Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері

Тақырып бойынша 11 материал табылды

Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері

Материал туралы қысқаша түсінік
Саңырауқұлақтар мен бактерия жасушаларының құрылысын біледі; құрылым ерекшеліктерін салыстыра алады; қызметтерін сипаттай алады;
Материалдың қысқаша нұсқасы


Бөлім:

«Молекулалық биология және биохимия»

Педагогтің аты-жөні:

Нурбаева С.С.

Күні: 15.10.2024ж.

Сыныбы : 10 «А»

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

10.4.2.3 прокариот және эукариот жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтерін салыстыру

Сабақтың мақсаты:

Саңырауқұлақтар мен бактерия жасушаларының құрылысын біледі;

құрылым ерекшеліктерін салыстыра алады;

қызметтерін сипаттай алады;

Құндылықтар

тарихты білуге, ұлттық мәдениетті құрметтеуге, білімге ұмтылдыру

бастамашылық, белсенділік, жауапкершілік құндылықтарды дарыту батылдық, шешімділік, шешім жылдамдығы, стратегиялық ойлауға тәрбиелеу


Сабақ барысы

Мұғалімнің әрекеті


Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

3 мин

І. Ұйымдастыру кезеңі:

а) «Комплимент айту» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады


в) «Асық түсі» арқылы топқа бірігуге нұсқау беру

Оқушылар шеңберге тұрып «Комплимент айту» арқыл сыныпта жағымды ахуал орнатады .

«Асық түсі» арқылы топтарға бірігеді.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Түрлі түсті стикерлер


7мин

ІІ Үй тапсырмасы

«learningapps » платформасы арқылы сұралады.

Жасуша органоидтері

https://learningapps.org/view13755635



«Кинометафора» тәсілі бойынша бейнеролик көрсетеді, сұрақтарға жауап ала отырып жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды.


Саңырауқұлақ жасушасы

https://youtu.be/btQTPnJcWPI


Бактерия

https://youtu.be/BranE4f-BF0

Оқушылар «learningapps » платформасы арқылы жауап береді, өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді.

Сұрақтарға жауап бере отырып, жауаптарын жаңа тақырыппен байланыстарады, сабақтың тақырыбын , мақсатын анықтайды.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

«Жарайсың!»

«Тамаша жауап»т .б

15 мин

ІV Жаңа сабақ

Мұғалім жаңа тақырып бойынша қысқаша ақпарат береді,

Топтық жұмысты ұйымдастырады.

1-топ « Бактерия жасушасының құрылысы»

2-топ « Саңырауқұлақтар жасушасының құрылысы» туралы ақпаратты оқып, танысуды ұсынады.

Әр топ өздеріне берілген ағза жасушаларының құрылысын оқып, топта талдап, ұжымға ұсынады

Кері байланыс:

«Екі жұлдыз,

бір тілек» әдісі арқылы беріледі

А4 парағы


Маркер

флипчарт


15мин

Сабақты бекіту тапсырмалары.

Жеке, жұптық жұмыс ұйымдастырады, бақылау жасайды;

1-тапсырма Жұптық жұмыс

А) Суретте 1-ден 6-ға дейін бағдарсызықпен көрсетілген бактерия жасушасының бөліктерін атын тауып жазыңдар.







Дескриптор:

суретте көрсетілген жасуша органоидтарының атын тауып жазады;

Жалпы балл-6


В) Бағдарсызықпен көрсетілген саңырауқұлақтың жасуша органоидтарының атын жазыңдар








Дескриптор:

суретте көрсетілген жасуша органоидтарының атын тауып жазады;

Жалпы балл-4

2-тапсырма Жеке жұмыс

Цифрлық платформада тапсырма ұсынады.

Прокариоттар мен эукариоттар

https://learningapps.org/watch?v=p4gitezyt24

3-тапсырма ББМЖ тапсырмасы

1Мәтін

Саңырауқұлақ жасушасының құрылысы









1. Суретте 9-бен номерленген органоид

A) ядро

B) вакуоль

C) рибосома

D) центриоль

E) Гольджи аппараты

2. Суретте 4-пен номерленген органоид

A) ядро

B) вакуоль

C) рибосома

D) центриоль

E) Гольджи аппараты

3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі

A) жасушасы қалың қабықшалы

B) жасуша қабықшасы – хитинді

C) қор заты – гликоген

D) хлоропласты жоқ

E) қорегі - дайын органикалық зат

4. Диктиосоманың орнына жинақталған – эндоплазмалық ретикулум суретте көрсетілген номер

A) 1

B) 2

C) 3

D) 10

E) 11

5. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасындағы Д-глюкоза мономерінен тұратын полисахарид

A) лигнин

B) гемицеллюлоза

C) глюкан

D) целлюлоза

E) гликоген



2 Мәтін

Бактерия жасушасы















Бактериялар прокариоттарға жатады,олардың жеке ядролары болмайды. Бактерия споралары қолайсыз жағдай туындағанда түзіледі. Бактерия жасушасы тығыз қорғаныш қабықпен қапталады.

