|
Бөлім: |
«Молекулалық биология және биохимия» |
|
|
Педагогтің аты-жөні: |
Нурбаева С.С. |
|
|
Күні: 15.10.2024ж. |
Сыныбы : 10 «А» |
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
|
Тақырыбы: |
Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері |
|
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты |
10.4.2.3 прокариот және эукариот жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтерін салыстыру |
|
|
Сабақтың
мақсаты: |
Саңырауқұлақтар мен бактерия жасушаларының құрылысын біледі; құрылым ерекшеліктерін салыстыра алады; қызметтерін сипаттай алады; |
|
|
Құндылықтар |
тарихты білуге, ұлттық мәдениетті құрметтеуге, білімге ұмтылдыру бастамашылық, белсенділік, жауапкершілік құндылықтарды дарыту батылдық, шешімділік, шешім жылдамдығы, стратегиялық ойлауға тәрбиелеу |
|
|
Сабақ барысы |
Мұғалімнің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
||||||||||||||||||
|
3 мин |
І. Ұйымдастыру кезеңі: а) «Комплимент айту» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады в) «Асық түсі» арқылы топқа бірігуге нұсқау беру |
Оқушылар шеңберге тұрып «Комплимент айту» арқыл сыныпта жағымды ахуал орнатады . «Асық түсі» арқылы топтарға бірігеді. |
Кері байланыс: Мадақтау арқылы бағаланады. |
Түрлі түсті стикерлер |
||||||||||||||||||
|
7мин |
ІІ Үй тапсырмасы «learningapps » платформасы арқылы сұралады. Жасуша органоидтері https://learningapps.org/view13755635 «Кинометафора» тәсілі бойынша бейнеролик көрсетеді, сұрақтарға жауап ала отырып жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды. Саңырауқұлақ жасушасы Бактерия |
Оқушылар «learningapps » платформасы арқылы жауап береді, өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді. Сұрақтарға жауап бере отырып, жауаптарын жаңа тақырыппен байланыстарады, сабақтың тақырыбын , мақсатын анықтайды. |
Кері байланыс: Мадақтау арқылы бағаланады. «Жарайсың!» «Тамаша жауап»т .б |
|||||||||||||||||||
|
15 мин |
ІV Жаңа сабақ Мұғалім жаңа тақырып бойынша қысқаша ақпарат береді, Топтық жұмысты ұйымдастырады. 1-топ « Бактерия жасушасының құрылысы» 2-топ « Саңырауқұлақтар жасушасының құрылысы» туралы ақпаратты оқып, танысуды ұсынады. |
Әр топ өздеріне берілген ағза жасушаларының құрылысын оқып, топта талдап, ұжымға ұсынады |
Кері байланыс: «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі арқылы беріледі |
А4 парағы Маркер флипчарт |
||||||||||||||||||
|
15мин |
Сабақты бекіту тапсырмалары. Жеке, жұптық жұмыс ұйымдастырады, бақылау жасайды; 1-тапсырма Жұптық жұмыс А) Суретте 1-ден 6-ға дейін бағдарсызықпен көрсетілген бактерия жасушасының бөліктерін атын тауып жазыңдар.
