Авторлық бағдарлама "Балалар үйі тәрбиеленушілерінің отбасылық құндылықтарға деген жағымды көзқарастарын қалыптастыру"
I. Бағдарламаның ақпараттық картасы
Түсініктеме хат.
Балалар үйіндегі отбасы тәрбиесінің жағдайы – тәрбие мәселесінің ең маңызды өзекті және күрделі процесінің бірі.
Отбасы - адамдықтың алғашқы
әліппесінің негізін қалайтын баланың алтын бесігі және
баланың азамат болып өсуінің негізі болып табылады. Отбасы
жағдайында баланың ойы, ұсынысы, әлеуметтік рөлге қатысты: әкесі,
анасы, досы, көршісі және т.б. қалыптасады. Балалар үйінде
тәрбиеленушілердің біршама бөлігі бейімделген отбасылардан келген.
Балалар үйінде өсіп, тәрбиеленетін балаларға қарағанда,
ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың жағдайы қиынырақ
болып келеді. Себебі, олар өз бетінше өмір салтын құрастырады.
Әлеуметтік қатынастар жүйесінде, баланың отбасылық тәрбиесі бойынша жұмыстарды
қоса алғанда және әлеуметтік рөлдердің кешенін меңгеруін қамтамасыз
ету үшін арнайы педагогикалық жұмыстар жүргізілуі
тиіс.
Балалар үйінде түрлі жағдайлардан келген балалар
тәрбиеленеді. Ешқашан ата- ана қамқорлығын көрмеген балалар да бар.
Бұл жағдайда тек қоршаған адамдар ғана әсер етеді: тәрбиешілер және
т.б. Ал, ата- аналары қайтыс болған балаларда
отбасына деген жақсы қарым-қатынастар сақталып
қалады және жанама отбасы мүшелерінің үлгісіне қарап алдыға
ұмтылуға тырысыды. Сондай – ақ, ата- аналары тірі балалардың үшінші
тобы бар. Яғни, әлі күнге дейін отбасымен әсер еткен әлеуметтік
жетім балалар кіреді.
Осындай жағдайларды балалар, баланы тәрбиелеу
үшін қоршаған орта мен отбасылардың өмір сүру күрделілігін
түсінеді. Бірақ сонымен қатар, ата-анасы барына қарамастан,
белгілі бір дәрежеде оларға деген ұмтылысты, сүйіспеншілікті
ата-аналарының мінез-құлқы үшін негізді іздейтін ерекше жағдайлар
тудырады, сондай – ақ, қоршаған адамдар туралы бұрмаланған әсер
қалыптастыруға мүмкіндік беретін нәрсе іздейді. Отбасында болатын
қиын жағдайларға қарамастан, олар түсініспеушілікпен қарауға
тырысады және жақын адамдардың барына сезіммен
қарайды.
Отбасыда берілетін қуаныш пен тәрбиені ешқандай
тәрбиешілер бере алмайды. Осыған байланысты отбасының болмауына
қарамастан, баланың әлеуметтік тұрғыдан даму мүмкіндігін айырмау
керек және педагогикалық құралдарды іздестіру қажет. Интернат
типіндегі мекемелерде жұмыс жасайтын мұғалімдер отбасылық
әлеуметтік рөлін игеруге мүмкіндік беретін жұмыспен қамтылған.
Сонымен бірге, балалардың отбасыға деген бұрмаланған көзқарасы
өзгермеу керек.
Бұл «отбасылық» ойын емес және отбасының
ұқсастығын тудырмайды, бірақ қамқорлық, ынтымақтастық, қолдау және
өзара жауапкершілік қарым-қатынасы, осы мекемеде баланың әлеуметін
қалыптастыруды қамтамасыз ету туралы басты шарты болуы
керек.
Балалар үйінде баланы дамыту мен тәрбиелеу
жөніндегі мемлекеттік бағдарлама әзірге жоқ.
Көптеген балалар үйлері балаларды кәсіби
даярлауға бағытталған бағдарламалармен айналысады. Балаларға толық
балалық шағы бар өмірді беру үшін, балалар үйлері осындай маңызды
жағдай жасау мен айналысады. Отбасындағы қалыпты жағдайды, адамдар
арасындағы қарым-қатынасты, отбасылық өмірдің проблемалары туралы
білу және күнделікті өмірді жалғастыру үшін үй шаруашылығына,
болашақта кездесетін барлық проблемаларға дайын болуы
керек.
Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға
арналған Шығыс Қазақстан облысы, Семей қаласындағы КММ « № 8
балалар үйінде» тәжірбие негізінде «Балалар үйі тәрбиеленушілерінің отбасылық
құндылықтарға деген жағымды көз-қарастарын
қалыптастыру»атты бағдарлама әзірленді.
Бұл бағдарлама балаларды жан-жақты дамытуға,
тәрбиелеуге, сондай-ақ балалар үйінде құрылған отбасыларды тәуелсіз
өмірге дайындықты қамтамасыз етеді. Мұндай отбасылар 15 – 20
баладан құралған.
Бағдарлама ұзақ мерзімге пайдалануға арналған.
Балалар үйінде тәрбиеленетіндердің нақты немен айналысатындары
толық көрсетілген (бағдарлама мазмұны баланы дамыту мен тәрбиелеудің
барлық аспектілерін қамтиды) балалар үйінде құрылған отбасымен
тәуелсіз өмірге дайындығы және т.б.
«Менің үйім» бағдарламасы бес теориялық және
практикалық бағыттардан тұрады:
«Отбасы және оның функциялары»;
«Отбасының рухани - адамгершілік негіздері»;
«Отбасындағы отбасылық жұмыс»;
«Отбасы және бюджет үйі»;
«Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіруі».
Әр бағыттың теориялық және практикалық
зерттеулердің тақырыптары
әзірленді және бағдарламаны іске асырудың бүкіл кезеңінде жүзеге асырылады. Бағдарламаны іске асыру тетігі ұсынылған (мәселелерді ғана емес, оларды қалай шешуге болатындығы көрсетілген).
Бағдарлама циклдік болып табылаы. Кішкентай
балаларға қарапайым түрде үйретілсе, ересек балаларға тереңірек
үйретіледі.
Бағдарлама циклы күндері күнтізбелік жылмен
белгіленеді. Бағдарламаның бағыттары бойынша, аптасына бір рет
өткізіледі.
«Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіру» бағыты Г.К. Селевконың атынан негізделген «Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіруі» бағыты балалардың жас ерекшелігіне сәйкес жүргізіледі.
Бағдарламадан бөлек «ABC Kitchen», «Үйдегі адам», «Қолөнер шебері» сияқты қосымша курстар құрастырылған. Бұл сабақтардың мақсаты - үй шаруашылығының белгілі бір түрін басқару үшін қажетті егжей-тегжейлі, терең білім беру және дағдыларды қалыптастыруды үйретеді.
Бағдарлама келесі әдістерден құралады: иллюстративті, репродуктивті, ауызша, эвристикалық, тәжірибелік.
Бағдарлама барысында оқушыларды жеке және топтық
түрде оқытуға болады.
Оқушылармен жұмыс жасау барысында келесі әдістер
мен жұмыс түрлері жүргізілген:
Арнайы ұйымдастырылған сыныптар:
Мұғалімнің әңгімелері;
Отбасы, отбасылық қарым-қатынас туралы мақал-мәтелдермен жұмыс істеу;
отбасылық көрсеткіштері;
нақты тақырып бойынша жағдайды талдау;
дауды талқылау;
журналды талқылау;
отбасылық үстелде сөйлесу;
фильмдерді көрсету;
нақты тақырып бойынша өтініштер көрмесі;
практикалық сабақтар;
қолжазбалық отбасылық газет құру;
балаға берілген тақырып бойынша жазу;
«Эрмитаж» үйі (белгілі бір тақырыпқа сызбалар немесе бөлмелерді безендіруге арналған қолөнер бұйымдары мен айналысу және т.б.);
отбасымен бірге фильмдер көру т.б;
қолжазбалық журналды тіркеу (ақсақалдар ойлап тапқан балаларға арналған ертегілер).
Отбасылық сапарлар, экскурсиялар құру.
Әр түрлі салалардағы қызықты тұлғалармен кездесулер.
Таңдалған тақырып бойынша отбасылық кештер.
Отбасымен көңілді уақыт өткізу (конкурстар, викториналар, әндер, ертегілер қойылымы, поэзия оқуы және т.б.)
Отбасылық ойындар.
Сауалнамалар, тесттер жүргізу.
Отбасылық демалыс уақыты.
II. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
Бағдарламаның әдістемелік
негіздері:
«Идеи «природосообразности воспитания... как гармонично воздействующего на ум, сердце и руку и вызывающего стремление к совершенству и совершенствованию человеческих сил» (Г. Песталоцци);
«Нравственного образования» как «отмены принуждения» (С.И. Гессен);
«педагогического процесса как усовершенствования личности» (П.Ф.Каптерев) и др.;
«Основные идеи теории семейного воспитания» (Т.А. Марковой), родительства (И. Кон), «Деятельности детей в семье» (Г.Н. Гришиной, Д.О. Дзинтаре);
«Основы идей семейного воспитания» (Н.К. Крупской, П.П. Блонского, А.С. Макаренко, В.А Сухомлинского, Ш.А. Амонашвили);
«Положения
педагогики саморазвития о характеристиках,
структуре,
особенностях
становления процессов саморазвития личности» (Л.Н. Куликова, Г.К.
Селевко),
«Концепция гуманистических воспитательных систем» (Л.Н. Новикова, Н.Л. Селиванова, Е.Е. Степанов и др.);
«Свободного воспитания» как содействия саморазвитию и формированию творческой личности - индивидуальности» (К.Н. Вентцель);
«Основные положения синергетического подхода, рассматриваемые в контексте проблематики педагогических явлений и позволяющие увидеть феномен воспитательной системы как неравновесной, нелинейной, имеющей «зоны неопределенности - неупорядоченности» с определенностью в параметрах порядка» (А. Венгеров, И.А.Еаин, Е.Н. Князева, СП. Курдюмов, И.Пригожий, Г.Хакен и др.).
Бағдарлама Шығыс Қазақстан облысы, Семей қаласы, КММ «№8 балалар үйіндегі жұмысқа негізделген.
III. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН
МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның негізгі
мақсаттары:
Оқушыларды әлеуметтендіруге, олардың отбасындағы әлеуметтік рөлдерін игеруге жәрдемдесу.
Балалар мен жасөспірімдердің жеткілікті гендерлік сәйкестігін көтермелеу ілгерілету
Жастарды толық отбасылық өмірге
дайындау.
Бағдарламаның практикалық
тапсырмалары:
Әрбір жасөспірімнің отбасылық қарым-қатынас мәдениетін білуіне көмектесу.
Әлеуметтік бейімділікті белсендіру және дамыту.
Бағдарламаға қатысушылардың өмір сүруіне және жеке дамуына қолайлы жағдайлар жасау.
Оқушылардың моральдық-эстетикалық мәдениетін көтеру, оларды салауатты өмір салты мәдениетіне тәрбиелеу.
Жатақхананың білім беру нормалары мен ережелері өзара әрекеттесуі.
Қолайсыз әлеуметтік - білім беру ортасынан шыққан балалар мен жасөспірімдерге жақын арада әлеуметтік-психологиялық комек көрсету.
IV. БАҒДАРЛАМАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН ПРИНЦИПТЕР
Жүйелік принцип
–
қоршаған ортаның биологиялық, әлеуметтік-психологиялық,
медициналық, педагогикалық факторлардың әсер
етуі.
Гуманистік көзқарас
қағидаты -
балаға сүйіспеншілік пен сыйластық көрсету, оның жеке басын
құрметтеу, мейірімділік таныту, оны түсіну, мұғалімдер мен балалар
арасындағы ынтымақтастықты орнату.
Ұжымдық шығармашылық қызметтің
қағидасы –
белгілі бір ұжымның бірігіп шығармашылық тәжірбиелерді іске асыруы,
яғни,
бұл тәсіл әрбір балаға шығармашылық, ұйымдық,
зияткерлік, практикалық жалпы жұмысқа өз үлесін қосуына мүмкіндік
береді.
Жеке тұлғаның
принципі -
әрбір баланың жеке қабілеттерін көрсету мүмкіндігі
айқындалады.
Шығармашылық әлеуетті
дамыту - адамның өз ойлауын жаңа талаптарға саналы
бағыттай алуының, оны жаңа міндеттерді шешуге және өмірдің жаңа
шарттарына бейімдей алудың жалпы қабілеті және
олар кез келген қызметте, оның ішінде
бәсекелестікте өзін-өзі танытуға
қабілетті.
Демократиялық ынтымақтастық
қағидаты -
бірлескен қызметті жүзеге асыру барысында балалардың құқықтары мен
бостандықтарының теңдігі мен бірлескен басқару мүмкіндіктерін
қамтамасыз ету негізінде жүзеге
асырылады.
Таңдау еркіндігі және қолжетімділік қағидаты
- Жеке тұлғаны дамыту үшін қызметті таңдау
еркіндігін айтады. Әрбір балаға әртүрлі орталықтардағы сабақтар
арқылы, іс-шараларға қатысу топтық және жалпы істерді таңдауға
мүмкіндік береді.
