қабілеттілік, дарындылық, жасампаздық, табандылық.

Ресурстар: интерактивті тақта, электрондық диск Робертино Лоретти «Абе Мария»,С.Тұрысбеков күй «Көңіл толқыны», слайдтар, А-4 қағаздар, түсті қарандаштар, Әлемнің 7 кереметі слайдтар

Мұғалім: К.Мұңайтбасова Сынып: 8а, 8ә

Іс-әрекет кезеңдері

Ән тыңдау

Аутотренинг арқылы жаңа сабаққа психологиялық дайындық үшін «Саусақтарыңызды түйістіріп1,2,3,4,5 деп санап, қолдарын уқалап : Жазда жақсы дем алдым, енді өзін-өзі тану пәніне кірісемін, мен қуаныштымын дей келе алақандарын уқалап. Ал, енді кірісейік! деп бастаймын

«Менің ғаламшарым»

Одан соң Робертино Лореттидің әнін тыңдауға шақыру

Балалардың музыканы тыңдай білу қабілетін бақылау

Оқушылар мұғалімнің айтқандарын қайталап қолды уқалау арқылы аутотренинг жасайды.

Оқушылар үнсіз тыңдауына не қосылуына да болады

Музыканы тыңдап, мазмұнына, ырғағына, Робертиноның даусының кереметтігіне назар аудару

Бейнебаян

2. Үй тапсырмасын тексеру

Авраам Линкольннің етікшінің баласы бола тұра президенттікке сайланарда Сенаттағы аристократтар дың қорлау мақсатында қойған сұрағына жауапты сұрау (жағдаятты ешу)

Оқушылар жауап қайтаруын бақылау (слайд 3)

Авраам Линкольнның жауабын интернеттен қарау не болжау

Ойланайық, пікірлесейік айдары бойынша сұрақтарды ескере отырып ойларын жеткізуге тырысу.

ОқулықИнтерактивті тақта

3.Дәйексөз Мәнін ашу

«Өнер-адамның рухани азығы, ол-халықтың бүгіні мен келешегі, арманы мен қиялы, жалпы болмысы»

Б.Момышұлы Дәйексөздің мәнін ашуға және «Менің қойын дәптерім» деген шығармашылық жұмысты жалғастыруын ескерту

Менің қойын дәптерім деген шығармашылық жұмыс дәптерлеріне дәйексөздің мағынасын қалай түсінгендіктерін жазады.

Слайд

4. Мәтінмен жұмыс

«Оқып үйренейік» айдары бойынша І.Есенберлиннің әңгімесінен үзінді оқып, талдау

10 минут

Ол үшін Робеттино Лореттидің слайд-5 фотосын, керемет шырқаған әндерінен үзінді тыңдатып, оқулықтағы І.Есенберлиннің мәтін үзіндісіндегі Анар деген қыздың әкесінің әсерін суреттеу

С.Тұрысбековтың күйін тыңдату арқылы өнердің –өмір өрнегі екендігін айта кету слайд-1 қайта назар аудару Өнер адамдарының суреттерін көрсетіп сұрақ қою арқылы қай салада өнер майталмандарын атау

Лореттидің әнін тыңдап, табиғи дарынды даусына таң қалу, балалық шағында ән шырқау арқылы отбасын асырағанына назар аудару. Бүгінгі таңдағы және жас кезін салыстыру

5. Шығармашылық жұмыс топтық жұмыс

6. Назар аудару Жаңа сабақта Әлемнің 7 кереметі

7. Үй тапсырмасы

Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

№1 тапсырма

Өздеріңіз тұратын туған өлкеңіз Атырау қаласындағы 7 кереметті атаңыз не сол сіз керемет деп санайтын кереметтерден фото коллаж жасау

Берілген тапсырманы топ болып не жеке орындау

Ата-анамен бірігіп оқушы өзі керемет деп санаған жерлерді фотоға түсіріп баяндайды.

Сабақта белсенділік танытқан оқушылардың күнделегіне «Жарайсың!» деп жазып, мотивациялау

8. Соңғы тыныштық сәті

9. Рефлексия

Л.Робертиноның «Абе Мария» әнінен үзінді тыңдау

Рефлексия арқылы сабақтың ұнағандығын бармақтарын жоғары көтерсе «ұнады»,

Егер төмен қаратса «ұнамады» деген белгіні білдіреді

Мұқият тыңдалым болу

Мұғалім көрсеткен белгі бойынша оқушылардың көңіл күйін, сабақ нәтижесі байқалады.

Үй тапсырмасы Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

2. Үй тапсырмасын тексеру

3.Дәйексөз

Мәнін ашу

«Өнер-адаиның рухани азығы, ол-халықтың бүгіні мен келешегі, арманы мен қиялы, жалпы болмысы»

Б.Момышұлы Дәйексөздің мәнін ашуға және «Менің қойын дәптерім» деген шығармашылық жұмысты жалғастыруын ескерту

Менің қойын дәптерім деген шығармашылық жұмыс дәптерлеріне дәйексөздің мағынасын қалай түсінгендіктерін жазады.

4. Мәтінмен жұмыс

«Оқып үйренейік» айдары бойынша І.Есенберлиннің әңгімесінен үзінді оқып, талдау

Ол үшін Робеттино Лореттидің слайд-5 фотосын, керемет шырқаған әндерінен үзінді тыңдатып, анар деген қыздың әкесінің әсерін суреттеу

С.Тұрысбековтың күйін тыңдату арқылы өнердің –өмір өрнегі екендігін айта кету слайд-1 қайта назар аудару Өнер адамдарының суреттерін көрсетіп сұрақ қою арқылы қай салада өнер майталмандарын атау

Лореттидің әнін тыңдап, табиғи дарынды даусына таң қалу, балалық шағында ән шырқау арқылы отбасын асырағанына назар аудару. Бүгінгі таңдағы және жас кезін салыстыру

5. Шығармашылық жұмыс топтық жұмыс

6. Назар аудару Жаңа сабақта Әлемнің 7 кереметі

Слайдтарда әлемнің 7 кереметін көрсету және тарихын қысқаша меңгерту

Бұл материалды меңгертер алдында «Қас қағым сәт» ойыны бойынша слайдта 7 суретті 5 секунд көрсетіп, не көздерімен көріп естерінде қалғанын айту

Оқушылар слайдтарға мұқият назар аудару арқылы көрген суреттерді айтуға тырысады

Әр әлемнің 7 кереметін тарих пәнімен байланыстырады.

Өздеріңіз тұратын туған өлкеңіз Атырау қаласындағы 7 кереметті атаңыз не сол сіз керемет деп санайтын кереметтерден фото коллаж жасау

Берілген тапсырманы топ болып не сжеке орындау

8. Соңғы тыныштық сәті

Рефлексия арқылы сабақтың ұнағандығын бармақтарын жоғары көтерсе «ұнады»,

Егер төмен қаратса «ұнамады» деген белгіні білдіреді

Үй тапсырмасы Жұмыс дәптерінен тапсырма орындау

Күні: 5.10.16

Сабақтың тақырыбы: Мақсат – жетістік желкені
Құндылық: ақиқат
Қасиеттер: білім іздеу, ойдың, сөздің және істің бірлігі, өз – өзіне адал болу
Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен амандасып, «Өзін - өзі тану» сабағының ережесін «5 - Т»- ны қайталап, сабаққа қатысқандары үшін әр балаға 20 ұпайдан беріледі.
Оқушылардың оқу құралдарын «5 затты» (кітап, дәптер, пенал, күнделік, бейджик) тексеріп, ұпайларын түгендейміз.
Тыныштық сәті «Нұрға бөлену»
Үй тапсырмасын тексеру
24 - ші беттегі «Өмір тағылымы» аңыз - әңгімесін оқып келу берілген.
-«Үш ағайынды жігіт «Адам өмірінің өткені, қазіргісі, әлде болашағы маңызды ма?» деген сауалға дауласып қалады.
Біріншісі:
- Өткен өмірім менің қазіргімнің бастауы болды. Бұрын үйренгендерім қазіргі өміріме азық болып отыр. Мен өз – өзіме ризамын, себебі алға қойған мақсаттарыма жету үшін мен қажымай – талмай күресе білдім. Өз өміріме серік еткен жолдастарым да сенімді, - дейді.
Сонда екіншісі:
- Егер сенің айтқаның дұрыс болса, адам «Түйе көргенінен жазбас» дегендей, бір орнында дамымай тұрып қалар еді. Маған бұрынғы үйренгенім, қазіргі білетінім маңызды емес, болашағым маңызды. Сондықтан да мен өз болашағыма қажетті нәрселерге үйренемін. Маған «екі жыл бұрын мен кім едім?» деген сауалдан «екі жылдан кейін менің өмірім қандай болады?» деген сауал маңыздырақ. Менің қазіргі қаракетім бұрын қандай болғаныма емес, болашақта қандай болатындығыма бағытталып отыр. Маған жаңа таныстар өте ұнайды, олардан білмегенімді үйренемін, ал ескі таныстарымның білетінін өзім де білемін, - деп дауласа жөнелді.
- Өткен мен болашақ тек сендердің ойларыңда ғана болатындығын ұмытып кеттіңдер ме? – деп сөзге араласты үшіншісі:
Сұрақтар:
1. Сіз қайсысының пікірімен келісесіз? Неліктен?
2. Қалай ойлайсыздар, адам өмірінің өткені, қазіргісі, әлде болашағы маңызды ма?
3. «Өткен бақытты ойлау – жаныңды жабырқатады, болашақ бақыт туралы ой жаныңды жегідей жейді» деген пікірді қалай түсінесіздер?
4. Мақсат қоюдың адам өмірінде алатын орны қандай?
Түйіндеме:
● Өткенді ризашылықпен есте сақтаймын!
● Болашаққа үмітпен сенім артамын!
● Қазір ақиқатпен өмір сүремін!
(Әуелі қыздарға, сосын ер балаларға, сосын қосылып оқытылады.)
3. Дәйексөзбен жұмыс
- Балалар, ХІ ғасырда өмір сүрген бабамыз ның «Құтадғу білік» поэмасындағы мына бір өлең жолдарына назар аударайық:
«-«Өмір бір рет беріледі» дегенді қалай түсінуге болады?
- Жақсы өмір сүру үшін адамға қандай құндылық қажет?
- Өмірімізді ақиқатқа арнасақ, ғұмырымыздың бос өтпейтініне сенімдісіз бе?
(Оқушылар өз ойларын ортаға салып, талдайды.)
- Дәйексөзді дәптерімізге жазып аламыз.

Рефлексия

Үй тапсырмасы: Сурет салып келу

Күні: 12.10.16

Сабақтың тақырыбы: Мақсат – жетістік желкені
Құндылық: ақиқат
Қасиеттер: білім іздеу, ойдың, сөздің және істің бірлігі, өз – өзіне адал болу
Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен амандасып, «Өзін - өзі тану» сабағының ережесін «5 - Т»- ны қайталап, сабаққа қатысқандары үшін әр балаға 20 ұпайдан беріледі.
Оқушылардың оқу құралдарын «5 затты» (кітап, дәптер, пенал, күнделік, бейджик) тексеріп, ұпайларын түгендейміз.
Тыныштық сәті «Нұрға бөлену»
Үй тапсырмасын тексеру
-«Үш ағайынды жігіт «Адам өмірінің өткені, қазіргісі, әлде болашағы маңызды ма?» Біріншісі:
- Өткен өмірім менің қазіргімнің бастауы болды. Бұрын үйренгендерім қазіргі өміріме азық болып отыр. Мен өз – өзіме ризамын, себебі алға қойған мақсаттарыма жету үшін мен қажымай – талмай күресе білдім. Өз өміріме серік еткен жолдастарым да сенімді, - дейді.
Сонда екіншісі:
- Егер сенің айтқаның дұрыс болса, адам «Түйе көргенінен жазбас» дегендей, бір орнында дамымай тұрып қалар еді. Маған бұрынғы үйренгенім, қазіргі білетінім маңызды емес, болашағым маңызды. Сондықтан да мен өз болашағыма қажетті нәрселерге үйренемін. Маған «екі жыл бұрын мен кім едім?» деген сауалдан «екі жылдан кейін менің өмірім қандай болады?» деген сауал маңыздырақ. Менің қазіргі қаракетім бұрын қандай болғаныма емес, болашақта қандай болатындығыма бағытталып отыр. Маған жаңа таныстар өте ұнайды, олардан білмегенімді үйренемін, ал ескі таныстарымның білетінін өзім де білемін, - деп дауласа жөнелді.
- Өткен мен болашақ тек сендердің ойларыңда ғана болатындығын ұмытып кеттіңдер ме? – деп сөзге араласты үшіншісі:
Сұрақтар:
1. Сіз қайсысының пікірімен келісесіз? Неліктен?
2. Қалай ойлайсыздар, адам өмірінің өткені, қазіргісі, әлде болашағы маңызды ма?
3. «Өткен бақытты ойлау – жаныңды жабырқатады, болашақ бақыт туралы ой жаныңды жегідей жейді» деген пікірді қалай түсінесіздер?
4. Мақсат қоюдың адам өмірінде алатын орны қандай?
Түйіндеме:
● Өткенді ризашылықпен есте сақтаймын!
● Болашаққа үмітпен сенім артамын!
● Қазір ақиқатпен өмір сүремін!
(Әуелі қыздарға, сосын ер балаларға, сосын қосылып оқытылады.)
3. Дәйексөзбен жұмыс
- Балалар, ХІ ғасырда өмір сүрген бабамыз ның «Құтадғу білік» поэмасындағы мына бір өлең жолдарына назар аударайық:
«-«Өмір бір рет беріледі» дегенді қалай түсінуге болады?
- Жақсы өмір сүру үшін адамға қандай құндылық қажет?
- Өмірімізді ақиқатқа арнасақ, ғұмырымыздың бос өтпейтініне сенімдісіз бе?
(Оқушылар өз ойларын ортаға салып, талдайды.)
- Дәйексөзді дәптерімізге жазып аламыз.

Рефлексия

Үй тапсырмасы: Сурет салып келу

Күні: 19.10.16

Тақырып: Талаптыға нұр жауар 
Қасиеттер: сыйластық, бақыт, мейірімділік, сүйіспеншілік, талаптану 
Мұғалiм: Габбасова Багдагул Беккалиевна. Сынып- 4 Оқушылар саны - 19 
Сабақ мақсаты: 
Оқушыларға жақсылыққа талаптану арқылы дұрыс әрекет жасауға болатынын түсіндіру. 
Міндеттері: 
- Оқушыларға бақыт, сыйластық, мейірімділік қасиеттері адамға дұрыс әрекет жасауға ықпал ететінін түсіндіру; 
- сыйластық, мейірімділік, бақыт, талаптану қасиеттерін дамыту. 
- оқушыларды ізетті, ілтипатты, табанды болуға тәрбиелеу. 
Ресурстар:(құралдар, мәлiметтер) 
Сабақ барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңi. 
Оқушылармен амандасып, «Өзін- өзі тану» сабағының ережесін «5-Т» қайталап, сабаққа қатысқандары үшін әр балаға 20 ұпайдан беремін. 
Оқушылардың оқу құралдарын «5 затты» тексеріп, ұпайларын түгендейміз. 
2. Тыныштық сәті Нұрға бөлену 
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. 
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». 
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. 
Жаймен көзіңізді ашуға болады. 
Рахмет. 
3. Үй тапсырмасын тексеру 
Б. Әділовтың «Қанат пен Жанат» әңгімесі 
Сұрақтар: 
1.Атасының үйіне келген қонақ кім еді? 
2. Жанат пен Қанаттың әрекеттері туралы не айтар едіңдер? 
3. Қанат домбыраны үйренуниетіне қалай жетті? 
4. «Талаптыға нұр жауар» деген сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 
5. Талапты бала қандай болады деп ойлайсыңдар? 
Сабақ барысын талдау: 
4. Дәйексөз. 
"Талаптан да білім мен өнер үйрен, 
Білімсіз, өнерсіз болады ақыл тұл." 
Ш. Құдайбердиев 
Дәйексөздің мағынасын ашу. Хормен қайталату, дәптерге жазғызу. 
Ұл балалар қайталайды, қыздар қайталайды, сосын бәрі түгел хормен айтады. 
5. Әңгiмелеу Аңыз әңгіме 
Ертеде бір кісі баласын әбден есіртіп,еркелетеді. Өсе келе тілі удай ащы, есерсоқ, бейәдеп жігіт атанады. Жұрт безердей болғандықтан, оның қасына ешкім жүрмеуге тырысады. 
Әкесі әбден ойланып, мынадай айла жасайды. Баласын шақырып алып, бір жалпақ тақтай береді. Күніне қанша адамды ренжітсең, мына тақтайға сонша шеге қақ дейді. Бірінші бала тақтайға 37 шеге қағады. 
«Балам,өзіңді тежеп ұстап, шегеңді азайтуға тырыс» депті. Баласы әкесінің сөзін тыңдап, азайта отырып, бір күні ешкіммен ұрыспайтын, шеге қақпайтын да күнге жетіпті. Сол күні әкесі былай деп ақыл айтады: 
«Енді балам, ешкіммен ұрыспайтын болдың. Бір адамды қуантқанда бір шегеден суырып отыр». Бала әкесінің сөзін орындауға тырысып, тақтайдағы шегені де күндердің бір күнінде таусыпты. Әкесі қуанып «Балам мен сені дұрыс адам болмайтын шығар деп қорқып едім. Міне өзіңді өзің тәрбиеледің, жақсы адам болып жолға түстің. Бірақ балам, мына тақтайға қарашы,бұрынғысындай тегіс әдемі емес. Беті шұрық тесік. Сен қанша кешірім сұрасаң да олар қанша кешірдім десе де кезінде айтылған сөздерді қалай өшіресің? Бәрібір ол жүректің түбінде қалады ғой. Әрине, бұл күндердің әркіммен бір ұрысып жүргеннен жақсы. Бірақ бұл саған өмірлік сабақ болсын, тіліңе ие бол», -дейді. 
Сұрақтар: 
- Баланың іс әрекетіне қарап, мінез құлқына қандай баға беруге болады? 
- Әкесі қандай айла ойлап тапты? 
- Бала өзін тежеп ұстауға қалай үйренді? 
- Әкесінің «Бұл саған өмірлік сабақ болсын» дегенін қалай түсіндіңдер? 
_ Бала дұрыс әрекет жасады деп ойлайсыңдар ма? 
6. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. 
7. Топпен ән айту. Біз өмірдің гүліміз 
Нұрланамыз бәріміз 
(Сөзі өзгертілген) 

Ақ ниетпен 
Пәк жүрекпен 
Өмірге біз келеміз. 
Қуанышты 
Ізгілікті 
Күн нұрындай төгеміз. 
Адалдықпен 
Ақиқатқа 
Жүгінеміз бәріміз. 
Жақсылықты 
Жамандықты 
Айырады жанымыз. 
Адамзатқа 
Махаббатпен 
Шырқалады әніміз. 
Мейіріммен 
Шуақ шашып 
Нұрланамыз бәріміз.

