№

Сабақ тақырыбы

Сағат саны

Негізгі ұғымдар

I бөлім. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулер

1

Теңдеу ұғымы. Теңдеудің шешімі

1

теңдеу, шешім

2

Теңдеуді шешудің негізгі қасиеттері

1

қасиет, түрлендіру

3

Бір қадамды теңдеулер

1

қосу, азайту

4

Күрделі теңдеулер: көбейту, бөлу

1

көбейту, бөлу

5

Теңдеуді тексеру

1

тексеру, дұрыстық

6

Құрама теңдеулер

1

скоба, амалдар

7

Ұқсас мүшелері бар теңдеулер

1

ықшамдау, ұқсас

8

Бір айнымалысы бар мәтіндік есептер

1

мәтін, модельдеу

9

Практикалық есептер

1

өмірлік, қолдану

10

Қорытындылау

1

жүйелеу, қайталау

11

Бақылау жұмысы №1

1

бақылау, білім

12

Қателермен жұмыс

1

қате, түзету

II бөлім. Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер

13

Теңсіздік ұғымы

1

теңсіздік, белгі

14

Бір қадамды теңсіздіктер

1

қосу, азайту

15

Күрделі теңсіздіктер

1

көбейту, бөлу

16

Теңсіздіктің шешім жиыны

1

жиын, сан осі

17

Бір айнымалысы бар мәтіндік теңсіздіктер

1

мәтін, теңсіздік

18

Қорытындылау

1

жинақтау, бекіту

19

Бақылау жұмысы №2

1

бақылау, нәтиже

20

Қателерді талдау

1

қателер, түзету

III бөлім. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер және жүйелер

21

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу

1

айнымалы, теңдеу

22

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің графигі

1

график, түзү

23

Сызықтық теңдеулер жүйесі

1

жүйе, шешім

24

Жүйені графиктік тәсілмен шешу

1

график, қиылысу

25

Жүйені алмастыру тәсілімен шешу

1

алмастыру, әдіс

26

Жүйені қосу-азайту тәсілімен шешу

1

қосу, азайту

27

Сызықтық теңдеулер жүйесін практикалық есептерде қолдану

1

мәтін, қолдану

28

Қорытындылау

1

жүйелеу, қайталау

29

Бақылау жұмысы №3

1

бақылау, нәтиже

30

Қателермен жұмыс

1

талдау, түзету

IV бөлім. Екі айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер

31

Екі айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер

1

теңсіздік, аймақ

32

Екі айнымалысы бар теңсіздіктер жүйесі

1

жүйе, шешім облысы

33

Қорытынды қайталау

1

жинақтау, қайталау

34

Қорытынды бақылау жұмысы

1

білім, бағалау

Бағалау

Балл

Дескриптор

Теориялық білімді меңгеру

0–10

- Сызықтық теңдеулер мен теңсіздіктердің анықтамасын дұрыс айтады;
- Негізгі қасиеттерін түсіндіреді;
- Формулаларды қателіксіз қолданады.

Есеп шығару дағдысы

0–10

- Бір айнымалысы бар теңдеулерді дұрыс шешеді;
- Екі айнымалысы бар теңдеулердің графигін тұрғызады;
- Жүйелерді әртүрлі тәсілмен (графиктік, алмастыру, қосу-азайту) шығарады.

Мәтіндік есептерді модельдеу

0–10

- Өмірлік жағдайды теңдеу немесе теңсіздік түрінде құрастырады;
- Теңдеуді дұрыс шешіп, жауабын түсіндіреді;
- Нәтижесін өмірлік жағдайға сәйкестендіріп тұжырым жасайды.

Логикалық ойлау және дәлелдеу

0–10

- Шешімін түсіндіре отырып орындайды;
- Есепті бірнеше тәсілмен шығара алады;
- Шешімнің дұрыстығын тексереді.

Графиктік бейнелеу дағдысы

0–10

- Координаталық жазықтықта түзудің графигін дұрыс тұрғызады;
- Шешім облысын белгілейді;
- График арқылы нәтижені түсіндіреді.

Шығармашылық және ізденіс

0–10

- Есеп шығарудың тиімді жолын ұсынады;
- Өз бетінше жаңа тәсіл қолданады;
- Қорытынды жасай біледі.

Жауаптың толықтығы мен дәлдігі

0–10

- Есепті соңына дейін шығарады;
- Дұрыс математикалық тіл қолданады;
- Нәтижені қате жібермей жазады.