Білім беру және отбасылық топта жұмыс істеу
бағдарламасы:
|
Тақырыптар |
Тапсырмалар мен мәселелер |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
Адамның ой-өрісін дамыту, отбасы туралы функцияларды білу. |
Блок 1 «Отбасы және оның функциялары» |
|
|
Сабақтың
тақырыбы: 1 Тәжірбиелік сабақ: Сұрақ: «Менің отбасым туралы идея» 2Тәжірбиелік сабақ: «Отбасылық суреттер» Тақырып 2. «Отбасы - Мені жанұясы» Тақырып 3. «Отбасылық және отбасылық құндылықтар» Тақырып 4. «Отбасындағы ата-ананың рөлі» Тақырып 5. «Отбасындағы міндеттерді бөлу» Тақырып 6. «Отбасы суреті» Тақырып 7. «Бақытты отбасының
құрамы» Тақырып 9. «Отбасы құрамы. Қатынастар » Тақырып 10. «Туған адамдар, туыстар, қан қатынастары». Тәжірибелік сабақ 4: «Сіздің туыстарыңызға мейірімді сөз» Тақырып 11. «Менің отбасымның ағашы» Практикалық 5: «Менің отбасылық кітабым» Тақырып 12. «Жанұяның бәрі бірдей және жан-жақты» (отбасымыздың дәстүрі). Тақырып 13. «Отбасының рухани құндылықтары» Тақырып 14. «Отбасылық моральдық стандарттар» (өсиеттер). Тақырып 15. «Отбасындағы қарым-қатынас этикеті» Практикалық 6: Психологиялық ойын: «Достық отбасы» Тақырып 16. «Өмір және отбасы» Тақырып 17. «Отбасы денсаулығы» Тақырып 18. «Отбасылық дәстүрлер» Тақырып 19. «Отбасы мерекелерінің қуанышы» Тақырып 20. «Ұлттық дәстүрлер мен салт-жоралар негіздері» Тақырып 21. «Неке: Ғылым және өнер» Тақырып 22. «Отбасын жоспарлау» Тақырыбы: 23. «Психологиялық климат және үйлесімділік» Тақырып 24. «Әрбір мүшенің отбасындағы құқықтары мен міндеттері» Тақырып 25. «Отбасындағы ынталандыру және жазалау» Тақырып 26. «Толық емес отбасы» Тақырып 27. «Отбасылық қатынастардың негізгі мәселелері» Тақырып 28. «Отбасылық демалыс ұйымдастыру» |
33 сағат (теориялық -28 сағат, практикалық - 6 сағат) |
|
|
|
2-блок «Отбасы рухани-адамгершілік негіздері» |
|
|
Сабақтың тақырыбы: Тақырып 1. Моральдық құндылықтар Тақырып 2. Киелі кітаптың моральдық өсиеттері. Адамдардың адамгершілік нормалары мен мінез-құлқы. Тақырып 3. Доброта. Тақырып 4. Арталық өнер. Тақырып 5. Әділдік пен эмпатия. Тақырып 6. Әділ және әділетсіз әрекеттер. Тақырып 7. Құрмет, өзара көмек. Тақырып 8. Достық. Тақырып 9. Адалдық және адалдық. Тақырып 10. Өзіңді және басқаларды әділ емдеу. Тақырып 11. Ақсақалдар мен достарға құрмет. Тақырып 12. Ар-ұждан. Тақырып 13. Траст ережелері. Тақырып 14. Сенім. Тақырып 15. Отбасылық бақыт. Тақырып 16. Өзара көмек дегеніміз не? Тақырып 17. Құрмет. Тақырып 18. Шындық. Тақырып 19. Алғыс. Тақырып 20.
Үміт. Тақырып 22.Мейірімділік. Тақырып 23. Даналық. Тақырып 24. Сыпайылық Тақырып 25. Жексіздік. Түсінік. Тақырып 26. Тілек. Еңбекқор. Тақырып 27. Қасірет. Жомарттық. Тақырып 28. Сыпайылық. Тақырып 29. Сақтық. Тақырып 30. Филантропия. Практикалық сабақтар: шіркеуге бару, дін қызметкерімен кездесу - әкесі Ярославпен кездесу. |
36 сағат (теориялық-31, тәжірибелік-5 сағат) |
|
|
|
Блок - 3: «Отбасындағы отбасылық жұмыс» |
|
|
1-бөлім: Отбасындағы үй жұмысы » Тақырып 1. «Үйдегі жұмыс - отбасына қамқорлық көрсету» Тақырып 2. «Өзін-өзі тану дағдылары». Тақырып 3. «Эстетика және өмір мәдениеті». Тақырып 4. «Отбасыда, сұлулық пен өзіндік қасиеттерге қол жеткізу Тақырып 5. Жайлылықтың компоненттері, отбасының атмосферасының бірлігі және оның материалдық ортасы. Тақырып 6. «Интерьер» Тақырып 7. «Үйдегі гүлдер» Тақырып 8. «Рационалды үй шаруашылығы» Тақырып 9. «Жұмыс дағдыларын меңгеру» Тақырып
10.
«Үй шаруашылығын бірлесіп басқару
өнері». - практикалық курстар: - «Тағамдар алфавиті» - «Үйдегі адам» - «Қол өнер» |
Барлығы: 10 сағат 1 бөлім теориялық-10 сағат-секция 2 «Ас үй алфавиті» - 33 сағат «Үйдегі ер адам» - 40 сағат «Инглюган» - 36 |
|
|
|
Блок 4: «Отбасылық бюджет» |
Барлығы: 33 сағат (теориялық - 15 сағат, практикалық - 18 сағат) |
|
Тақырып 1 «Шаруашылық экономика» Тақырып2 «Кедейлік және байлық» Тақырып 3. Отбасы бюджеті. Еңбекақы. Тәжірибелік сабақ 1. Тест. Экономикалық болуды үйрен: «Сіз жақсы иесі, иесі?» Тақырып 4: «Отбасылық экономика» Практикалық сабақ 2.
Бюджетті және отбасы құрамын ескере отырып,
шығыстарды жоспарлау. Тәжірибелік сабақ
3.
Экономикалық сынақ: «Отбасылық жинақ үнемдеу және
көбейту» Практикалық жұмыс
4. Үй тапсырмалары.
Практикалық сабақ 5.
Отбасылық шығындарды есепке
алу. «Ақша эәне олардың мақсаты - біздің өмірімізде олардың маңыздылығы » Тақырып 6: қажеттіліктер. Тұтынушы. Пайдалану Практикалық 6. Экономикалық сынақ: «Тұтыну өнімдерін жақсы білеміз бе?» Тәжірибелік сабақ 7. Киімнің ұтымды тұтынуы » Тақырып 7: «Азық-түлік дүкені, тауарларды сатып алу тәртібі. Тәжірибелік сабақ 8. Азық-түлік дүкеніне экскурсия. Тақырып 8: Мамандандырылған дүкендер (кітап, спорт, негізгі өнеркәсіптік шығындар тауарлар). Тақырып 9: «Отбасы үшін үлкен сатып алуларды жоспарлау» Тәжірибелік жұмыстар 9. Халықаралық киім, зығыр, аяқ киім кестесінде бағдарлау. Тәжірибелік сабақ10. Тауарларға символдар мен рәміздер. Тақырыбы 10: Тұтынушы құқықтары. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау Практикалық 11 Ресей Федерациясының «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңына кіріспе Практикалық 12. Практикалық жағдайлар. Тақырып 11: «Қаржылық қызметтер. Банк. Тәжірибелік сабақ 13. Хурба кентінде Ресей Федерациясының № 63 жинақ банкіне бару » Тәжірибелік сабақ 14. Банк шотын ашу. Тәжірибелік сабақ 15. Банктен несие алу. Тәжірибелік сабақ 16. «Қанша ақша табуға болады» экономикалық сынағы Тақырып 12: Жинақ. Ақшаны жинақтау. Түрлері Депозиттер. Тақырып 13: Сақтандыру қызметтері. Сақтандыру. Тәжірибелік сабақ 17. Сақтандыру полисінің нысандарын толтыру. Тақырып 14: «Нотариалдық қызмет. Ақылы медициналық көмек қызметтер ». Тақырып 15: «Халықты әлеуметтік қорғау» Тәжірибелік сабақ 18. «Халықты әлеуметтік қорғау» ойыны. |
|
|
|
Блок 5: «Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіру» |
«Өзіңді құптау» курсы - 25 сағат «Өз болашағыңды өзің құр» курсы - 33 сағат |
|
|
Ересектерге арналған «Өзіңді құптаңыз» курсы |
||
|
Тақырып2. «Өзін-өзі растау механизмі» Тақырып 3. «Көп адам оған қажет» Тақырып 4. «Қоғамдағы орны» Тақырып 5. «Байланыс: қажеттілік және сәнділік» Тақырып 6. «Байланыс құпиялары» Тақырып7. «Сәлеметсіздер» Тақырып 8. «Жалпыға ортақ болу мүмкіндігі» Тақырып 9. Көптеген көшбасшы » Тақырып 10. «Дауыс беріңіздер» Тақырып 11. «Іскерлік қарым-қатынас ережелері» Тақырып 12. «Сіз не істейсіз?» Тақырып 13.
«Ұжымда, ұжым арқылы және ұжым
үшін» Тақырып 15. «Жеңіске деген ерік» Тақырып 16. «Менімен не болды?» Тақырып 17 «Кездесуге деген сүйіспеншілік» Тақырып 18 «Екі полюс немесе екі құрлық?» Тақырып 19. Жұмыс және шығармашылық әлемінде » Тақырып 20. Суретші болу жолдары » Тақырып21. «Қайырымдылықтың гүлі» Тақырып 22. «Әдептілік айнасында» Тақырып 23. «Моральдық қатайту» Тақырып 24. «Өзін-өзі тану бағдарламасы» Тақырып 25. «Қорытынды сабақ» |
|
|
|
|
Кішкентай балалар үшін - «Өз болашағыңды өзің құр» курсы |
|
|
|
Тақырып 1. «Өз өз іңе мұғалім» Тақырып 2. «Айнада қайтадан көрінеді» Тақырып 3. «Мен қайсысы мұғалім» Тақырып 4. «Сіздің суретіңізді құру» Тақырып 5. «Адам және бейнелеу өнері» Тақырып 6: «Адам және музыка» Тақырып 7. «Адам және ақындық сөз» Тақырып 8. «Қалай қызықты болуға болады» Тақырып9. «Көркем қыздың сырлары» Тақырып 10. «Ер жігіттің сырлары» Тақырып 11. «Махаббат» тақырыбы Тақырып 12. «Сіздің денсаулығыңыз өз қолыңызда» Тақырып 13. «Сіздің денсаулығыңызды және физикалық дамуды қадағалаңыз» Тақырып 14. «Сіздің қонақтарыңыз» Тақырып 15. Бала, ересек және ата-ана және сіздің «Мен» Тақырып 16. Кінәрат: өзін-өзі бағалаудан іс-әрекетке дейін » Тақырып17. «Таңбаларды дамыту» Тақырып 18. Адам және жағдайлар » Тақырып 19 «Өзіңе сен» Тақырып 20. «Ерік білімі» Тақырып 21 «Өмірді қорғаушы» Тақырыбы 22. «Дос болуды үйреніңіз» Тақырып 23. «Еңбекті сүйе біл» Тақырып 24. «Мен» және «Біз». Сіздің комиссияңыз. Тақырып 25. Сіздің жазба күнделігіңіз » Тақырып 26. «Тақырыптық күнделік» Тақырыбы 27. «Сіз бизнес-адамсыз» Тақырып 28. «Табиғат және сен» Тақырып 29. «Бос уақытыңыз» Тақырып 30. «Өзіңе айтшы: жоқ!» Тақырып 31. «Өзіңе қалай жұмыс істеуге болады»! Тақырып 32. «Жақсы өзгерістер» Тақырып 33. Қорытынды сабақ |
|
|
|
Жазғы демалыс кезеңі |
|
|
Отбасылық өмірде үй шаруашылықтарының маңыздылығын түсіндіру, үй жануарларын ұстау және күту туралы білімді кеңейту. |
1-бөлім: Ауыл шаруашылығы Тақырып 1. «Қала үйі және ауылдық мешіттер» 2-бөлім: «Шаруа қожалықтары» Тақырып 1. «Үй жануарлары» Тақырып 2. «Жас жануарлар мен құстарға қамқорлық жасау» 3-тақырып. «Жеке шаруашылықта мал шаруашылығы өнімдерін өңдеу және сақтау» Тақырып 4. «Шошқалардың, қояндардың мазмұны» Тақырып 5. «Үй шаруашылығындағы шошқа шаруашылығы» Тақырып: «Үйде асыл тұқымды қояндар» Тақырып 7. «Мысықтарды және иттерді күтіп ұстау және оларға қамқорлық жасау» Тақырып 8. «Үй жануарларын қысқы және жазғы ұстау» Тақырып 9. «Үй шаруашылығына арналған құс фабрикасының маңыздылығы». Тақырып 10. «Үйде тәрбиеленетін құстардың түрлері» 3-бөлім: «Тұрмыстық шаруашылық» «Провинцияда өсірілген негізгі көкөніс дақылдары» тақырыбы Тақырып 2. «Тұқымдарды көгалдандыруға дайындау» Тақырып 3. «Көшет өсіру» Тақырып 4. «Топырақ өсіру және себуге дайындық. Тақырып 5. «Көкөніс тұқымын себу» Тақырып 6. «Адамның тамақтануындағы көкөністердің маңыздылығы» Тақырып 7. «Балабақшадағы отбасылық еңбектің моральдық негіздері» Тақырып 8. «Өсімдіктерге күтім жасау әдістері» Тақырып 9. «Өсімдіктерді ұрықтандыру» Тақырып 10. «Тыңайтқыштардың түрлері» Тақырып 11.
«Қол құралдары» Тақырып 13. «Жасыл және дәмдеуіштерді өсіру» Тақырып 14. «Ашық және қорғалған жерге көкөністер өсіру» Тақырып 15. «Жеміс дақылдарын өсіру» Тақырып 16. «Көкөністерді айдау және құю» Тақырып 17 «Көкөністерді жинаудың дәйектілігі» Тақырып 18. «Көкөніс дақылдарының егінін тазалау және есепке алу» Тақырып 19. «Ауыл шаруашылық дақылдарын өсірудің агротехникасы. 20-тақырып. «Көкөністерді қайта өңдеу» Тақырып 21. «Қыс сақтауға дайындық» Тақырыбы 22. «Қыстауға балабақшаны дайындайтын жерді қазып алу». |
|
* Ескерту: Жаз мезгілінде «Пчелка» жазғы демалыс
бағдарламасына сәйкес жүргізіледі.
Өзін-өзі қамтамасыз ету, үй шаруашылығын жүргізу дағдыларын қалыптастыру және дамыту бойынша тәжірибелік бөлігі («Тағамдар алфавиті», «Үй қожайыны», «Қолөнерші»)
«ТАҒАМДАР АЛФАВИТІ»
|
№ |
Тақырып атауы |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
1 |
Тамақтану және адам үшін маыздылығы |
1 |
|
2 |
Дәрумендер және олардың адам денсаулығын сақтаудағы рөлі |
1 |
|
3 |
Көмекші құралдар (заманауи ас үй жабдықтары) |
1 |
|
4 |
Кестені реттеу элементтері (әсіресе мақсаты бойынша кестенің орналасуы: туған күн, жаңа жыл, күнделікті тамақтану және т.б.) |
1 |
|
5 |
Үстелдегі этикет |
1 |
|
6 |
Өнімдерді сақтау шарттары мен мерзімдері. Нашар сапа және бұзылған тамақ белгілері. |
1 |
|
7 |
Өнімдерді дайындаудың негізгі әдістері |
1 |
|
8 |
Ұннан жасалған соустар (майонез, таңертеңгілік тағамдар, маринадтар). |
1 |
|
9 |
Дәмдеуіштер мен дәмдеуіштерді қолдану. |
1 |
|
10 |
Сендвичтер (практикалық сабақ) |
1 |
|
11 |
Салаттар (теория және практика) |
2 |
|
12 |
1 курс (сорпа, теория және практика) |
1 |
|
13 |
Бірінші курс түрлерінің (борщ, теория және практика) |
2 |
|
14 |
Екінші курстар (тартылған етпен) |
2 |
|
15 |
Екінші курс (ет сиыр еті, шошқа еті) |
2 |
|
16 |
Қосарлы өнімдерден алынған тағамдар |
1 |
|
17 |
Ботқалар |
1 |
|
18 |
Бәліштер |
1 |
|
19 |
Сусындар : шәй, кисель, компот |
1 |
|
20 |
Ашыған қамыр (теория және практика) |
2 |
|
21 |
Жаңа қамыр (теория және практика) |
2 |
|
22 |
Бәліштер: торт, кекстер. |
1 |
|
23 |
Қияр, қызанақты сақтау. Қыстыққа дайындау. |
2 |
|
|
Барлығы: |
33. |
«ҮЙ ҚОЖАЙЫНЫ»
|
№ |
Тақырыптың атауы |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
1 |
Өз өзіңе шебер(практикалық сабақ не үшін қажет). |
1 |
|
2 |
Құрылғының арнайы орны (құралдар, сақтау). |
1 |
|
3 |
Құралдармен және әртүрлі материалдармен жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік |
1 |
|
4 |
Пәтер жөндеу: - төбелерді жөндеу және ағарту (теория); - Түсқағаздар жапсырмасы (тұсқағаздарды жөндеу бойынша теориялық және тәжірибелік сабақтар); - еденнің жарықтары мен жарықтарының тығыздалуы; - бояулар, бояғыштар, еріткіштер және олардың мақсаты, олармен жұмыс кезінде қауіпсіздік шаралары; - кескіндеме (есіктер, терезелер, батареялар, металл бұйымдары және т.б.); |
1 3 2 1 3 |
|
5 |
Жиһаз жөндеу: - үстел, орындықтар, төсек үстелдері |
4 |
|
6 |
Крандарды қалай қалпына келтіруге болады? (Сантехника, пайдалану, жөндеу). |
2 |
|
7 |
Ағаштан жасалған қарапайым жиһаз: - гүлдер үшін сөрелер; - стенд немесе басқа қарапайым жиһаз (практикалық сабақтар) |
4 3 |
|
8 |
Асханалық жабдық - скобалар, тақталар, прокат-түйреуіштер (практикалық сабақтар). |
4 |
|
9 |
Үй құрал - сайманы |
3 |
|
10 |
Мектепке дейінгі балаларға арналған ағаш ойыншықтар (текше, арбашалар және т.б.) |
3 |
|
11 |
Үйкелесу және күйдіру (шоу арқылы теория) |
3 |
|
12 |
Электр аспаптары үшін қауіпсіздік ережелері |
1 |
|
|
Барлығы: |
40 |
«ҚОЛӨНЕРШІ»
|
№ |
Тақырыптың атауы |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
|
Табиғи және химиялық маталар және олардан жасалған бұйымдар. |
1 |
|
|
Сән үлгісі |
1 |
|
|
Жуғыш заттар. Әртүрлі маталардан жасалған киімдерді (мақта, жүн, жібек, көлемді жіп, шнур, тюль) жуу. |
2 |
|
|
Ағарту және тазартқыш құралдары. (теория және практика) |
2 |
|
|
Дұрыс үтіктеуді үйреніңіз (жалпы ережелер, күйіп қалғанда, үтіктің күтімі). |
2 |
|
|
Тұрмыстық жағдайда киімдердегі дақтарды кетіру. |
2 |
|
|
Нысандарды сақтауға қойылатын талаптар. Киімнің жөндеу түрлері. |
2 |
|
|
Кілем бұйымдарын күту. |
2 |
|
|
Былғары, бархат бұйымдарынан жасалған бұйымдарға күтім жасау. |
1 |
|
|
Аяқ киімге назар аудару (күтім, жөндеу, кескіндеме). |
2 |
|
|
Как чистят подушки? |
1 |
|
|
Заттардың сапасын ұзарту (киім мен зығырдың сапасы). |
3 |
|
|
Ішкі киімдер туралы. |
1 |
|
|
Үйдің тыныштығы мен сұлулығын жасау үшін мата өнімдерін пайдалану (шкафтар, перделер, дастархандар және т.б.) |
1 |
|
|
Қолөнер бұйымдары, оның түрлері, мазмұны. |
1 |
|
|
Зергерлік бұйымдардың түрлері: - Стильді кесте (ағылшын, швейцариялық, қарапайым, дөңес, көлеңкелі және т.б.) - 1 кса (теория); - Кескіш тоқыма кесте (1 сағат, теория); - Өтініш (3 сағат, практикалық сабақтар); - Өтініш (3 сағат, практикалық сабақтар); - моншақтармен тоқылған (1 сағат, теория); - жасанды гүлдер (3 сағат, практикалық сабақтар). |
7 |
|
|
Машина кескіндері (теория және практика). Өнімдерді өндіру. |
5 |
|
|
Үй иесіне көмек көрсету |
әрдайым |
|
|
Барлығы: |
36 |
Балаларды тәрбиелеу жұмысын жоспарлау және жүргізу бойынша ұсыныстар:
|
Тақырыптар |
Балалармен жұмыс |
||
|
Тақырып: Отбасы функциясы 1. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Психологиялық жаттығулар: «Неке туралы хабарландыру» «Отбасылық суреттер» тесті
|
|||
|
Жасөспірімдерге арналған: «Мен және менің отбасым» (үйге арналған білім, 2000 ж., № 1), «Мен үйіңнің төбесінде» (И.Гребенников, Л.В. Ковинко, «Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы туралы оқырман», Мәскеу 1997) Мақсаттармен жұмыс: «Барлық жанұя бірге, ал жан өз орнында» (Н.Сухова, В.Яртарев қыздарға арналған кітап, Новосибирск, 1999) Жұқа оқу. Әдебиет: Л. Воронкова күн сәулесі күні Тәжірибелік сабақ: «Отбасында кім бар?» (Ұрпақаралық байланыстар) |
|||
|
|
|||
|
Барлық балаларға арналған |
|||
|
Менің болашақ отбасым Отбасылық ғылымның мерекесі (оқушының тәрбиесі, 1998 ж., №4) |
|||
|
2.Ата – ананың отбасындағы рөлі |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Отбасылық үстелдегі әңгіме: «Аналық міндеттердің орындалмауы деген не?» Нағыз мақал-мәтелдермен жұмыс: «Жақсы әйелі үйді құтқарады, бірақ жіңішке жеңдер сілкінеді», «қожайынның көзінен және атынан жақсы болады» Девичник «Қыздың құрметіне» Бакалавриат «Бұл ер адам» Ауызша журнал: «Әкем - бұл күш, ақыл, отбасын қолдау» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко, Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы бойынша оқырман. |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Әңгімелесулер: «Әже туралы», «Ананың нұры» (Оқушының тәрбиесі, 2000 ж., №8), «Отбасындағы әке» «Ана бесігіі» практикалық сабағы (Е.А.Сашина. үлкен және кішігірім үй шаруашылығы туралы) Отбасылық үстелде: «Адамға не үшін ана қажет» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко, «Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы туралы оқырман», Мәскеу, 1997) Нағыз мақал-мәтелдермен жұмыс:
«Ана алақанының
аясы, Ақ шынардың саясы. |
|||
|
Барлық балаларға арналған |
|||
|
«Болашақ анам мен әкемді қалай елестетемін?» «Әже мен атаның даланылқ сөздері» Мақал-мәтелдермен жұмыс:
«Атадан алтау
болса адам тимейді. Мереке «Ана алақанының аясы, ақ шынардың саясы.!» (Бастауыш мектеп, 1999 ж., № 2) Тәжірибелік сабақ «12-15 жас аралығындағы балама хат» |
|||
|
3.Отбасылық мерекелер мен салт - дәстүрлер |
Жасөспірімдерге арналған |
||
|
Әңгімелесулер: Салт-дәстүр дегеніміз не? ,« Дәстүрлер арқылы тәрбиелеу» (мектепке дейінгі білім, 2000, №1) Ауызша журнал «Күнтізбедегі қызыл күн» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко, «Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы туралы», Мәскеу 1997) Отбасылық үстелде әңгімелесу: «Табиғаттағы сүйікті демалыс орнымыз». |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Әңгімелесулер: «Біздің отбасылық мерекелеріміз» Отбасылық үстелде «Неліктен мен мерекелерді жақсы көремін?» Шығарма «Болашақ отбасымда қандай мерекелер болады?» Әнгимелесулер: «Біздің отбасылық демалыс» Отбасылық үстелде «Неліктен мен мерекелерді жақсы көремін?» «Менің болашақ отбасымда қандай мерекелер болады?» Мақал – мәтелдер мен жұмыс: Ат
болатын құлынның, Әдеби кітаптар: И.Суриков «Балалық шақ», Л.Воронкова «Қаланың қызы», А.Толстой «Балалық шақ» |
|||
|
Барлық балаларға арналған |
|||
|
«Неліктен отбасыда мерекелер қажет?» «Отбасылық мерекелердің қуанышы» ауызша журналы (Home Education, 2000, №2) Мерекелік іс-шаралар ұйымдастыру Үстелдегі әңгімелер (өзара қарым-қатынас, бірлескен мерекелер, кештер, демалыс) «Христиан мерекелері» |
|||
|
Тема: Балалардың тәрбиесі 1. Отбасылық білім берудегі балаларды интеллектуалды дамыту. |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Әңгімелесу «Қалың құс және ақылды адам», А.Н. Галыгузова, Е.О. Смирнова Байланыс кезеңдері: бір жылдан жеті жылға дейін, М., 1992) Мысалдармен жұмыс істеу:
«Оқу
– білім азығы, Ауызша журнал: Мен әлемді тани бастадым Шығарма: Оқығаныңды айтпа, тоқығаныңды айт. |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
«Неліктен балалар ертегілерді оқып жатыр?», «Үй мектебі», «Ақылды болу үшін көп нәрсені білу керек» деген әңгімелер: «Керемет - әжелердің ертегілері!», Шығарма «Оқу – білім бұлағы.» Үй тапсырмасы: оқу тақырыптары бойынша балалар кітаптарының көрмесі Мереке: «Сұрақ-жауап сағаты» Ойлау: «Ақылды болу жақсы ма?» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Әңгімелесулер: «Ақылды болу деген не»?», «Балаға қандай білім керек?» Практикалық сабақтар: қоршаған ортамен танысу Әңгімелесулер: «Бей таныс адамдар», Қоршаған ортамен араласу Әдеби кітаптар оқу (М.Пришвин, В.Бианки, Б.Житков) Эксперименттер жүргізу (Н.Н.Подъяков, Ф.А.Сохина Балалардың психикалық білімі) |
|||
|
2.Интеллектуалды баланы дамыту |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Әңгімелесулер: «Ойын - білімнің кілті», «Ақыл-ойды дамытатын ойындар» Отбасылық үстелдегі әңгіме: «Ата – анамен әзілдесу» Ауызша журнал: «Отбасыдағы когнитивті ойындар - ақпарат көзі» «Кішкентайлармен қандай ойындар ойнаймын» композициясы |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Тәлімгердің «Менің балалық шағымдағы сүйікті ойындарым» әңгімесі Мәнерлеп оқу. Әдебиет: А.Толстой, С.Аксаков, В.Драгунский, Н.Носовтың кітаптарынан үзінді. «Менің анаммен қандай ойындар ойнауға болады?» Композициясы |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Бірлескен отбасылық ойындар» Ауызша журнал: «Кешке, ештеңе болмаған кезде» Конкурс: Ең когнитивті балалар ойыны Тәжірибелік сабақ: дидактикалық ойындарға арналған материалдар дайындау |
|||
|