17 - сабақ тапсырманы орындау 
18 сабақ «Мен талапты баламын» өлеңін оқып, талдау. 
9. Соңғы тыныштық сәтi. 
Баяу әуен қойылады. Оқушылар денесін, басын тік ұстап, көзін жұмып отырады. 
Мұғалім жәй дауыспен: -Әрқайсымыз оң қолымызбен жүрегімізді ұстап көрейік. Өз жүрегіміздің жылылығын сезініп, жүрек жылуымызды адамдарға, айналамызға жеткізу үшін іштей оларға жақсы тілектер тілейік. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық! Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңізді жүректеріңізге түйіп алыңыздар. Рахмет! Көздеріңді ашуға болады.

Үй тапсырмасы: «Мен талапты баламын» өлеңін оқып, талдау.

Күні: 26.10.16

Тақырып: Талаптыға нұр жауар 
Қасиеттер: сыйластық, бақыт, мейірімділік, сүйіспеншілік, талаптану 
Мұғалiм: Габбасова Багдагул Беккалиевна. Сынып- 4 Оқушылар саны - 19 
Сабақ мақсаты: 
Оқушыларға жақсылыққа талаптану арқылы дұрыс әрекет жасауға болатынын түсіндіру. 
Міндеттері: 
- Оқушыларға бақыт, сыйластық, мейірімділік қасиеттері адамға дұрыс әрекет жасауға ықпал ететінін түсіндіру; 
- сыйластық, мейірімділік, бақыт, талаптану қасиеттерін дамыту. 
- оқушыларды ізетті, ілтипатты, табанды болуға тәрбиелеу. 
Ресурстар:(құралдар, мәлiметтер) 
Сабақ барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңi. 
Оқушылармен амандасып, «Өзін- өзі тану» сабағының ережесін «5-Т» қайталап, сабаққа қатысқандары үшін әр балаға 20 ұпайдан беремін. 
Оқушылардың оқу құралдарын «5 затты» тексеріп, ұпайларын түгендейміз. 
2. Тыныштық сәті Нұрға бөлену 
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. 
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». 
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. 
Жаймен көзіңізді ашуға болады. 
Рахмет. 
3. Үй тапсырмасын тексеру 
Сұрақтар: 
1.Атасының үйіне келген қонақ кім еді? 
2. Жанат пен Қанаттың әрекеттері туралы не айтар едіңдер? 
3. Қанат домбыраны үйренуниетіне қалай жетті? 
4. «Талаптыға нұр жауар» деген сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 
5. Талапты бала қандай болады деп ойлайсыңдар? 
Сабақ барысын талдау: 
4. Дәйексөз. 
"Талаптан да білім мен өнер үйрен, 
Білімсіз, өнерсіз болады ақыл тұл." 
Ш. Құдайбердиев 
Дәйексөздің мағынасын ашу. Хормен қайталату, дәптерге жазғызу. 
Ұл балалар қайталайды, қыздар қайталайды, сосын бәрі түгел хормен айтады. 
5. Әңгiмелеу Аңыз әңгіме 
Ертеде бір кісі баласын әбден есіртіп,еркелетеді. Өсе келе тілі удай ащы, есерсоқ, бейәдеп жігіт атанады. Жұрт безердей болғандықтан, оның қасына ешкім жүрмеуге тырысады. 
Әкесі әбден ойланып, мынадай айла жасайды. Баласын шақырып алып, бір жалпақ тақтай береді. Күніне қанша адамды ренжітсең, мына тақтайға сонша шеге қақ дейді. Бірінші бала тақтайға 37 шеге қағады. 
«Балам,өзіңді тежеп ұстап, шегеңді азайтуға тырыс» депті. Баласы әкесінің сөзін тыңдап, азайта отырып, бір күні ешкіммен ұрыспайтын, шеге қақпайтын да күнге жетіпті. Сол күні әкесі былай деп ақыл айтады: 
«Енді балам, ешкіммен ұрыспайтын болдың. Бір адамды қуантқанда бір шегеден суырып отыр». Бала әкесінің сөзін орындауға тырысып, тақтайдағы шегені де күндердің бір күнінде таусыпты. Әкесі қуанып «Балам мен сені дұрыс адам болмайтын шығар деп қорқып едім. Міне өзіңді өзің тәрбиеледің, жақсы адам болып жолға түстің. Бірақ балам, мына тақтайға қарашы,бұрынғысындай тегіс әдемі емес. Беті шұрық тесік. Сен қанша кешірім сұрасаң да олар қанша кешірдім десе де кезінде айтылған сөздерді қалай өшіресің? Бәрібір ол жүректің түбінде қалады ғой. Әрине, бұл күндердің әркіммен бір ұрысып жүргеннен жақсы. Бірақ бұл саған өмірлік сабақ болсын, тіліңе ие бол», -дейді. 
Сұрақтар: 
- Баланың іс әрекетіне қарап, мінез құлқына қандай баға беруге болады? 
- Әкесі қандай айла ойлап тапты? 
- Бала өзін тежеп ұстауға қалай үйренді? 
- Әкесінің «Бұл саған өмірлік сабақ болсын» дегенін қалай түсіндіңдер? 
_ Бала дұрыс әрекет жасады деп ойлайсыңдар ма? 
6. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. 
7. Топпен ән айту. Біз өмірдің гүліміз 
Нұрланамыз бәріміз 
(Сөзі өзгертілген) 

Ақ ниетпен 
Пәк жүрекпен 
Өмірге біз келеміз. 
Қуанышты 
Ізгілікті 
Күн нұрындай төгеміз. 
Адалдықпен 
Ақиқатқа 
Жүгінеміз бәріміз. 
Жақсылықты 
Жамандықты 
Айырады жанымыз. 
Адамзатқа 
Махаббатпен 
Шырқалады әніміз. 
Мейіріммен 
Шуақ шашып 
Нұрланамыз бәріміз.

17 - сабақ тапсырманы орындау 
18 сабақ «Мен талапты баламын» өлеңін оқып, талдау. 
9. Соңғы тыныштық сәтi. 
Баяу әуен қойылады. Оқушылар денесін, басын тік ұстап, көзін жұмып отырады. 
Мұғалім жәй дауыспен: -Әрқайсымыз оң қолымызбен жүрегімізді ұстап көрейік. Өз жүрегіміздің жылылығын сезініп, жүрек жылуымызды адамдарға, айналамызға жеткізу үшін іштей оларға жақсы тілектер тілейік. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық! Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңізді жүректеріңізге түйіп алыңыздар. Рахмет! Көздеріңді ашуға болады.

Үй тапсырмасы: «Мен талапты баламын» өлеңін оқып, талдау.

Күні: 9.11.16

Тақырыбы: Кешірімділік - көңіл кеңдігі

Құндылық: Дұрыс «іс-әрекет Қасиеттер: ақкөңіділік, адалдық, ізеттілік

Сабақ мақсаты: Кешірімділіктің адам бойындағы жақсы қасиет екенін түсіндіру. Айнала қоршаған адамдарға кешірім мен түсінушілікпен, ізгілікпен қарауға үйрету.

Міндеттері: - «кешірім», «кешірімділік» туралы түсіндіру;

айнала қоршаған адамдарға кешіріммен қарауға дағдыландыру;

кешірімділікке тәрбиелеу;

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Тыныштық сәті (2-5 минут)

Баяу әуен қосылып тұрады. Балалар денемізді тік ұстап, ыңғайланып отырамыз. Көзімізді жұмамыз. Тыныштық бар жерде.... Тыныштық бар әлемде.... Күлімдеген күн, әсем табиғат, барлық адамдардың жүзі мейірімге толы, қандай әсем, қандай керемет. Біздің де жан дүниеміз бір тыныштық тапқандай бір рахат күйдеміз. Осы сезімімізбен біраз уақыт өз жан дүниемізге үңіліп жақсы ойға шомайық.

ІІІ.Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа тақырып

Балалар бүгін біз жаңа сабақ «Кешірімділік - көңіл кеңдігі» атты тақырыппен танысамыз.

ІҮ. Дәйексөз Бүгінгі сабақтың дәйексөзі ретінде «Кешірімділік анадан, кішіпейілділік данадан» деген мақлды талдауды ұсынамын.

Ү. Әңгімелеу (Мұғалімнің сыйлығы) Бір әңгіме бойынша Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) бір күні демалып отырған кезде кеудесінде жорғалап бара жатқан құмырсқаны алып лақтырып жібереді. Жәбірленген құмырсқа ашуланып: «Әй, Аллаһтың пайғамбары, сен маған аяушылық етпестен неге лақтырасың? Қиямет күні жер көктердің Иесі, жәбірленушінің ақысын зұлымдық етушіден алып беретін, әділдік Иесі Аллаһ Тағаланың алдында жауап беретіндігіңді ұмыттың ба?» - дейді. Құмырсқаның бұл сөзін естіген Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) есінен танып қалады. Сәлден соң есін жинап, құмырсқадан кешірім сұрайды. Сонда құмырсқа: «Менің үш шартымды орындамайынша, сенің жәбіріңді кешірмеймін», - дейді. Сүлеймен оның қандай шарт екенін сұрайды. Құмырсқа оған: «Біріншіден, бірнәрсе сұрап келген адамды бос қайтарма, өйткені сенен қайыр сұраушы шын мәнінде Аллаһтың саған берген кеңшілігінен сұрап келеді. Олай болса, оларды Аллаһтың кеңшілігінен қалайша тиясың? Екіншіден, осы дүниеде өзіңе берілген артықшылықтарға алданып, дандайсыма, жүрегің қатаяды. Саған бүкіл патшалықты берген Аллаһ Тағала екенін есіңде тұт. Үшіншіден, көмек сұрап келген адамнан қолыңнан келгенді аяма!» - дейді. Сүлеймен оған, «Аллаһ қаласа, бұл айтқан шарттарыңды орындаймын», - деп уәде береді.

ҮІ.Шығармашылық жұмыс

Дәптермен жұмыс

Дәптерде берілген тапсырманы орындап, біткен соң жария етеді.

ҮІІ.Топпен ән айту

«Асыл арман» әнін оқушылармен бірге үнтаспаға қосылып орындайды.

ҮІІІ. Үй тапсырмасы

А.Бейсебайдың «Кешірімнің күші» атты әңгімесін түсініп оқып келу

ІХ. Соңғы тыныштық сәті

Баяу әуен қосылады. Балалар денемізді тік ұстап, еркін отырамыз. Қолымызды тіземіздің үстіне қоямыз. Көзімізді жұмамыз. Балалар бүгінгі сабағымызды есімізге түсірейікші. Біз бүгін не білдік, не үйрендік сол туралы ойланайық. Жақсы ойларымызды жүрегімізде сақтайық. Әрқашан жақсылықта, амандықта болайық.

Үй тапсырмасы «Кешірімнің күші» атты әңгімесін түсініп оқып келу

Күні: 16.11.16

Тақырыбы: Кешірімділік - көңіл кеңдігі

Құндылық: Дұрыс «іс-әрекет Қасиеттер: ақкөңіділік, адалдық, ізеттілік

Сабақ мақсаты: Кешірімділіктің адам бойындағы жақсы қасиет екенін түсіндіру. Айнала қоршаған адамдарға кешірім мен түсінушілікпен, ізгілікпен қарауға үйрету.

Міндеттері: - «кешірім», «кешірімділік» туралы түсіндіру;

айнала қоршаған адамдарға кешіріммен қарауға дағдыландыру;

кешірімділікке тәрбиелеу;

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Тыныштық сәті (2-5 минут)

Баяу әуен қосылып тұрады. Балалар денемізді тік ұстап, ыңғайланып отырамыз. Көзімізді жұмамыз. Тыныштық бар жерде.... Тыныштық бар әлемде.... Күлімдеген күн, әсем табиғат, барлық адамдардың жүзі мейірімге толы, қандай әсем, қандай керемет. Біздің де жан дүниеміз бір тыныштық тапқандай бір рахат күйдеміз. Осы сезімімізбен біраз уақыт өз жан дүниемізге үңіліп жақсы ойға шомайық.

ІІІ.Үй тапсырмасын тексеру

Адамдар арасындағы реніштің тууына не себеп болды?

Күндестік, бқталастық деген сөздерді қалай түсінесіңдер?

Күншіл, қызғаншақ адамдарға қандай кеңес берер едіңдер?

Адам адамға тек қана қуаныш сыйлауы керек деген пікірге келісесің бе?

Жаңа тақырып

Балалар бүгін біз жаңа сабақ «Кешірімділік - көңіл кеңдігі» атты тақырыппен танысамыз.

ІҮ. Дәйексөз Бүгінгі сабақтың дәйексөзі ретінде «Кешірімділік анадан, кішіпейілділік данадан» деген мақлды талдауды ұсынамын.

Ү. Әңгімелеу (Мұғалімнің сыйлығы) Бір әңгіме бойынша Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) бір күні демалып отырған кезде кеудесінде жорғалап бара жатқан құмырсқаны алып лақтырып жібереді. Жәбірленген құмырсқа ашуланып: «Әй, Аллаһтың пайғамбары, сен маған аяушылық етпестен неге лақтырасың? Қиямет күні жер көктердің Иесі, жәбірленушінің ақысын зұлымдық етушіден алып беретін, әділдік Иесі Аллаһ Тағаланың алдында жауап беретіндігіңді ұмыттың ба?» - дейді. Құмырсқаның бұл сөзін естіген Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) есінен танып қалады. Сәлден соң есін жинап, құмырсқадан кешірім сұрайды. Сонда құмырсқа: «Менің үш шартымды орындамайынша, сенің жәбіріңді кешірмеймін», - дейді. Сүлеймен оның қандай шарт екенін сұрайды. Құмырсқа оған: «Біріншіден, бірнәрсе сұрап келген адамды бос қайтарма, өйткені сенен қайыр сұраушы шын мәнінде Аллаһтың саған берген кеңшілігінен сұрап келеді. Олай болса, оларды Аллаһтың кеңшілігінен қалайша тиясың? Екіншіден, осы дүниеде өзіңе берілген артықшылықтарға алданып, дандайсыма, жүрегің қатаяды. Саған бүкіл патшалықты берген Аллаһ Тағала екенін есіңде тұт. Үшіншіден, көмек сұрап келген адамнан қолыңнан келгенді аяма!» - дейді. Сүлеймен оған, «Аллаһ қаласа, бұл айтқан шарттарыңды орындаймын», - деп уәде береді.

ҮІ.Шығармашылық жұмыс

Дәптермен жұмыс

Дәптерде берілген тапсырманы орындап, біткен соң жария етеді.

ҮІІ.Топпен ән айту

«Асыл арман» әнін оқушылармен бірге үнтаспаға қосылып орындайды.

ҮІІІ. Үй тапсырмасы

А.Бейсебайдың «Кешірімнің күші» атты әңгімесін түсініп оқып келу

ІХ. Соңғы тыныштық сәті

Баяу әуен қосылады. Балалар денемізді тік ұстап, еркін отырамыз. Қолымызды тіземіздің үстіне қоямыз. Көзімізді жұмамыз. Балалар бүгінгі сабағымызды есімізге түсірейікші. Біз бүгін не білдік, не үйрендік сол туралы ойланайық. Жақсы ойларымызды жүрегімізде сақтайық. Әрқашан жақсылықта, амандықта болайық.

