Бөлім

4-бөлім. Достық пен сүйіспеншілік

Күні:

Пәні: қазақ тілі

Мұғалімнің аты-жөні:

Сыныбы:

Қатысқаны:

Қатыспағаны:

Сабақтың тақырыбы:

Бай баласы мен жарлы баласы.Есімше. Адал дос пен амал дос. Есімшенің түрленуі.

Оқу мақсаттары

7.2.4.1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау;

7.4.4.1. Етістіктің есімше, көсемше түрлерін, тұйық етістікті тілдесім барысында қолдану;

Сабақ мақсаты:

• идеясы ұқсас көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдайды;

• етістіктің есімше түрін тілдесім барысында қолданады;

• -грамматикалық талдаулар жасайды.

Құндылықтарға баулу:

«Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы бойынша «Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына баулу. Бұл арқылы оқушыларда шығармашылық және сын тұрғысынан ойлауы, функционалдық сауаттылығы, қарым-қатынас жасау қабілеті мен жауапкершілігі артады.

Жұмыс бағытының реті

Мұғалім әркеті

Оқушы әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу, жағымды психологиялық ахуал тудыру,

Үй тапсырмасын сұрау. 4-тапсырма.

Сабақтың ортасы

көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдайды;

Дескриптор:

-тақырып1;

Құрылым1;

Тілдік ерекшелік 1

Барлығы 3 ұпай.

90-93-бет.

7-сынып

«Қазақ тілі» оқулығы -

Тілдік бағдар: Есімше — етістіктің есім сөздерге ұқсас белгілері бар түрі. Ол түбір етістіктен арнайы жұрнақтар арқылы жасалады. Мысалы, “-ған, -ген”, “-қан, -кен” жұрнағы етістікке жалғанып, оған өткен шақ мәнін қосады: “жазылған хат”, “келген адам”, “ол кеткен”, “сен бергенсің”, “мен барғанмын”. Сондықтан ол бұрынғы өткен шақтың көрсеткіші қызметін атқарады. Ал “-атын, -етін”, “йтын, йтін” жұрнағы қимылдың келешекте жасалу мәнін білдіреді: “істелетін жұмыс”, “ол ертең келетін сияқты”. Сөйлемдегі мағынасына қарай өткен шақ мәнінде де қолданылады: “ол бұрын бізге жиі келетін”. Келесі “-ар, -ер”, “-р”, “-с” жұрнағы қимылдың келешекте жасалуы да, жасалмауы да мүмкін екенін білдіреді: “айтылар сөз”, “бермес ас”, “келер күн”, т.б. Осымен байланысты бұл жұрнақ тілде болжамды келер шақ қызметінде қалыптасқан: “ол бүгін-ертең келер”. Сондай-ақ, “-мақ, -мек”, “-пақ”, “-пек” жұрнағы алда жасалатын істі мақсат етуді білдіреді. Мысалы: “кездеспек күн”, “орындалмақ жұмыс”, “айтылмақ сөз”.

2-тапсырма Мақал-мәтелдерден есімшелерді тауып, түбір мен қосымшаға ажыратыңдар. Олардың ерекшелігін түсіндіріңдер.

Сындыр+ма+с(болымсыз етістік жұрнағынан кейін есімше)

Тындыр+ма+с

2. Бол+ар

3. аш+қан+нан ( -қан есімше, +нан шығыс септ. жалғ.)

4. үйрен+бе+ген (-бе болымсыз, -ген есімше)

3-тапсырма. Оқулық 2-тапсырма. Сөйлемді көшіріп, есімше жұрнақтарын, түрлену жолын анықтаңыз.

1. келгенде (+ген +де) жатыс септігі, септеліп мезгіл мәнін беріп тұр.

2. қаптаған (+ған) етістік мәнді.

3. Тұрмақ (+мақ) етістік мәнді.

4. тұрғанда (+ған+да) есімше, жатыс септігі

Ұстайтын (+йтын)

4-тапсырма.

Морфологиялық талдау жасаңыз.

Дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіңе мақтар.

Досың дос болғанға шаттан, Дұшпанмен дос болудан сақтан.

Жақсы жолдас сыр шашпас.

Мақал-мәтелдерден есімшелерді тауып, түбір мен қосымшаға ажыратады;

-ерекшелігін түсіндіреді.

-Сөйлемді көшіреді;

-есімше жұрнақтарын, түрлену жолын анықтайды.

Морфологиялық талдау жасайды. .

Дескриптор:

-есімшені табу 1;

-Талдау 2

Барлығы 3 ұпай

Етістік мәнді есімше 2

Заттық мәнді есімше 1

Барлығы 3 ұпай

Сөз таптарын біледі 1

Етістіктерді ажыратады 1

Барлығы2

95-бет

Қосымша материал

Соңы

Кері байланыс

«3-2-1» стратегиясы

Бүгінгі сабақтан алған 3 маңызды ақпарат;

Бүгінгі сабақта қиындық тудырған 2 аспекті;

Бүгінгі сабақта ұнаған 1 іс-әрекет;

Үйге тапсырма

4-тапсырма.

96-бет