3.Баланың қызығушылығы |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Менің хоббиім», «Хоббидің кәсіпке деген әсері», «Қоршаған орта туралы ынта-жігер мен білім», Тәжірибелік сабақ: Альбомдарды шығару Отбасылық үстелде сөйлесу: «Қызығушылықтар - әлеуетті қабілеттер» Құрамы: «Менің хоббиім» Ауызша журнал «Әр түрлі қызығушылықтар» (А.В.Петровский жалпы психология) |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Хобби және қызығушылық», «Мектептегі сүйікті сабағым» Тәлімгердің әңгімелері: ««Қызығушылық - білімге жол» Шығарма «Немен айналысқанды ұнатасыз?» Отбасылық үстелде «Сізге өзіңіздің хоббыңыз туралы» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сіздің қызығушылығыңыз туралы сауалнама жүргізу «Менің хоббиім» көрмесі Мәнерлеп оқу: балалар мүддесі бойынша әдебиеттер Отбасылық кеш: «Мен туралы сіздің пікіріңіз» Шығармашылық үй мен спорттық орталықтардың басшылары мен кездесу. |
|||
|
Тақырыбы: Үйдегі отбасылық өмір. 1. Үйдегі жауапкершілік. |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
«Үй қызметі» туралы тәлімгердің әңгімесі Сұхбаттар: «Мейірімдіболу», «Әкеден үлгі алу» (З.Васильцов Халықтың ақылды өсиеттері) Отбасылық үстелде әңгімелесу: «Жанұйяда әр адамның қызметтері туралы» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко отбасылық білім: қысқаша сөздік) Маселелермен жұмыс: Үйде шешен дауға жоқ, Үйде батыр, жауға жоқ. Үй үйге сыймағаны мен, ел
елге сияды. Үй баласымен базарлы, қонағымен
ажарлы. |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Үйдегі жұмыс туралы не білеміз?», «Тұрмыстық жағдай - бүкіл отбасының қамын ойлау». Оқытушының әңгімесі: «Менің үйімде де осылай жасалған ...» Нағыз мақал-мәтелдермен жұмыс:
Еңбек етсең емерсіз. Кәсіп, кәсіп түбі –
нәсіп. |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сауалнама: Үйдегі менің қызметім. Практикалық сабақтар: Кір жуу Өсімдіктерге күтім жасау Бірлесіп жұмыс жасау Мәнерлеп оқу: Л.Воронкова «Қаладан шыққан қыз», С.Семёнов «Алғашқы қиын күндер», Л.Толстой «Жеміс - жидерге» сияқты еңбектерді оқу. |
|||
|
2.Балалардың тәрбиесі |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Адам өз жұмысымен танымал», «Күнделікті өмір қабілеті - отбасындағы қуаныш» Әңгімелесулер: «Менің отбасымдағы кемшіліктер» (Жайлылық, тазалық, тәртіп) Талқылау: «Баланы дұрыс тәрбиелеу» (Н.Ш.Шуркова, О.В.Кардашина, М.Мукамбаева) Шығарма: «Маған үйдің жұмысы ұнайды, себебі…» |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Үйдегі берекет», «Отбасының ризашылығы - ең жоғары сый», «Безелсіздік, жалқау және қабілетсіздік отқа шаққаны» Құрамы: «Үйдегі жұмыс үшін қандай сыйлықтар алғым
келеді», Есті бір өледі, Шығарма: «Үйдегі жұмыс үшін қандай сыйлықтар алғым келеді» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Адамдарға не үшін сыйақы беріледі», «Үй жұмысы үшін марапаттар», Мәнерлер оқу. Әдебиет: «В.Перюмак» «Пичугин көпірі» |
|||
|
3.Мамандық таңдаған кездегі ата – ананың рөлі |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Кәсіпті таңдаған кезде отбасының рөлі», «Отбасындағы кәсіптік фитнесті қалыптастыру», Талқылау: «Кім болуы керек?» Кәсіби қабілеттті және мүдделерді диагностикалау Отбасылық кеңес: «Мүмкін бе? Бұл қажет пе? «Ең маңыздысы не?» Практикалық сабақ: Балалар үйінің мамандықтарының картасын құрастыру |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Бос уақытты ұйымдастыру - болашақ мамандықты таңдауға дайындық», «Балалар үйінің мамандықтары», «Балаға отбасындағы кәсібімді бере аламын ба?» «Менің мамандығым» Ойын - «Кәсіптік әлемде» саяхат (Е.Д. Волохова, Т.А.Макарченко Студенттердің әлеуметтік-кәсіби өзін-өзі анықтауы) Кәсіби-бағдарлық ойыны «Барлық жұмыстар жақсы» (Е.В. Волохова, Т.А. Макарченко Әлеуметтік - студенттердің өзін-өзі анықтауы. |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Жағдайларды талдау: (Е Волохова, Т.А. Макарченко Студенттердің әлеуметтік-кәсіби өзін-өзі анықтауы) Қалалар мен аудандардағы кәсіпорындары мен мекемелерге экскурсия жасау. Мамандық бойынша сурет салу байқауы Психологиялық тренингтер, сауалнама, жаттығулар Әр түрлі кәсіпптердің өкілдері мен кездесулер. |
|||
|
Тақырыбы: Адам өміріндегі заттардың рөлі 1. Заттарға деген қатынас |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Адамдармен қарым-қатынастар мен олардың орындары». Жағдайларды талдау: «заттарды дұрыс пайдалану» Ауызша журнал: «Шалбардың қайдан пайда болғаны туралы?» Шығарма «Мүдделерге немқұрайдылық - бұл жақсы немесе нашар ма?» |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Адам өміріндегі киімнің мағынасы», «Әр нәрсенің еңбек жолы» Тәжірибелік сабақ: «Әлем заттарына саяхат жасау» Жағдайларды талдау: «Киімдегі тазалық» Отбасылық үстелдегі әңгіме: «Қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін не істеу керек?» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбат: «Отбасы өміріндегі заттар және олардың орны» (Т.М. Афанасьева. Отбасы) Тәжірибелік сабақ «Майлық тағамға қояды» «Мен қалаған нәрсені алу үшін не істеуім керек?» |
|||
|
2. Сән және заттар |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Мұғалімнің әңгімелері: «Киім мәдениеті». Сөйлесулер: «Басқаларға ұқсамау», «Стиль дегеніміз не», Отбасылық үстелде: «Қалай әдемі болу керек» Ауызша журналы: «Сән журналын оқу» Тәжірибелік сабақ: «Үйде қалай киінуге болады» (киім көрсету) |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбат: «Әртүрлі сән», «Киім мәдениеті» Құрамы: «Киімдегі сұлулық» Дидактикалық ойын «киімнің тәсілін ойлаңыз» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Заманауи киім», «Мода және стиль» Отбасылық үстелде әңгімелесу: «Дәмнің мәні және оны қалай көтеру керек» Кеш: «костюмдер карнавалы» Журналдар: «Киім түрлері» |
|||
|
3.Екінші өмір |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Сұхбаттар: Ағаш көркі - жапырақ, адам көркі - шүберек. Шалбары жоқтың ойынан алты кез бөз кетпес. Практикалық сабақтар: «Ескі заттардан жасалған бұйымдар», «Жүннен жасалған заттарды күту ережелері» Отбасылық үстелде сөйлесу: «Шығармашылық сіздің қолыңызда» |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Мұқияттылық байлықтан гөрі бағалы» Тәжірибелік сабақ: «Біздің аяқ-киіміміз» Шолу: «Әр нәрсенің орны бар» Мысалдармен жұмыс істеу:
Терек – жапырағымен, |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Оларды сақтау және оларға қамқорлық көрсету» Дидактикалық ойын «Сиқырлы сандық» Тәжірибелік сабақ: «Жаңа костюмдерді қалпына келтіру» Топтағы қарау бөлмелері: «Қолмен жұмыс жасау» |
|||
|
«Үй шаруашылығы» тақырыбы |
Барлық балалар үшін |
||
|
«Туған жердің жануарлары», «Адам үшін үй жануарларының маңыздылығы», «Үй жануарларының қысқы және жазғы тұруы», Шаруашылыққа экскурсия Практикалық сабақтар: Жазда фермадағы жұмыс Конкурстар, викториналар, тақырып бойынша шығармашылық жобалар |
|||
|
Тақырыптар |
Балалармен жұмыс |
|
|
|
Тақырыбы: Отбасы мүшелерінің моральдық, физикалық және психикалық денсаулығы. 1. Отбасындағы қарым-қатынас, отбасының құндылықтары, отбасындағы балаларды тәрбиелеу. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
|
|
Сұхбаттар: «Отбасы - жанның баспанасы» (Сынып жетекшісі, 2001, №3) Ауызша журнал: «Балаларды тәрбиелеудегі ерлі-зайыптылардың өзара қарым-қатынасының маңыздылығы» Мақал-мәтелдермен жұмыс: Әйелі азған елдің ертеңі жоқ. Отбасылық үстелде: «Беделді әке болу» Құрамы: «Тактикасыздық деген не?» Жағдайларды талдау: «Отбасылық қиындықтар» (Оқушының тәрбиесі, 2001 ж., № 3) |
|
||
|
Жасөспірімдерден кіші балалар үшін |
|
||
|
Сөйлесулер: «Сөздің көркі - мақал», «Үлкен кісілерді құрметтеу». Тас жүрек және шебер адам деген кім? Мақалдармен жұмыс: Жақсыда жаттық жоқ. Жақсының үйі мен түзі бірдей. Жақсының жаны – жаннат. |
|
||
|
Барлық балалар үшін |
|
||
|
Сұхбаттар: «Отбасындағы келіссіз жағдайлар» (Үй тәрбиесі 2000, № 2), «Отбасы этикасының сабақтары» (Үй тәрбиесі, 2000, № 5) Қатынастарды зерттеу сауалнамасы: Оқушыларға білім беру 2001, №2) Мәнерлеп оқу: А. Гайдар «Таңертеңгілік серуен», А.Алексиннің «Біздің отбасымыз туралы», этикалық оқырманның әңгімелері (В.А. Сухомлинский этика туралы кіттаптары, М., 1990) Құрамы: «Бақыт деген не?» |
|
||
|
|
|
|
|
|
2. Отбасындағы психологиялық ахуал,отбасылық демалыс |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Отбасындағы ахуал және оның үйлесімділігі», «Отбасы берекесі сабағы» (Сынып жетекшісі, 2001, №3) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Отбасында кімді менің қиыншылықтарым толғандырыды» Ауызша журнал: «Отбасылық демалыс» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: « Біз тұратын үй», «Отбасында не маңызды» Психологиялық ойын: «Біздің рөліміз» Психологиялық тренинг «Реніш» Шығарма: «Мен отбасында немен айналысқым келеді» |
|
|
3.Отбасы мүшелерінің ден-саулығы. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Науқастың жанында», «Дені сау отбасы дегеніміз не» «Халық медицинасы» Ауызша журнал: «Салауатты өмір салты - бақытты отбасылық өмірдің кепілі» Сочинение: «Как я сохраняю своё здоровье» Практическое занятие: «Создание выставки здоровья» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Баланың денсаулығын сақтау және шыңдаудағы ата-ананың рөлі» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Қай жаста денсаулық керек » Анкета: «Считаю ли я себя здоровым человеком» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Акция: «Біз салауатты өмір салтын таңдаймыз» (Сынып жетекшісі, 2003, №4) |
|
|
Тақырыбы: Отбасы және мектеп. 1. Мектептің адам өміріндегі орны, оған деген көзқарас. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Мектеп-үй-отбасы» (Отбасы тәрбиесі, 2000, №2), « Мектепке неге барғым келмейді?» Шығарма: «Мен өзіме мұғалімнің...» Жағдаятқа анализ: «Мұғалім және оқушы» Ауызша журнал: «Мектепті не үшін жақсы көреді» (Мектеп оқушысын тәрбиелеу, 1998, №4) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Мектептегі жетістіктер мен сәтсіздіктердің отбасылық қарым- қатынасқа әсері» Кеш: «Менің алғашқы ұстазым» ұстаздардың қатысуымен (Отбасылық тәрбие, 2000, №1) |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер:«Мұғалім мамандығы жайлы мен не білемін?»,«Анашым-мұғалім-мен» Шығарма: «Менің сүйікті пәнім» «Мектеп болып ойнаймыз» Разговор за семейным столом: «Мои успехи в школе» Конкурс стихов о школе |
|
|
Барлық бала үшін |
|
|
Әңгімелер: « Мектеп не үшін керек?» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Менің мектептегі іс-шараларға және мерекелерге қатысуым» Көңіл көтеру: «Қызықты оқиғалар тыңдағыңыз келмейме?» (мектеп өмірінен) Әдеби кітаптар оқу: «Пима» (Отбасы тәрбиесі, 2001, №1), В.А.Сухомлинский Этикадан хрестоматия . М, 1990 «Шпаргалка», Ю.Бондарева «Бізді кешіріңіз», Ю.Яковлева «Барлығы ұстаздан басталады» М, 1983 «Ең жоғарғы баспалдақ» |
|
|