1. Жүзіп және сырғып жүретін бактериялардың қозғалыс органоиді(сурет бойынша 7- саны)

A) миофибрилла

B) талшық

C) жалғанаяқ

D) жіпше

E) кірпікше

2. Эндоплазмалық торда бекініп орналаспаған жасуша органоиді ( сурет бойынша 6 саны)

A) капсула

B) нуклеоид

C) рибосома

D) плазмида

E) цитоплазма

3. Жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты (сурет бойынша 5- саны)

A) плазмида

B) рибосома

C) мезосома

D) нуклеоид

E) капсула

4. Бактерия жасушасы қабықшасының құрамында болатын ерекше пептидогликан

A) муреин

B) плазмида

C) мезосома

D) нуклеоид

E) капсула

5. Бактериялардың басқа жасушалардан айырмашылығы

A) қос мембраналы

B) мембраналы органоидтары басым

C) жасуша қабырғасы хитинді

D) шырынды қуыс вакуольдер болады

E) митохондрияның қызметін мезосома атқарады

4-тапсырма «Салыстырмалы кесте» толтыр тәсілі

Саңырауқұлақтар мен бактерияларға тән белгілерді анықтап, кестеге жазыңдар.

Белгілері

саңырауқұлақ

Бактерия

Жасуша түрі



Жасуша қабырғасы



Жасушадағы қор заты



Көбеюі



қоректенуі



Дескриптор :

саңырауқұлақтарға тән белгілерді анықтайды;

бактерияларға тән белгілерді анықтайды;

Жалпы балл-8


Суретте 1-ден 6-ға дейін бағдарсызықпен көрсетілген бактерия жасушасының бөліктерін атын тауып жазады








Бағдарсызықпен көрсетілген жасуша органоидтарының атын жазады






.



«Learningapps» платфрмасында тапсырма орындайды.

Прокариоттар мен эукариот жасушаларын ажыратады


Берілген мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді.





































































































Саңырауқұлақтар мен бактерияларға тән белгілерді анықтап, кестеге жазады.



ҚБ:

«Жұлдызша» арқылы жұптар бірін бірі бағалайды





























ҚБ:

«Бағалау парағы» өзін өзі арқылы бағалайды






ҚБ:

«Бағалау парағы» арқылы мұғалім бағалайды






Тапсырма жазылған таратпа материалдар, суреттер





4 мин

Кері байланыс

«Білім қоржыны» тәсілі арқылы кері байланыс жасауды ұсынады

Кері байланыс

«Білім қоржыны» тәсілі арқылы кері байланыс жасайды

Кері байланыс:

«Білім қоржыны» тәсілі арқылы

Кесте

1 мин

Үй тапсырмасы § 29оку
















































Белгілері

саңырауқұлақ

Бактерия

Жасуша түрі

Эукариот

Прокариот

Жасуша қабырғасы

хитин

муреин

Жасушадағы қор заты

гликоген

Гликоген, крахмал, күкірт, полифосфат

Көбеюі

Спора арқылы

Екіге бөліну

қоректенуі

гетеротрофты

Гетеротрофты, автотрофты




Саңырауқұлақ жасушасының құрылысы











Саңырауқұлақтар – өсімдіктердің де , жануарлардың да белгілері бар, бірақ олардың екеуіне де жатпайтын ағзалар. Саңырауқұлақтардағы өсімдіктердің белгілері: жасушасы қатты жасуша қабырғасымен жабылған, қозғалмайды , нағыз вакуолі бар, бүкіл тіршілік бойы өседі. Споралары арқылы немесе вегетативті жолмен көбейеді. Саңырауқұлақтардағы жануарлардың белгілері: хлоропластары жоқ, қоректік қор заты – гликоген, лизосомалары- асқорыту вакуолі бар, жасуша ішкі қабықшасы хитиннен тұрады.



1. Суретте 9-бен номерленген органоид

A) ядро B) вакуоль C) рибосома

D) центриоль E) Гольджи аппараты

2. Суретте 4-пен номерленген органоид

A) ядро B) вакуоль C) рибосома

D) центриоль E) Гольджи аппараты

3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі

A) жасушасы қалың қабықшалы B) жасуша қабықшасы – хитинді C) қор заты – гликоген

D) хлоропласты жоқ E) қорегі - дайын органикалық зат

4. Диктиосоманың орнына жинақталған – эндоплазмалық ретикулум суретте көрсетілген номер

A) 1 B) 2 C) 3 D) 10 E) 11

5. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасындағы Д-глюкоза мономерінен тұратын полисахарид

A) лигнин B) гемицеллюлоза C) глюкан D) целлюлоза E) гликоген





















2 Мәтін

Бактерия жасушасы















Бактериялар прокариоттарға жатады,олардың жеке ядролары болмайды. Бактерия споралары қолайсыз жағдай туындағанда түзіледі. Бактерия жасушасы тығыз қорғаныш қабықпен қапталады. Бактерия жасушасының құрылысы: ДНҚ-ның сақинасы, мембрана, шырышты капсула немесе жасуша қабырғалары, цитоплазма, рибосомалар



1. Жүзіп және сырғып жүретін бактериялардың қозғалыс органоиді(сурет бойынша 7- саны)

A) миофибрилла B) талшық C) жалғанаяқ

D) жіпше E) кірпікше

2. Эндоплазмалық торда бекініп орналаспаған жасуша органоиді ( сурет бойынша 6 саны)

A) капсула B) нуклеоид C) рибосома

D) плазмида E) цитоплазма

3. Жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты (сурет бойынша 5- саны)

A) плазмида B) рибосома C) мезосома

D) нуклеоид E) капсула

4. Бактерия жасушасы қабықшасының құрамында болатын ерекше пептидогликан

A) муреин B) плазмида C) мезосома D) нуклеоид E) капсула

5. Бактериялардың басқа жасушалардан айырмашылығы

A) қос мембраналы B) мембраналы органоидтары басым C) жасуша қабырғасы хитинді

D) шырынды қуыс вакуольдер болады E) митохондрияның қызметін мезосома атқарады




































Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
doc
04.05.2025
325
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі