«Бала тәрбиелеудегі ата-аналарға арналған
психологиялық кеңес»
Қай
елде, қай кезде болмасын, бала тәрбиесін ерекше дамытушы да, ілгері
апарушы да-балалар, яғни бүгінгі ұрпақ-ертеңгі елдің
болашағы.
Мен баяндамамның алғы сөзін шығыс ғұламасы
Әл-Фарабидің сөзінен бастағым келеді: «Адамға ең бірінші білім
емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім-адамзаттың хас
жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі»
делінген.
Осыған байланысты мектебімізде баланы өмірге
бейімдеуде мектеп, мұғалім және ата-ананың орны
бөлек.
Бала өнегелі болса, сөз жоқ, ол көрікті болады.
Сіз, құрметті ата-ана, ұлыңыздың немесе қызыңыздың мектепте нашар
оқығанын қаламайтыныңыз белгілі. Кейде, немесе, күнде балаңыз «2»
деген нашар баға алса, онда оған ренжисіз, сөгесіз, тіпті тілдеп те
жібересіз.
Сондай кезде баламен ұрыс-керіс тудырмай-ақ
түсінісіп, жөн сілтеуге бола ма? Әрине, болады.
Ендеше психологиялық-педагогикалық тұрғыдан
берілетін төмендегі 14 кеңеске құлақ түріңіз:
1. Таңертен (не түсте) сабаққа барарында баланы
жайлап қана оятыңыз. Сіздің биязы үніңіз бен күлкіңіз-ақ ұйқысын
ашуы тиіс. Кешегі бір теріс қылықтарын айтып, басқа түкке тұрмайтын
нәрсеге жүйкесін жұқартпаңыз.
Тамағын ішпей жатып ұрыс-керіс
ұйымдастырмаңыз.
2. Егер балаңыз сабақтан кешігетіндей болып
жатса, онда «Бол да болдың!» астына алып айғайламаңыз. Оны ертерек
оятпаған өзіңіз кінәлісіз.
3. Баланы сабаққа (әсіресе таңертен) ашқұрсақ
жібермеңіз;
4. «Бұзық болма!», «Қисалаңдамай тыныш жүр!»,
«Бүгін 2 алсаң құртамын!» деген ескертулерді жиі айта бермеңіз.
Керісінше, оған жылу сыйлап, жақсы баға алып келуіне тілектестік
білдіріңіз;
5. Есіктен кірмей жатып, «Бүгін қандай баға
алдың?» деп бас салып балыңызды сұрақтың астына алмаңыз. Мектептен
келген балаңызды көңілді қарсы алыңыз, оның сабақтан шаршап
келгенін ескеріңіз.
Егер бала әлденеге ренжіп келсе, бірдеңені
айтпақшы болса, «сені тындауға уақытым жоқ» демей, арнайы көңіл
бөліп, мұқият тыңдаңыз;
6. Бала бірдеңеге ашуланып жүрсе, үндемеңіз.
Сабасына түскен соң, ол болған жайды өзі-ақ
айтады;
7. Бала бірдеңеге қылығы үшін мұғалім сізді
шақыртып алса, өзара әңгімеге баланы
қатыстырмаңыз;
8. Мектептен келе сала баланы отырғызып қойып
сабаққа дайындалтпаңыз. Олар да 2-3 сағат ойнап, демалған жөн,
түсте ұйықтап тынықсын. Бесін мезгілі-сабаққа әзірленудің сәтті
кезі.
9. Бір мезгілдіе барлық сабаққа әзірлену талап
етпеңіз. Әр сабаққа әзірленген кезде үзіліс жасау
дұрыс;
10.Сабаққа әзірленіп жатқан баланың желкесінен
төніп тұрмаңыз. Дөрекі сөйлемеңіз. Одан да көмектесіп, бірлесіп
дайындалыңыз.
11.«Егер, сен, осы сабақты орындамасаң!» деп
басталатын тәртіпке шақыру баланың жүйкесіне әсер етеді. Одан да
өзіңіз кірісіп, жайлап жетектеп отырыңыз.
12.Күнде жарты сағат ештеңеге алаңдамай
балаларыңызбен емін-еркін, жақын тартып әңгімелесіп
тұрыңыз.
13.Балаңыздың көңіл-күйі нашар болса, онда бірден
назар аударыңыз. Ол сабақтан зорығуы мүмкін.