Сабақтағы белсенділік

0-10

- Сұрақтарға белсенді жауап береді;
- Топтық жұмыста қатысады;
- Өз ойын дәлелдеп айта алады.

№

Сабақ тақырыбы

Оқу мақсаты

Сағат саны

Күтілетін нәтиже

1

Теңдеу ұғымы. Теңдеудің шешімі

Теңдеу ұғымын түсіну, шешімін табуды үйрену

1

Теңдеуді анықтап, шешімін таба алады

2

Теңдеуді шешудің негізгі қасиеттері

Қасиеттерді түсіну және қолдану

1

Негізгі қасиеттерді қолданып теңдеуді шешеді

3

Бір қадамды теңдеулер

Қосу, азайту арқылы шешу

1

Қарапайым теңдеулерді шығарады

4

Күрделі теңдеулер: көбейту, бөлу

Көбейту, бөлу тәсілімен шешу

1

Күрделі теңдеулерді шығарады

5

Теңдеуді тексеру

Шешімді орнына қою арқылы тексеру

1

Нәтижесін тексереді

6

Құрама теңдеулер

Скобасы бар, бірнеше амалдан тұратын теңдеулер

1

Құрама теңдеулерді шығарады

7

Ұқсас мүшелері бар теңдеулер

Теңдеуді ықшамдау

1

Ұқсас мүшелерді біріктіріп шешеді

8

Бір айнымалысы бар мәтіндік есептер

Теңдеумен шығару

1

Мәтінді теңдеуге айналдырады

9

Практикалық есептер

Өмірлік жағдайларды модельдеу

1

Практикада теңдеуді қолданады

10

Қорытындылау

Бір айнымалысы бар теңдеулер

1

Білімін жүйелейді

11

Бақылау жұмысы №1

Бір айнымалы теңдеулер

1

Білімін бағалатады

12

Қателермен жұмыс

Бақылау жұмысын талдау

1

Қателерін түзетеді

13

Теңсіздік ұғымы

«>, <, ≥, ≤» белгілерін түсіну

1

Теңсіздікті ажыратады

14

Бір қадамды теңсіздіктер

Қосу, азайту тәсілдері

1

Қарапайым теңсіздіктерді шығарады

15

Күрделі теңсіздіктер

Көбейту, бөлу тәсілдері

1

Күрделі теңсіздіктерді шешеді

16

Теңсіздіктің шешім жиыны

Шешім жиынын сан осінде кескіндеу

1

Сан осінде белгілейді

17

Бір айнымалысы бар мәтіндік теңсіздіктер

Өмірлік есептерді теңсіздікпен шығару

1

Мәтіндік есепті теңсіздікпен модельдейді

18

Қорытындылау

Бір айнымалысы бар теңсіздіктер

1

Білімін жинақтайды

19

Бақылау жұмысы №2

Бір айнымалысы бар теңсіздіктер

1

Тақырып бойынша білімін бағалатады

20

Қателерді талдау

Бақылау жұмысымен жұмыс

1

Қателерді түзетеді

21

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу

Анықтамасы, мысалдар

1

Екі айнымалысы бар теңдеуді түсінеді

22

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің графигі

Координаталық жазықтықта кескіндеу

1

График тұрғызады

23

Сызықтық теңдеулер жүйесі

Жүйенің анықтамасы

1

Жүйені құрады

24

Жүйені графиктік тәсілмен шешу

Түзулерді кескіндеу арқылы шешу

1

Графикпен шешімін табады

25

Жүйені алмастыру тәсілімен шешу

Әдісті қолдану

1

Алмастыру тәсілін меңгереді

26

Жүйені қосу-азайту тәсілімен шешу

Қосу, азайту әдісін қолдану

1

Жүйені шығарады

27

Сызықтық теңдеулер жүйесін практикалық есептерде қолдану

Экономикалық, физикалық есептер

1

Жүйемен мәтіндік есеп шығарады

28

Қорытындылау

Екі айнымалысы бар теңдеулер және жүйелер

1

Білімін жүйелейді

29

Бақылау жұмысы №3

Екі айнымалысы бар теңдеулер және жүйелер

1

Білімін тексереді

30

Қателермен жұмыс

Бақылауды талдау

1

Қателерді түзетеді

31

Екі айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер

Түсінік беру

1

Теңсіздікті графикте кескіндейді

32

Екі айнымалысы бар теңсіздіктер жүйесі

Шешу жолдары

1

Жүйенің шешім облысын табады

33

Қорытынды қайталау

Барлық тақырыпты пысықтау

1

Білімін толық бекітеді

34

Қорытынды бақылау жұмысы

Жалпы тарау

1

Қорытынды нәтижесін бағалатады

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Теңдеу ұғымы. Теңдеудің шешімі

