|
Ұйымдастыру кезеңі (17
мин)
|
Оқушылармен амандасады
Мұғалім сөзі:
Құрметті оқушылар!
Бүгінгі тәрбие
сағатымыздың тақырыбы — «Ауған соғысының
ардагерлеріне тағзым». Бұл тақырыпты таңдаған
себебіміз — тарихтың ауыр беттері мен біздің халқымыздың болашағы
үшін құрбан болған ержүрек батырларымызды
ұлықтау.
Ауған соғысы – тек
Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл кеңес халқы үшін ауыр да қасіретті
кезең болды. Осы соғысқа біздің елімізден мыңдаған азамат қатысып,
олардың көбі қазір ардагерлер атанды. Соғыста біздің
жауынгерлеріміз қандай ерліктер көрсетті? Олардың өмірі мен
ерліктері бізге қандай сабақтар
береді?
Ауған
соғысы 1979 жылы басталып, 1989 жылы
аяқталды. Он жылға созылған бұл соғыс көптеген жастарымыздың өмірін
қиды. Бұл соғыстың ерекшелігі — қазақ жерінен шыққан жастар көп
болды, олардың ішінде ерлік танытқандар да, ауыр сынақтардан өтіп,
аман қалғандары да бар. Солардың бірі – біздің аталарымыз бен
ағаларымыз.
Соғыстың
ауыртпалығын тек соғыста болғандар ғана емес, соғыстан кейінгі
уақытта, жарақаттарымен өмір сүріп жатқан ардагерлеріміз де сезіп
отыр. Сондықтан біз бүгін, осы соғыстың ардагерлеріне тағзым ету
арқылы, олардың ерліктерін бағалап, құрмет көрсетуіміз
керек.
Деректі фильм
немесе бейнемазмұн көрсету:
Мұғалім оқушыларға
ауған соғысы жайлы қысқаша бейнемазмұн немесе деректі фильм
көрсетеді. Бұл материал соғыс жайлы айқын түсінік қалыптастырады
және оқушыларға оқиғаға эмоционалды түрде енуге мүмкіндік
береді.
Мұғалім
әрекеті: Фильмнен кейін оқушыларға
сұрақтар қойып, олардың фильмнен алған әсерлерін
тыңдайды:
«Фильмнен қандай маңызды ақпарат
алдыңыздар?»
«Ауған соғысына қатысқан қазақстандық
жауынгерлердің ерліктері туралы не ойлайсыздар?»
|
Мұғаліммен амандасады
Оқушылар мұғалімнің
кіріспе сөзін тыңдайды.
Оқушылар сұрақтарға жауап
береді:
«Ауған соғысы туралы
не білесіздер?» немесе «Ауған соғысына қатысқан қазақстандық
жауынгерлер туралы қандай ақпарат
білесіздер?»
Оқушылар өздерінің білімдерін, ойларын ортаға
салады.
Фильмді немесе
бейнемазмұнды көру:
Оқушылар бейнемазмұнды мұқият қарап, соғыс туралы
маңызды мәліметтер мен оқиғаларға назар аударады.
Олар көрсетілген материалды талқылап, оның
өздеріне әсерін білдіреді.
Оқушылардың
сұрақтарға жауап беруі:
Мұғалімнің
сұрақтарына жауап береді:
«Фильмнен қандай әсер
алдыңыздар?»
«Ауған соғысының
қазақстандық жауынгерлері қандай қиындықтармен бетпе-бет
келді?»
|
|
|
Сабақ ортасы (10
мин)
|
Қауіпсіздік сабағы.
«ҚАЗАҚСТАНДА КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫҢ
ҚҰҚЫҚТАРЫН
ҚОРҒАУ»
Сабақтың
мақсаты: оқушылардың өз құқықтары мен міндеттері туралы
түсініктерін
тереңдету.
Негізгі
міндеттері:
1.Оқушыларды өз құқықтары мен міндеттері
туралы заңнамамен
таныстыру.