Үй тапсырмасы «Кешірімнің күші» атты әңгімесін түсініп оқып келу

Күні: 30.11.16

Сабақтың тақырыбы: Іздегенде табылатын қасыңнан. 
Сабақтың құндылығы: «Дұрыс әрекет» 
Қасиеттері: Сыйластық, адалдық, шынайылық 
Сабақтың мақсаты: 
«Дос», «Достық» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін ашу. 
Сабақтың міндеттері: 
• Достар арасындағы рухани жақындастық мәнін ұғындыру 
• Айнала қоршаған адамдарға тілеулес, ізгі ниеттерін дамыту 
• жауапкершілікке, сезімталдыққа тәрбиелеу 
Сабақтың әдісі: Пікір алысу, әңгімелесу, сұрақ жауап. 
Сабақтың көрнекілігі: Достық туралы нақыл сөздер, слайдтар, үнтаспа. 
Сабақтың барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңі. 
Тыныштық сәті. 
Нұрға бөлену 
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу үстаңыздар. Аяқ қолыңызды айқастырыңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрадан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәуелесі сіздіңбойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәуле шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. 
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». 
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. 
Енді көзіңізді ашуға болады. 
Тыныштық сәтінде қандай әсер алдыңыздар? 
2. Үй тапсырмасын тексеру. 
3. Дәйексөз 
«Достық негізгі талғамның, көзқарасытың толық үндесуінен туады» 
Цицирон 
Сұрақтар: 
• Қанатты сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 
• Достық деген ұғымды қалай түсінесіңдер? 
4. Әңгімелесу. 
«Жақсылықты ұмытпау» 
Аңыз әңгіме 
Бір күні екі дос келе жатып, сөзге келіп қалады. Біреуі екіншісінің жағынан тартып жібереді. Таяқ жеген досы жағы ауырса да, ештеңе деместен жердегі құмға «Бүгін менің ең жақын досым жағымнан тартып жіберді» деп жазады. 
Олар әрі қарай кете береді де, суы бар шалғынды әсем жерег тап болады. Сол жерде шомылуды ұйғарады. Жағына шапалақ тигені суға батып кете жаздайды, оны жосы құтқарып, есін жиғаннан кейін ол тасқа «Мені бүгін ең жақын досым өлімнен құтқарып қалды» деп жазды. 
Бір кезде шапалақпен ұрып жіберген, соңынан суға кетуден құтқарған досы одан былай деп сұрайды: 
«Мен сені жәбірлеген кезде сен құмға жаздың, ал енді тасқа жазып отырсың. Мұны қалай түсінуге болады?» дейді. Досы оған былай деп жауап береді: «Егер бізді біреу жәбірлесе оны құмға жазуымыз керек, өйткені жел құмдағы жазуды өшіріп әкетеді. Ал біреу жақсылық жасаса, оны тасқа қашап жазу керек, өйткені ол жазуды жел де, уақыт та өшірмеуі керек» 

Пікірталасқа арналған сұрақтар: 
• Бұл аңыздан қандай қорытынды шығаруға керек? 
• Достықта жақсылықты есте сақтап, ал жамандығты, өкпені ұмыту керек дегенді қалай түсінесіңдер? 
• Досыңды жоғалтпас үшін оған деген өкпеңді кешіре білу керек пе? 

5. Шығармашылық жұмыс 

Сынып З топқа бөлінеді. 
1 Топ: «Менің сүйікті досым» тақырыбына шағын әңгіме жазады 
2 Топ: Дос, достыққа байланысты мақал - мәтелдер айтады. 
3 Топ: Достыққа байланысты сахналық көрініс көрсетеді. 

6. Ән айту 
Қ. Ыдырысовтың «Қайдасыңдар, достарым?» өлеңін үнтаспаға қосылып айтады. 

7. Соңғы тыныштық сәті. 
Көзімізді жұмып, баяу әуен толқынымен достарымызды көз алдымызға келтіре отырып, дүниедегі барлық жақсылықтарды достарымызға тілейікші.

Үй тапсырмасы. 
«Дос жүрегі» атты шығарманы оқып келу

Күні: 07.12.16

Сабақтың тақырыбы: Іздегенде табылатын қасыңнан. 
Сабақтың құндылығы: «Дұрыс әрекет» 
Қасиеттері: Сыйластық, адалдық, шынайылық 
Сабақтың мақсаты: 
«Дос», «Достық» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін ашу. 
Сабақтың міндеттері: 
• Достар арасындағы рухани жақындастық мәнін ұғындыру 
• Айнала қоршаған адамдарға тілеулес, ізгі ниеттерін дамыту 
• жауапкершілікке, сезімталдыққа тәрбиелеу 
Сабақтың әдісі: Пікір алысу, әңгімелесу, сұрақ жауап. 
Сабақтың көрнекілігі: Достық туралы нақыл сөздер, слайдтар, үнтаспа. 
Сабақтың барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңі. 
Тыныштық сәті. 
Нұрға бөлену 
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу үстаңыздар. Аяқ қолыңызды айқастырыңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрадан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәуелесі сіздіңбойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәуле шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. 
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». 
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. 
Енді көзіңізді ашуға болады. 
Тыныштық сәтінде қандай әсер алдыңыздар? 
2. Үй тапсырмасын тексеру. 
3. Дәйексөз 
«Достық негізгі талғамның, көзқарасытың толық үндесуінен туады» 
Цицирон 
Сұрақтар: 
• Қанатты сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 
• Достық деген ұғымды қалай түсінесіңдер? 
4. Әңгімелесу. 
«Жақсылықты ұмытпау» 
Аңыз әңгіме 
Бір күні екі дос келе жатып, сөзге келіп қалады. Біреуі екіншісінің жағынан тартып жібереді. Таяқ жеген досы жағы ауырса да, ештеңе деместен жердегі құмға «Бүгін менің ең жақын досым жағымнан тартып жіберді» деп жазады. 
Олар әрі қарай кете береді де, суы бар шалғынды әсем жерег тап болады. Сол жерде шомылуды ұйғарады. Жағына шапалақ тигені суға батып кете жаздайды, оны жосы құтқарып, есін жиғаннан кейін ол тасқа «Мені бүгін ең жақын досым өлімнен құтқарып қалды» деп жазды. 
Бір кезде шапалақпен ұрып жіберген, соңынан суға кетуден құтқарған досы одан былай деп сұрайды: 
«Мен сені жәбірлеген кезде сен құмға жаздың, ал енді тасқа жазып отырсың. Мұны қалай түсінуге болады?» дейді. Досы оған былай деп жауап береді: «Егер бізді біреу жәбірлесе оны құмға жазуымыз керек, өйткені жел құмдағы жазуды өшіріп әкетеді. Ал біреу жақсылық жасаса, оны тасқа қашап жазу керек, өйткені ол жазуды жел де, уақыт та өшірмеуі керек» 

Пікірталасқа арналған сұрақтар: 
• Бұл аңыздан қандай қорытынды шығаруға керек? 
• Достықта жақсылықты есте сақтап, ал жамандығты, өкпені ұмыту керек дегенді қалай түсінесіңдер? 
• Досыңды жоғалтпас үшін оған деген өкпеңді кешіре білу керек пе? 

5. Шығармашылық жұмыс 

Сынып З топқа бөлінеді. 
1 Топ: «Менің сүйікті досым» тақырыбына шағын әңгіме жазады 
2 Топ: Дос, достыққа байланысты мақал - мәтелдер айтады. 
3 Топ: Достыққа байланысты сахналық көрініс көрсетеді. 

6. Ән айту 
Қ. Ыдырысовтың «Қайдасыңдар, достарым?» өлеңін үнтаспаға қосылып айтады. 

7. Соңғы тыныштық сәті. 
Көзімізді жұмып, баяу әуен толқынымен достарымызды көз алдымызға келтіре отырып, дүниедегі барлық жақсылықтарды достарымызға тілейікші.

Үй тапсырмасы. 
Шығарма жазу

Күні: 14.12.16

Тақырып: Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп. 
Құндылық: Сүйіспеншілік 
Қасиеттер: Сыйластық, бауырмалдық,мейірімділік,татулық,қамқорлық. 
Мұғалiм: Джумабаева А.А Сынып 8 Оқушылар саны - 11 
Сабақ мақсаты: 
Оқушыларға адами қасиеттерді ұғындыру, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу. 
Міндеттері: 
-Оқушылардың өз махаббатарын күллі тіршілікке,болмысқа бағыттай алудың мән-мағынасын түсіндіру; 
-Оқушылардың адамдарға деген сүйіспеншіліктерін дамыту; 
-Оқушыларды бауырмалдыққа, мейірімділікке тәрбиелеу; Ресурстар:(құралдар, мәлiметтер) 
Сабақ барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңi. 
Оқушылармен амандасу. «Өзін- өзі тану» сабағының ережесін «5-Т» еске түсіру. 

2. Тыныштық сәті Нұрға бөлену 
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. 
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». 
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. 
Жаймен көзіңізді ашуға болады. 
Рахмет. 
3. Үй тапсырмасын тексеру 
4. Дәйексөз 
«Нәзіктік атаулының жиынтығы – ананың алақаны, 
сондықтан да ол – сәби үшін ең жылы ұя.» В.Гюго. 
-Дәйексөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 
Дәйексөздің мағынасын ашу. Хормен қайталату, дәптерге жазғызу. 
Ұл балалар қайталайды, қыздар қайталайды, сосын бәрін хормен айтады. 
Балалардың жауаптарымен дәйексөздің мағынасын ашамын. 
5. Әңгiмелеу

Жалғыз хат 
Камила Құдабаева 
Анасының үйге кеткеніне екі-үш күн өтпей-ақ Гүлзейнеп одан хат алды.Кешкілік жұмыстан қайтқанда, әдеттегідей почта жәшігін ашып, ішіне қолын жүгіртті.Газет-журналдармен қоса қолына қомақты бір хат ілікті. Бұл қайдан келген «семіз хат?»деп Гүлзейнеп сәл таңырқай конверт сыртына көз жүгіртіп еді, адресі ауыл жақты көрсетіп тұр. Әрі хат жазған қол – өз анасыныкі екенін таныды. 
«Не боп қалды екен, өмірі хат жазбаған адам еді, әлде жүрегінің сырқаты қайта ұстап қалды ма?! » - деп қауіп ойлап, баспалдақтармен жоғары көтеріліп келе жатып - ақ бөлмеге жеткенше шыдамай конверттің шетін жыртып ашты. Үйге кіре сала бірнеше бетке созылған хатты оқи бастады. 
«Балам», - деп бастапты анасы хатын. - Осыны алған беттен-ақ сенің шошып кеткеніңді сеземін. Себебі бұдан бұрын саған хат жазып көрген жоқпын - ғой, жалпы балаларымның бірде - біреуіне осы кезге дейін хат жолдамаппын. Бәлкім, оның қажеті де болмаған шығар. Әлде ақ қағазды алдына алып отырған адам тек имандай шынын ғана жазуы керек деп ойлайтыным тежеп келді ме. Яки, мына біздер, соғыс дегеннің өзініңде одан кейінгі бар - жоғыныңда азабын тартқан әйелдер - нені де болса іште сақтауды әдетке айналдырып үйрендік пе, кім білсін. Әйтеуір, қолыма қалам алуымда, осы хатты бастап жазуымда өзіме оңай соқпады. Бірақ әйтеуір саған бір септігі тиеме деп, сол ауыртпалықтың бәрін жеңгендей боп, осы хатымды жазып отырмын. 
Балам, мен ауылға кеткенде көңілің қатты басылып қалғанын байқадым. Менің де, шынын айтсам, еңсем түсіп, ет - жүрегім езіліп, ауылға құр сүлдем жетті. Неге сонша мүжілгенімді білмеймін. Әйтеуір, осы жолы бәрінен баз кешіп кеткім де келді.Бес баланы асырап –бағудың қиындығын әкеңнің барында онша сезбесем керек.Тұрмыстағы қиын нәрсе сендерге жейтін нан, киетін киім тауып беру ғана емес-тін. Біреуден ілгері, біреуден кейін бізде өлмес күнімізді көрдік қой.Жаман атқа қалмай, әйтеуір сендердің беттеріңе шіркеу түсірмей,қатарыңнан кем қылмай өсіруге тырыстым. Әкең марқұм соғыстан алып келген жарадан қайытты ғой. Көзін жұмарда, «Екеумізді табыстарған тағдырға алғыстан басқа айтарым жоқ. Бес бірдей баламен артымда жалғыз қалып бара жатқанын жаныма бәрінен де қатты батады. Ақылың бар адамсың, сен жыламай жүрсең мен де көрде тыныш жатамын.....» -деп кетіп еді. Бірақ қанша қиналсам да, мен сендердің көздеріңді жәудіретіп қойған емеспін. Қайта әкеңнің айтқан сөзі мені жерге қазық қаққандай шегелей түсті. Оның адалдығымен адамгершілігін өмір бойы кіршіксіз ұстандым. Баласына жақсылық тілемейтін ата-ана бар ма өмірде? Е-е ...қарағым, жұбайлық өмірді алып жүруде мемлекетті басқару ісі секілді қиын шаруа..... Орыс халқының бір әдемі сөзін оқып едім: «Еркек үйдің бір бұрышын ұстап тұрады, қалған үшбұрышты тіреп тұратын-әйел деген...... Сол сөз өте орынды айтылған деп ойлаймын.....» . 
Соңғы сөздерді оқығанда Гүлзейнептің көзінен үлкен жас тамшысы тырс етіп хатқа тамып, бір талай жазуды айғыздап, жайылып бара жатты. 
8. Үй тапсырмасы. Сұрақтар құрастыру

Күні: 21.12.16

Тақырып: Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп. 
Құндылық: Сүйіспеншілік 
Қасиеттер: Сыйластық, бауырмалдық,мейірімділік,татулық,қамқорлық. 
Мұғалiм: Джумабаева А.А Сынып 8 Оқушылар саны - 11 
Сабақ мақсаты: 
Оқушыларға адами қасиеттерді ұғындыру, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу. 
Міндеттері: 
-Оқушылардың өз махаббатарын күллі тіршілікке,болмысқа бағыттай алудың мән-мағынасын түсіндіру; 
-Оқушылардың адамдарға деген сүйіспеншіліктерін дамыту; 
-Оқушыларды бауырмалдыққа, мейірімділікке тәрбиелеу; Ресурстар:(құралдар, мәлiметтер) 
Сабақ барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңi. 
Оқушылармен амандасу. «Өзін- өзі тану» сабағының ережесін «5-Т» еске түсіру. 

2. Тыныштық сәті Нұрға бөлену 
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. 
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». 
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз... 
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. 
Жаймен көзіңізді ашуға болады. 
Рахмет. 
3. Үй тапсырмасын тексеру 
4. Дәйексөз 
«Нәзіктік атаулының жиынтығы – ананың алақаны, 
сондықтан да ол – сәби үшін ең жылы ұя.» В.Гюго. 
-Дәйексөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 
Дәйексөздің мағынасын ашу. Хормен қайталату, дәптерге жазғызу. 
Ұл балалар қайталайды, қыздар қайталайды, сосын бәрін хормен айтады. 
Балалардың жауаптарымен дәйексөздің мағынасын ашамын. 
5. Әңгiмелеу

Жалғыз хат 
Камила Құдабаева 
Анасының үйге кеткеніне екі-үш күн өтпей-ақ Гүлзейнеп одан хат алды.Кешкілік жұмыстан қайтқанда, әдеттегідей почта жәшігін ашып, ішіне қолын жүгіртті.Газет-журналдармен қоса қолына қомақты бір хат ілікті. Бұл қайдан келген «семіз хат?»деп Гүлзейнеп сәл таңырқай конверт сыртына көз жүгіртіп еді, адресі ауыл жақты көрсетіп тұр. Әрі хат жазған қол – өз анасыныкі екенін таныды. 
«Не боп қалды екен, өмірі хат жазбаған адам еді, әлде жүрегінің сырқаты қайта ұстап қалды ма?! » - деп қауіп ойлап, баспалдақтармен жоғары көтеріліп келе жатып - ақ бөлмеге жеткенше шыдамай конверттің шетін жыртып ашты. Үйге кіре сала бірнеше бетке созылған хатты оқи бастады. 
«Балам», - деп бастапты анасы хатын. - Осыны алған беттен-ақ сенің шошып кеткеніңді сеземін. Себебі бұдан бұрын саған хат жазып көрген жоқпын - ғой, жалпы балаларымның бірде - біреуіне осы кезге дейін хат жолдамаппын. Бәлкім, оның қажеті де болмаған шығар. Әлде ақ қағазды алдына алып отырған адам тек имандай шынын ғана жазуы керек деп ойлайтыным тежеп келді ме. Яки, мына біздер, соғыс дегеннің өзініңде одан кейінгі бар - жоғыныңда азабын тартқан әйелдер - нені де болса іште сақтауды әдетке айналдырып үйрендік пе, кім білсін. Әйтеуір, қолыма қалам алуымда, осы хатты бастап жазуымда өзіме оңай соқпады. Бірақ әйтеуір саған бір септігі тиеме деп, сол ауыртпалықтың бәрін жеңгендей боп, осы хатымды жазып отырмын. 
Балам, мен ауылға кеткенде көңілің қатты басылып қалғанын байқадым. Менің де, шынын айтсам, еңсем түсіп, ет - жүрегім езіліп, ауылға құр сүлдем жетті. Неге сонша мүжілгенімді білмеймін. Әйтеуір, осы жолы бәрінен баз кешіп кеткім де келді.Бес баланы асырап –бағудың қиындығын әкеңнің барында онша сезбесем керек.Тұрмыстағы қиын нәрсе сендерге жейтін нан, киетін киім тауып беру ғана емес-тін. Біреуден ілгері, біреуден кейін бізде өлмес күнімізді көрдік қой.Жаман атқа қалмай, әйтеуір сендердің беттеріңе шіркеу түсірмей,қатарыңнан кем қылмай өсіруге тырыстым. Әкең марқұм соғыстан алып келген жарадан қайытты ғой. Көзін жұмарда, «Екеумізді табыстарған тағдырға алғыстан басқа айтарым жоқ. Бес бірдей баламен артымда жалғыз қалып бара жатқанын жаныма бәрінен де қатты батады. Ақылың бар адамсың, сен жыламай жүрсең мен де көрде тыныш жатамын.....» -деп кетіп еді. Бірақ қанша қиналсам да, мен сендердің көздеріңді жәудіретіп қойған емеспін. Қайта әкеңнің айтқан сөзі мені жерге қазық қаққандай шегелей түсті. Оның адалдығымен адамгершілігін өмір бойы кіршіксіз ұстандым. Баласына жақсылық тілемейтін ата-ана бар ма өмірде? Е-е ...қарағым, жұбайлық өмірді алып жүруде мемлекетті басқару ісі секілді қиын шаруа..... Орыс халқының бір әдемі сөзін оқып едім: «Еркек үйдің бір бұрышын ұстап тұрады, қалған үшбұрышты тіреп тұратын-әйел деген...... Сол сөз өте орынды айтылған деп ойлаймын.....» . 
Соңғы сөздерді оқығанда Гүлзейнептің көзінен үлкен жас тамшысы тырс етіп хатқа тамып, бір талай жазуды айғыздап, жайылып бара жатты. 
8. Үй тапсырмасы. Эссе жазу

Күні:28.12.16

Сабақтың тақырыбы: «Елім деп соғар жүрегім...» 