Сабақтың мақсаты

– Теңдеу ұғымын түсіндіру және оны өмірлік мысалдарда қолдана алу;
– Теңдеудің шешімін табу, шешімнің дұрыстығын тексеру дағдысын қалыптастыру;
– Есептерді талдау арқылы ойлау қабілетін, логикалық пайымдауын дамыту.

Құндылықтарды дарыту

Бұл сабақ оқушыларды логикалық ойлауға, талдау жасауға, өмірлік жағдайды математикалық жолмен шешуге үйретеді. Теңдеулерді шешу арқылы оқушыларда табандылық, дәлдік, жауапкершілік сияқты қасиеттер қалыптасады.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс тар

Ұйымдастыру кезеңі

"Көңіл-күйіңді көрсет"

Мақсаты: Оқушылардың көңіл-күйін анықтау, сабаққа дайындық деңгейін бақылау.

• Мұғалім оқушыларға түрлі эмоцияларды білдіретін смайликтерді (эмодзилерді) көрсетеді.

• Оқушылар сабаққа қалай келгенін осы смайликтердің ішінен таңдап көрсетеді немесе тақтаға стикер жабыстырады.

• Мұғалім оқушылардың көңіл-күйіне қарай сабақты жандандыру әдістерін таңдай алады

Нұсқаулықтарды орындайды

Ауызша , мадақтау

Жаңа сабақ

Түсіндіру бөлімі
Теңдеу – құрамында айнымалысы бар теңдік. Теңдеуді шешу дегеніміз – айнымалының теңдікті дұрыс ететін мәнін табу.
Мысал:

1. х+5=12 теңдеуін қарастырайық. Мұндағы х – айнымалы. Егер х=7 болса, онда теңдік дұрыс орындалады. Демек, 7 – осы теңдеудің шешімі.

2. 2х–7=3 теңдеуін алайық. Мұнда белгісіз х-тің қандай мәнінде теңдік дұрыс болатынын табамыз.

Есептер

Есеп 1.
х+8=15 теңдеуін шеш.
Шешуі: х=15–8=7.
Жауабы: х=7.
Дескриптор: айнымалыны жеке қалдырады, дұрыс амал қолданады, шешімін анықтайды.

Есеп 2.
2х–5=11 теңдеуін шеш.
Шешуі: 2х=11+5=16, х=16:2=8.
Жауабы: х=8.
Дескриптор: екі жаққа бірдей амал қолданады, шешімді табады.

Есеп 3.
(х+3)/2=6 теңдеуін шеш.
Шешуі: х+3=12, х=9.
Жауабы: х=9.
Дескриптор: бөлшек теңдеуді түрлендіреді, дұрыс нәтижеге келеді.

Тапсырмалар

Мәтіндік тапсырма
Дүкеннен бір қорап қалам сатып алынды. Әр қаламның бағасы 150 теңге. Барлығы 1050 теңге төленді. Қанша қалам сатып алынған?

Шешуі: х – қалам саны.
150х=1050, х=1050:150=7.
Жауабы: 7 қалам сатып алынған.

Дескриптор: мәтінді теңдеуге айналдырады, дұрыс шешім табады, жауабын өмірлік жағдаймен байланыстырады.

Жаттығулар

1. 3х+4=16
   Шешуі: 3х=12, х=4.

2. 5х–9=26
   Шешуі: 5х=35, х=7.

3. (х–2)/3=5
   Шешуі: х–2=15, х=17.

Дескриптор: әрбір жаттығуда амал ретін сақтайды, шешімін табады, жауабын жазады.

Тест тапсырмасы (қиындау)

Сұрақ: Егер 4х–7=13 болса, онда х мәні нешеге тең?
A) 4
B) 5
C) 6
D) 7

Шешуі: 4х=20 → х=5.
Жауабы: B) 5.

Дескриптор: теңдеуді түрлендіреді, дұрыс жауабын таңдайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Дескриптор ,

бағдаршам ,

ауызша мадақтау

Сабақты бекіту

«Табыс сатысы»

• Мұғалім тақтаға баспалдақ суретін салады немесе дайын шаблон береді.