14.Егер балаңы айтқаныңызды тыңдамайтын болса,
онда ұстазымен, психолог маманымен, дәрігермен
кеңесіңіз.
Халық даналығында:
«Баланы 5-ке дейін патшаңдай
көтер,
15-ке дейін құлыңдай жұмса,
15-тен кейін досыңдай сыйла,» - деген керемет
ұлағатты нақыл бар. Соны әрдайым басшылыққа
алыңыз.
Бала бойындағы жағымсыз мінез-құлықтар үнемі
есепке алынса;
ата-ана мен мұғалім бірлікте болып, баланың
жақсы, жағымды істерін ылғи марапаттау қажет.
Қоршаған ортадағы теріс әрекеттерден үнемі
сақтандырып отырса, мұғалім мен ата-ана әрқашан сергектік,
шыдамдылық танытып, жан жылуын беріп, шеберлік көрсете білсе, онда
балаларымыз өзімшіл болмай, қиындықтан қашпай, міндетті мен парызын
орындайтын ұрпақ болары анық.
Ата-аналар кодексінде:
-Ата-ана ерекше жағдайда ғана емес, тәрбиемен
ұдайы айналысуға міндетті;
-Баланы тәрбиелеу үшін ата-ана өзіміз тәрбиелі
болуымыз керек. Тәрбие беру-ақыл айту емес;
-Баланы жақсы көргендізінізді мейірімді, жылы
сөзбен жеткізіп отырыңыз;
-Мектептегі жағдайды жақсарту мақсатында
ұсыныстар айтуға құқыңыз бар.
-Қателігін түсіне білетін,
Дұрыс жүріп, күтіне білетін,
Үлкенді сыйлап, кішіні сүйетін,
Білімді жинап, дүниені шолатындай, - балаларыңыз,
үлкен азамат болып өссің!
Сөз соңын ұлы ұстаз Макаренконың: "Баламен шындап
сөйлесу үшін орын мен уақытты таңдай біліңіз.
Кіре берістегі, жол-жөнекей айтылған сөз бала
көңілінде керекті із қалдырмайды деген", - парасатты ойымен
түйіндегенді жөн
көрдім.
Ата-аналарға арналған этикалық
кодекс
1. Мектеп білім ошағы екенін есте
ұстаңыз.
2. Мұғалімнің қоғамдағы рөлін бағалаңыз,қолдау
көрсетіңіз.
3. Бала тәрбиесі тек мұғалімнің ісі емес,ортақ іс
екенін ұмытпаңыз.
4. Мектеп туралы,мектепте болған жағдай туралы
анық-қанығына көз жеткізбей тұрып ,бөгде орындарға
таратпаңыз.
5. Мектеп – балаңыздың екінші үйі екенін
түсінсеңіз,өзіңізді де сол үйдің мүшесімін деп
есептеңіз.
6. Мектепішілік және сыныптағы ата-аналар
жиналысынан қалыс алмаңыз.
7. Өз балаңыздың мектептен тыс уақыттағы өміріне
аса үлкен жауапкершілікпен қараңыз.
8. Балаңыз сапалы білім алсын десеңіз оған
мектепке қажетті құрал-жабдықтарын уақытылы
әперіңіз.
9. Балаңыздың денсаулығы мен жеке басының
тазалығына және киіміне жауапты қараңыз.
10. Өз уақытымен балаңыздың оқу
процесін,күнделігін,дәптерін қадағалап отырыңыз.
11. Егер мектепке сабақ уақытында келсеңіз, сынып
жетекшісін немесе балаңызды арнайы күту орнында
күтіңіз.
12. Өз мүмкіндігіңізге қарай мектепте өтілетін,
қала көлемінде өтілетін мерекелік шараларға,байқауларға
қатысыңыз.
13. Өз еріктерімен әрбір ата-ана мектепке
ұйымдастырушылық,ақпараттық және материалдық көмек көрсете
алады.
14.Мектеп ішінде, сыныпта бола қалған қиын
мәселелі жағдайларда оны мынадай тәртіппен шешуге
тырысыңыз:
1. Сынып
жетекшісі;
2. Пән мұғалімі (қажет
жағдайда);
3. Директордың тәрбие ісі
жөніндегі орынбасары;
4. Әлеуметтік
педагог;
5. Мектеп
басшысы.