Дескриптор: суретте көрсетілген жасуша органоидтарының атын тауып жазады; Жалпы балл-6 В) Бағдарсызықпен көрсетілген саңырауқұлақтың жасуша органоидтарының атын жазыңдар
Дескриптор: суретте көрсетілген жасуша органоидтарының атын тауып жазады; Жалпы балл-4 2-тапсырма Жеке жұмыс Цифрлық платформада тапсырма ұсынады. Прокариоттар мен эукариоттар https://learningapps.org/watch?v=p4gitezyt24 3-тапсырма ББМЖ тапсырмасы 1Мәтін Саңырауқұлақ жасушасының құрылысы
1. Суретте 9-бен номерленген органоид A) ядро B) вакуоль C) рибосома D) центриоль E) Гольджи аппараты 2. Суретте 4-пен номерленген органоид A) ядро B) вакуоль C) рибосома D) центриоль E) Гольджи аппараты 3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі A) жасушасы қалың қабықшалы B) жасуша қабықшасы – хитинді C) қор заты – гликоген D) хлоропласты жоқ E) қорегі - дайын органикалық зат 4. Диктиосоманың орнына жинақталған – эндоплазмалық ретикулум суретте көрсетілген номер A) 1 B) 2 C) 3 D) 10 E) 11 5. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасындағы Д-глюкоза мономерінен тұратын полисахарид A) лигнин B) гемицеллюлоза C) глюкан D) целлюлоза E) гликоген
2 Мәтін Бактерия жасушасы
Бактериялар прокариоттарға жатады,олардың жеке ядролары болмайды. Бактерия споралары қолайсыз жағдай туындағанда түзіледі. Бактерия жасушасы тығыз қорғаныш қабықпен қапталады. 1. Жүзіп және сырғып жүретін бактериялардың қозғалыс органоиді(сурет бойынша 7- саны) A) миофибрилла B) талшық C) жалғанаяқ D) жіпше E) кірпікше 2. Эндоплазмалық торда бекініп орналаспаған жасуша органоиді ( сурет бойынша 6 саны) A) капсула B) нуклеоид C) рибосома D) плазмида E) цитоплазма 3. Жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты (сурет бойынша 5- саны) A) плазмида B) рибосома C) мезосома D) нуклеоид E) капсула 4. Бактерия жасушасы қабықшасының құрамында болатын ерекше пептидогликан A) муреин B) плазмида C) мезосома D) нуклеоид E) капсула 5. Бактериялардың басқа жасушалардан айырмашылығы A) қос мембраналы B) мембраналы органоидтары басым C) жасуша қабырғасы хитинді D) шырынды қуыс вакуольдер болады E) митохондрияның қызметін мезосома атқарады 4-тапсырма «Салыстырмалы кесте» толтыр тәсілі Саңырауқұлақтар мен бактерияларға тән белгілерді анықтап, кестеге жазыңдар.
Дескриптор : саңырауқұлақтарға тән белгілерді анықтайды; бактерияларға тән белгілерді анықтайды; Жалпы балл-8 |
Суретте 1-ден 6-ға дейін бағдарсызықпен көрсетілген бактерия жасушасының бөліктерін атын тауып жазады Бағдарсызықпен көрсетілген жасуша органоидтарының атын жазады . «Learningapps» платфрмасында тапсырма орындайды. Прокариоттар мен эукариот жасушаларын ажыратады
Берілген мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді. Саңырауқұлақтар мен бактерияларға тән белгілерді анықтап, кестеге жазады. |
ҚБ: «Жұлдызша» арқылы жұптар бірін бірі бағалайды ҚБ: «Бағалау парағы» өзін өзі арқылы бағалайды ҚБ: «Бағалау парағы» арқылы мұғалім бағалайды |
Тапсырма жазылған таратпа материалдар, суреттер |
||||||||||||||||||
|
4 мин |
Кері байланыс «Білім қоржыны» тәсілі арқылы кері байланыс жасауды ұсынады |
Кері байланыс «Білім қоржыны» тәсілі арқылы кері байланыс жасайды |
Кері байланыс: «Білім қоржыны» тәсілі арқылы |
Кесте |
||||||||||||||||||
|
1 мин |
Үй тапсырмасы § 29оку |
|
|
|
Белгілері |
саңырауқұлақ |
Бактерия |
|
Жасуша түрі |
Эукариот |
Прокариот |
|
Жасуша қабырғасы |
хитин |
муреин |
|
Жасушадағы қор заты |
гликоген |
Гликоген, крахмал, күкірт, полифосфат |
|
Көбеюі |
Спора арқылы |
Екіге бөліну |
|
қоректенуі |
гетеротрофты |
Гетеротрофты, автотрофты |
Саңырауқұлақ жасушасының құрылысы

Саңырауқұлақтар – өсімдіктердің де , жануарлардың да белгілері бар, бірақ олардың екеуіне де жатпайтын ағзалар. Саңырауқұлақтардағы өсімдіктердің белгілері: жасушасы қатты жасуша қабырғасымен жабылған, қозғалмайды , нағыз вакуолі бар, бүкіл тіршілік бойы өседі. Споралары арқылы немесе вегетативті жолмен көбейеді. Саңырауқұлақтардағы жануарлардың белгілері: хлоропластары жоқ, қоректік қор заты – гликоген, лизосомалары- асқорыту вакуолі бар, жасуша ішкі қабықшасы хитиннен тұрады.