• Оқушылар өздерін қай деңгейде тұрғанын белгілейді:
  1️⃣ Тақырыпты түсінбедім
  2️⃣ Әлі де сұрақтарым бар
  3️⃣ Жартылай түсіндім
  4️⃣ Толық түсіндім, басқаларға түсіндіріп бере аламын

Нұсқаулықты орындайды

Кері байланыс жасайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Теңдеуді шешудің негізгі қасиеттері

Сабақтың мақсаты

– Теңдеуді шешудің негізгі қасиеттерін түсіндіру;
– Екі жаққа бірдей амал қолдану арқылы теңдеуді шешу жолдарын меңгерту;
– Алынған шешімді тексеру және қолдана білу дағдыларын қалыптастыру.

Құндылықтарды дарыту

Бұл сабақта оқушылар шындыққа ұмтылу, дәлдік, ой еңбегіне жауапкершілікпен қарау құндылықтарын меңгереді. Теңдеуді шешудің қасиеттерін қолдана отырып, олар дәл есептеуді, жүйелі ойлауды және қателікті тексеруді үйренеді.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

тар

Ұйымдастыру кезеңі

"Құпия сыйлық" әдісі

Мақсаты: Оқушыларды ынталандыру, олардың сабаққа деген қызығушылығын ояту.

• Мұғалім оқушыларға бүгінгі сабақта белсенділік танытқан оқушы арнайы "құпия сыйлыққа" ие болатынын айтады.

• Сыйлық ретінде кішкентай заттар (бейдж, тәттілер, стикерлер) немесе мақтау сөздер жазылған карточкалар қолдануға болады.

• Бұл әдіс оқушылардың мотивациясын арттырады.

Нұсқаулықтарды орындайды

Ауызша , мадақтау

Жаңа сабақ

Теңдеуді шешудің негізгі қасиеті – теңдеудің екі жағына да бірдей амал қолданғанда теңдік өзгермейді.

1. Егер теңдеудің екі жағына да бірдей санды қоссақ немесе азайтсақ, теңдеу шешімі өзгермейді.

2. Егер теңдеудің екі жағын бірдей санға көбейтсек немесе бөлсек, шешім де өзгермейді (нөлге бөлуге болмайды).

Мысал:
2х+5=11
Екі жақтан да 5-ті азайтамыз: 2х=6 → х=3.
Жауабы: х=3.

Есептер

Есеп 1.
3х–7=2
Шешуі: 3х=2+7=9, х=9:3=3.
Жауабы: х=3.
Дескриптор: теңдеуді түрлендіреді, дұрыс шешім табады.

Есеп 2.
5х+12=37
Шешуі: 5х=37–12=25, х=5.
Жауабы: х=5.
Дескриптор: теңдеудің екі жағына бірдей амал қолданады, нәтижені анықтайды.

Есеп 3.
7х–15=20
Шешуі: 7х=20+15=35, х=5.
Жауабы: х=5.
Дескриптор: амалдардың ретін сақтайды, дұрыс шешім жазады.

Тапсырма

Кестелік тапсырма: Төмендегі теңдеулерді шешіп, х мәнін кестеге толтыр.

Дескриптор: кестені толтырады, әр теңдеуді дұрыс шешеді.

Жаттығулар

1. 6х+4=22 → 6х=18 → х=3.

2. 9х–11=16 → 9х=27 → х=3.

3. (2х–1)/3=5 → 2х–1=15 → 2х=16 → х=8.

Дескриптор: әрбір жаттығуда теңдеудің екі жағына бірдей амал қолданады, дұрыс шешімін табады.

Мәтіндік тапсырма

Әкесі ұлының жасынан 4 есе үлкен. Егер олардың жас айырмашылығы 27 болса, ұлы неше жаста?

Шешуі: ұлы – х жас. Әкесі – 4х жас.
4х–х=27 → 3х=27 → х=9.
Жауабы: ұлы – 9 жаста, әкесі – 36 жаста.

Дескриптор: мәтіннен теңдеу құрады, шешімін табады, жауабын нақты тұжырымдайды.

Тест тапсырмасы

Егер 5х–8=17 болса, онда х мәні нешеге тең?
A) 4
B) 5
C) 6
D) 7

Шешуі: 5х=25 → х=5.
Жауабы: B) 5.

Дескриптор: теңдеуді шешу үшін қосу және бөлу амалдарын қолданады, дұрыс жауапты табады.