Құндылық: Қарым – қатынас жарастығы
Қасиеттер: Отанға деген сүйіспеншілік, туған жерге махаббат.

Сабақтың мақсаты: «Отан», «ел» ұғымдарының адамгершілік  құндылық ретіндегі мәнін түсіндіру.  Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Білімділік мақсаты: Отанға, туған жерге деген махаббаттың мәнін түсіндіру.

Дамытушылық мақсат: Отанының жарқын болашағына деген сенімдерін дамыту.

Тәрбиелік мақсаты: Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Ресурстар:

лирикалық әуен

Геометриялық фигуралар

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеіңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз.

Сабақ барысының анализі

2 минут

3. Үй тапсырмасын тексеру.

Дәйексөз.

«Алтын анам, Отаным!

Сенен аяр жаным жоқ, сенен іркер күшім жоқ.»

М. Әуезов

- Осы дәйексөзді қалай түсінесіз?

- Отан дегене не?

- Туған жерге, елге деген сүйіспеншіліктің түп тамыры не деп ойлайсыңдар?

- Адамның туған жерге деген сүйіспеншілігі неден көрінеді?

Дәптерге жазу. Бәрі бірге хормен оқу.

Өз ойларын білдіреді.

5 минут

Сыйлық. Мұхтар Шаханов «Төрт ана» өлеңі.

Тақырыпты ашу үшін АКТ арқылы бейнекөрініс көру.

2 минут

Шығармашылық бағыт.

Оқушылардың таңдаған геометриялық пішіндер арқылы екі топқа бөлінеді.

Интерактивті тақтаны қолдана отырып берілген тапсырманы орындайды. Тақтада берілген тамшыларды әр топ өздерінің жауаптарын қаламмен жазады.

Біздің дариямыз тамшыларға шашырап кетіпті.

1 – топ. Біз дариямызды құрау үшін мына тамшыларға өз елінің патриотты адамның қандай қасиеттері болу керек екенін жазу. Балалар тамшыларға жасаған игі істерін жазады.

2 – топ. Елдің гүлденуі үшін оқушылар қандай іс – әрекеттер жасау керек.

Тақтадағы ақ қағазға тамшыны кезекпен іледі.

-Балалар, әрқайсысыңның тамшыдай жасаған тамшыларды қосқанда        үлкен дарияға айналды. (Дарияны ілемін.) Яғни әр адам өз елінің патриотты болса, гүлденуіне үлесін қосса, біздің елімізде бейбітшілік орнап, адамдар бақытты өмір сүреді.

Топпен өлең оқу.

Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Туған елім»

Үміт қып менен қарайсың,

Көңіліңе медеу санайсың.

Балалыққа жарасам,

Аталыққа жарайсың.

Қайтейін, елім, қимаймын,

Қия алмай жанды қинаймын.

Қимай қалсам, ішіңде

Тағы тыншып сыймаймын.

Алты қырдан ассам да,

Сөздеріңді сыйлаймын,

Тек қалауым сіздерден:

«Серіктікті» милаймын.

Сіздерге әкеп шашуға,

Ілім, білім жинаймын.

Келді хатың мен шаршап

Отырғанда дамығып,

Хабарыңа бек аңсап

Сүзіліп көңілім талығып.

Сөзіңнен көріп өзіңді,

Құшақтай алдым қамығып.

Өлең оқу.

Релаксация.

Оқушылардың сабақта берілген ақпаратты қаншалықты жақсы меңгергенін анықтау. «Баспалдақ жетістігі»

оқушыларға қиылған жұлдызшалар беріледі. Ал тақтада баспалдақ салынған әр оқушы тақырыпты қаншалықты жақсы түсінгені бойынша баспалдақтың қай сатында тұрғанын көрсетеді.

Соңғы тыныштық сәтi.

Баяу әуен қойылады. Оқушылар денесін, басын тік ұстап, көзін жұмып отырады.

Мұғалім жәй дауыспен:

- Әрқайсымыз оң қолымызбен жүрегімізді ұстап көрейік. Өз жүрегіміздің жылылығын сезініп, жүрек жылуымызды адамдарға, айналамызға жеткізу үшін іштей оларға жақсы тілектер тілейік. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық! Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңізді жүректеріңізге түйіп алыңыздар. Рахмет! Көздеріңді ашуға болады.

Жаңбыр тамшыларыныңм әуені ойнап тұрады.

Үй тапсырмасы.

Мәтінді оқу 85 – 86 бет. Сұрақтарға жауап беру.

Күні: 11.01.17

Сабақтың тақырыбы: «Елім деп соғар жүрегім...» 

Құндылық: Қарым – қатынас жарастығы
Қасиеттер: Отанға деген сүйіспеншілік, туған жерге махаббат.

Сабақтың мақсаты: «Отан», «ел» ұғымдарының адамгершілік  құндылық ретіндегі мәнін түсіндіру.  Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Білімділік мақсаты: Отанға, туған жерге деген махаббаттың мәнін түсіндіру.

Дамытушылық мақсат: Отанының жарқын болашағына деген сенімдерін дамыту.

Тәрбиелік мақсаты: Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Ресурстар:

лирикалық әуен

Геометриялық фигуралар

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).

Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеіңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз.

Сабақ барысының анализі

2 минут

3. Үй тапсырмасын тексеру.

Сыйлық. Мұхтар Шаханов «Төрт ана» өлеңі.

Тақырыпты ашу үшін АКТ арқылы бейнекөрініс көру.

2 минут

Шығармашылық бағыт.

Оқушылардың таңдаған геометриялық пішіндер арқылы екі топқа бөлінеді.

Интерактивті тақтаны қолдана отырып берілген тапсырманы орындайды. Тақтада берілген тамшыларды әр топ өздерінің жауаптарын қаламмен жазады.

Біздің дариямыз тамшыларға шашырап кетіпті.

1 – топ. Біз дариямызды құрау үшін мына тамшыларға өз елінің патриотты адамның қандай қасиеттері болу керек екенін жазу. Балалар тамшыларға жасаған игі істерін жазады.

2 – топ. Елдің гүлденуі үшін оқушылар қандай іс – әрекеттер жасау керек.

Тақтадағы ақ қағазға тамшыны кезекпен іледі.

-Балалар, әрқайсысыңның тамшыдай жасаған тамшыларды қосқанда        үлкен дарияға айналды. (Дарияны ілемін.) Яғни әр адам өз елінің патриотты болса, гүлденуіне үлесін қосса, біздің елімізде бейбітшілік орнап, адамдар бақытты өмір сүреді.

Топпен өлең оқу.

Құрастырған Өлең оқу.

Релаксация.

Оқушылардың сабақта берілген ақпаратты қаншалықты жақсы меңгергенін анықтау. «Баспалдақ жетістігі»

оқушыларға қиылған жұлдызшалар беріледі. Ал тақтада баспалдақ салынған әр оқушы тақырыпты қаншалықты жақсы түсінгені бойынша баспалдақтың қай сатында тұрғанын көрсетеді.

Соңғы тыныштық сәтi.

Баяу әуен қойылады. Оқушылар денесін, басын тік ұстап, көзін жұмып отырады.

Мұғалім жәй дауыспен:

- Әрқайсымыз оң қолымызбен жүрегімізді ұстап көрейік. Өз жүрегіміздің жылылығын сезініп, жүрек жылуымызды адамдарға, айналамызға жеткізу үшін іштей оларға жақсы тілектер тілейік. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық! Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңізді жүректеріңізге түйіп алыңыздар. Рахмет! Көздеріңді ашуға болады.

Жаңбыр тамшыларыныңм әуені ойнап тұрады.

Үй тапсырмасы.. Сұрақтарға жауап беру.

Күні: 18.01.17

Сабақтың тақырыбы:   Адам-әлем бөлшегі

Сабақтың  мақсаты:  «Адамның  әлемдегі  маңыздылығы», «тіршіліктегі   байланыс»  құндылығы туралы түсініктерін кеңейту.

Сабақтын  міндеттері:       

 - Оқушыларға адам өмірінің маңыздылығы ,әлемге  рөлі  туралы түсінік беру;

- Оқушылардың адамгершілік қасиеттерін дамытуға ықпал ету;

- Еліне, халқына абыройлы қызмет етуге,жаңашылдыққа, ізденпаздыққа тә  рбиелеу.

-          

Ресурстар: дәптер, оқулық, нақыл  сөздер  «Адам-ғалам,  ғажайып, жеке-дара, жан құмары  ізденген  мәңгі  сана»,  дәйексөз, ақ қағаздар, тақырыпқа  байланысты  видео-ролик,  слайд.

                                                    Сабақ  барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Тыныштық  сәті.  №1.Нұрға  бөлену    (баяу  музыка)

Ыңғайланып отрыңыздар, денелеріңізді дұрыс ұстаңыздар. Аяқ- қолыңызды айқастырмаңыз. Қолдарыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмып, елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқанү Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоциаңыз бен тілек- қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің көзін ашады.

     Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе үсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Енді, нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды. Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы  сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті,  көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек сәулелі ой келеді.

    Нұр бірте- бірте күшейе бастайды, сіздің денеңізден тарап, жан- жағыңызға  сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға , жан- жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір- түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: « Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...

     Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзі ашуға болады.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.  

ІІІ.  Дәйексөз.

       Адам-ғалам,  ғажайып, жеке-дара,

 жан құмары  ізденген  мәңгі  сана.

Өзіңді өзің  танысан  істің  басы,

Түзеген  өз  ғаламын  болған  дана.

                         Ақжан  әл-Машани

IV. Әңгімелесу (сұхбат).

Мұғалім оқушылардың  (Адамның  әлемдегі  рөлі)   ұғымдарын  турала  ойларын  тыңдап, мәнін  ашу  адамның  қажеттілігін ұғындыру мақсатында төмендегі сұрақтар арқылы әңгімелесу жүргізеді.

-         Адам  әлем  бөлшегі  дегенді   қалай  түсінесіңдер?

-         Әлемдегі  тіршіліктің байланысы  қалай  дәлелдей  аласыңдар ? 

 

Бейне-көрініс  көрсету.  «Әлемнің  жеті  кереметі»   (қысқаша  талдау)

 

V. Мәтінмен жұмыс.

        Сабақ тақырыбының мәнін «Қақтығыста»(«Абай  жолы»  роман-эпопеясынан   үзінді) халық  даналығы   түсіндіру үшін өсиет әңгімені айтып беремін және оқушыларға сұрақ қойып, олардың жауаптарын тыңдаймын.  Немесе оқушылардың өздеріне кезекпен мәнерлеп оқытуына да болады.

-          Түнгі  әлем  көрінісі  Әбішке  қалай  әсер  етті?

-         Ай  сәулесінің  жұмбақ кейпін   аңғарған   сәттерің  болды  ма?

VІ. Шығармашылық  жұмыс, топпен  жұмыс.

 2-  топпен  жұмыс.  Әр  топқа  үш форматты  қағаз  беріледі,  фломастер. ТАПСЫРМА (адам мен  әлемнің  байланысын  суреттеу ,  қорғау-дәлелдеу).

VII. Топпен жұмбақ шешу.

Жұмбақ

Алты  арқар, жеті  қаз,  төрт  бөдене,

Кейде  толы,  кейде орта-бір  тегене.

Тұнық  пенен  лайдың  арасынан,

Бір  аққу  шыға  келді  құсқа  төре.

                                              (Аспан  әлемі,  жұлдыздар)

« Бақытты  адам» серпініс   минуты.

 Соңғы  тыныштық сәті. №3  (Орманға  саяхат  )

          Баланың өзінің ішкі күйіне үңілуге, оның табиғатпен байланысын сезінуге мүмкіндік беретін тыныштық сәті төмендегідей ұйымдастырылуы мүмкін. (  Баяу  музыка  ойнап  тұрады)

-         Балалар, денелеріңді түзу ұстап, бастарыңды жоғары көтеріп, ыңғайланып отырыңдар. Көздеріңді жұмсаңдар да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап, бақытқа, махаббат пен тыныштыққа толы таза, шипалы ауаның тұла бойларыңа толғанын сезініңдер. Ал енді көздеріңді ашсаңдар да болады.

Үйге  тапсырма:

 Шығармашылық  тапсырма: «Жұлдыздар  қүпиясы». Қызықты  мәлімет  әкелу.

Күні: 25.01.17

Сабақтың тақырыбы:   Адам-әлем бөлшегі

Сабақтың  мақсаты:  «Адамның  әлемдегі  маңыздылығы», «тіршіліктегі   байланыс»  құндылығы туралы түсініктерін кеңейту.

Сабақтын  міндеттері:       

 - Оқушыларға адам өмірінің маңыздылығы ,әлемге  рөлі  туралы түсінік беру;

- Оқушылардың адамгершілік қасиеттерін дамытуға ықпал ету;

- Еліне, халқына абыройлы қызмет етуге,жаңашылдыққа, ізденпаздыққа тә  рбиелеу.

-          

Ресурстар: дәптер, оқулық, нақыл  сөздер  «Адам-ғалам,  ғажайып, жеке-дара, жан құмары  ізденген  мәңгі  сана»,  дәйексөз, ақ қағаздар, тақырыпқа  байланысты  видео-ролик,  слайд.

                                                    Сабақ  барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Тыныштық  сәті.  №1.Нұрға  бөлену    (баяу  музыка)

Ыңғайланып отрыңыздар, денелеріңізді дұрыс ұстаңыздар. Аяқ- қолыңызды айқастырмаңыз. Қолдарыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмып, елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқанү Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоциаңыз бен тілек- қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің көзін ашады.

     Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе үсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Енді, нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды. Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы  сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті,  көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек сәулелі ой келеді.

    Нұр бірте- бірте күшейе бастайды, сіздің денеңізден тарап, жан- жағыңызға  сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын. Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға , жан- жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір- түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: « Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын». Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...

     Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзі ашуға болады.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.  

ІІІ.  Дәйексөз.

       Адам-ғалам,  ғажайып, жеке-дара,

 жан құмары  ізденген  мәңгі  сана.

Өзіңді өзің  танысан  істің  басы,

Түзеген  өз  ғаламын  болған  дана.

                         Ақжан  әл-Машани

IV. Әңгімелесу (сұхбат).

Мұғалім оқушылардың  (Адамның  әлемдегі  рөлі)   ұғымдарын  турала  ойларын  тыңдап, мәнін  ашу  адамның  қажеттілігін ұғындыру мақсатында төмендегі сұрақтар арқылы әңгімелесу жүргізеді.

-         Адам  әлем  бөлшегі  дегенді   қалай  түсінесіңдер?

-         Әлемдегі  тіршіліктің байланысы  қалай  дәлелдей  аласыңдар ? 

 

Бейне-көрініс  көрсету.  «Әлемнің  жеті  кереметі»   (қысқаша  талдау)

 

V. Мәтінмен жұмыс.

        Сабақ тақырыбының мәнін «Қақтығыста»(«Абай  жолы»  роман-эпопеясынан   үзінді) халық  даналығы   түсіндіру үшін өсиет әңгімені айтып беремін және оқушыларға сұрақ қойып, олардың жауаптарын тыңдаймын.  Немесе оқушылардың өздеріне кезекпен мәнерлеп оқытуына да болады.

-          Түнгі  әлем  көрінісі  Әбішке  қалай  әсер  етті?

-         Ай  сәулесінің  жұмбақ кейпін   аңғарған   сәттерің  болды  ма?

VІ. Шығармашылық  жұмыс, топпен  жұмыс.

 2-  топпен  жұмыс.  Әр  топқа  үш форматты  қағаз  беріледі,  фломастер. ТАПСЫРМА (адам мен  әлемнің  байланысын  суреттеу ,  қорғау-дәлелдеу).

VII. Топпен жұмбақ шешу.

Жұмбақ

Алты  арқар, жеті  қаз,  төрт  бөдене,

Кейде  толы,  кейде орта-бір  тегене.

Тұнық  пенен  лайдың  арасынан,

Бір  аққу  шыға  келді  құсқа  төре.

                                              (Аспан  әлемі,  жұлдыздар)

« Бақытты  адам» серпініс   минуты.

 Соңғы  тыныштық сәті. №3  (Орманға  саяхат  )

          Баланың өзінің ішкі күйіне үңілуге, оның табиғатпен байланысын сезінуге мүмкіндік беретін тыныштық сәті төмендегідей ұйымдастырылуы мүмкін. (  Баяу  музыка  ойнап  тұрады)

-         Балалар, денелеріңді түзу ұстап, бастарыңды жоғары көтеріп, ыңғайланып отырыңдар. Көздеріңді жұмсаңдар да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап, бақытқа, махаббат пен тыныштыққа толы таза, шипалы ауаның тұла бойларыңа толғанын сезініңдер. Ал енді көздеріңді ашсаңдар да болады.

Үйге  тапсырма: Өлеңді мәнерлеп оқу

Күні: 01.02.17

Сабақтың тақырыбы: Табиғаттан нәр алып

Мақсаты:Оқушыларға «Табиғат нәрі», «Табиғат», «Жер», «Су», «Ауа», «Топырақ» туралы сүйіспеншілік ұғымдарын кеңейту.
Міндеттері:
1.Оқушыларға табиғатқа қамқорлық жасау туралы түсіндіру;
2. Оқушыларды табиғатты аяушылық сезімдеріндамыту;
3. Оқушыларды мейірімділікке тәрбиелеу.
1.Ұйымдастыру сәті 
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды. 
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді. 
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын.