2.Мектеп және оқу еңбегін ұйымдастыру. Үлгермеушілік мәселесі. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Жақсы оқу үшін мектепте не істеу керек «Әке-шеше және мектеп бағалары» (Тәрбие туралы диалогтар) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Үлгермеушіліктің себептері және оны қалай жеңу керек» Суреттер көрмесі: «Мен үй тапсырмасын қалай орындаймын» Пікірталас: « Жалқаулық сенен бұрын туған » деген мақал нені білдіреді? Шығарма: «...менің бағам неге төмен», «Үй тапсырмасын орындаудағы ата-анаың ролі» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Сабаққа дайындық - мектептегі жетістіктің негізі», «Үй тапсырмасын орындауға жағдай» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: « Сенің күн тәртібің» Көркем әдебиет оқу: В.А.Сухомлинский Этика хрестоматиясы. М, 1990 «Федя қалай үй тапсырмасын орындады», Шығарма: «Мен үшін ең қиын пән...», «Үй тапсырмасын орындаудағы ата-ананың рөлі» Конкурс рисунков: «Я учу уроки» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгіме: «Білім инемен құдық қазғандай» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Ал сен үй тапсырмасын қалай орындайсың?» Ауызша журнал: «Үйдегі оқу еңбегі» Көркем әдебиет оқу: Үйдегі оқу еңбегі |
|
|
3.Дарынды бала (бейімі, қабілеті) |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Қандай балаларды дарынды балалар дейміз» (Отбасы және мектеп, 1999,№6), « «Вундеркиндтер дегеніміз кімдер»?» (Отбасы және мектеп,, 1990, №12) Шығарма: «Менің қызығушылығым» Ауызша журнал: «Ақылды адам деген кім және оған қалай қол жеткізуге болады (Үй тәрбиесі, 2000, №3) Тест: «Баланың мектептегі жетістігі» (Бастауыш мектеп, 1996,) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме «Қабілеттілік деген не?» Работа с пословицами: «Нету таланту - пришьёшь к сарафану», «Дурака пошли, да сам следом иди», «Кто грамоте горазд, тому не пропасть» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Көп білгің келсе аз ұйықта», «Бала кездегі дарынды адамдар» (Бастауыш мектеп тәрбиесі, 1996, №9) Мақал-мәтелмен жұмыс: «Ақыл бар жерде, нәтиже бар», «Шоқпармен емес ақылмен шеш», Шығарма: «Ақылыңа ақыл қос»деген мақал нені білдіреді |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Планетамыздың дарынды адамдары» Кездесулер: Қаланың белгілі азаматтарымен кездесу Көркем әдебиет оқу: «Атақты адамдар өмірінен» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Біздің топта дарынды балалар барма?» Кеш: «Біздің еліміздің атақты адамдары» |
|
|
Тақырыбы: Отбасында еңбекке деген сүйіспеншілікке тәрбиелеудегі еңбектің түрлері. 1.Балаларды еңбекке деген сүйіспеншіліккеотбасында тәрбиелеу. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Материалдық жағдайдың адам өміріндегі маңызы» Ауызша журнал: «Әйел- үйдің көркі,еркек-түздің көркі» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Отбасының рухани құндылықтары» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Алғыр жігіт ақылына қарай іс қылар,олақ жігіт оңай жұмысты күш қылар», «Түтін шыққан үй жылы, төскейлей шыққан күн жылы», «Үйде бір күн ұрыс болса, қырық күндік ырыс кетеді», «Үйі жыртық тамшы жейді, Жалқау тантық қамшы жейді» Сочинение: «Что такое трудолюбие» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Өз үйім өлең төсегім» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Бірліксіз істе береке жоқ», «Үйінде асы жоқтың көңілінің хошы жоқ» Суреттер көрмесі: «Менің болашақтағы үйім» Шығарма: «Үйіңнің жаныңа жайлы болуы үшін не қажет» Рассказ воспитателя: «Отбасындағы мейірімділік – үйдегі молшылық» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Өнегелі отаудың өрісі кең», «Отбасынан бас кетсе, қазаннан ас кетеді» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Үйде бәрі орнындама» Көркем әдебиет оқу: Суреттер көрмесі: «Тазалық денсаулық кепілі» |
|
|
2.Адамдарға және өз еңбегінің нәтижесіне деген құрметке тәрбилеу |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Үйдегі әдемілік пен ұйтқы» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жақсы болса алғаның, үйіңнен кісі кетпейді. Жаман болса алғаның, шын досың да шеттейді» Ой-толғау: «Үйдің берекесі неде?» Тәрбиешінің әңгімесі: «Үй-іші интерьері» Шығарма: «Суық үй дегеніміз не?», «Менің үйімдегі жеке бұрышым» Практическое занятие: Работа с макетами, планами комнат, предметами обстановки |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Если выдумку приложить, ты свой дом украсить сможешь» Суреттер көрмесі: «Менің болашақтағы бөлмем» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жатканға жан жуымас», «Өз үйім-өлең төсегім» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Менің әдемі үйім» Практикалық сабақ: «Өз қолымен үй тұрмысын реттеу» Сайыс: «Қолайлы бұрыш» |
|
|
3.Овладение трудовыми умениями и навыками |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Мен шебермін» (Бастауыш мектеп тәрбиесі, 1990, №5) Тәрбиешінің әңгімесі: «Үй шаруасы» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Үй болған соң; белбау да керек, желбау да керек», «Не чем хвалиться когда всё из рук валиться» Сочинения: «Почему ценятся ручные изделия» Практические занятия: «Рукодельные изделия» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «У умной головы сто рук», «Умелые руки не знают скуки», «Мастерство тому даётся, кто весь делу отдаётся» (Воспитание школьника, 2001, №2) Мақал-мәтелмен жұмыс: «Тот и господин, кто может всё сделать один», «Авось да небось хоть брось» Практическое занятие: «Мастерская самоделкина» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Көркем әдебиет оқу Сайыс: «Өнерлінің қолы алтын!» Практикалық сабақ: «Өз бөлмемізді әсемдейміз» Көркем әдебиет оқу |
|
|
Тема: «Отбасы бюджеті және үй шаруасы» 1.Ақша және оның функциясы |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Баға неге байланысты», «Ақшаны табу және жұмсау» Ауызша журнал: «Ақша не үшін керек» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Балалар және ақша» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Ақша бар жерде албасты бар», « Ақшада көз жоқ бережёт, тот без нужды живёт», «Не по деньгам товар» Практическое занятие: Поход в магазин |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Ақшаның адам өміріндегі рөлі», «Ақша – еңбек шарты» Көркем әдебиет оқу «Ақшаның адам өміріндегі рөлі» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Ақша су сияқты, келеді және кетеді «Көп ақшаның машақаты да көп» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Ақшаның шығу тарихы «Адам өміріндегі ақшаның рөлі және ерекшелігіАқшаның түлері» Дидактикалық және шығармашылық ойын «Дүкен», КВН «Әр халықтың ақшасы» |
|
|
2.Отбасы бюджеті экономикасы |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Экономика», «Кедейлік. Кедейшіліктің себебі. Әлеуметтік қамтамасыздық» Ауызша журнал: «Отбасы бюджетінің құрылымы» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жоқты жонады», «Жоқтық ұят емес,тоқтық мұрат емес» Сочинение: «Мои будущие доходы и расходы» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Отбасының материалдық қамтамасыздығы» Шығарма: «Байлық деген – ол...Кедейлік деген – ол...» Суреттер көрмесі: «Үйдегі баршылық» Работа с пословицами: «Худо жить тому, у кого нет ничего в дому» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Отбасы бюджеті және ол неге байланысты» Ауызша журнал: «Демеушілік дегеніміз не?» Практикалық сабақ: «Отбасы бюджетін жоспарлау» |
|
|
3.Бюджетті жоспарлау: кіріс және шығыс |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Пікірталас: «Отбасының кірісін жинау керек пе әлде ұстау керек пе?» Әңгімелер: «Кіріс неден жиналады» Сочинение: «Почему говорят: Бережливость лучше богатства» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Мақал-мәтелмен жұмыс: «Кірісіңе қарай шығысың», «Адам кірістен емес шығыстан байиды» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Отбасындағы кірістер мен шығындар», «Шығындарды жоспарлау» Ауызша журнал: «Міндетті,қалаулы, жағымды - шығындар» Экономикалық ойындар, практикалық тапсырмалардың шешімі |
|
|
Тема: «Жер дайындау. Көшеттер отырғызу. «Жылыжай.» |
Барлық балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Туған жердің табиғаты», «Дәндерді егуге дайындау», «Көшеттер отырғызу» Көркем әдебиет оқу: «В.Крутогоров «Меруерт қала» Практикалық сабақ: «Бақша еккенге жер дайындау», «Көкөністердің дәндерін егу» Дидактикалық ойын:«Өсімдіктің атын тап» (дәндері бойынша) Ауызша журнал: «Көкөністерді өсірудің әдістері» Тәрбиешінің әңгімесі: «Теплицы. Теплица түрлері» |
|
|
Тақырыбы: «Бақшада көкөністер өсіру» |
Барлық балалар үшін |
|
Әңгімелер «Көкөністердің адам өміріндегі маңызы», «Әр түрлі өсімдіктерді күтудің әдістері» Практикалық сабақ: Жазғы лагердегі бақша Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жаздың бір күні-қыстың қырық күні» Дидактикалық ойын: «Не өсіп тұр ойлан тап», «Егін ектік алаңға» Ертегіге қойылым: «Бауырсақ» Суреттер көрмесі: «Менің бақшам» |
|
|
Тақырыбы: «Күзгі жұмыстар. Көкөніс жинау,қысқа дайындық» |
Барлық балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Күзгі еңбек-көкөніс жинау», «Бақша өнімдерін жинаудың ерекшеліктері және реттілігі«Көкөністерді қысқа дайындау» Ауызша журнал: «Көкөністерді өңдеу» Практикалық сабақ: Көкөніс жинау Дидактикалық ойын: «Шемішкеден көкөніске дейін» |
VI. Күтілетін нәтиже
Тәрбиеленушілердің жалпы әлеуметтенуінің өсу деңгейі.
Жасөспірімдердің отбасындағы әлеуметтік ролін түйсінуі.
Отбасылық топтардағы ізгі ұжымдық қарым-қатынастың дамуы.
Өз «отбасылық»-тобыңның мүшелерімен берік достық қарым-қатынасты орнату. Тәрбиеленушілердің қазақстандық отбасының әдет-ғұрпы туралы түсінігі.
Тәрбиелнушілердің салауатты өмір салтына деген жеке көзқарасының ерекшелігі.
Жастардың отбасылық өмірге дайындығы.
Балалардың жіне жасөспірімдердің отбасылық жатахана, көршілермен қарым-қатынас ережелері мен нормалары туралы түсініктері.
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
"Балалар үйі тәрбиеленушілерінің отбасылық құндылықтарға деген жағымды көзқарастарын қалыптастыру"
"Балалар үйі тәрбиеленушілерінің отбасылық құндылықтарға деген жағымды көзқарастарын қалыптастыру"
Авторлық бағдарлама "Балалар үйі тәрбиеленушілерінің отбасылық құндылықтарға деген жағымды көзқарастарын қалыптастыру"
I. Бағдарламаның ақпараттық картасы
Түсініктеме хат.
Балалар үйіндегі отбасы тәрбиесінің жағдайы – тәрбие мәселесінің ең маңызды өзекті және күрделі процесінің бірі.
Отбасы - адамдықтың алғашқы
әліппесінің негізін қалайтын баланың алтын бесігі және
баланың азамат болып өсуінің негізі болып табылады. Отбасы
жағдайында баланың ойы, ұсынысы, әлеуметтік рөлге қатысты: әкесі,
анасы, досы, көршісі және т.б. қалыптасады. Балалар үйінде
тәрбиеленушілердің біршама бөлігі бейімделген отбасылардан келген.
Балалар үйінде өсіп, тәрбиеленетін балаларға қарағанда,
ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың жағдайы қиынырақ
болып келеді. Себебі, олар өз бетінше өмір салтын құрастырады.
Әлеуметтік қатынастар жүйесінде, баланың отбасылық тәрбиесі бойынша жұмыстарды
қоса алғанда және әлеуметтік рөлдердің кешенін меңгеруін қамтамасыз
ету үшін арнайы педагогикалық жұмыстар жүргізілуі
тиіс.