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Дескриптор ,

бағдаршам ,

ауызша мадақтау

Сабақты бекіту

«Екі жұлдыз, бір тілек»

• Әр оқушы екі жақсы нәрсе (жұлдыз) және бір ұсыныс (тілек) жазады:
  ⭐ Мен бүгін мынаны жақсы үйрендім…
  ⭐ Мен мына тапсырманы жақсы орындадым…
  ? Мен үшін мынаны жақсарту керек…

• Мұғалім оқушылардың жауаптарын жинап, талдайды.

Нұсқаулықты орындайды

Кері байланыс жасайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Бір қадамды теңдеулер

Сабақтың мақсаты

– Бір қадамды теңдеулерді қосу немесе азайту тәсілдерімен шешу;
– Шешімін табу арқылы айнымалыны анықтау;
– Мәтіндік есептерден бір қадамды теңдеу құру және оны шығару.

Құндылықтарды дарыту

Бұл сабақ оқушыларды шындыққа ұмтылуға, дәлдік пен ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелейді. Шешім жиынын сан осінде кескіндеу арқылы оқушы математикалық ойды көрнекі түрде жеткізуді үйренеді.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

тар

Ұйымдастыру кезеңі

"Сиқырлы сөз" әдісі

Мақсаты: Сабақтың тақырыбына қызығушылық тудыру, топтық жұмысқа ынталандыру.

• Мұғалім оқушыларға сабақ тақырыбына қатысты бір "сиқырлы сөз" айтады.

• Бұл сөздің мағынасын немесе сабақпен байланысын табу үшін оқушылар өз ойларын ортаға салады.

• Мысалы, "бөлшек" тақырыбында мұғалім "бөлу" сөзін айтып, оқушылардан оның мағынасын сұрайды.

• Оқушылар жауап берген соң, сабақ тақырыбы ашылады.

Нұсқаулықтарды орындайды

Ауызша , мадақтау

Жаңа сабақ

Бір қадамды теңдеулер – тек бір амал қолдану арқылы шешілетін теңдеулер.

1. Егер теңдеуде қосу тұрса, екі жақтан да сол санды азайту керек.

2. Егер азайту тұрса, екі жаққа да сол санды қосу қажет.

Мысал:
– х+9=17 → х=17–9=8
– х–6=11 → х=11+6=17

Есептер

Есеп 1.
х+9=17
Шешуі: х=17–9=8.
Жауабы: х=8.
Дескриптор: теңдеудің екі жағынан бірдей санды азайтады.

Есеп 2.
х–6=11
Шешуі: х=11+6=17.
Жауабы: х=17.
Дескриптор: теңдеудің екі жағына бірдей санды қосады.

Есеп 3.
х–15=23
Шешуі: х=23+15=38.
Жауабы: х=38.
Дескриптор: амалдың ретін сақтап, шешімін табады.

Тапсырма (шағын өмірлік мысал)

Оқушы 25 бет кітап оқыды, бұл – жалпы бет санынан 15 бетке кем. Кітап неше беттен тұрады?

Шешуі: х – кітаптың жалпы бет саны.
х–15=25 → х=25+15=40.
Жауабы: кітап 40 беттен тұрады.

Дескриптор: мәтіннен теңдеу құрады, бір қадаммен шешеді, жауабын дұрыс жазады.

Жаттығулар

1. х+12=20 → х=8.

2. х–9=5 → х=14.

3. х+7=31 → х=24.

4. х–25=60 → х=85.

Дескриптор: әр теңдеуді бір амал арқылы шешеді, дұрыс нәтижеге келеді.

Тест тапсырмасы

Егер х+14=29 болса, онда х мәні нешеге тең?
A) 13
B) 15
C) 14
D) 12

Шешуі: х=29–14=15.
Жауабы: B) 15.

Дескриптор: теңдеуді бір амалмен шығарады, дұрыс жауапты табады.

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Дескриптор ,

бағдаршам ,

ауызша мадақтау

Сабақты бекіту

«Бағдаршам» әдісі

• Мұғалім оқушыларға үш түсті (жасыл, сары, қызыл) карточкаларды береді.

• Жасыл – сабаққа дайынмын, барлығы түсінікті.

• Сары – кейбір сұрақтарым бар, бірақ жұмыс істеуге дайынмын.

• Қызыл – тақырыпты түсінбеймін, көмек қажет.