Дәйек сөз. 
«Сүйіспеншілік –баға жетпес байлық»
Лев Толстой (1828-1910)
Неліктен сүйіспеншілік баға жетпес байлық болып саналады?
2-ұлға,2-қызға оқыту.Бәріміз бірге қайталау.Дәптерге жазып алу. 
4.Әңгімелеу. Мұғалімнің сыйы.
Аққулы мекен
(Үзінді)
Ы. Кененбаев
...Көктем туа масатыдай құлпырып жайнап шыға келген айналаңа көз тоймайды. Шығысында қалың қарағайлы сыңсыған тау шатқалдарының қүзар басынан жыл он екі ай бойы қар кетпейтін. Ал сол заңғар биіктен төгіліп түсіп, оңтүстікті ала көкорай кең шатқалды қалқалай қоршап келіп, оған қасқая қарсы түра қалған екінші тау беткейінде қырмызы қызғалдақтар құлпыратын. Екі ортадағы жайма жазық шұрайлы өңірді жара сылдырай аққан тау өзенін бойлап үркердей ғана біздің ауыл жатар еді.
Бірде, тіпті, тым ерте тұрып кетіппіз. Біз Төбеби басына жеткенде, шығыстағы биік тау шатқалдарынан күн жаңа көтеріліп келе жатты.
Балалар, әне қараңдар, күн шығып келеді, - деп мәз бола жар салды Жұпар.
Күннің шығуын жаңа көріп, жаңа байқағандай, бәріміз де жалт-жалт қарастық.
Алдымен тау кемерлерінен жарқырата шұғыла шашып, одан кейін бірте-бірте толықси көтерілген кербез күн сұлулығы, шынында да кімді болсын, таңғажайып керемет бір әсерге бөлегендей еді.
Бір сәт бәріміз де үнсіз қалт тұра қалыппыз.
Қандай әдемі, жүріңдерші, күннің шыққанын тағы да көрелік! - деді Жұпар балғын жүзі алаулап. Сөйтті де, «қалай көреміз?» - деп ақтарыла үйірілген бізді бастап төмен құлдилады. Сол сәт ешнәрсенің байыбына жете түсінбесек те, оның соңынан жарыса біз де жүгірдік.
Төбебидің орта тұсындағы жазық әлі қаракөлеңке еді.
Құлдырап біз жеткенде дүр көтеріліп, алғашқы күн шапағын енді-енді қарсы алып, құшып сүйе бастады...
Одан кейін тағы да төмен түстік. Етекте тұрып, күн нұрын үшінші рет қарсы алдық. Үшінші рет тау жиегінен алтын арайдың алғашқы шуағына шомылып, кәусар сұлулығын тамашаладық. Ойламаған жерден өзіміз ашқан жаңалыққа өртене қуанып, қайта өрге ұмтылдық...
Тау басына алғаш жеткен Жұпар болды. Екі өкпемізді қолға алып, жүрегіміз аузымызға тығыла біз де жеттік.
- Қараңдар, күн биіктеп кетіпті.
- Күн емес біз биікке шықтық!
- Жоқ, биікке күн көтерілді.
- Айтасың-ау, таудың басына біз шықтық емес пе?
- Таласпаңдар, күнмен бірге біз де биікке көтерілдік, - деді үнемі бәрімізді тыңдап барып сөзін нығарлап айтатын Төкен.
Онымен енді ешкім таласқан жоқ. Бәріміз де осы тау басына талай көтеріліп жүрсек те, айналамыздағы бүкіл әлемді жаңа көргендей таңырқай, тамсана қарастық.
Туған жер, оның тұнған байлық, асқан сұлулығын мен сонда алғаш көрдім. Сылаң қаққан сұлу қарағайлы беткей, сылдырап аққан өзен, бәрі-бәрі таң шапағын қуана қарсы алып, құшып-сүйіп жатты.Табиғат-Ана дүр сілкініп, басын көтергендей еді осы сәт. Алғашқы күн нұрымен кербез қарағай сән түзеп, су бетінде «күміс шабақтар» ойнады. Шөп бастарынан сырт-сырт етіп таңғы шық үзіліп, күн нұрына қарап гүл қауызын ашты.
- Таптым, таптым! — дедім мен өз-өзіммен мәз болып, жерден жеті қоян тапқандай қуанып.
- Не таптың?
- Қайсы, кәне?
- Күнделігіме жазатын тақырып таптым.
- Ой, сен де айтады екенсің...
- Сонда, не жазбақсың, мына күнде көріп жүрген айналаны ма? - деп қадалды Ұзақбай.
- Иә, айналаны, осы көріп тұрғанымның бәрін. Мынау қырмызы қызғалдақты да, анау қарағайлыбеткейді де, төмендегі Тасбұлақты да, бәрі-бәрін... күннің шыққанын күніне үш рет көргенімді де!?.
Ұзақбай ешнәрсеге түсінбегендей иығын қиқаң еткізді.
- Қызық екен.
- Күнделікке тек қызық нәрселерді жазу керек. Жұпар ғана мені жақтағандай қасыма келіп сыбыретті.
- Кейін маған оқытасың ба?
- Жарайды, - дедім мен, құдды бір күнделігім жазылып бітіп, енді оны көрсету-көрсетпеудің жайын шешкендей масайрап...
• Төкенге табиғат қандай шабыт берді?
• Төкен күнделігіне не жазды деп ойлайсыңдар?
-Табиғаттың қандай көрінісі балаларды таңқалдырды?
-Табиғатқа қамқорлық жасаудың маңыздылығы неде?
-Адамның сүйіспеншілік сезімін оятуына не себеп болды?
5.Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс

8. Тыныштық сәті.
Сіздерден қол-аяқтарыңызды айқастырмай, түзеу отыруларыңызды өтінемін. Көздеріңізді жұмыңыздар. Сабақта көрініс тапқан жақсы қасиеттер жүректерімізде сақталып, іс-жүзіне асырылсын. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық!
Осындый тыныштық күйінде сәл отыра тұрайық. Қандай жақсы жан тыныштығы! Енді жайлап көздерімізді ашуға болады.
Сабақ аяқталды, сау болыңыздар. Рахмет!

Үй тапсырмасы: 1-2 –тапсырмасын орындау.

Күні: 08.02.17

Сабақтың тақырыбы: Табиғаттан нәр алып

Мақсаты:Оқушыларға «Табиғат нәрі», «Табиғат», «Жер», «Су», «Ауа», «Топырақ» туралы сүйіспеншілік ұғымдарын кеңейту.
Міндеттері:
1.Оқушыларға табиғатқа қамқорлық жасау туралы түсіндіру;
2. Оқушыларды табиғатты аяушылық сезімдеріндамыту;
3. Оқушыларды мейірімділікке тәрбиелеу.
1.Ұйымдастыру сәті: 
Тыныштық сәті:Нұрға бөлену. Волшебная компазиция «Хрустальная грусть» 5 мин.
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін. 
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты. 

4.Әңгімелеу. Мұғалімнің сыйы.
Аққулы мекен?

5.Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс
Оқушылар «Су», «Топырақ», «Ауа» болып үш топқа бөлінеді. «Адамға су, ауа, топырақтың қажеттілігі» тақырыбы бойынша сурет салу 
6.Топпен ән айту. Атамекен
Сөзі Қ.Мырзалиев
Әні: Е.Хасанғалиев

Жасыл жайлау-түкті кілем көк кілем,
Көк кілемде көп ойнаймын, көп күлем.
Айдарымнан сипап өткен самалды,
Қазағымның алақаны деп білем.
Қ-сы:
Қайда жүрсең атамекен,
Көкейіңде жатады екен.
Күннің өзі ұясына,
Қимай оны батады екен.
Жасыл жайлау – түкті кілем көк кілем,
Көк кілемде көп аунаймын көп күлем.
Асқар тауың, аспанымен таласқан,
Қазағымның мәртебесі деп білем.
Қ-сы: 
7.Үй тапсырмасы№20сабақтың дәптердегі 1-2 –тапсырмасын орындау.
21-сабақтың 109-бетіндегі О.Бөкейдің«Алтай» мәтінін оқып келу. 
8. Тыныштық сәті.
Сіздерден қол-аяқтарыңызды айқастырмай, түзеу отыруларыңызды өтінемін. Көздеріңізді жұмыңыздар. Сабақта көрініс тапқан жақсы қасиеттер жүректерімізде сақталып, іс-жүзіне асырылсын. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық!
Осындый тыныштық күйінде сәл отыра тұрайық. Қандай жақсы жан тыныштығы! Енді жайлап көздерімізді ашуға болады.
Сабақ аяқталды, сау болыңыздар. Рахмет!

Үй тапсырмасы: Мазмұнын айту

Күні: 15.02.17

Тақырыбы: «Табиғат – тал бесігің, аялай біл!»

Құндылық: кешірімділік, кішіпейілдік. Қасиеттер: Мейірімділік, адалдық.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсініктерін кеңейту.

• Оқушылардың табиғат тіршілік бастауы, адам табиғаттың бір бөлшегі екендігі, табиғат заңдылықтарын сақтау туралы түсініктерін кеңейту;

• Оқушыларды табиғат тазалығын сақтауға, табиғаттан үндестік таба білуге үйрету;

• Ізгілікті, жауапкершілікті, ұқыпты болуға тәрбиелеу.

Ресурстар: (құралдар, мәліметтер)

Сабақтың барысы:

Тыныштық сәті. «Орманға ойша серуен» (музыка әуені)

Үй тапсырмасын сұрау

Дәйексөз.

«Адам табиғатқа тәуелді болса, Табиғат та оған тәуелді»

Дәптерлеріне жазып алады.

Әңгімелеу (сұхбат)

Табиғаттың қандай мәселелері қазіргі кезде барша адамзатты толғандырып отыр?

Жер бетіндегі табиғи апаттардың етек алып кету себебі неде?

Табиғатты сақтап қорғау не үшін қажет?

Мұғалім сыйы «Қазақстан экологиясы» атты бейнетаспаны қарап талқылау.

Біздің әрқайсысымыз қандай үлес қоса аламыз?

Бұл бейнетаспаны көре отырып қандай ой түйдік?

Жаңа ақпарат

«Адам баласы жаратылысынан табиғатпен етене жақын өмір сүріп келеді. Адам өзіне қажеттісінің бәрін табиғаттан алады. Табиғат адам үшін жайлы мекен, барлық игіліктердің бастауы.

Адамзаттың әлемде алатын орны зор. Сондықтан адамзат ғылым мен техниканы пайдаланудың жаңа стратегиясын жасамай, өзін-өзі құртып алуы мүмкін. «Табиғат тазалығы- адамзат амандығы» екенін естен шығармау керек.

Адамзаттың басты міндеті – табиғат қуат көздерін орнымен пайдалану, оның әсемдігін сақтау, қоршаған ортамен үйлесімді өмір сүру, мейірімділік нұрын шашу».

Өз ойларын ортаға салады.

Шығармашылық жұмыс,

Тапсырма.

Оқушылар тапсырма бойынша ұсынылған мәтінмен танысып , «Табиғат – біздің анамыз, Біз – табиғатқа панамыз!» деген тақырыпта пікірталас өткізу.

Табиғат обырлықты, озбырлықты көтермейді. Оны мәпелеп баптап, мейіріммен аялау арқылы ғана қажетті үлесіңді үзбей ала аласың. Табиғат қазынасын қастерлеген адам ғана ұлы мұратқа жетеді. Өз адамгершілігіңнің салмағын өлшегің келсе, табиғаттың сыр- сыйпатын түсіне білуге әрекет жасап көрші, не ұғынар екенсің?

Адам – табиғаттың ең сенімді, айнымас досы, қамқоры, қорғаушысы. Туған жеріміздің баға жетпес қазынасын ысырап етпей, еселеп арттыра беру жолында армай- талмай, жалықпай еңбек ету- барлық үлкен- кішінің абыройлы борышы, мүлтіксіз атқаратын міндеті. Бұл ұлы іске сен қандай үлесіңді қосасың жас дос?

Постер қорғау.

Күнделікті өмірде біз табиғатқа қандай пайда келтірудеміз?

Күнделікті өмірде біз табиғатқа қандай зиян келтірудеміз?

Бірге ойлаймыз

Табиғаттың жақсаруына адамдар қандай көмек көрсете алады?

Табиғат аясында тәртіп пен тазалықты сақтау неліктен қажет деп ойлайсыңдар?

Табиғат неліктен әрі мейірімді, әрі қатал?

Табиғатқа өз қарым-қатынастарыңды қалай білдіресіңдер?

Адамның табиғат алдындағы парызы неде?

Табиғаттың адамға берер пайдасы мен табиғатқа келтірер зияны қандай?

Оқушылар бірігіп тапсырманы орындайды.

Топпен ән айту.

«Табиғатым» әні.

1 Бұл-бұлдар сайраса есіңе ал

Өмірдің сырласу кеші бар

Сүюді білмейтін адамдар

Осынау өмірде несі бар

Қайырмасы:

Табиғатым

Махаббатым

Табиғатым

Махаббатым

2 Табиғат сыйладың, гүл болдың

Сол гүлдің арты басқада

Сол гүлге арнаймын барлығын

Әнімді жырымды аңсаған

3 Мен сені сағынам көктемде

Аққу қаз төбемнен өткенде

Шерлі бір домбыра дірілден

Әсем бір ән-күйлер төккенде

Бәрі бір дауыста ән шырқайды.

Күнделіктеріне жазып алады.

Соңғы тыныштық сәті.

Көзімізді жұмып, еркін жайғасайық. Енді, бүгін өткен сабағымыздан нені түсіндік, қандай сабақ алдық сол жөнінде ойланайық. Осының барлығын жүрегімізге салып , көкейімізге түйіп алайық. Іштей «Мен табиғатты қорғаймын, аялаймын, қамқор боламын» деп қайталаймыз. Жайлап көздеріңізді ашуға болады. Бүгінгі керемет сабақ үшін рахмет!

Қорыту.

«Сұрақтар жәшігі» Түсінбеген сұрақтарды жазып салу, келесі сабақта соған жауабын алады.

Ойы мен денесі сергітіледі

Үй тапсырмасы. «Табиғатты қорғау – өзіңді қорғау» атты тақырыпта эссе жазып келу.

Күні: 22.02.17

Тақырыбы: «Табиғат – тал бесігің, аялай біл!»

Құндылық: кешірімділік, кішіпейілдік. Қасиеттер: Мейірімділік, адалдық.

Сабақтың мақсаты: оқушылардың табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсініктерін кеңейту.

• Оқушылардың табиғат тіршілік бастауы, адам табиғаттың бір бөлшегі екендігі, табиғат заңдылықтарын сақтау туралы түсініктерін кеңейту;

• Оқушыларды табиғат тазалығын сақтауға, табиғаттан үндестік таба білуге үйрету;

• Ізгілікті, жауапкершілікті, ұқыпты болуға тәрбиелеу.

Ресурстар: (құралдар, мәліметтер)

Сабақтың барысы:

Тыныштық сәті. «Орманға ойша серуен» (музыка әуені)

Үй тапсырмасын сұрау

Дәйексөз.

«Адам табиғатқа тәуелді болса, Табиғат та оған тәуелді»

Дәптерлеріне жазып алады.

Әңгімелеу (сұхбат)

Табиғаттың қандай мәселелері қазіргі кезде барша адамзатты толғандырып отыр?

Жер бетіндегі табиғи апаттардың етек алып кету себебі неде?

Табиғатты сақтап қорғау не үшін қажет?

Мұғалім сыйы «Қазақстан экологиясы» атты бейнетаспаны қарап талқылау.

Біздің әрқайсысымыз қандай үлес қоса аламыз?

Бұл бейнетаспаны көре отырып қандай ой түйдік?

Өткен сабақты пысықтау

Адамзаттың басты міндеті – табиғат қуат көздерін орнымен пайдалану, оның әсемдігін сақтау, қоршаған ортамен үйлесімді өмір сүру, мейірімділік нұрын шашу».

Өз ойларын ортаға салады.

«Адам баласы жаратылысынан табиғатпен етене жақын өмір сүріп келеді. Адам өзіне қажеттісінің бәрін табиғаттан алады. Табиғат адам үшін жайлы мекен, барлық игіліктердің бастауы.

Адамзаттың әлемде алатын орны зор. Сондықтан адамзат ғылым мен техниканы пайдаланудың жаңа стратегиясын жасамай, өзін-өзі құртып алуы мүмкін. «Табиғат тазалығы- адамзат амандығы» екенін естен шығармау керек.

Оқушылар тапсырма бойынша ұсынылған мәтінмен танысып , «Табиғат – біздің анамыз, Біз – табиғатқа панамыз!» деген тақырыпта пікірталас өткізу.

Табиғат обырлықты, озбырлықты көтермейді. Оны мәпелеп баптап, мейіріммен аялау арқылы ғана қажетті үлесіңді үзбей ала аласың. Табиғат қазынасын қастерлеген адам ғана ұлы мұратқа жетеді. Өз адамгершілігіңнің салмағын өлшегің келсе, табиғаттың сыр- сыйпатын түсіне білуге әрекет жасап көрші, не ұғынар екенсің?

Адам – табиғаттың ең сенімді, айнымас досы, қамқоры, қорғаушысы. Туған жеріміздің баға жетпес қазынасын ысырап етпей, еселеп арттыра беру жолында армай- талмай, жалықпай еңбек ету- барлық үлкен- кішінің абыройлы борышы, мүлтіксіз атқаратын міндеті. Бұл ұлы іске сен қандай үлесіңді қосасың жас дос?