Балалар үйінде түрлі жағдайлардан келген балалар
тәрбиеленеді. Ешқашан ата- ана қамқорлығын көрмеген балалар да бар.
Бұл жағдайда тек қоршаған адамдар ғана әсер етеді: тәрбиешілер және
т.б. Ал, ата- аналары қайтыс болған балаларда
отбасына деген жақсы қарым-қатынастар сақталып
қалады және жанама отбасы мүшелерінің үлгісіне қарап алдыға
ұмтылуға тырысыды. Сондай – ақ, ата- аналары тірі балалардың үшінші
тобы бар. Яғни, әлі күнге дейін отбасымен әсер еткен әлеуметтік
жетім балалар кіреді.
Осындай жағдайларды балалар, баланы тәрбиелеу
үшін қоршаған орта мен отбасылардың өмір сүру күрделілігін
түсінеді. Бірақ сонымен қатар, ата-анасы барына қарамастан,
белгілі бір дәрежеде оларға деген ұмтылысты, сүйіспеншілікті
ата-аналарының мінез-құлқы үшін негізді іздейтін ерекше жағдайлар
тудырады, сондай – ақ, қоршаған адамдар туралы бұрмаланған әсер
қалыптастыруға мүмкіндік беретін нәрсе іздейді. Отбасында болатын
қиын жағдайларға қарамастан, олар түсініспеушілікпен қарауға
тырысады және жақын адамдардың барына сезіммен
қарайды.
Отбасыда берілетін қуаныш пен тәрбиені ешқандай
тәрбиешілер бере алмайды. Осыған байланысты отбасының болмауына
қарамастан, баланың әлеуметтік тұрғыдан даму мүмкіндігін айырмау
керек және педагогикалық құралдарды іздестіру қажет. Интернат
типіндегі мекемелерде жұмыс жасайтын мұғалімдер отбасылық
әлеуметтік рөлін игеруге мүмкіндік беретін жұмыспен қамтылған.
Сонымен бірге, балалардың отбасыға деген бұрмаланған көзқарасы
өзгермеу керек.
Бұл «отбасылық» ойын емес және отбасының
ұқсастығын тудырмайды, бірақ қамқорлық, ынтымақтастық, қолдау және
өзара жауапкершілік қарым-қатынасы, осы мекемеде баланың әлеуметін
қалыптастыруды қамтамасыз ету туралы басты шарты болуы
керек.
Балалар үйінде баланы дамыту мен тәрбиелеу
жөніндегі мемлекеттік бағдарлама әзірге жоқ.
Көптеген балалар үйлері балаларды кәсіби
даярлауға бағытталған бағдарламалармен айналысады. Балаларға толық
балалық шағы бар өмірді беру үшін, балалар үйлері осындай маңызды
жағдай жасау мен айналысады. Отбасындағы қалыпты жағдайды, адамдар
арасындағы қарым-қатынасты, отбасылық өмірдің проблемалары туралы
білу және күнделікті өмірді жалғастыру үшін үй шаруашылығына,
болашақта кездесетін барлық проблемаларға дайын болуы
керек.
Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға
арналған Шығыс Қазақстан облысы, Семей қаласындағы КММ « № 8
балалар үйінде» тәжірбие негізінде «Балалар үйі тәрбиеленушілерінің отбасылық
құндылықтарға деген жағымды көз-қарастарын
қалыптастыру»атты бағдарлама әзірленді.
Бұл бағдарлама балаларды жан-жақты дамытуға,
тәрбиелеуге, сондай-ақ балалар үйінде құрылған отбасыларды тәуелсіз
өмірге дайындықты қамтамасыз етеді. Мұндай отбасылар 15 – 20
баладан құралған.
Бағдарлама ұзақ мерзімге пайдалануға арналған.
Балалар үйінде тәрбиеленетіндердің нақты немен айналысатындары
толық көрсетілген (бағдарлама мазмұны баланы дамыту мен тәрбиелеудің
барлық аспектілерін қамтиды) балалар үйінде құрылған отбасымен
тәуелсіз өмірге дайындығы және т.б.
«Менің үйім» бағдарламасы бес теориялық және
практикалық бағыттардан тұрады:
«Отбасы және оның функциялары»;
«Отбасының рухани - адамгершілік негіздері»;
«Отбасындағы отбасылық жұмыс»;
«Отбасы және бюджет үйі»;
«Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіруі».
Әр бағыттың теориялық және практикалық
зерттеулердің тақырыптары
әзірленді және бағдарламаны іске асырудың бүкіл кезеңінде жүзеге асырылады. Бағдарламаны іске асыру тетігі ұсынылған (мәселелерді ғана емес, оларды қалай шешуге болатындығы көрсетілген).
Бағдарлама циклдік болып табылаы. Кішкентай
балаларға қарапайым түрде үйретілсе, ересек балаларға тереңірек
үйретіледі.
Бағдарлама циклы күндері күнтізбелік жылмен
белгіленеді. Бағдарламаның бағыттары бойынша, аптасына бір рет
өткізіледі.
«Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіру» бағыты Г.К. Селевконың атынан негізделген «Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіруі» бағыты балалардың жас ерекшелігіне сәйкес жүргізіледі.
Бағдарламадан бөлек «ABC Kitchen», «Үйдегі адам», «Қолөнер шебері» сияқты қосымша курстар құрастырылған. Бұл сабақтардың мақсаты - үй шаруашылығының белгілі бір түрін басқару үшін қажетті егжей-тегжейлі, терең білім беру және дағдыларды қалыптастыруды үйретеді.
Бағдарлама келесі әдістерден құралады: иллюстративті, репродуктивті, ауызша, эвристикалық, тәжірибелік.
Бағдарлама барысында оқушыларды жеке және топтық
түрде оқытуға болады.
Оқушылармен жұмыс жасау барысында келесі әдістер
мен жұмыс түрлері жүргізілген:
Арнайы ұйымдастырылған сыныптар:
Мұғалімнің әңгімелері;
Отбасы, отбасылық қарым-қатынас туралы мақал-мәтелдермен жұмыс істеу;
отбасылық көрсеткіштері;
нақты тақырып бойынша жағдайды талдау;
дауды талқылау;
журналды талқылау;
отбасылық үстелде сөйлесу;
фильмдерді көрсету;
нақты тақырып бойынша өтініштер көрмесі;
практикалық сабақтар;
қолжазбалық отбасылық газет құру;
балаға берілген тақырып бойынша жазу;
«Эрмитаж» үйі (белгілі бір тақырыпқа сызбалар немесе бөлмелерді безендіруге арналған қолөнер бұйымдары мен айналысу және т.б.);
отбасымен бірге фильмдер көру т.б;
қолжазбалық журналды тіркеу (ақсақалдар ойлап тапқан балаларға арналған ертегілер).
Отбасылық сапарлар, экскурсиялар құру.
Әр түрлі салалардағы қызықты тұлғалармен кездесулер.
Таңдалған тақырып бойынша отбасылық кештер.
Отбасымен көңілді уақыт өткізу (конкурстар, викториналар, әндер, ертегілер қойылымы, поэзия оқуы және т.б.)
Отбасылық ойындар.
Сауалнамалар, тесттер жүргізу.
Отбасылық демалыс уақыты.
II. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
Бағдарламаның әдістемелік
негіздері:
«Идеи «природосообразности воспитания... как гармонично воздействующего на ум, сердце и руку и вызывающего стремление к совершенству и совершенствованию человеческих сил» (Г. Песталоцци);
«Нравственного образования» как «отмены принуждения» (С.И. Гессен);
«педагогического процесса как усовершенствования личности» (П.Ф.Каптерев) и др.;
«Основные идеи теории семейного воспитания» (Т.А. Марковой), родительства (И. Кон), «Деятельности детей в семье» (Г.Н. Гришиной, Д.О. Дзинтаре);
«Основы идей семейного воспитания» (Н.К. Крупской, П.П. Блонского, А.С. Макаренко, В.А Сухомлинского, Ш.А. Амонашвили);
«Положения
педагогики саморазвития о характеристиках,
структуре,
особенностях
становления процессов саморазвития личности» (Л.Н. Куликова, Г.К.
Селевко),
«Концепция гуманистических воспитательных систем» (Л.Н. Новикова, Н.Л. Селиванова, Е.Е. Степанов и др.);
«Свободного воспитания» как содействия саморазвитию и формированию творческой личности - индивидуальности» (К.Н. Вентцель);
«Основные положения синергетического подхода, рассматриваемые в контексте проблематики педагогических явлений и позволяющие увидеть феномен воспитательной системы как неравновесной, нелинейной, имеющей «зоны неопределенности - неупорядоченности» с определенностью в параметрах порядка» (А. Венгеров, И.А.Еаин, Е.Н. Князева, СП. Курдюмов, И.Пригожий, Г.Хакен и др.).
Бағдарлама Шығыс Қазақстан облысы, Семей қаласы, КММ «№8 балалар үйіндегі жұмысқа негізделген.
III. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН
МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның негізгі
мақсаттары:
Оқушыларды әлеуметтендіруге, олардың отбасындағы әлеуметтік рөлдерін игеруге жәрдемдесу.
Балалар мен жасөспірімдердің жеткілікті гендерлік сәйкестігін көтермелеу ілгерілету
Жастарды толық отбасылық өмірге
дайындау.
Бағдарламаның практикалық
тапсырмалары:
Әрбір жасөспірімнің отбасылық қарым-қатынас мәдениетін білуіне көмектесу.
Әлеуметтік бейімділікті белсендіру және дамыту.
Бағдарламаға қатысушылардың өмір сүруіне және жеке дамуына қолайлы жағдайлар жасау.
Оқушылардың моральдық-эстетикалық мәдениетін көтеру, оларды салауатты өмір салты мәдениетіне тәрбиелеу.
Жатақхананың білім беру нормалары мен ережелері өзара әрекеттесуі.
Қолайсыз әлеуметтік - білім беру ортасынан шыққан балалар мен жасөспірімдерге жақын арада әлеуметтік-психологиялық комек көрсету.
IV. БАҒДАРЛАМАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН ПРИНЦИПТЕР
Жүйелік принцип
–
қоршаған ортаның биологиялық, әлеуметтік-психологиялық,
медициналық, педагогикалық факторлардың әсер
етуі.
Гуманистік көзқарас
қағидаты -
балаға сүйіспеншілік пен сыйластық көрсету, оның жеке басын
құрметтеу, мейірімділік таныту, оны түсіну, мұғалімдер мен балалар
арасындағы ынтымақтастықты орнату.
Ұжымдық шығармашылық қызметтің
қағидасы –
белгілі бір ұжымның бірігіп шығармашылық тәжірбиелерді іске асыруы,
яғни,
бұл тәсіл әрбір балаға шығармашылық, ұйымдық,
зияткерлік, практикалық жалпы жұмысқа өз үлесін қосуына мүмкіндік
береді.
Жеке тұлғаның
принципі -
әрбір баланың жеке қабілеттерін көрсету мүмкіндігі
айқындалады.
Шығармашылық әлеуетті
дамыту - адамның өз ойлауын жаңа талаптарға саналы
бағыттай алуының, оны жаңа міндеттерді шешуге және өмірдің жаңа
шарттарына бейімдей алудың жалпы қабілеті және
олар кез келген қызметте, оның ішінде
бәсекелестікте өзін-өзі танытуға
қабілетті.
Демократиялық ынтымақтастық
қағидаты -
бірлескен қызметті жүзеге асыру барысында балалардың құқықтары мен
бостандықтарының теңдігі мен бірлескен басқару мүмкіндіктерін
қамтамасыз ету негізінде жүзеге
асырылады.
Таңдау еркіндігі және қолжетімділік қағидаты
- Жеке тұлғаны дамыту үшін қызметті таңдау
еркіндігін айтады. Әрбір балаға әртүрлі орталықтардағы сабақтар
арқылы, іс-шараларға қатысу топтық және жалпы істерді таңдауға
мүмкіндік береді.
Білім беру және отбасылық топта жұмыс істеу
бағдарламасы:
|
Тақырыптар |
Тапсырмалар мен мәселелер |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
Адамның ой-өрісін дамыту, отбасы туралы функцияларды білу. |
Блок 1 «Отбасы және оның функциялары» |
|
|
Сабақтың
тақырыбы: 1 Тәжірбиелік сабақ: Сұрақ: «Менің отбасым туралы идея» 2Тәжірбиелік сабақ: «Отбасылық суреттер» Тақырып 2. «Отбасы - Мені жанұясы» Тақырып 3. «Отбасылық және отбасылық құндылықтар» Тақырып 4. «Отбасындағы ата-ананың рөлі» Тақырып 5. «Отбасындағы міндеттерді бөлу» Тақырып 6. «Отбасы суреті» Тақырып 7. «Бақытты отбасының
құрамы» Тақырып 9. «Отбасы құрамы. Қатынастар » Тақырып 10. «Туған адамдар, туыстар, қан қатынастары». Тәжірибелік сабақ 4: «Сіздің туыстарыңызға мейірімді сөз» Тақырып 11. «Менің отбасымның ағашы» Практикалық 5: «Менің отбасылық кітабым» Тақырып 12. «Жанұяның бәрі бірдей және жан-жақты» (отбасымыздың дәстүрі). Тақырып 13. «Отбасының рухани құндылықтары» Тақырып 14. «Отбасылық моральдық стандарттар» (өсиеттер). Тақырып 15. «Отбасындағы қарым-қатынас этикеті» Практикалық 6: Психологиялық ойын: «Достық отбасы» Тақырып 16. «Өмір және отбасы» Тақырып 17. «Отбасы денсаулығы» Тақырып 18. «Отбасылық дәстүрлер» Тақырып 19. «Отбасы мерекелерінің қуанышы» Тақырып 20. «Ұлттық дәстүрлер мен салт-жоралар негіздері» Тақырып 21. «Неке: Ғылым және өнер» Тақырып 22. «Отбасын жоспарлау» Тақырыбы: 23. «Психологиялық климат және үйлесімділік» Тақырып 24. «Әрбір мүшенің отбасындағы құқықтары мен міндеттері» Тақырып 25. «Отбасындағы ынталандыру және жазалау» Тақырып 26. «Толық емес отбасы» Тақырып 27. «Отбасылық қатынастардың негізгі мәселелері» Тақырып 28. «Отбасылық демалыс ұйымдастыру» |
33 сағат (теориялық -28 сағат, практикалық - 6 сағат) |
|
|
|
2-блок «Отбасы рухани-адамгершілік негіздері» |
|
|
Сабақтың тақырыбы: Тақырып 1. Моральдық құндылықтар Тақырып 2. Киелі кітаптың моральдық өсиеттері. Адамдардың адамгершілік нормалары мен мінез-құлқы. Тақырып 3. Доброта. Тақырып 4. Арталық өнер. Тақырып 5. Әділдік пен эмпатия. Тақырып 6. Әділ және әділетсіз әрекеттер. Тақырып 7. Құрмет, өзара көмек. Тақырып 8. Достық. Тақырып 9. Адалдық және адалдық. Тақырып 10. Өзіңді және басқаларды әділ емдеу. Тақырып 11. Ақсақалдар мен достарға құрмет. Тақырып 12. Ар-ұждан. Тақырып 13. Траст ережелері. Тақырып 14. Сенім. Тақырып 15. Отбасылық бақыт. Тақырып 16. Өзара көмек дегеніміз не? Тақырып 17. Құрмет. Тақырып 18. Шындық. Тақырып 19. Алғыс. Тақырып 20.
Үміт. Тақырып 22.Мейірімділік. Тақырып 23. Даналық. Тақырып 24. Сыпайылық Тақырып 25. Жексіздік. Түсінік. Тақырып 26. Тілек. Еңбекқор. Тақырып 27. Қасірет. Жомарттық. Тақырып 28. Сыпайылық. Тақырып 29. Сақтық. Тақырып 30. Филантропия. Практикалық сабақтар: шіркеуге бару, дін қызметкерімен кездесу - әкесі Ярославпен кездесу. |
36 сағат (теориялық-31, тәжірибелік-5 сағат) |
|
|
|
Блок - 3: «Отбасындағы отбасылық жұмыс» |
|
|
1-бөлім: Отбасындағы үй жұмысы » Тақырып 1. «Үйдегі жұмыс - отбасына қамқорлық көрсету» Тақырып 2. «Өзін-өзі тану дағдылары». Тақырып 3. «Эстетика және өмір мәдениеті». Тақырып 4. «Отбасыда, сұлулық пен өзіндік қасиеттерге қол жеткізу Тақырып 5. Жайлылықтың компоненттері, отбасының атмосферасының бірлігі және оның материалдық ортасы. Тақырып 6. «Интерьер» Тақырып 7. «Үйдегі гүлдер» Тақырып 8. «Рационалды үй шаруашылығы» Тақырып 9. «Жұмыс дағдыларын меңгеру» Тақырып
10.
«Үй шаруашылығын бірлесіп басқару
өнері». - практикалық курстар: - «Тағамдар алфавиті» - «Үйдегі адам» - «Қол өнер» |
Барлығы: 10 сағат 1 бөлім теориялық-10 сағат-секция 2 «Ас үй алфавиті» - 33 сағат «Үйдегі ер адам» - 40 сағат «Инглюган» - 36 |
|
|
|
Блок 4: «Отбасылық бюджет» |
Барлығы: 33 сағат (теориялық - 15 сағат, практикалық - 18 сағат) |
|
Тақырып 1 «Шаруашылық экономика» Тақырып2 «Кедейлік және байлық» Тақырып 3. Отбасы бюджеті. Еңбекақы. Тәжірибелік сабақ 1. Тест. Экономикалық болуды үйрен: «Сіз жақсы иесі, иесі?» Тақырып 4: «Отбасылық экономика» Практикалық сабақ 2.
Бюджетті және отбасы құрамын ескере отырып,
шығыстарды жоспарлау. Тәжірибелік сабақ
3.
Экономикалық сынақ: «Отбасылық жинақ үнемдеу және
көбейту» Практикалық жұмыс
4. Үй тапсырмалары.
Практикалық сабақ 5.
Отбасылық шығындарды есепке
алу. «Ақша эәне олардың мақсаты - біздің өмірімізде олардың маңыздылығы » Тақырып 6: қажеттіліктер. Тұтынушы. Пайдалану Практикалық 6. Экономикалық сынақ: «Тұтыну өнімдерін жақсы білеміз бе?» Тәжірибелік сабақ 7. Киімнің ұтымды тұтынуы » Тақырып 7: «Азық-түлік дүкені, тауарларды сатып алу тәртібі. Тәжірибелік сабақ 8. Азық-түлік дүкеніне экскурсия. Тақырып 8: Мамандандырылған дүкендер (кітап, спорт, негізгі өнеркәсіптік шығындар тауарлар). Тақырып 9: «Отбасы үшін үлкен сатып алуларды жоспарлау» Тәжірибелік жұмыстар 9. Халықаралық киім, зығыр, аяқ киім кестесінде бағдарлау. Тәжірибелік сабақ10. Тауарларға символдар мен рәміздер. Тақырыбы 10: Тұтынушы құқықтары. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау Практикалық 11 Ресей Федерациясының «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңына кіріспе Практикалық 12. Практикалық жағдайлар. Тақырып 11: «Қаржылық қызметтер. Банк. Тәжірибелік сабақ 13. Хурба кентінде Ресей Федерациясының № 63 жинақ банкіне бару » Тәжірибелік сабақ 14. Банк шотын ашу. Тәжірибелік сабақ 15. Банктен несие алу. Тәжірибелік сабақ 16. «Қанша ақша табуға болады» экономикалық сынағы Тақырып 12: Жинақ. Ақшаны жинақтау. Түрлері Депозиттер. Тақырып 13: Сақтандыру қызметтері. Сақтандыру. Тәжірибелік сабақ 17. Сақтандыру полисінің нысандарын толтыру. Тақырып 14: «Нотариалдық қызмет. Ақылы медициналық көмек қызметтер ». Тақырып 15: «Халықты әлеуметтік қорғау» Тәжірибелік сабақ 18. «Халықты әлеуметтік қорғау» ойыны. |
|
|
|
Блок 5: «Жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіру» |
«Өзіңді құптау» курсы - 25 сағат «Өз болашағыңды өзің құр» курсы - 33 сағат |
|
|
Ересектерге арналған «Өзіңді құптаңыз» курсы |
||
|
Тақырып2. «Өзін-өзі растау механизмі» Тақырып 3. «Көп адам оған қажет» Тақырып 4. «Қоғамдағы орны» Тақырып 5. «Байланыс: қажеттілік және сәнділік» Тақырып 6. «Байланыс құпиялары» Тақырып7. «Сәлеметсіздер» Тақырып 8. «Жалпыға ортақ болу мүмкіндігі» Тақырып 9. Көптеген көшбасшы » Тақырып 10. «Дауыс беріңіздер» Тақырып 11. «Іскерлік қарым-қатынас ережелері» Тақырып 12. «Сіз не істейсіз?» Тақырып 13.
«Ұжымда, ұжым арқылы және ұжым
үшін» Тақырып 15. «Жеңіске деген ерік» Тақырып 16. «Менімен не болды?» Тақырып 17 «Кездесуге деген сүйіспеншілік» Тақырып 18 «Екі полюс немесе екі құрлық?» Тақырып 19. Жұмыс және шығармашылық әлемінде » Тақырып 20. Суретші болу жолдары » Тақырып21. «Қайырымдылықтың гүлі» Тақырып 22. «Әдептілік айнасында» Тақырып 23. «Моральдық қатайту» Тақырып 24. «Өзін-өзі тану бағдарламасы» Тақырып 25. «Қорытынды сабақ» |
|
|
|
|
Кішкентай балалар үшін - «Өз болашағыңды өзің құр» курсы |
|
|
|
Тақырып 1. «Өз өз іңе мұғалім» Тақырып 2. «Айнада қайтадан көрінеді» Тақырып 3. «Мен қайсысы мұғалім» Тақырып 4. «Сіздің суретіңізді құру» Тақырып 5. «Адам және бейнелеу өнері» Тақырып 6: «Адам және музыка» Тақырып 7. «Адам және ақындық сөз» Тақырып 8. «Қалай қызықты болуға болады» Тақырып9. «Көркем қыздың сырлары» Тақырып 10. «Ер жігіттің сырлары» Тақырып 11. «Махаббат» тақырыбы Тақырып 12. «Сіздің денсаулығыңыз өз қолыңызда» Тақырып 13. «Сіздің денсаулығыңызды және физикалық дамуды қадағалаңыз» Тақырып 14. «Сіздің қонақтарыңыз» Тақырып 15. Бала, ересек және ата-ана және сіздің «Мен» Тақырып 16. Кінәрат: өзін-өзі бағалаудан іс-әрекетке дейін » Тақырып17. «Таңбаларды дамыту» Тақырып 18. Адам және жағдайлар » Тақырып 19 «Өзіңе сен» Тақырып 20. «Ерік білімі» Тақырып 21 «Өмірді қорғаушы» Тақырыбы 22. «Дос болуды үйреніңіз» Тақырып 23. «Еңбекті сүйе біл» Тақырып 24. «Мен» және «Біз». Сіздің комиссияңыз. Тақырып 25. Сіздің жазба күнделігіңіз » Тақырып 26. «Тақырыптық күнделік» Тақырыбы 27. «Сіз бизнес-адамсыз» Тақырып 28. «Табиғат және сен» Тақырып 29. «Бос уақытыңыз» Тақырып 30. «Өзіңе айтшы: жоқ!» Тақырып 31. «Өзіңе қалай жұмыс істеуге болады»! Тақырып 32. «Жақсы өзгерістер» Тақырып 33. Қорытынды сабақ |
|
|
|
Жазғы демалыс кезеңі |
|
|
Отбасылық өмірде үй шаруашылықтарының маңыздылығын түсіндіру, үй жануарларын ұстау және күту туралы білімді кеңейту. |
1-бөлім: Ауыл шаруашылығы Тақырып 1. «Қала үйі және ауылдық мешіттер» 2-бөлім: «Шаруа қожалықтары» Тақырып 1. «Үй жануарлары» Тақырып 2. «Жас жануарлар мен құстарға қамқорлық жасау» 3-тақырып. «Жеке шаруашылықта мал шаруашылығы өнімдерін өңдеу және сақтау» Тақырып 4. «Шошқалардың, қояндардың мазмұны» Тақырып 5. «Үй шаруашылығындағы шошқа шаруашылығы» Тақырып: «Үйде асыл тұқымды қояндар» Тақырып 7. «Мысықтарды және иттерді күтіп ұстау және оларға қамқорлық жасау» Тақырып 8. «Үй жануарларын қысқы және жазғы ұстау» Тақырып 9. «Үй шаруашылығына арналған құс фабрикасының маңыздылығы». Тақырып 10. «Үйде тәрбиеленетін құстардың түрлері» 3-бөлім: «Тұрмыстық шаруашылық» «Провинцияда өсірілген негізгі көкөніс дақылдары» тақырыбы Тақырып 2. «Тұқымдарды көгалдандыруға дайындау» Тақырып 3. «Көшет өсіру» Тақырып 4. «Топырақ өсіру және себуге дайындық. Тақырып 5. «Көкөніс тұқымын себу» Тақырып 6. «Адамның тамақтануындағы көкөністердің маңыздылығы» Тақырып 7. «Балабақшадағы отбасылық еңбектің моральдық негіздері» Тақырып 8. «Өсімдіктерге күтім жасау әдістері» Тақырып 9. «Өсімдіктерді ұрықтандыру» Тақырып 10. «Тыңайтқыштардың түрлері» Тақырып 11.
«Қол құралдары» Тақырып 13. «Жасыл және дәмдеуіштерді өсіру» Тақырып 14. «Ашық және қорғалған жерге көкөністер өсіру» Тақырып 15. «Жеміс дақылдарын өсіру» Тақырып 16. «Көкөністерді айдау және құю» Тақырып 17 «Көкөністерді жинаудың дәйектілігі» Тақырып 18. «Көкөніс дақылдарының егінін тазалау және есепке алу» Тақырып 19. «Ауыл шаруашылық дақылдарын өсірудің агротехникасы. 20-тақырып. «Көкөністерді қайта өңдеу» Тақырып 21. «Қыс сақтауға дайындық» Тақырыбы 22. «Қыстауға балабақшаны дайындайтын жерді қазып алу». |
|
* Ескерту: Жаз мезгілінде «Пчелка» жазғы демалыс
бағдарламасына сәйкес жүргізіледі.