1. Суретте 9-бен номерленген органоид
A) ядро B) вакуоль C) рибосома
D) центриоль E) Гольджи аппараты
2. Суретте 4-пен номерленген органоид
A) ядро B) вакуоль C) рибосома
D) центриоль E) Гольджи аппараты
3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі
A) жасушасы қалың қабықшалы B) жасуша қабықшасы – хитинді C) қор заты – гликоген
D) хлоропласты жоқ E) қорегі - дайын органикалық зат
4. Диктиосоманың орнына жинақталған – эндоплазмалық ретикулум суретте көрсетілген номер
A) 1 B) 2 C) 3 D) 10 E) 11
5. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасындағы Д-глюкоза мономерінен тұратын полисахарид
A) лигнин B) гемицеллюлоза C) глюкан D) целлюлоза E) гликоген
2 Мәтін
Бактерия жасушасы

Бактериялар прокариоттарға жатады,олардың жеке ядролары болмайды. Бактерия споралары қолайсыз жағдай туындағанда түзіледі. Бактерия жасушасы тығыз қорғаныш қабықпен қапталады. Бактерия жасушасының құрылысы: ДНҚ-ның сақинасы, мембрана, шырышты капсула немесе жасуша қабырғалары, цитоплазма, рибосомалар
1. Жүзіп және сырғып жүретін бактериялардың қозғалыс органоиді(сурет бойынша 7- саны)
A) миофибрилла B) талшық C) жалғанаяқ
D) жіпше E) кірпікше
2. Эндоплазмалық торда бекініп орналаспаған жасуша органоиді ( сурет бойынша 6 саны)
A) капсула B) нуклеоид C) рибосома
D) плазмида E) цитоплазма
3. Жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты (сурет бойынша 5- саны)
A) плазмида B) рибосома C) мезосома
D) нуклеоид E) капсула
4. Бактерия жасушасы қабықшасының құрамында болатын ерекше пептидогликан
A) муреин B) плазмида C) мезосома D) нуклеоид E) капсула
5. Бактериялардың басқа жасушалардан айырмашылығы
A) қос мембраналы B) мембраналы органоидтары басым C) жасуша қабырғасы хитинді
D) шырынды қуыс вакуольдер болады E) митохондрияның қызметін мезосома атқарады


жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері
Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері
|
Бөлім: |
«Молекулалық биология және биохимия» |
|
|
Педагогтің аты-жөні: |
Нурбаева С.С. |
|
|
Күні: 15.10.2024ж. |
Сыныбы : 10 «А» |
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
|
Тақырыбы: |
Бактерия, саңырауқұлақ жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері |
|
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты |
10.4.2.3 прокариот және эукариот жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтерін салыстыру |
|
|
Сабақтың
мақсаты: |
Саңырауқұлақтар мен бактерия жасушаларының құрылысын біледі; құрылым ерекшеліктерін салыстыра алады; қызметтерін сипаттай алады; |
|
|
Құндылықтар |
тарихты білуге, ұлттық мәдениетті құрметтеуге, білімге ұмтылдыру бастамашылық, белсенділік, жауапкершілік құндылықтарды дарыту батылдық, шешімділік, шешім жылдамдығы, стратегиялық ойлауға тәрбиелеу |
|
|
Сабақ барысы |
Мұғалімнің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
||||||||||||||||||
|
3 мин |
І. Ұйымдастыру кезеңі: а) «Комплимент айту» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады в) «Асық түсі» арқылы топқа бірігуге нұсқау беру |
Оқушылар шеңберге тұрып «Комплимент айту» арқыл сыныпта жағымды ахуал орнатады . «Асық түсі» арқылы топтарға бірігеді. |
Кері байланыс: Мадақтау арқылы бағаланады. |
Түрлі түсті стикерлер |
||||||||||||||||||
|
7мин |
ІІ Үй тапсырмасы «learningapps » платформасы арқылы сұралады. Жасуша органоидтері https://learningapps.org/view13755635 «Кинометафора» тәсілі бойынша бейнеролик көрсетеді, сұрақтарға жауап ала отырып жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды. Саңырауқұлақ жасушасы Бактерия |
Оқушылар «learningapps » платформасы арқылы жауап береді, өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді. Сұрақтарға жауап бере отырып, жауаптарын жаңа тақырыппен байланыстарады, сабақтың тақырыбын , мақсатын анықтайды. |
Кері байланыс: Мадақтау арқылы бағаланады. «Жарайсың!» «Тамаша жауап»т .б |
|||||||||||||||||||
|
15 мин |
ІV Жаңа сабақ Мұғалім жаңа тақырып бойынша қысқаша ақпарат береді, Топтық жұмысты ұйымдастырады. 1-топ « Бактерия жасушасының құрылысы» 2-топ « Саңырауқұлақтар жасушасының құрылысы» туралы ақпаратты оқып, танысуды ұсынады. |
Әр топ өздеріне берілген ағза жасушаларының құрылысын оқып, топта талдап, ұжымға ұсынады |
Кері байланыс: «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі арқылы беріледі |
А4 парағы Маркер флипчарт |
||||||||||||||||||
|
15мин |
Сабақты бекіту тапсырмалары. Жеке, жұптық жұмыс ұйымдастырады, бақылау жасайды; 1-тапсырма Жұптық жұмыс А) Суретте 1-ден 6-ға дейін бағдарсызықпен көрсетілген бактерия жасушасының бөліктерін атын тауып жазыңдар.