Сурет салу

Бірге ойлаймыз

Топпен ән айту.

Соңғы тыныштық сәті.

Енді, бүгін өткен сабағымыздан нені түсіндік, қандай сабақ алдық сол жөнінде ойланайық. Осының барлығын жүрегімізге салып , көкейімізге түйіп алайық. Іштей «Мен табиғатты қорғаймын, аялаймын, қамқор боламын» деп қайталаймыз. Жайлап көздеріңізді ашуға болады. Бүгінгі керемет сабақ үшін рахмет!

Қорыту.

Ойы мен денесі сергітіледі

Үй тапсырмасы. Әңгіме құрастырып келу

Күні: 01.03.17

Сабақтың тақырыбы: Салауаттылық - өмір салты 
Сабақтың мақсаты: оқушылардың бойына салауатты өмір салтын дарыта отырып, 
зиянды әдеттерден аулақ болуды түсіндіру, насихаттау. 
Міндеттері: 
- жаман әдеттерден туатын аурулар туралы білімдерін жетілдіру. 
- өмірге, адамзат ұрпағына деген аяушылық сезімін ояту, аурудың 
алдын алуды үйрету. 
- тәні де, жаны да таза, әрі сау болашақ ұрпақты тәрбиелеу. 
Әдісі: шаттық шеңбері, әңгімелесу, мәтінмен жұмыс, дәйексөз, шығармашылық 
жұмыс, тапсырма 
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, тірек-сызба, суреттер, буклет, нақылсөздер 
Шаттық шеңбері 
Оқушылар ортаға шығып денсаулық туралы мақал мәтелдер айтады: 
- Дені саудың – жаны сау 
- Денсаулық – зор байлық 
- Аурудың жақсысы жоқ, 
Дәрінің тәттісі жоқ. 
- Ауру аздырады, 
Суық тоңдырады. 
- Ауру кісі күлкі сүймес, 
Ауыр жүкті жылқы сүймес. 
- Ауру батпаңдап кіріп, 
Мысқылдап шығады. 
- Денсаулықтың қадірін ауырғанда білерсің. 
- Ұйқы - тынықтырады, 
Жұмыс шынықтырады. 
Барлығы: 
Байлық - байлық емес, 
Бар байлығым-денсаулық 
Бар өмірім – денсаулық! 
Ойланайық, пікірлесейік 
1. Салауатты өмір салты дегеніміз не? 
2. Адам өміріне зиянды заттарға нелерді жатқызар едіңіз? 
3. Адамдар неге зиянды әдеттерге әуес? 
Салауатты өмір сүру дегеніміз не? 
Ол — әлеуметтік тұрмысты жақсарту, бос уақытты тиімді пайдалану. денсаулықты сақтау және нығайту, сапалы тамақтану. зиянды әрекеттерден аулақ болу. 
Ал зиянды әрекет дегеніміз – қазіргі таңда етек алған, адамдарды жуадай солдыратын дерттер: маскүнемдік, темекі шегу және нашақорлық. Бұлар адам баласының өзі тілеп алған айықпас дерттері. Салауаттылық - кең ұғым. “Бірінші байлық-денсаулық” деп тегін айтылмаған. Адам денсаулығы оның жаны мен тәнінің саулығынан құралады. 
Зиянды әдеттерден аулақ болу Әлеуметтік тұрмысты жақсарту, 
күйзелісті болдырмау 
Салауатты өмір салты 
Сапалы тамақтану, Денсаулықты сақтау, Бос уақытты 
жеке бас гигиенасын сақтау спортпен шұғылдану тиімді пайдалану 
Спорт Таза ауа Көңілді жүру Дұрыс ұйқы 
Денсаулықтың достары 
Демалу Тазалық Тиімді тамақтану 
Зиянды әдеттер Салақтық Дұрыс тамақтанбау 
Денсаулықтың қастары 

Жалқаулық Ашушаңдық Күн тәртібін сақтамау 
Мәтінмен жұмыс 
Ұ.Есдәулетовтің «Қара пима» поэмасынан үзіндіні оқып,сұрақтар арқылы талдау ұсынылады. 
- Поэманы оқығанда қандай сезімде болдыңыздар? 
Дәйексөз 
Ауырып ем іздегенше, 
Ауырмаудың жолын ізде! 
(мақалдың мағынасына түсінік беріледі) 
Жаңа ақпарат 
Дені сау, жан – жақты дамыған, жаны сұлу адам мәнді де салауатты ғұмыр кешеді. Адам өз денсаулығын сақтап, ішкі жан дүниесін дамыту үшін өмір бойы белсенділік танытуы қажет. Салауаттылық – әр адамның, сол сияқты бүкіл қоғамның өте құнды жетістігі. Ол өздігінен қалыптаспайды. Әр адам өз өмір салтын өзі таңдап алуға құқылы. 
Шығармашылық жұмыс 
“Салауатты өмір салтын қолдаймыз“ тақырыбына сурет салу, эссе жазу, өлең шығару 
Сергіту сәті 
«Көңілді күн» гимнастикалық жаттығу 
Қорытынды 
Ұлы ойшыл Сократқа кезіңде мынадай сұрақ қойылыпты: «Адамға өмірде не қымбаттырақ байлық па, әлде атақ па?» депті. Сонда Сократ «Байлық та, атақ та, даңқ та адамды шын бақытты ете алмайды. Дені сау кедей, ауру патшадан бақыттырақ» деп жауап беріпті. Яғни адам бақытты болу үшін оған денсаулық керек, ал денсаулықтың кепілі салауаттылық. 
Отанымыздың ертеңгі жағдайы сендердің қандай азамат болып өскендеріңе байланысты. Ертеңгі күн әрқайсысың мемлекетті құрайтын адам, әр мамандықтың иесі боласыңдар, қызмет атқарасыңдар. Сол қызмет барысында халыққа, мемлекетке қызмет етесіндер. Сондықтан жаман әдеттерден аулақ болып төзім, табандылықпен білім сатысынан көрініп саналы, сауатты, салауатты азамат болып, қазақ елінің жарқын болашағын кұрайтын жастар болып өсе беріңдер. 
Жүректен жүрекке 
Өміріңе немқұрайлы қарама әні: Сәкен Дәрібаев сөзі : Серік Сейітман 
Тыңда досым, мен айтайын от тілек, 
Дүниеден кетті бай да, өтті бек. 
Өміріңе немқұрайлы қарама, 
Дәулетіңмен тұрсаң дағы көк тіреп. 
Әр күн сайын тек сен үшін атып таң, 
Зерлі шапан киінсең де жақұттан. 
Өміріңе немқұрайлы қарама, 
Шақша басың айналса да бақыттан 
қайырмасы: 
Бақ құсыңды қонған кезде бағала. 
Қолда мәңгі тұрмайтын ол шағала. 
Кенелсең де досым қанша шаттыққа 
Өміріңе немқұрайлы қарама, 
Бақ құсыңды қонған кезде бағала. 
Қолда мәңгі тұрмайтын ол шағала. 
Қанша азап көрсең дағы,бауырым, 
Өміріңе немқұрайлы қарама, 

Үй тапсырмасы: сурет салып келу

Күні: 15.03.17

Сабақтың тақырыбы: Салауаттылық - өмір салты 
Сабақтың мақсаты: оқушылардың бойына салауатты өмір салтын дарыта отырып, 
зиянды әдеттерден аулақ болуды түсіндіру, насихаттау. 
Әдісі: шаттық шеңбері, әңгімелесу, мәтінмен жұмыс, дәйексөз, шығармашылық 
жұмыс, тапсырма 
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, тірек-сызба, суреттер, буклет, нақылсөздер 
Шаттық шеңбері 
Оқушылар ортаға шығып денсаулық туралы мақал мәтелдер айтады: 
Барлығы: 
Байлық - байлық емес, 
Бар байлығым-денсаулық 
Бар өмірім – денсаулық! 
Ойланайық, пікірлесейік 
1. Салауатты өмір салты дегеніміз не? 
2. Адам өміріне зиянды заттарға нелерді жатқызар едіңіз? 
3. Адамдар неге зиянды әдеттерге әуес? 
Мұғалім: 
Егемен еліміздің туын көкке көтеретін, елдің елдігін танытатын бүгінгі ұрпақ қандай болуы керек? 
Адам баласы үшін ең кымбаты – оның мәнді де сәнді өмірі. Өмірін қызықты етіп өткізу үшін өз күш-жігерін аямауы қажет. Өкінішке орай «нашақорлық», «ішімдік», «темекі» торына 
бейкүнә жандар ілігіп, дүние салып, аурулардың азабын тартьп жатыр. 
Ал осы зияндылармен күресу оңайға түсер емес.Елбасының Қазақстан халқына жолдауында көрсетілген өзекті мәселелердің бірі — салауатты өмір сүру, оны насихаттау мәселесі. Салауатты өмір салтын ынталандыру – әрқайсысымыздың дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, есірткілерді, темекі, алкогольді тұтынуды қойып, тазалық пен санитария шараларын сақтауымызға және т.с. бағытталған деген болатын. 
Салауатты өмір сүру дегеніміз не? 
Ол — әлеуметтік тұрмысты жақсарту, бос уақытты тиімді пайдалану. денсаулықты сақтау және нығайту, сапалы тамақтану. зиянды әрекеттерден аулақ болу. 
Ал зиянды әрекет дегеніміз – қазіргі таңда етек алған, адамдарды жуадай солдыратын дерттер: маскүнемдік, темекі шегу және нашақорлық. Бұлар адам баласының өзі тілеп алған айықпас дерттері. Салауаттылық - кең ұғым. “Бірінші байлық-денсаулық” деп тегін айтылмаған. Адам денсаулығы оның жаны мен тәнінің саулығынан құралады. 
Никотиннің зардабы 
Темекі – алқа тұқымдасына жататын, құрамында есірткі бар бір және көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда оның 3 түрі: кәдімгі темекі, мәдени темекі, махорка өсіріледі. Темекінің құрғақ жапырағының құрамында 1,09-3,7% никотин, 17,1-18,9 % күл (органикалық заттар), 4,9-17,6 % көмірсулар, 2,2-3,7 % азот, 0,1-1,3 % эфир майлары және органикалық қышқылдар, шайырлар бар. Темекі - өте улы, құрамында алколойдтар, әсіресе есірткі заттары көп өсімдік. 
Алкогольдің зардабы 
Алкоголь — ол биологиялық у. Ол барлық органдарды зақымдайды. 
Ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұратын қабілетін бірден жойып жібереді. 
Ішкен арақты аш ішек тез арада сіңіріп, қанға бірден өткізеді. Қан алкогольді барлық денеге таратады. Ол ең алдымен мидың қызметін бұзады. Спирттың у концентрациясы 70-80%-ке дейін жетеді. Бұл мөлшер қандағы спирттің мөлшерінен әлде қайда көп. Спирт бауырда да көп жиналады 48 %. Алкоголь ағзаға ете тез арада сіңеді, небәрі 5-7 минут ішінде қанға сіңіп, бірнеше биохимиялық-физиологиялық өзгерістер туғызады. Нерв жүйесін бұзады. Эпилепция ауруын тудырады. Күнделікті тұрмыста болатын травмалардың 20% арак, ішуден болады. 50% транспорттық апат осы арақ ішуден туындайды. 
Есірткінің зардабы 
Нашақорлық-наркомания (грек тілінен narke – мелшию және manіa – ессіздік, құтырыну) – есірткі заттарға патологиялық дағдыланудың нәтижесінде пайда болатын созылмалы ауру. 
Шығармашылық жұмыс 
“Салауатты өмір салтын қолдаймыз“ тақырыбына сурет салу, эссе жазу, өлең шығару 
Сергіту сәті 
«Көңілді күн» гимнастикалық жаттығу 
Тапсырма 
1. Денсаулық дегенді қалай түсінесіңдер? 
Денсаулық дегеніміз - адам өміріндегі ең үлкен байлықтың бірі, денсаулықтың арқасында адам еңбек етіп, жетістікке жетеді және жақсы өмір сүреді. Денсаулықты сақтап, оны нығайтуға әрбір адамның өзіңе ғана байланысты. 
Денсаулық салауатты өмір салты туралы ғылым. 
2. Денсаулықты сақтау үшін қандай ережелерді орындау керек? 
Жеке бас гигиенасын сақтау күн тәртібін орындау. Дене шынықтырумен шұғылдану, дұрыс тамақтану, организмді шыңдау, белсенді, қайырымды және ақжарқын болу. 
3. Біз не үшін тамақтанамыз? Адам үнемі күш қуатты жұмсайды, соны қалпына келтіру үшін дұрыс тамақтана білу тиіс. Дұрыс тамақтану - денсаулық негізі. Өмір сүру үшін тамақтанамыз. 
Қорытынды 
Ұлы ойшыл Сократқа кезіңде мынадай сұрақ қойылыпты: «Адамға өмірде не қымбаттырақ байлық па, әлде атақ па?» депті. Сонда Сократ «Байлық та, атақ та, даңқ та адамды шын бақытты ете алмайды. Дені сау кедей, ауру патшадан бақыттырақ» деп жауап беріпті. Яғни адам бақытты болу үшін оған денсаулық керек, ал денсаулықтың кепілі салауаттылық. 
Отанымыздың ертеңгі жағдайы сендердің қандай азамат болып өскендеріңе байланысты. Ертеңгі күн әрқайсысың мемлекетті құрайтын адам, әр мамандықтың иесі боласыңдар, қызмет атқарасыңдар. Сол қызмет барысында халыққа, мемлекетке қызмет етесіндер. Сондықтан жаман әдеттерден аулақ болып төзім, табандылықпен білім сатысынан көрініп саналы, сауатты, салауатты азамат болып, қазақ елінің жарқын болашағын кұрайтын жастар болып өсе беріңдер. 

Жүректен жүрекке

Үй тапсырмасы: Хат жазу

Күні: 15.03.17

Сабақтың тақырыбы Халық даналығы – рухани байлық көзі 
Сабақтың мақсаты:

Халық даналығының ұрпақтан ұрпаққа мирас болып қалатын қазына екендігін ұғындыру. Ырым сөздер мен тыйым сөздердің айырмашылығын және мағынасын түсіндіру. 
Халық даналығын , мәдениетін, ата – баба дәстүрін құрметтеуге үйрету. Шешендік сөздерден тағылым алуға тәрбиелеу Ойын еркін жеткізуге дағдыландыру. 
Күтілетін нәтиже Тақырыптың өмірге қажеттілігін түсінеді; Ырым сөздер мен тыйым сөздердің айырмашылығын біледі. Берілген тапсырмаларды топта талқылап , бірлесе жұмыс жасайды. Оқушылар сыни тұрғыдан ойланып өз ойларын толық, дәлелді, әрі ашық айта алады. 
Шығармашылық қабілеттерін арттырады. Дәйексөздердің мағынасын түсініп, негізгі ойын анықтайды. 
Ресурстар Оқулық, интерактивті тақта, бейнежазба, маркерлер, флипчарт, стикерлер, слайд. 
Сабақтың барысы Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушы іс-әрекеті 
Әдіс - тәсілдері Уақыты 
Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Оқушыларды топқа бөлу: (түрлі – түсті қағаздар) Оқушыларды «Адамгершілік», «Мейірімділік», «Сүйіспеншілік» , «Ізгілік» топтарына бөліп, әр топ мүшелеріне топтың ережесін, қызметін тағайындайды. Оқушылар топқа бөлінеді, мүшелерін тағайындап, топ ережесін құрады. Топ мүшелері өздерінің атқаратын міндеттерін бөліп алады. Оқытудағы жаңа тәсіл 
(топтасу) 3 мин 
Қызығушылығын ояту Төле бидің даналық сөздерімен тақырыпты ашып, мақсат қойдыру. 
1.Халық даналығы дегенді қалай түсінесіңдер? 
2.Неліктен оны адамзаттың рухани байлығы дейміз? 
3.Қандай адамды данышпан дана дейді? 
4.Салт – дәстүр дегеніміз не? Қазақтың қандай салт – дәстүрін білесіздер? Әр топтан бір-бір оқушыдан білетін мәліметтерін жеткізе отырып, бүгінгі сабақтың тақырыбы мен оның мақсатын анықтайды. 
Оқушылар өздері білетін халық даналығы, қазақ халқының салт –дәстүрлері, нақыл сөздері төңірегінде пікірлесіп, сұрақтарға жауап береді (СТО миға шабуыл) 
Оқу мен оқытудағы жаңа тәсілдер (диалог-ашық сұрақта) 3 мин 
Мағынаны тану: 
Топқа тапсырма 
І.Адамгершілік тобы: «Жанқұтты шешеннің батасы» атты мәтінің оқып, талдау жүргізу. 
ІІ.Сүйіспеншілік тобы: Қ.Жәрменовтың «Жаман болады» атты мәтінің рөлдерге бөліп орындау. Сахналау. 
ІІІ.Мейірімділік тобы: Ғаламтордан тыйым сөздерді тауып мағынасын түсіндіру. 
ІV.Ізгілік тобы: Ғаламтордан ырым сөздерді тауып мағынасын түсіндіру. 
Көңілді әуенмен 
«Кір жуайық» жаттығуын жасау 
Даналықты үйренудің әр жолына тоқталу 
Біз даналықты үш жолмен үйренеміз 
Ойлану - ең ізгі жол, 
Еліктеу – ең жеңіл жол 
Тәжірибе жолы – ең ауыр жол 
Сабаққа пікіріңіз, ұсынысыңыз. 
Сыр сандықтан жүрекшелер таратылады. Оқушылар жүрекшеге Нені білдім? Не білгім келеді? 
«Атамның берген ақылы» жаттау Кестеде берілген мысалдарды дәптерге жазып, толықтыру 
Барлығы ортаға шығып ән орындайды Берілген тапсырмаларды топта талқылап , бірлесе жұмыс жасайды 
Әр топ өздерінің жұмыстарын қорғайды.