Нұсқаулықты орындайды

Кері байланыс жасайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Күрделі теңдеулер: көбейту, бөлу

Сабақтың мақсаты

– Көбейту және бөлу амалдарын қолданып теңдеулерді шешу;
– Белгісізді табу үшін теңдеудің екі жағын бірдей санға бөлу немесе көбейту дағдыларын меңгеру;
– Өмірлік жағдайға байланысты есептерді теңдеулер арқылы шығару.

Құндылықтарды дарыту

– Дәлдік пен ұқыптылыққа тәрбиелеу;
– Ой еңбегіне жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру;
– Жүйелі ойлау дағдысын дамыту;
– Математиканы өмірмен байланыстырып, практикалық есептерді шеше білуге баулу.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

тар

Ұйымдастыру кезеңі

"Бір сөзбен" әдісі

Мақсаты: Оқушылардың сабаққа деген эмоционалдық дайындығын анықтау.

• Мұғалім оқушыларға "Сен бүгін сабақтан не күтесің?" деген сұрақ қояды.

• Әр оқушы бір сөзбен өз жауабын айтады (қызықты, пайдалы, қиын, жаңа, ерекше т.б.).

• Осы жауаптарға сүйене отырып, мұғалім оқушылардың сабаққа деген көзқарасын реттей алады.

Нұсқаулықтарды орындайды

Ауызша , мадақтау

Жаңа сабақ

Бір қадамды теңдеулерді көбейту немесе бөлу тәсілдері арқылы шешеміз.

1. Егер теңдеуде белгісіз көбейту түрінде тұрса, теңдеудің екі жағын сол санға бөлеміз.

2. Егер белгісіз бөлшек түрінде тұрса, теңдеудің екі жағын сол санға көбейтеміз.

Мысал:
– 5х=25 → х=25:5=5
– х/4=7 → х=7·4=28

Есептер

Есеп 1.
5х=25
Шешуі: х=25:5=5
Жауабы: х=5
Дескриптор: теңдеудің екі жағын 5-ке бөледі, шешімін дұрыс табады.

Есеп 2.
х/4=7
Шешуі: х=7·4=28
Жауабы: х=28
Дескриптор: бөлшек түріндегі теңдеуді көбейту арқылы шығарады.

Есеп 3.
9х=63
Шешуі: х=63:9=7
Жауабы: х=7
Дескриптор: көбейту теңдеуін бөлу арқылы шешеді.

Есеп 4.
х/6=12
Шешуі: х=12·6=72
Жауабы: х=72
Дескриптор: теңдеуді көбейту амалын қолданып шешеді.

Тапсырма (мәтіндік есеп)

Бағасы 250 теңге дәптерден 5 дана сатып алды. Барлығы қанша теңге төленді?

Шешуі: х – жалпы баға.
х=250·5=1250
Жауабы: 1250 теңге.

Дескриптор: мәтіннен теңдеу құрады, көбейту амалын қолданады, нәтижені дұрыс табады.

Жаттығулар

1. 7х=56 → х=8

2. х/5=9 → х=45

3. 12х=96 → х=8

4. х/8=15 → х=120

Дескриптор: теңдеуді көбейту немесе бөлу арқылы шешеді, дұрыс нәтижеге келеді.

Тест тапсырмасы

Егер 6х=54 болса, онда х мәні нешеге тең?
A) 7
B) 8
C) 9
D) 6

Шешуі: х=54:6=9
Жауабы: C) 9

Дескриптор: теңдеуді бөлу тәсілімен шығарады, дұрыс нұсқаны табады.

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Дескриптор ,

бағдаршам ,

ауызша мадақтау

Сабақты бекіту

«Бағдаршам» әдісі

• Мұғалім оқушыларға үш түсті (жасыл, сары, қызыл) карточкаларды береді.

• Жасыл – сабаққа дайынмын, барлығы түсінікті.

• Сары – кейбір сұрақтарым бар, бірақ жұмыс істеуге дайынмын.

• Қызыл – тақырыпты түсінбеймін, көмек қажет.

Нұсқаулықты орындайды

Кері байланыс жасайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Теңдеуді тексеру

Сабақтың мақсаты

– Теңдеудің шешімін орнына қою арқылы тексеруді меңгеру;
– Берілген шешімнің дұрыс-бұрыстығын анықтау;
– Тексеру тәсілін күнделікті есептерде қолдана білу.