Дескриптор: суретте көрсетілген жасуша органоидтарының атын тауып жазады; Жалпы балл-6 В) Бағдарсызықпен көрсетілген саңырауқұлақтың жасуша органоидтарының атын жазыңдар
Дескриптор: суретте көрсетілген жасуша органоидтарының атын тауып жазады; Жалпы балл-4 2-тапсырма Жеке жұмыс Цифрлық платформада тапсырма ұсынады. Прокариоттар мен эукариоттар https://learningapps.org/watch?v=p4gitezyt24 3-тапсырма ББМЖ тапсырмасы 1Мәтін Саңырауқұлақ жасушасының құрылысы
1. Суретте 9-бен номерленген органоид A) ядро B) вакуоль C) рибосома D) центриоль E) Гольджи аппараты 2. Суретте 4-пен номерленген органоид A) ядро B) вакуоль C) рибосома D) центриоль E) Гольджи аппараты 3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі A) жасушасы қалың қабықшалы B) жасуша қабықшасы – хитинді C) қор заты – гликоген D) хлоропласты жоқ E) қорегі - дайын органикалық зат 4. Диктиосоманың орнына жинақталған – эндоплазмалық ретикулум суретте көрсетілген номер A) 1 B) 2 C) 3 D) 10 E) 11 5. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасындағы Д-глюкоза мономерінен тұратын полисахарид A) лигнин B) гемицеллюлоза C) глюкан D) целлюлоза E) гликоген
2 Мәтін Бактерия жасушасы
Бактериялар прокариоттарға жатады,олардың жеке ядролары болмайды. Бактерия споралары қолайсыз жағдай туындағанда түзіледі. Бактерия жасушасы тығыз қорғаныш қабықпен қапталады. 1. Жүзіп және сырғып жүретін бактериялардың қозғалыс органоиді(сурет бойынша 7- саны) A) миофибрилла B) талшық C) жалғанаяқ D) жіпше E) кірпікше 2. Эндоплазмалық торда бекініп орналаспаған жасуша органоиді ( сурет бойынша 6 саны) A) капсула B) нуклеоид C) рибосома D) плазмида E) цитоплазма 3. Жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты (сурет бойынша 5- саны) A) плазмида B) рибосома C) мезосома D) нуклеоид E) капсула 4. Бактерия жасушасы қабықшасының құрамында болатын ерекше пептидогликан A) муреин B) плазмида C) мезосома D) нуклеоид E) капсула 5. Бактериялардың басқа жасушалардан айырмашылығы A) қос мембраналы B) мембраналы органоидтары басым C) жасуша қабырғасы хитинді D) шырынды қуыс вакуольдер болады E) митохондрияның қызметін мезосома атқарады 4-тапсырма «Салыстырмалы кесте» толтыр тәсілі Саңырауқұлақтар мен бактерияларға тән белгілерді анықтап, кестеге жазыңдар.