Үй тапсырмасы: Шығарма жазу

Күні: 05.04.17

Сабақтың тақырыбы Халық даналығы – рухани байлық көзі 
Сабақтың мақсаты: Берілген тапсырмаларды топта талқылап , бірлесе жұмыс жасайды. Оқушылар сыни тұрғыдан ойланып өз ойларын толық, дәлелді, әрі ашық айта алады. 
Шығармашылық қабілеттерін арттырады. Дәйексөздердің мағынасын түсініп, негізгі ойын анықтайды. Шешендік сөздерден тағылым алуға тәрбиелеу Ойын еркін жеткізуге дағдыландыру. Халық даналығының ұрпақтан ұрпаққа мирас болып қалатын қазына екендігін ұғындыру. Ырым сөздер мен тыйым сөздердің айырмашылығын және мағынасын түсіндіру. 
Халық даналығын , мәдениетін, ата – баба дәстүрін құрметтеуге үйрету. Күтілетін нәтиже Тақырыптың өмірге қажеттілігін түсінеді; Ырым сөздер мен тыйым сөздердің айырмашылығын біледі.

Сабақтың барысы Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушы іс-әрекеті 
Әдіс - тәсілдері Уақыты 
Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру Оқушыларды топқа бөлу: (түрлі – түсті қағаздар) Оқушыларды «Адамгершілік», «Мейірімділік», «Сүйіспеншілік» , «Ізгілік» топтарына бөліп, әр топ мүшелеріне топтың ережесін, қызметін тағайындайды. Оқушылар топқа бөлінеді, мүшелерін тағайындап, топ ережесін құрады. Топ мүшелері өздерінің атқаратын міндеттерін бөліп алады. Оқытудағы жаңа тәсіл 
(топтасу) 3 мин 
Қызығушылығын ояту Төле бидің даналық сөздерімен тақырыпты ашып, мақсат қойдыру. 
1.Халық даналығы дегенді қалай түсінесіңдер? 
2.Неліктен оны адамзаттың рухани байлығы дейміз? 
3.Қандай адамды данышпан дана дейді? 
4.Салт – дәстүр дегеніміз не? Қазақтың қандай салт – дәстүрін білесіздер? Әр топтан бір-бір оқушыдан білетін мәліметтерін жеткізе отырып, бүгінгі сабақтың тақырыбы мен оның мақсатын анықтайды. 
Оқушылар өздері білетін халық даналығы, қазақ халқының салт –дәстүрлері, нақыл сөздері төңірегінде пікірлесіп, сұрақтарға жауап береді (СТО миға шабуыл) 
Оқу мен оқытудағы жаңа тәсілдер (диалог-ашық сұрақта) 3 мин 
Мағынаны тану: 
Топқа тапсырма 
І.Адамгершілік тобы: «Жанқұтты шешеннің батасы» атты мәтінің оқып, талдау жүргізу. 
ІІ.Сүйіспеншілік тобы: Қ.Жәрменовтың «Жаман болады» атты мәтінің рөлдерге бөліп орындау. Сахналау. 
ІІІ.Мейірімділік тобы: Ғаламтордан тыйым сөздерді тауып мағынасын түсіндіру. 
ІV.Ізгілік тобы: Ғаламтордан ырым сөздерді тауып мағынасын түсіндіру. 
Көңілді әуенмен 
«Кір жуайық» жаттығуын жасау 
Даналықты үйренудің әр жолына тоқталу 
Біз даналықты үш жолмен үйренеміз 
Ойлану - ең ізгі жол, 
Еліктеу – ең жеңіл жол 
Тәжірибе жолы – ең ауыр жол 
Сабаққа пікіріңіз, ұсынысыңыз. 
Сыр сандықтан жүрекшелер таратылады. Оқушылар жүрекшеге Нені білдім? Не білгім келеді? 
«Атамның берген ақылы» жаттау Кестеде берілген мысалдарды дәптерге жазып, толықтыру 
Барлығы ортаға шығып ән орындайды Берілген тапсырмаларды топта талқылап , бірлесе жұмыс жасайды 
Әр топ өздерінің жұмыстарын қорғайды.

Үй тапсырмасы: Шығарма жазу

Күні: 12.04.17

Сабақтың тақырыбы Халық даналығы – рухани байлық көзі 
Сабақтың мақсаты: Ырым сөздер мен тыйым сөздердің айырмашылығын және мағынасын түсіндіру. 
Халық даналығын , мәдениетін, ата – баба дәстүрін құрметтеуге үйрету Халық даналығының ұрпақтан ұрпаққа мирас болып қалатын қазына екендігін ұғындыру.. Шешендік сөздерден тағылым алуға тәрбиелеу Ойын еркін жеткізуге дағдыландыру. 
Күтілетін нәтиже . Берілген тапсырмаларды топта талқылап , бірлесе жұмыс жасайды. Оқушылар сыни тұрғыдан ойланып өз ойларын толық, дәлелді, әрі ашық айта алады. 
Шығармашылық қабілеттерін арттырады. Дәйексөздердің мағынасын түсініп, негізгі ойын анықтайды. 
Тақырыптың өмірге қажеттілігін түсінеді;

Ырым сөздер мен тыйым сөздердің айырмашылығын біледі

Ресурстар 8- сынып Өзін – өзі тану оқулығы, авторы Б.Әрінова; Ж.Әкімбаева 
Оқулық, интерактивті тақта, бейнежазба, маркерлер, флипчарт, стикерлер, слайд. 
Сабақтың барысы Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушы іс-әрекеті 
Әдіс - тәсілдері Уақыты 
Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру Оқушыларды топқа бөлу: (түрлі – түсті қағаздар) Оқушыларды «Адамгершілік», «Мейірімділік», «Сүйіспеншілік» , «Ізгілік» топтарына бөліп, әр топ мүшелеріне топтың ережесін, қызметін тағайындайды. Оқушылар топқа бөлінеді, мүшелерін тағайындап, топ ережесін құрады. Топ мүшелері өздерінің атқаратын міндеттерін бөліп алады. Оқытудағы жаңа тәсіл 
(топтасу) 3 мин 
Қызығушылығын ояту Төле бидің даналық сөздерімен тақырыпты ашып, мақсат қойдыру. 
1.Халық даналығы дегенді қалай түсінесіңдер? 
2.Неліктен оны адамзаттың рухани байлығы дейміз? 
3.Қандай адамды данышпан дана дейді? 
4.Салт – дәстүр дегеніміз не? Қазақтың қандай салт – дәстүрін білесіздер? Әр топтан бір-бір оқушыдан білетін мәліметтерін жеткізе отырып, бүгінгі сабақтың тақырыбы мен оның мақсатын анықтайды. 
Оқушылар өздері білетін халық даналығы, қазақ халқының салт –дәстүрлері, нақыл сөздері төңірегінде пікірлесіп, сұрақтарға жауап береді (СТО миға шабуыл) 
Оқу мен оқытудағы жаңа тәсілдер (диалог-ашық сұрақта) 3 мин 
Мағынаны тану: 
Топқа тапсырма 
І.Адамгершілік тобы: «Жанқұтты шешеннің батасы» атты мәтінің оқып, талдау жүргізу. 
ІІ.Сүйіспеншілік тобы: Қ.Жәрменовтың «Жаман болады» атты мәтінің рөлдерге бөліп орындау. Сахналау. 
ІІІ.Мейірімділік тобы: Ғаламтордан тыйым сөздерді тауып мағынасын түсіндіру. 
ІV.Ізгілік тобы: Ғаламтордан ырым сөздерді тауып мағынасын түсіндіру. 
Көңілді әуенмен 
«Кір жуайық» жаттығуын жасау 
Даналықты үйренудің әр жолына тоқталу 
Біз даналықты үш жолмен үйренеміз 
Ойлану - ең ізгі жол, 
Еліктеу – ең жеңіл жол 
Тәжірибе жолы – ең ауыр жол 
Сабаққа пікіріңіз, ұсынысыңыз. 
Сыр сандықтан жүрекшелер таратылады. Оқушылар жүрекшеге Нені білдім? Не білгім келеді? 
«Атамның берген ақылы» жаттау Кестеде берілген мысалдарды дәптерге жазып, толықтыру 
Барлығы ортаға шығып ән орындайды Берілген тапсырмаларды топта талқылап , бірлесе жұмыс жасайды 
Әр топ өздерінің жұмыстарын қорғайды.

Үй тапсырмасы: 4 жолды өлең құрастыру

Күні: 19.04.17 Сабақтың тақырыбы: Ана тілі - жүрек үні

Сабақ мақсаты: Оқушыларға ананың қоғамдағы, өмірдегі, ұрпақ тәрбиесіндегі орны туралы түсінік беру.
Сабақтың міндеттері:
• Оқушыларға әлемдегі бар жақсылық пен игі істердің ең асыл сезім – ана махаббатынан тарайтындығын түсіндіру;
• Балалардың жүрегінде анаға деген сүйіспеншілік, қадір - құрмет сезімдерін ламыту;
• Адамзат баласының алдындағы үлкен парыз – ананы сүюге, ана еңбегін ақтай білуге тәрбиелеу;
Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Тыныштық сәті.
- Сенің бір жасыңда, анаң сені емізді, үсті - басыңды жуып, тазалады. Бұның рахметіне сен түні бойы жыладың.
- Сен екі жасқа толғаныңда, анаң саған жүруді үйретті. Ал сен болсаң, анаң шақырғанда қашатын едің.
- Сен үш жасқа толғаныңда, анаң саған ең дәмді тағамдар әзірледі. Ал сен болсаң, табақтарды жерге лақтырдың.
- Сен төрт жасқа келгеніңде, қолыңа қалам беріп, жазуды үйретті. Ал сен болсаң, дуалдарды шимақтадың.
- Бес жасқа толғаныңда, анаң саған әдемі киімдер киіндірді, бұның рахметіне сен үйге кір - қожалақ болып оралар едің.
- Алты жасқа толғаныңда, анаң сені мектепке алып барды. Ал сен болсаң, «оқымаймын» деп, «бақырып жылап» сабақтан қаштың.
- Он жасқа толғаныңда, анаң сені құшақтағысы келіп мектептен қашан келер екен деп, сарғая күтіп отырды. Ал сен болсаң дереу бөлмеңе қарай асықтың.
- Сен он сегізге толып, ер жеткеніңде, анаң балам «есейді» деп көзіне жас алды. Ал сен болсаң мен «машина» мінгім келеді дедің.
- Жасың жиырмаға толғаныңда, анаң «балам біршама уақыт үйде отыршы» деп өтінді, ал сен болсаң, бар уақытыңды достарыңа бөлдің.
- Сен жиырма беске келгеніңде, анаң той жасап сені үйлендірді. Ал сен болсаң, «лажы болса үйден ұзақ болайын» деп анаңды тастап, әйеліңмен бірге еншіңді алып кеттің.
- Жасың отызға толып бала - шағалы болғаныңда, анаң «бала тәрбиесінде» көмек бергісі келді. Ал сен болсаң, «менің жеке басымның тірлігіне, жеке өміріме» араласпа дедің.
- Сен отыз беске келгеніңде, анаң сені «тамақтануға» үйіне шақырды. Ал сен болсаң, «тығыз шаруаларым көп, уақытым жоқ» дедің.
- Сен қырыққа келгеніңде, анаң саған телефон соғып «балам мен науқаспын, сенің қолғабысыңа мұқтажбын» дегенде, сен «ата - ананың мәселелері балаларын мазалайды» дедің.
- Күндердің күні «анаң» о дүниеге аттанады. Ананың балаға деген махаббаты өзімен бірге кетеді.
Ананың о дүниеге аттануымен, сен үшін «жәннат есіктерінің» бірі жабылатындығын ұмытпа. Анаңды еш уақытта жалғыз қалдырма. Қолыңнан келгенше анаңа жақсылық жаса. Ол қандай сөз айтса да, анаңды бақытты қылуға тырыс. Еш уақытта анаңа ашуланушы болма. Оның саған деген махаббаты орналасқан «жүрегін» жаралайтын ауыр сөздер айтушы болма. Сенің жалғыз ғана «анаң» бар!
Үй тапсырмасын тексеру
3. Әңгiмелеу (сұхбат).
Сұрақтарға жауап беріңдер.
1. Ана өмір тірегі дегенді қалай түсінесіңдер?
2. Ананың қоғамдағы, отбасындағы орны туралы не айтар едіңдер?
Ж. Дәулетбектің «Ана - өмір тірегі» атты әңгімесін оқыңдар.
4. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.
«Әлемді тербеткен мейірім» тақырыбында шығарма жазыңдар.
Қазір «Менің күнім» атты энерджайзер өткіземін.
Алдарыңызда жатқан параққа күннің суретін салып, жан - жағына шуақтарын салыңдар. Дәл ортасына «менің анам» деп жазып, сипаттап беріңдер.

Жалғасын тап.
Бірде көп балалы ана ұлдарына былай депті:
– Балапандарым, мен сендерге бір жұмбақ айтайын, сендер соны шешіңдер. Сендердің бәріңді тоғыз ай абақтыға жапса, одан шыққан соң аузыңа өкпе тықса, арқанды ағашқа таңса сол адамға не істейсіңдер? Осы сұрақ жөнінде өз ойларыңды ортаға салсаңыздар.
Тұңғыш баласы: Оның басын балтамен шабар едім,- депті.
Екінші баласы: Оны мен мылтықпен атып тастар едім, – дейді.
Ал үшінші баласы: Оның кеңсірігін бұзар едім.
Ал кенже баласы былай депті:
• Жоқ, ана мына үшеуінің жасайтындары ақымақтың ісі, ал мен болсам, ол адамды аялап өлгенше алақаныма салып бағар едім, – депті.
• Ол мені жаратушы, жарық дүниеге әкелуші адам. Сіз бізді тоғыз ай көтердіңіз, бізге жарық дүние сыйладыңыз. Қырқымнан шыққаннан кейін таза жатсын деп ағаш бесікке бөледіңіз, – депті.
Балалардың аналарына деген көз қарасы қандай екенін білу үшін. «Ашығын айтсам» деген жаттығуды орындайық. Аяқталмаған сөйлемдерді аяқтаймыз.
1. Ашығын айтсам, кейде анам маған ұрыса береді, себебі.............
2. Ашығын айтсам, мен кейде ата - анамды тыңдамаймын, себебі..........
3. Ашығын айтсам, мен анамның орнында болсам.................
4. Ашығын айтсам, мен анама көп өтірік айтамын...............
5. Ашығын айтсам, анамды тек қуантсам деймін..............
6. Ашығын айтсам, кейде анамды ренжітіп алсам....................
7. Ашығын айтсам, анамның мұңайғанын көрсем........
8. Ашығын айтсам, анам ауырып қалса...................................
9. Ашығын айтсам, анама ұзақ уақыт үйде болмаса.....................
10. Ашығын айтсам, анам бір нәрсе бүлдірсем, мені қатты жазалайды.......
11. Ашығын айтсам, мен анама ренжімеймін..........................
12. Ашығын айтсам, кейде мен анамды түсінбеймін..........

Дәйексөз.
Жер бетіндегі жақсылық, ізгілік, қайырымдылық атаулының бәрі де ананың ақ сүтінен тарайды.
Н. Назарбаев
6. Үй тапсырмасы.
Дәптер толтыру.
7. Соңғы тыныштық сәті.
Ыңғайланып отырып, көзіңізді жұмыңыз. Көздеріңді жұмсаңдар да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап, бақытқа, шаттыққа, махаббат пен тыныштыққа толы таза, шипалы ауаны тұла бойларыңа толғанын сезініңіздер.
Ал енді көздеріңді ашыңдар.

Үй тапсырмасы: «Әлемді тербеткен мейірім» тақырыбында шығарма жазу

Күні: 26.04.17 Сабақтың тақырыбы: Ана тілі - жүрек үні

Сабақ мақсаты: ананың қоғамдағы, өмірдегі, ұрпақ тәрбиесіндегі орны туралы түсінік беру.
Сабақтың міндеттері:
-Оқушыларға әлемдегі бар жақсылық пен игі істердің ең асыл сезім – ана махаббатынан тарайтындығын түсіндіру;
- Балалардың жүрегінде анаға деген сүйіспеншілік, қадір - құрмет сезімдерін ламыту;
-Адамзат баласының алдындағы үлкен парыз – ананы сүюге, ана еңбегін ақтай білуге тәрбиелеу;
Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Тыныштық сәті.
Үй тапсырмасын тексеру
3Сұрақтарға жауап беріңдер.
1. Ана өмір тірегі дегенді қалай түсінесіңдер?
2. Ананың қоғамдағы, отбасындағы орны туралы не айтар едіңдер?
4. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.
Қазір «Менің күнім» атты энерджайзер өткіземін.
Алдарыңызда жатқан параққа күннің суретін салып, жан - жағына шуақтарын салыңдар. Дәл ортасына «менің анам» деп жазып, сипаттап беріңдер.

Жалғасын тап.
Бірде көп балалы ана ұлдарына былай депті:
– Балапандарым, мен сендерге бір жұмбақ айтайын, сендер соны шешіңдер. Сендердің бәріңді тоғыз ай абақтыға жапса, одан шыққан соң аузыңа өкпе тықса, арқанды ағашқа таңса сол адамға не істейсіңдер? Осы сұрақ жөнінде өз ойларыңды ортаға салсаңыздар.
Тұңғыш баласы: Оның басын балтамен шабар едім,- депті.
Екінші баласы: Оны мен мылтықпен атып тастар едім, – дейді.
Ал үшінші баласы: Оның кеңсірігін бұзар едім.
Ал кенже баласы былай депті:
• Жоқ, ана мына үшеуінің жасайтындары ақымақтың ісі, ал мен болсам, ол адамды аялап өлгенше алақаныма салып бағар едім, – депті.
• Ол мені жаратушы, жарық дүниеге әкелуші адам. Сіз бізді тоғыз ай көтердіңіз, бізге жарық дүние сыйладыңыз. Қырқымнан шыққаннан кейін таза жатсын деп ағаш бесікке бөледіңіз, – депті.
Балалардың аналарына деген көз қарасы қандай екенін білу үшін. «Ашығын айтсам» деген жаттығуды орындайық.

Дәйексөз.
Жер бетіндегі жақсылық, ізгілік, қайырымдылық атаулының бәрі де ананың ақ сүтінен тарайды.
Н. Назарбаев

6. Үй тапсырмасы.
Дәптер толтыру.

7. Соңғы тыныштық сәті.
Ыңғайланып отырып, көзіңізді жұмыңыз. Көздеріңді жұмсаңдар да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап, бақытқа, шаттыққа, махаббат пен тыныштыққа толы таза, шипалы ауаны тұла бойларыңа толғанын сезініңіздер.
Ал енді көздеріңді ашыңдар.

Үй тапсырмасы: Ашық хат жасау, тілек жазу

Күні: 03.05.17

Сабақтың тақырыбы: Ізгілік іздеп келемін

Сабақтың мақсаты:Барлық жерде жүзі жылы, сыйымды болу.

Тәрбиелілігі: Оқушыларды ізгілікке, әділдікке, адалдыққа, мейрімділікке, кішіпейілділікке, сыйластыққа тәрбиелеу

Шамаң келсе, ізгілік істе, ізгілік пен әділдік өлмейді.   Сайф Сараи

Адамқолымен жасалған игі істің бәрі-оның ақыл- ойымен жүрек   жылуының көрнісі. Жанында жүрген жандардың қуанышын бөлісіп, қиындығына ортақтаса алатын адамның іс-әрекетінде ізгіліктің негізі жатады. Жақсылық жасай білген адамның ішкі жан дүниесі таза, сезімі сергек болады. Ондай адамдар әр істе көрегендік таныта біледі. Рақым, қанағат, әділдік және қайырымдылықпен жасаған жақсылығының жемісін, рақатын көреді. Тілегі мен жүрегі үндестікте болған адамның руханилық қуаты арта түседі. Туған- туыстар,достар, жора-жолдастар, көрші –таныстармен сыйластықта, татулықта, жақсы қарым-қатынаста болу да ізгілікті білдіреді.

Ізгілік  

Жасы кіші, жүзі нұрлы көрікті,

Бір ізгілік бір өзіңнен өріпті!

Жомарт, ойлы, білер істің шамасын,                                                                                        

Әділ таза, сақтар жұрттың арасын.                                                                                  

Қиянаттан сақтайды адам баласын,                                                                                            

Шаң тигізбей ұстар намыс жағасын.                                                                                                          

Қайда барса-іс қиюын табады,                                                                                                    

Сөйлесе ақыл –тілінен бал тамады.                                                                                                  

Жүзі игі барлық жерге сыйымды,                                                                                                      

Табыстырар қиыспайтын қиырды.                                                                                                

Көзі жіті қырдағыны шалады,                                                                                                

Қандай істе еш таймайды табаны.                                                                                                        

Жас ақылы-шығар сөлі шырынның,                                                                                        

Ақыл қайда болса, соған қарай жығылған.                                                                              

Кішісінде-махаббат, кәрісінде –мархабат,                                                                                              

Бәрі жақсы, ізгілікпен өтсе жүгін арқалап!

Өмірдегі ақ пен қара түс сияқты, адамдардың да мінез-құлқы, ішкі әлемә әр түрлі болады. Біреу ақ жарқын, кең пейілді, өте мейірімді, ақ көңіл, жайдары, бауырмал, кішіпейіл болып келеді.   Ал біреулер тек өз пайдасын ғана ойлайтын өзімшіл , өр көкірек болып өседі. Мансап пен байлыққа , атаққа қол жеткізу үшін адамдар әр түрлі қулық пен жаман әрекеттерге барады. Мұндай адамдардың сөзі мен ісі келіспейді. Жақсы немесе жаман болу әркімнің өзіне байланысты. Қандай іске болсын адамгершілікпен қарап, өзгелерге қайырымдылық көрсете білген адамның мәртебесі қашан да биік болады.

Адам ізгілік туралы сөздерді жалаң айтпай, оны іс жүзінде көрсете білуі тиіс. Жақсылық істеуден жалықпа, істеген жақсылығыңа өкінбе.   Ізгі ниет, ақ көңілмен жасаған ізгіліктің ізі бар екенін еске сақта. Ізгілік пайда үшін емес, адамдардың қуанышы үшін жасалады.

Нұрланып ізгі жандар тілегімен,                                                                                                    

Күн күлер мейірімнің реңінен.                                                                                                    

Әлемдік сыйластықтың қызыл жібі                                                                                              

Өтеді әр адамның жүрегінен                                                    

Ғ. Жандыбаев

Адамдарға қалай болса да көмек келтіретін ой мен іс –ізгілік деп аталады. Ізгілікке ұмтылу адамның жаратылысының өзінде бар нәрсе.

М. Жұмабаев

Үй тапсырмасы: Шығарма жазу

Күні: 10.05.17

Сабақтың тақырыбы: Ізгілік іздеп келемін

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ізгілікке, сыпайылыққа тәрбиелеу. барлық жерде жүзі жылы, сыйымды болу.Оқушыларды ізгілікке, әділдікке, адалдыққа, мейрімділікке, кішіпейілділікке, сыйластыққа тәрбиелеу

Сабақтың барысы.

Ұйымдастыру кезеңі

Психологиялық ахуал

Кіріспе:

Адамқолымен жасалған игі істің бәрі-оның ақыл- ойымен жүрек   жылуының көрнісі. Жанында жүрген жандардың қуанышын бөлісіп, қиындығына ортақтаса алатын адамның іс-әрекетінде ізгіліктің негізі жатады. Жақсылық жасай білген адамның ішкі жан дүниесі таза, сезімі сергек болады. Ондай адамдар әр істе көрегендік таныта біледі. Рақым, қанағат, әділдік және қайырымдылықпен жасаған жақсылығының жемісін, рақатын көреді. Тілегі мен жүрегі үндестікте болған адамның руханилық қуаты арта түседі. Туған- туыстар,достар, жора-жолдастар, көрші –таныстармен сыйластықта, татулықта, жақсы қарым-қатынаста болу да ізгілікті білдіреді.

Әңгімелеу:

Өмірдегі ақ пен қара түс сияқты, адамдардың да мінез-құлқы, ішкі әлемә әр түрлі болады. Біреу ақ жарқын, кең пейілді, өте мейірімді, ақ көңіл, жайдары, бауырмал, кішіпейіл болып келеді.   Ал біреулер тек өз пайдасын ғана ойлайтын өзімшіл , өр көкірек болып өседі. Мансап пен байлыққа , атаққа қол жеткізу үшін адамдар әр түрлі қулық пен жаман әрекеттерге барады. Мұндай адамдардың сөзі мен ісі келіспейді. Жақсы немесе жаман болу әркімнің өзіне байланысты. Қандай іске болсын адамгершілікпен қарап, өзгелерге қайырымдылық көрсете білген адамның мәртебесі қашан да биік болады.

Адам ізгілік туралы сөздерді жалаң айтпай, оны іс жүзінде көрсете білуі тиіс. Жақсылық істеуден жалықпа, істеген жақсылығыңа өкінбе.   Ізгі ниет, ақ көңілмен жасаған ізгіліктің ізі бар екенін еске сақта. Ізгілік пайда үшін емес, адамдардың қуанышы үшін жасалады.

Нұрланып ізгі жандар тілегімен,                                                                                                    

Күн күлер мейірімнің реңінен.                                                                                                    

Әлемдік сыйластықтың қызыл жібі                                                                                              

Өтеді әр адамның жүрегінен                                                    

Ғ. Жандыбаев

Адамдарға қалай болса да көмек келтіретін ой мен іс –ізгілік деп аталады. Ізгілікке ұмтылу адамның жаратылысының өзінде бар нәрсе.

М. Жұмабаев

Үй тапсырмасы: Өлең шығару

Күні: 24.05.17

Сабақтың тақырыбы: «Жалын атқан жүректен»

Сабақтың мақсаты:Барлық жерде жүзі жылы, кешірімді,адамгершілікті болу

Өзгелерге кінә қойып, өкпе- реніш танытамыз. Қателеспейтін адам болмайды, сондықтан кешіре де білу керек. Ал кек сақтау адамдарға деген жек көрушілік, сенімсіздік туғызып, жағдайды ушықтырып жібереді. Өзгелерге деген өкпе, реніш ашу адам өмірін қызықсыз етіп, өзін бақытсыз сезінтіп , денсаулығын нашарлатады. Кешірімді болмай, өз жан дүниемізді қинап, өзімізге зиян келтіреміз. Жүрегімізге салмақ саламыз. Ал өзгелерді кешірген кезде, бойымыз жеңілдеп, ол адамға жақсылық жасағандай боламыз. Алайда біреуді кешіру-ең алдыменен өзімізге жасалған жақсылық екенін түсінгеніміз абзал.

Өзгелерді ылғи ренжітетін адамдар жайлы неліктен осындай қадамға ,әрекетке баратыны жайлы ойланып көрейік.                                                                                                                                

  Кешіру деген ол адамды түсіну шығар.Егер адамға түсінушілікпен қарасаң, сол сәтте-ақ ол адамға ешқандайда өкпелемейсің. Өйткені осындай жағдайда өзім не істер едім деп сұрақ қоясың. Өзіңді олардың орнына қоыйп, мүмкін, ертең мен оның орнында болармын деп ойлайсың.Сол кезде кешіру оңайырақ болады. Ең бастысы айналаңа жақсы ниетпен қарап, жақсы көрсең, олардың қателігін кешіре де аларсың. Басқаларды жақсы көру үшін өзіңді өзің сыйлай біл. Ал өзін жақсы көретін, сыйлайтын адам,өз жан дүниесін жаман сезімдерімен ластап, ауырлатпайды.                           Біз барлығына кешірім мен ,сыйластықпен, түсністікпен, сергектікпен қарауға тиіспіз. Өйткені өмір сондай тамаша , біз алға қарай тек қана адал ниет, ізгі істермен жүрсек, игілікке жетеміз.Адам кешірімшіл болып, кешіре білуге үйренгенде өмір қуанышқа, жақсылыққа толы болады. Ондай адамдар өзімен-өзі, өзгелермен үйлесімділікте өмір сүреді.Кешірімді болу –айналаңа деген мейірімді болудың, ақылдың , өзара түсінісудің көрнісі. Адамдар өзгелерді кешіру арқылы мейірімді бола түседі.

Оқушылар біздер қателік жасап , кінәлі болғандармен сөлескенде олардың жан айқайын, тілектерін тыңда, жәрдем беруге, өтініштерін тыңдауға әзір болайық. Олардың жақсы ниетке ауысуына жағдай туғызып, қайырымды, игі істер жасауына көмектесуіміз керек.

4. Әңгімелеу
«Ормандағы ағаш адамдар» (притча) 
Қалың ну орманда кішкентай ағаштан жаратылған адамдар өмір сүріпті. Олардың көп болғандығы сонша, ну орманды түгелдей өздері басып алған екен. Олардың бір-бірімен айқұш-ұйқыш шатасып орналасқаны соншалық, түнде орманда олардың арасымен өту өте қиын болған. Олардың дауысы ағаш дауыс болған, ал ең қорқыныштысы - олардың жүректері ағаш болған екен. Бұл байғұстар сүйіспеншіліктің, аяушылықтың, қайғы-мұңды бірге бөлісудің, жылаудың, көз жасы дегеннің не екенін мүлде білмеді. Олар қолдарына түскеннің бәрін: құс па, аң ба, бәрін-бәрін өлтіріп, күл-талқанын шығарады екен.
Бір күні орманға бір кішкентай қыз келіп, адасып кетеді. Қыз бір ағаштың түбіне отыра кетіп, жылай бастайды. Жылап отырған қызды көріп, қасына бір ағаш адам жақындап келіп, өзінің ағаш даусымен:
- Мұнда неғып жүрсің ? - деп сұрайды.
- Адасып кеттім. 
- Мм, ал қолыңдағы не?
- Жас.
- Жас деген не?
- Жас жылағанда шығады.
- Ал жылау деген не?
- Жаның ауырғаны, қайғырып мұңайғаның.
Ағаш адамға бұл мүлде түсініксіз болды, өйткені өзі ешқашан жылап, мұңайып көрген жоқ қой. Ағаш адам қызға жол көрсетіп келе жатқанда қыз:
- Ақырын жүрші, жүрегім ауырады, - деді. 
Ағаш адам: Жүрек деген не? 
Қыз кішкене ойланып барып: - Адам онсыз өмір сүре алмайды, - дейді. 
- Көрсетші өзіңнің жүрегіңді. 
- Ол менің кеудемде соғып тұр.
- Ал маған сондай жүрек бола ма? 
Қыз алдымен «Жоқ» деп, кішкене ойланып барып: «Мында бір жақсы дәрігер бар, ол жаңа ғана қайтыс болған адамдардың жүректерін жинайды, мен сені соған апарайын» дейді. Қыз ағаш адамды дәрігерге алып келеді. Дәрігер : -Сендерге не керек? деп сұрайды. Ағаш адам: Мен мына адамдардікіндей мейірімді жүрек алғым келеді. 
- Қатігез жүрек керек емес пе?
- Жоқ дәрігер мырза, тек қана мейірімді жүрек керек, қатігездікте өмір сүру қорқынышты.
Дәрігер бір сөреден шыны банканы алып, оны ағаш адамға ұсынады.
- Міне нағыз мейірімді жүрек. Болмашы айғай, шуды сезеді, дірілдейді, себебі ол бәрі үшін ауырады, бәрін аяйды.
- Иә, иә, міне маған керегі де дәл осындай мейірімді жүрек,- деп ағаш адам қуанып кетті.
- Өкінбейсің бе?
- Жо-жоқ, өкінбеймін
- Бұл мейірімді жүрекпен сен көп қиналасың, қасірет шегесің ғой.
- Жақсы, жақсы дәрігер мырза, түсініп тұрмын.
Сөйтіп дәрігер ағаш адамның кеудесін ашып, оған адамның мейірімді жүрегін салып беріп, қоя берді. 
Ағаш адам орманға келіп, өзінің туыстарымен бірге өмір сүре бастайды. Өзінің аға-інілерінің жасап жатқан қиянат, қорқынышты істерін көріп қатты қиналады, ауырады. Олардың аяушылық, мейірімділік, қайрымдылықтары жоқ жабайылықтары жанын түршіктірді. Олар бірін-бірі сындырды, жақты, әлсіздерді ұрды-соқты, қорғансыздарға зорлық-зомбылық көрсетті, бір сөзбен айтқанда қиянаттан басқаны білмеді.
«Сендер не істеп жатырсыңдар, неге сондай қатігезсіңдер? Неге сендердің жүректеріңде бір тамшы аяушылық, мейірім жоқ?» деп мейірімді жүректі адам өзінің бауырларына күнде налып қиналды. Сонда бір қарт ағаш адам: «Немене сен бізге қайта-қайта қатігезсіңдер, аяушылықты білмейсіңдер, жандарың ешкімге ауырмайды деп айта бересің, оқыта бересің? Бәрі үшін ауыра бере алмайсың, бәріне бірдей көмектесе алмайсың, біреу үшін аурып, бәріне бірдей жаның аши берсе, өзің ұзаұ өмір сүрмейсің.» деп мейірімді жүректі адамға ұрсып тастайды. Жаны қиналған мейірімді жүректі адам анадай тұрған бір ағаштың түбіне тұра қалып қатты-қатты өксіп жылп жібереді. Сол сәт анадай бір ағаштың түбінде тоңып, үсінуге аз-ақ қалған бір баланы көріп, жақындайды. Балада тіршілік нышаны байқалмайды. Мейірімді жүректі адам оны жұлқылып, «Тұр, тұр, әйтпесе үсініп қаласың» деп айқайлайды, бірақ бала қозғалмайды. Бұлардың қасына барлық ағаш адамдар жиналып, бұны мысқылмен күліп, мазақ етеді. Олардың соншалықты қатігездіктеріне қарап, мейірімді жүректі адамның тағы да жүрегі ауырады, жаны қиналады. Сөйтіп мейірімді жүректі адамның жүрегі біресе өлім мен өмірдің арасында жатқан баланы аяп, қатігез бауырларының ісіне ауырғаны соншалық, оның жүрегі лаулап жалындап жана бастайды. Жалын қолдарына жетеді, ол сол қолдарының жылуымен тоңып қалған баланы жылыта бастайды, мейірімді жүректі адам жана береді, жана береді, ал бала оның сол қызуына жылына береді, жылына береді. Әбден жылынған бала орнынан тұрып, орманнан шығып жүре береді, ал мейірімді жүректі адам жанып-жынып, басы ғана қалады. Бауырлары оны көріп: «Ал, осынша түгің қалмай жанғанда тапқан пайдаң не?» деп сұрайды, сонда мейірімді жүректі адам: «Өзімнің жылуыммен басқаларды тірілтіп барып өлген - мен үшін керемет, қасиетті іс» дейді. «Ал, ендеше, неге жылайсың?» деген бауырларына «Білесіңдер ме, мен сендерді аяп жылаймын» деп мейірімді жүректі адам көз жұмады. Ал ендеше құрметті менің оқырманым, Сіз өз жүрек жылуыңызбен, ізгі жүрегіңізбен кімді жылыттыңыз? 

Үй жымысы: өткенді пысықтау