Бөлім:

10.4А

Маңызды p-элементтер және олардың қосылыстары

Педагогтің аты-жөні:

Күн:

Сыныбы : 10ҚГБ

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Азот молекуласы құрылысы және қасиеттерінің ерекшеліктері. Аммиак, аммоний тұздары.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

10.2.1.36 молекула құрылысы негізінде азоттың төмен химиялық белсенділігін түсіндіру;

10.2.1.37 газтәрізді аммиактың және оның сулы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін және алынуын сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру;

Сабақтың мақсаты:

• Азот молекуласының химиялық белсенділігінің төменділігін түсіндіреді;

• Азоттың қолданылуы қандай қасиеттеріне негізделгендігін сипаттайды;

• Газтәрізді аммиактың және оның сулы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін және алынуын сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастырады.

Сабақ барысы

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақ басы

2 мин

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу

Оқушыларды түгелдеу

Қызығушылықты ояту

ІІ.Топқа бөлу «Мозайка әдісі»

І-топ. ІІ-топ. ІІІ-топ.

Мұғаліммен сәлемдеседі.Кезекші сыныпта жоқ оқушылар тізімін мәлімдейді.

Оқушылар сурет қиындыларын құрастыру арқылы топқа бөлінеді. Құрастырылған суретте химиялық элементтердің таңбасы пайда болады. Әр топ сол таңба бойынша анықтама айтады.

Білім алушыларды мадақтау.

ҚБ:

Керемет!

Өте жақсы!

Жақсы!

Сендер үшін қуаныштымын

Мозайкалық сурет

Сабақ ортасы 40 мин

Жаңа сабақ.

Жаңа сабақтың тақырыбын ашу мақсатында Азот топшасы тақырыбына бейне жазба көрсетіледі

Мұғалім түсіндірме жасайды

15 топ элементтеріне сипаттама

Периодтық кестеде 15-топ элементтері пниктогендер деп аталады.

Оларға р-элементтер жатады: азот (N), фосфор (P), мышьяк (As), сүрме (Sb), висмут (Bi).

ns²np³ – ол элементтер сыртқы энергетикалық қабатында бес валенттік электронды құрайды.

Азоттан висмутке қарай энергетикалық деңгей саны өседі:

N – ... 2s²2p³; P – ... 3s²3p³; As – ... 4s²4p³; Sb – ... 5s²5p³; Bi – ... 6s²6p³

Сондықтан:

• атом радиусы ұлғаяды;

• иондану энергиясы кемиді;

• электронға ауысу энергиясы кемиді;

• электртерістігі кемиді;

• бейметалдық қасиеті әлсірейді;

• металдық қасиеті күшейеді.

Газтәрізді аммиактың және оның сулы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін және алынуын сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру ұсынылады.

Бейне жазба көрсетіледі. Топтық тапсырма ұйымдастырылады.

І-топ. Аммиак синтезі

ІІ-топ. Аммиактың сулы ерітіндісі

ІІІ-топ.Аммиактың қолданылуы

Сабақты бекіту мақсатында есеп шығару ұсынылады.

Бейне жазба негізінде топқа берілген тапсырмалады орындайды.

Тапсырма №1 Жұптық жұмыс. ЕБҚ

1. Азот тотықтырғыш қасиет секілді, тотықсыздандырғыш қасиет те көрсетеді. Берілген реакцияда азот қандай қасиет көрсететінін және тотығу дәрежесі қалай өзгеретінін анықта?

Жауабы : Азот тотықсыздандырғыш болып келеді. Тотығу дәрежесі –3 тен 0-ге дейін өзгерді.

2. Азот электрондарының энергетикалық деңгейлері бойынша орналасуын графикалық түрде бейнеле. Сыртқы энергетикалық деңгейінде қандай деңгейшенің болмауына байланысты азот валенттілікті көрсете алмайды?

3. Азоттың қолданылуы қандай қасиеттеріне негізделген?

Топтық жұмыс. «Кластер» әдісі бойынша тақырып бойынша кластер құрастырады.

І-топ. Аммиак синтезі

ІІ-топ. Аммиактың сулы ерітіндісі

ІІІ-топ. Аммиактың қолданылуы

Тапсырма №2. Химиялық реакцияларды аяқта. Реакция жүру шарттарын көрсет.

Жауабы:

Тапсырма №3. Азотты қауіпсіз жолмен алу үшін 160 г 20% натрий нитритін және 39 г аммоний хлориді ерітінділерін әрекеттестірді. Түзілген азоттың көлемін есепте.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Дескриптор:

- Берілген реакцияда азот қандай қасиет көрсететінін және тотығу дәрежесі қалай өзгеретінін анықтайды;

1балл

- Азот электрондарының энергетикалық деңгейлері бойынша орналасуын графикалық түрде бейнелейді; 1балл

- Азоттың қолданылуы қандай қасиеттеріне негізделгенін сипаттайды. 1балл

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағалау

Өте жақсы-3 балл

Орташа-2 балл

Төмен -1 балл

Дескриптор:

-реакция теңдеуін жазады;

-реакция теңдеуін теңестіреді;

-өнімді атайды

2 балл

Дескриптор:

-Есептің шартын жазады;

-Реакция теңдеуін жазады,теңестіреді;

-натрий нитритін массасын табады;

-Артық мөлшерде берілген затты анықтайды;

Түзілген азоттың көлемін есептейді.

2балл

Интерактивті тақта

Маркер

флипчарт

Окулык

Химия

10-сынып

Үлестірме қағазы

Үлестірме қағазы

Сабақ соңы

3 мин

Кері байланыс. «Жетістік баспалдағы»

әдісі арқылы кері байланыс жасауды ұсынады

Қатысушылар «Жетістік баспалдағы»әдісі арқылы кері байланыс жасайды

Кері байланыс жасайды.

Алған ұпайларын жинақтайды.

Кесте

Үй тапсырмасы: Азот қасиеттері