Құндылықтарды дарыту

– Дәлдікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу;
– Шындықты тексеру арқылы жауапкершілікке баулу;
– Өз қатесін тауып, түзете білуге үйрету;
– Логикалық ойлау қабілетін дамыту.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

тар

Ұйымдастыру кезеңі

"Сиқырлы қорап" әдісі

Мақсаты: Оқушылардың қызығушылығын арттыру, олардың сабаққа деген ынтасын ояту.

• Мұғалім қораптың ішіне сабаққа байланысты бір зат (символикалық түрде) салып қояды.

• Оқушылар қорап ішінде не барын болжап, өз ойларын айтады.

• Соңында мұғалім қорапты ашып, оның сабақпен байланысын түсіндіреді.

• Бұл әдіс оқушылардың зерттеушілік қабілетін дамытады.

Нұсқаулықтарды орындайды

Ауызша , мадақтау

Жаңа сабақ

Теңдеуді тексеру үшін табылған айнымалы мәнін теңдеуге орнына қоямыз. Егер теңдік дұрыс орындалса – шешім дұрыс, егер орындалмаса – қате.

Мысал:
– х+4=10 теңдеуінде х=6 деп таптық. Тексеру: 6+4=10 → дұрыс. Демек, шешім дұрыс.
– 2х–5=9 теңдеуінде х=7 деп алайық. Тексеру: 2·7–5=14–5=9 → теңдік орындалады. Шешім дұрыс.

Есептер

Есеп 1.
х+4=10, х=6
Тексеру: 6+4=10 → 10=10 (дұрыс)
Жауабы: шешім дұрыс.

Есеп 2.
2х–5=9, х=7
Тексеру: 2·7–5=14–5=9 → 9=9 (дұрыс)
Жауабы: шешім дұрыс.

Есеп 3.
х–3=12, х=8
Тексеру: 8–3=5 → 5≠12
Жауабы: шешім қате.

Дескриптор: шешімді теңдеуге орнына қояды, теңдіктің дұрыстығын тексереді, қорытынды жасайды.

Тапсырма (берілген шешімді тексеру)

Теңдеу: 5х–7=18
Берілген шешім: х=4
Тексеру: 5·4–7=20–7=13 → 13≠18
Жауабы: шешім дұрыс емес.

Дескриптор: дайын шешімді тексереді, қате екенін дәлелдейді.

Жаттығулар (дайын шешімдерді тексеру)

1. Теңдеу: 3х+2=11, шешім: х=3
   Тексеру: 3·3+2=11 → 11=11 (дұрыс)

2. Теңдеу: х/4+1=10, шешім: х=36
   Тексеру: 36/4+1=9+1=10 → 10=10 (дұрыс)

3. Теңдеу: 7х–9=30, шешім: х=4
   Тексеру: 7·4–9=28–9=19 → 19≠30 (қате)

Дескриптор: әр шешімді орнына қойып тексереді, дұрыстығын анықтайды.

Тест тапсырмасы

Теңдеудің шешімін тексер: 4х–6=10, берілген шешім х=4.
A) Шешім дұрыс
B) Шешім қате

Шешуі: 4·4–6=16–6=10 → 10=10 (дұрыс).
Жауабы: A) Шешім дұрыс.

Дескриптор: шешімді тексереді, дұрыс нұсқаны таңдайды.

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Дескриптор ,

бағдаршам ,

ауызша мадақтау

Сабақты бекіту

«Табыс сатысы»

• Мұғалім тақтаға баспалдақ суретін салады немесе дайын шаблон береді.

• Оқушылар өздерін қай деңгейде тұрғанын белгілейді:
  1️⃣ Тақырыпты түсінбедім
  2️⃣ Әлі де сұрақтарым бар
  3️⃣ Жартылай түсіндім
  4️⃣ Толық түсіндім, басқаларға түсіндіріп бере аламын

Нұсқаулықты орындайды

Кері байланыс жасайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Құрама теңдеулер

Сабақтың мақсаты

– Құрама теңдеулерді (скобасы бар, бірнеше амалдан тұратын) шешу тәсілдерін меңгерту;
– Скобаларды ашу, ұқсас мүшелерді біріктіру дағдысын қалыптастыру;
– Құрама теңдеулерді өмірлік есептерде қолдана білу.

Құндылықтарды дарыту

– Дәлдік пен ұқыптылыққа тәрбиелеу;
– Қиын тапсырмаларды кезең-кезеңмен шешуге үйрету;
– Еңбексүйгіштік пен табандылыққа баулу;
– Логикалық ойлау мен жүйелі пайымдауды дамыту.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

тар

Ұйымдастыру кезеңі

"Жылы сөздер шеңбері"

Мақсаты: Оқушылардың көңіл-күйін көтеру, достық қарым-қатынасты қалыптастыру.

• Мұғалім оқушыларды шеңберге жинап, бір-біріне жылы сөз айтуын сұрайды.

• Оқушылар кезекпен қасындағы оқушыға немесе бүкіл сыныпқа жақсы тілектер айтады.

• Мысалы: «Сен бүгін өте көңілді көрінесің!», «Бүгін бәріміз бірге қызықты сабақ өтеміз!»

• Осылайша, оқушылар арасында жылулық, позитивті көңіл-күй қалыптасады.

Нұсқаулықтарды орындайды

Ауызша , мадақтау

Жаңа сабақ

Құрама теңдеулерде бірнеше амал қатар кездеседі: қосу, азайту, көбейту, бөлу.
Шешу тәртібі:

1. Жақшаны ашу;

2. Ұқсас мүшелерді біріктіру;

3. Теңдеуді бір айнымалысы бар қарапайым түрге келтіру;

4. Айнымалыны табу.

Мысалдар:

1. 2(х+3)=14 → 2х+6=14 → 2х=8 → х=4

2. (х–5)/3=7 → х–5=21 → х=26

Есептер

Есеп 1.
2(х+3)=14
Шешуі: 2х+6=14 → 2х=8 → х=4
Жауабы: х=4
Дескриптор: скобаны ашады, амалдарды дұрыс орындайды.

Есеп 2.
(х–5)/3=7
Шешуі: х–5=21 → х=26
Жауабы: х=26
Дескриптор: бөлшекті теңдеуді көбейту арқылы түрлендіреді.

Есеп 3.
5(х–2)–7=18
Шешуі: 5х–10–7=18 → 5х–17=18 → 5х=35 → х=7
Жауабы: х=7
Дескриптор: бірнеше амалды жүйелі орындап, дұрыс шешім табады.

Есеп 4.
(2х+8)/4=6
Шешуі: 2х+8=24 → 2х=16 → х=8
Жауабы: х=8
Дескриптор: бөлшек түрін қысқартып, шешімін табады.

Тапсырма (жақшаны ашу)

(3х+2)–(х–5)=20 теңдеуін шеш.
Шешуі: 3х+2–х+5=20 → 2х+7=20 → 2х=13 → х=6,5
Жауабы: х=6,5

Дескриптор: жақшаны ашады, ұқсас мүшелерді біріктіреді, шешімін табады.

Жаттығулар (құрама амалдар)

1. 4(х–3)+5=21 → 4х–12+5=21 → 4х–7=21 → 4х=28 → х=7

2. (3х+9)/3=8 → 3х+9=24 → 3х=15 → х=5

3. 6(х+1)–2(х–3)=20 → 6х+6–2х+6=20 → 4х+12=20 → 4х=8 → х=2

Дескриптор: амалдардың ретін сақтайды, теңдеуді ықшамдап шешеді.

Тест тапсырмасы

Құрама теңдеуді шеш: (х+4)/2=10
A) 14
B) 16
C) 20
D) 24

Шешуі: х+4=20 → х=16
Жауабы: B) 16

Дескриптор: бөлшек теңдеуді көбейту арқылы шығарады, дұрыс жауапты табады.

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Тапсырмаларды орындайды

Дескриптор ,

бағдаршам ,

ауызша мадақтау

Сабақты бекіту

«Екі жұлдыз, бір тілек»

• Әр оқушы екі жақсы нәрсе (жұлдыз) және бір ұсыныс (тілек) жазады:
  ⭐ Мен бүгін мынаны жақсы үйрендім…
  ⭐ Мен мына тапсырманы жақсы орындадым…
  ? Мен үшін мынаны жақсарту керек…

• Мұғалім оқушылардың жауаптарын жинап, талдайды.

Нұсқаулықты орындайды

Кері байланыс жасайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сыныбы:

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Тақырыбы

Ұқсас мүшелері бар теңдеулер

Сабақтың мақсаты

– Ұқсас мүшелерді анықтап, оларды біріктіру арқылы теңдеулерді ықшамдау;
– Қарапайым теңдеулерді ықшамдау тәсілін қолдану;
– Ұқсас мүшелерді біріктіріп, теңдеудің шешімін таба білу.