Дескриптор : саңырауқұлақтарға тән белгілерді анықтайды; бактерияларға тән белгілерді анықтайды; Жалпы балл-8 |
Суретте 1-ден 6-ға дейін бағдарсызықпен көрсетілген бактерия жасушасының бөліктерін атын тауып жазады Бағдарсызықпен көрсетілген жасуша органоидтарының атын жазады . «Learningapps» платфрмасында тапсырма орындайды. Прокариоттар мен эукариот жасушаларын ажыратады
Берілген мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді. Саңырауқұлақтар мен бактерияларға тән белгілерді анықтап, кестеге жазады. |
ҚБ: «Жұлдызша» арқылы жұптар бірін бірі бағалайды ҚБ: «Бағалау парағы» өзін өзі арқылы бағалайды ҚБ: «Бағалау парағы» арқылы мұғалім бағалайды |
Тапсырма жазылған таратпа материалдар, суреттер |
||||||||||||||||||
|
4 мин |
Кері байланыс «Білім қоржыны» тәсілі арқылы кері байланыс жасауды ұсынады |
Кері байланыс «Білім қоржыны» тәсілі арқылы кері байланыс жасайды |
Кері байланыс: «Білім қоржыны» тәсілі арқылы |
Кесте |
||||||||||||||||||
|
1 мин |
Үй тапсырмасы § 29оку |
|
|
|
Белгілері |
саңырауқұлақ |
Бактерия |
|
Жасуша түрі |
Эукариот |
Прокариот |
|
Жасуша қабырғасы |
хитин |
муреин |
|
Жасушадағы қор заты |
гликоген |
Гликоген, крахмал, күкірт, полифосфат |
|
Көбеюі |
Спора арқылы |
Екіге бөліну |
|
қоректенуі |
гетеротрофты |
Гетеротрофты, автотрофты |
Саңырауқұлақ жасушасының құрылысы

Саңырауқұлақтар – өсімдіктердің де , жануарлардың да белгілері бар, бірақ олардың екеуіне де жатпайтын ағзалар. Саңырауқұлақтардағы өсімдіктердің белгілері: жасушасы қатты жасуша қабырғасымен жабылған, қозғалмайды , нағыз вакуолі бар, бүкіл тіршілік бойы өседі. Споралары арқылы немесе вегетативті жолмен көбейеді. Саңырауқұлақтардағы жануарлардың белгілері: хлоропластары жоқ, қоректік қор заты – гликоген, лизосомалары- асқорыту вакуолі бар, жасуша ішкі қабықшасы хитиннен тұрады.
1. Суретте 9-бен номерленген органоид
A) ядро B) вакуоль C) рибосома
D) центриоль E) Гольджи аппараты
2. Суретте 4-пен номерленген органоид
A) ядро B) вакуоль C) рибосома
D) центриоль E) Гольджи аппараты
3. Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі
A) жасушасы қалың қабықшалы B) жасуша қабықшасы – хитинді C) қор заты – гликоген
D) хлоропласты жоқ E) қорегі - дайын органикалық зат
4. Диктиосоманың орнына жинақталған – эндоплазмалық ретикулум суретте көрсетілген номер
A) 1 B) 2 C) 3 D) 10 E) 11
5. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасындағы Д-глюкоза мономерінен тұратын полисахарид
A) лигнин B) гемицеллюлоза C) глюкан D) целлюлоза E) гликоген
2 Мәтін
Бактерия жасушасы

Бактериялар прокариоттарға жатады,олардың жеке ядролары болмайды. Бактерия споралары қолайсыз жағдай туындағанда түзіледі. Бактерия жасушасы тығыз қорғаныш қабықпен қапталады. Бактерия жасушасының құрылысы: ДНҚ-ның сақинасы, мембрана, шырышты капсула немесе жасуша қабырғалары, цитоплазма, рибосомалар
1. Жүзіп және сырғып жүретін бактериялардың қозғалыс органоиді(сурет бойынша 7- саны)
A) миофибрилла B) талшық C) жалғанаяқ
D) жіпше E) кірпікше
2. Эндоплазмалық торда бекініп орналаспаған жасуша органоиді ( сурет бойынша 6 саны)
A) капсула B) нуклеоид C) рибосома
D) плазмида E) цитоплазма
3. Жасуша цитоплазмасында шашыраңқы орналасқан ядро заты (сурет бойынша 5- саны)
A) плазмида B) рибосома C) мезосома
D) нуклеоид E) капсула
4. Бактерия жасушасы қабықшасының құрамында болатын ерекше пептидогликан
A) муреин B) плазмида C) мезосома D) нуклеоид E) капсула
5. Бактериялардың басқа жасушалардан айырмашылығы
A) қос мембраналы B) мембраналы органоидтары басым C) жасуша қабырғасы хитинді
D) шырынды қуыс вакуольдер болады E) митохондрияның қызметін мезосома атқарады


шағым қалдыра аласыз