2.Әр оқушының құқығы мен міндеттері бұзылған
жағдайда жедел қызметтер мен қолдау орталықтарына жүгіну қажеттігін
түсіндіру.
3.Өз құқықтарын мен міндеттерін білу және
оларды қорғауды оқушыларға
үйрету.
Материалдар мен
ресурстар:
Жедел қызметтер мен қолдау орталықтарының
нөмірлері бар үлестірме
материал.
Сабақтың барысы
1.Кіріспе
Бала құқықтары туралы құжаттармен
таныстыру.
Бала құқықтары туралы конвенция – адамзат
баласының туған кезінен 18 жасқа толғанға дейінгі құқықтары мен
бостандықтарын бекітетін халықаралық құқықтық акт. Бала құқығы
туралы Конвенцияда балалардың кім екендігі түсіндіріледі, сондай-ақ
олардың барлық құқықтары мен үкіметтің міндеттемелері тізіліп
көрсетіледі. Барлық құқықтар өзара байланысты, олардың бәрі бірдей
маңызды және оларды балалардан бөлек қарастыру мүмкін
емес.
Бала құқығын қорғау Конвенциясы – 1989 жылы 20
қарашада қабылданды.
Конвенцияның 54 бабында өктемдік көрсетуден
қорғау, отбасы өмірінің тыныштығын сақтау, пікірін еркін білдіру
көрсетілген. Қазақстан осы заңнамаға сәйкес 2002 жылы 8 тамызда
«Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» заңы
қабылдады.
2.Негізгі бөлім (6 минутқа
дейін)
Қазақстан осы заңнамаға сәйкес 2002 жылғы
8
тамызда «Қазақстан Республикасындағы Бала
құқықтары туралы» заңды
қабылдады.
3.Қорытынды
«Анонимді жазу» жаттығуы. Оқушылар өздерінің
немесе айналасындағылардың құқықтары бұзылды деп санайтын оқиға
туралы хат жазады.
Пайдалы сілтеме:
https://youtu.be/JIwsVsEjArI?si=mnyX6siV55UTkvv
|
Балалардың құқықтарын қорғау туралы
ереже:
-өмір сүру құқығы, аты-жөні, азаматтығы және
т.б.;
-әл-ауқатты отбасылық өмір
құқығы;
-баланың жеке басының еркін дамуын қамтамасыз
ететін құқық;
-денсаулық сақтау
құқығы;
-білім беру және мәдени даму
құқығы;
-төтенше жағдайларда баланы қорғау
құқығы.
Әңгіме
Баланың құқығын бұзу деп нені айтуға
болады?
Кәмелетке толмағандардың құқықтары бұзылған
жағдайда қайда жүгінуге
болады?
«Құқық» ойыны
Оқушылар тақырып бойынша ситуациялық оқиғаны
қағазға түсіріп, бір-біріне лақтырады. Келесі оқушы жазбаша хатты
оқып, жағдайдан шығудың
жолын
ұсынады. Мысалы: «Мен спортпен шұғылданғым
келеді, бірақ ата-анам университетке түсуге дайындалу керек деп
мүмкіндік бермейді. Мен не істеуім
керек?»
|
|
|
Ортасы (15
мин)
|
Ауған соғысына қатысқан қазақстандық жауынгерлер
туралы білім аламыз.
Ардагерлеріміздің
ерліктерін еске ала отырып, оларды құрметтеу керектігін
түсінеміз.
Отанға деген сүйіспеншілікті, ұлтжандылықты
ұлықтаймыз.
Сонымен, мен
сіздерге Ауған соғысына қатысқан ардагерлердің ерлігін құрметтеу
үшін бірінші сұрақты қоюды ұсынамын:
«Ауған соғысының қазақ
жауынгерлері үшін қандай маңыздылығы
болды?»
Енді, біз бірге осы
сұрақты талқылай отырып, ардагерлеріміздің ерліктері туралы
ойланып, оларды ұмытпауымыз керек екендігін түсінетін
боламыз.
Топтарға
бөлу:
-
Мұғалім оқушыларды
4-5 адамнан тұратын топтарға бөледі. Әр топқа Ауған соғысы жайлы
түрлі сұрақтар мен тапсырмалар
беріледі.
-
Мұғалім
әрекеті: Топтарға тапсырма бергеннен
кейін, оларды бақылап, бағыттау арқылы топтардың жұмысын бақылап
отырады.
Топтық
тапсырмалар:
-
Ауған соғысы туралы маңызды деректер
жинақтау.
-
Қазақстанның Ауған
соғысына қатысуының себептерін
талқылау.
-
Ардагерлердің
ерліктерін және соғыстан кейінгі қиыншылықтарын
зерттеу.
-
Әр
топ өз жұмысын сынып алдында қорғайды.
Оқушылардың
пікірін тыңдау:
Мұғалім
әрекеті: Ардагерлер туралы құрмет
білдіретін өлеңдер мен шығармаларды оқып беру. Оқушылардың пікірін
тыңдай отырып, олардың ойларын қолдайды және соғыс батырларының
ерлігін дәріптеу қажеттігін
айтады.
|
Топтарға бөлініп жұмыс
істеу:
-
Оқушылар 4-5 адамнан тұратын топтарға
бөлінеді.
-
Әр
топқа арнайы тапсырма беріледі. Мысалы:
-
Қазақстанның Ауған соғысына қатысу себептерін
талқылау.
-
Ауған соғысына қатысқан қазақстандық
жауынгерлердің ерліктерін баяндау.
-
Соғыстың ардагерлерге қалдырған мұрасы мен әсері
туралы ой бөлісу.
-
Оқушылар топта бірлесіп жұмыс істейді, деректер
жинайды, талқылайды және қорытынды жасайды.
Топтың жұмысын
қорғай отырып, пікір айту:
-
Әр топ өзінің жұмысын сынып алдында қорғайды. Бұл
кезеңде оқушылар өздерінің зерттеген тақырыптары бойынша ақпаратпен
бөлісіп, өз ойларын жеткізеді.
-
Оқушылар топтың
басқа мүшелерімен бірге келіспеушілік немесе жаңа идеялар болса,
оны талқылайды.
Ардагерлер туралы
пікір білдіру:
-
Оқушылар өздерінің ойлары мен әсерлерін
бөліседі.
-
«Ауған соғысының
ардагерлеріне тағзым ету біздің
міндетіміз» деген тақырыпта пікірлерін
айтады.
-
Оқушылардан
ардагерлерге құрмет көрсетудің маңыздылығы туралы жеке пікірлерін
сұрау.
Өлең оқып немесе
естеліктерді бөлісу:
-
Оқушылар қазақ немесе орыс тілінде Ауған соғысына
қатысты өлеңдер оқиды немесе өздерінің жазған шығармаларын
бөліседі.
-
Оқушылар
ардагерлерді құрметтеу туралы өз пікірлерін айтып, соғыстағы
ерліктерге және бүгінгі ардагерлердің қиындықтарына көзқарастарын
білдіреді.
.
|
|
|
Соңы
3
мин
|
Мұғалім оқу жылының соңында немесе дәстүрлі түрде
ардагерлердің құрметіне байланысты шараларды ұйымдастырудың
маңыздылығын атап өтеді.
Оқушыларға өз еліне, жеріне деген
құрмет пен патриотизм сезімдерін арттыру қажеттігін
түсіндіреді.
Үй тапсырмасын
беру
Мұғалім оқушыларға үй тапсырмасын
береді:
Эссе жазу:
«Ауған соғысының ардагеріне арнау» тақырыбында эссе
жазу.
Зерттеу жұмысы:
Жергілікті ардагерлермен сұхбаттасып, олардың соғысқа қатысуын және
қазіргі өмірін зерттеу.
|
Оқушылар өз ойларын
талқылайды және қорытынды
жасайды.
Олар бүгінгі тақырып
бойынша қандай жаңа білімдер алғанын, қандай құндылықтарды
түсінгенін айтады.
«Ауған соғысы туралы не
білдік?» деген сұраққа жауап
береді.
|
|