Өзін-өзі қамтамасыз ету, үй шаруашылығын жүргізу дағдыларын қалыптастыру және дамыту бойынша тәжірибелік бөлігі («Тағамдар алфавиті», «Үй қожайыны», «Қолөнерші»)
«ТАҒАМДАР АЛФАВИТІ»
|
№ |
Тақырып атауы |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
1 |
Тамақтану және адам үшін маыздылығы |
1 |
|
2 |
Дәрумендер және олардың адам денсаулығын сақтаудағы рөлі |
1 |
|
3 |
Көмекші құралдар (заманауи ас үй жабдықтары) |
1 |
|
4 |
Кестені реттеу элементтері (әсіресе мақсаты бойынша кестенің орналасуы: туған күн, жаңа жыл, күнделікті тамақтану және т.б.) |
1 |
|
5 |
Үстелдегі этикет |
1 |
|
6 |
Өнімдерді сақтау шарттары мен мерзімдері. Нашар сапа және бұзылған тамақ белгілері. |
1 |
|
7 |
Өнімдерді дайындаудың негізгі әдістері |
1 |
|
8 |
Ұннан жасалған соустар (майонез, таңертеңгілік тағамдар, маринадтар). |
1 |
|
9 |
Дәмдеуіштер мен дәмдеуіштерді қолдану. |
1 |
|
10 |
Сендвичтер (практикалық сабақ) |
1 |
|
11 |
Салаттар (теория және практика) |
2 |
|
12 |
1 курс (сорпа, теория және практика) |
1 |
|
13 |
Бірінші курс түрлерінің (борщ, теория және практика) |
2 |
|
14 |
Екінші курстар (тартылған етпен) |
2 |
|
15 |
Екінші курс (ет сиыр еті, шошқа еті) |
2 |
|
16 |
Қосарлы өнімдерден алынған тағамдар |
1 |
|
17 |
Ботқалар |
1 |
|
18 |
Бәліштер |
1 |
|
19 |
Сусындар : шәй, кисель, компот |
1 |
|
20 |
Ашыған қамыр (теория және практика) |
2 |
|
21 |
Жаңа қамыр (теория және практика) |
2 |
|
22 |
Бәліштер: торт, кекстер. |
1 |
|
23 |
Қияр, қызанақты сақтау. Қыстыққа дайындау. |
2 |
|
|
Барлығы: |
33. |
«ҮЙ ҚОЖАЙЫНЫ»
|
№ |
Тақырыптың атауы |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
1 |
Өз өзіңе шебер(практикалық сабақ не үшін қажет). |
1 |
|
2 |
Құрылғының арнайы орны (құралдар, сақтау). |
1 |
|
3 |
Құралдармен және әртүрлі материалдармен жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік |
1 |
|
4 |
Пәтер жөндеу: - төбелерді жөндеу және ағарту (теория); - Түсқағаздар жапсырмасы (тұсқағаздарды жөндеу бойынша теориялық және тәжірибелік сабақтар); - еденнің жарықтары мен жарықтарының тығыздалуы; - бояулар, бояғыштар, еріткіштер және олардың мақсаты, олармен жұмыс кезінде қауіпсіздік шаралары; - кескіндеме (есіктер, терезелер, батареялар, металл бұйымдары және т.б.); |
1 3 2 1 3 |
|
5 |
Жиһаз жөндеу: - үстел, орындықтар, төсек үстелдері |
4 |
|
6 |
Крандарды қалай қалпына келтіруге болады? (Сантехника, пайдалану, жөндеу). |
2 |
|
7 |
Ағаштан жасалған қарапайым жиһаз: - гүлдер үшін сөрелер; - стенд немесе басқа қарапайым жиһаз (практикалық сабақтар) |
4 3 |
|
8 |
Асханалық жабдық - скобалар, тақталар, прокат-түйреуіштер (практикалық сабақтар). |
4 |
|
9 |
Үй құрал - сайманы |
3 |
|
10 |
Мектепке дейінгі балаларға арналған ағаш ойыншықтар (текше, арбашалар және т.б.) |
3 |
|
11 |
Үйкелесу және күйдіру (шоу арқылы теория) |
3 |
|
12 |
Электр аспаптары үшін қауіпсіздік ережелері |
1 |
|
|
Барлығы: |
40 |
«ҚОЛӨНЕРШІ»
|
№ |
Тақырыптың атауы |
Саны |
|
1 |
2 |
3 |
|
|
Табиғи және химиялық маталар және олардан жасалған бұйымдар. |
1 |
|
|
Сән үлгісі |
1 |
|
|
Жуғыш заттар. Әртүрлі маталардан жасалған киімдерді (мақта, жүн, жібек, көлемді жіп, шнур, тюль) жуу. |
2 |
|
|
Ағарту және тазартқыш құралдары. (теория және практика) |
2 |
|
|
Дұрыс үтіктеуді үйреніңіз (жалпы ережелер, күйіп қалғанда, үтіктің күтімі). |
2 |
|
|
Тұрмыстық жағдайда киімдердегі дақтарды кетіру. |
2 |
|
|
Нысандарды сақтауға қойылатын талаптар. Киімнің жөндеу түрлері. |
2 |
|
|
Кілем бұйымдарын күту. |
2 |
|
|
Былғары, бархат бұйымдарынан жасалған бұйымдарға күтім жасау. |
1 |
|
|
Аяқ киімге назар аудару (күтім, жөндеу, кескіндеме). |
2 |
|
|
Как чистят подушки? |
1 |
|
|
Заттардың сапасын ұзарту (киім мен зығырдың сапасы). |
3 |
|
|
Ішкі киімдер туралы. |
1 |
|
|
Үйдің тыныштығы мен сұлулығын жасау үшін мата өнімдерін пайдалану (шкафтар, перделер, дастархандар және т.б.) |
1 |
|
|
Қолөнер бұйымдары, оның түрлері, мазмұны. |
1 |
|
|
Зергерлік бұйымдардың түрлері: - Стильді кесте (ағылшын, швейцариялық, қарапайым, дөңес, көлеңкелі және т.б.) - 1 кса (теория); - Кескіш тоқыма кесте (1 сағат, теория); - Өтініш (3 сағат, практикалық сабақтар); - Өтініш (3 сағат, практикалық сабақтар); - моншақтармен тоқылған (1 сағат, теория); - жасанды гүлдер (3 сағат, практикалық сабақтар). |
7 |
|
|
Машина кескіндері (теория және практика). Өнімдерді өндіру. |
5 |
|
|
Үй иесіне көмек көрсету |
әрдайым |
|
|
Барлығы: |
36 |
Балаларды тәрбиелеу жұмысын жоспарлау және жүргізу бойынша ұсыныстар:
|
Тақырыптар |
Балалармен жұмыс |
||
|
Тақырып: Отбасы функциясы 1. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Психологиялық жаттығулар: «Неке туралы хабарландыру» «Отбасылық суреттер» тесті
|
|||
|
Жасөспірімдерге арналған: «Мен және менің отбасым» (үйге арналған білім, 2000 ж., № 1), «Мен үйіңнің төбесінде» (И.Гребенников, Л.В. Ковинко, «Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы туралы оқырман», Мәскеу 1997) Мақсаттармен жұмыс: «Барлық жанұя бірге, ал жан өз орнында» (Н.Сухова, В.Яртарев қыздарға арналған кітап, Новосибирск, 1999) Жұқа оқу. Әдебиет: Л. Воронкова күн сәулесі күні Тәжірибелік сабақ: «Отбасында кім бар?» (Ұрпақаралық байланыстар) |
|||
|
|
|||
|
Барлық балаларға арналған |
|||
|
Менің болашақ отбасым Отбасылық ғылымның мерекесі (оқушының тәрбиесі, 1998 ж., №4) |
|||
|
2.Ата – ананың отбасындағы рөлі |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Отбасылық үстелдегі әңгіме: «Аналық міндеттердің орындалмауы деген не?» Нағыз мақал-мәтелдермен жұмыс: «Жақсы әйелі үйді құтқарады, бірақ жіңішке жеңдер сілкінеді», «қожайынның көзінен және атынан жақсы болады» Девичник «Қыздың құрметіне» Бакалавриат «Бұл ер адам» Ауызша журнал: «Әкем - бұл күш, ақыл, отбасын қолдау» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко, Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы бойынша оқырман. |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Әңгімелесулер: «Әже туралы», «Ананың нұры» (Оқушының тәрбиесі, 2000 ж., №8), «Отбасындағы әке» «Ана бесігіі» практикалық сабағы (Е.А.Сашина. үлкен және кішігірім үй шаруашылығы туралы) Отбасылық үстелде: «Адамға не үшін ана қажет» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко, «Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы туралы оқырман», Мәскеу, 1997) Нағыз мақал-мәтелдермен жұмыс:
«Ана алақанының
аясы, Ақ шынардың саясы. |
|||
|
Барлық балаларға арналған |
|||
|
«Болашақ анам мен әкемді қалай елестетемін?» «Әже мен атаның даланылқ сөздері» Мақал-мәтелдермен жұмыс:
«Атадан алтау
болса адам тимейді. Мереке «Ана алақанының аясы, ақ шынардың саясы.!» (Бастауыш мектеп, 1999 ж., № 2) Тәжірибелік сабақ «12-15 жас аралығындағы балама хат» |
|||
|
3.Отбасылық мерекелер мен салт - дәстүрлер |
Жасөспірімдерге арналған |
||
|
Әңгімелесулер: Салт-дәстүр дегеніміз не? ,« Дәстүрлер арқылы тәрбиелеу» (мектепке дейінгі білім, 2000, №1) Ауызша журнал «Күнтізбедегі қызыл күн» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко, «Отбасы өмірінің этикасы мен психологиясы туралы», Мәскеу 1997) Отбасылық үстелде әңгімелесу: «Табиғаттағы сүйікті демалыс орнымыз». |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Әңгімелесулер: «Біздің отбасылық мерекелеріміз» Отбасылық үстелде «Неліктен мен мерекелерді жақсы көремін?» Шығарма «Болашақ отбасымда қандай мерекелер болады?» Әнгимелесулер: «Біздің отбасылық демалыс» Отбасылық үстелде «Неліктен мен мерекелерді жақсы көремін?» «Менің болашақ отбасымда қандай мерекелер болады?» Мақал – мәтелдер мен жұмыс: Ат
болатын құлынның, Әдеби кітаптар: И.Суриков «Балалық шақ», Л.Воронкова «Қаланың қызы», А.Толстой «Балалық шақ» |
|||
|
Барлық балаларға арналған |
|||
|
«Неліктен отбасыда мерекелер қажет?» «Отбасылық мерекелердің қуанышы» ауызша журналы (Home Education, 2000, №2) Мерекелік іс-шаралар ұйымдастыру Үстелдегі әңгімелер (өзара қарым-қатынас, бірлескен мерекелер, кештер, демалыс) «Христиан мерекелері» |
|||
|
Тема: Балалардың тәрбиесі 1. Отбасылық білім берудегі балаларды интеллектуалды дамыту. |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Әңгімелесу «Қалың құс және ақылды адам», А.Н. Галыгузова, Е.О. Смирнова Байланыс кезеңдері: бір жылдан жеті жылға дейін, М., 1992) Мысалдармен жұмыс істеу:
«Оқу
– білім азығы, Ауызша журнал: Мен әлемді тани бастадым Шығарма: Оқығаныңды айтпа, тоқығаныңды айт. |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
«Неліктен балалар ертегілерді оқып жатыр?», «Үй мектебі», «Ақылды болу үшін көп нәрсені білу керек» деген әңгімелер: «Керемет - әжелердің ертегілері!», Шығарма «Оқу – білім бұлағы.» Үй тапсырмасы: оқу тақырыптары бойынша балалар кітаптарының көрмесі Мереке: «Сұрақ-жауап сағаты» Ойлау: «Ақылды болу жақсы ма?» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Әңгімелесулер: «Ақылды болу деген не»?», «Балаға қандай білім керек?» Практикалық сабақтар: қоршаған ортамен танысу Әңгімелесулер: «Бей таныс адамдар», Қоршаған ортамен араласу Әдеби кітаптар оқу (М.Пришвин, В.Бианки, Б.Житков) Эксперименттер жүргізу (Н.Н.Подъяков, Ф.А.Сохина Балалардың психикалық білімі) |
|||
|
2.Интеллектуалды баланы дамыту |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Әңгімелесулер: «Ойын - білімнің кілті», «Ақыл-ойды дамытатын ойындар» Отбасылық үстелдегі әңгіме: «Ата – анамен әзілдесу» Ауызша журнал: «Отбасыдағы когнитивті ойындар - ақпарат көзі» «Кішкентайлармен қандай ойындар ойнаймын» композициясы |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Тәлімгердің «Менің балалық шағымдағы сүйікті ойындарым» әңгімесі Мәнерлеп оқу. Әдебиет: А.Толстой, С.Аксаков, В.Драгунский, Н.Носовтың кітаптарынан үзінді. «Менің анаммен қандай ойындар ойнауға болады?» Композициясы |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Бірлескен отбасылық ойындар» Ауызша журнал: «Кешке, ештеңе болмаған кезде» Конкурс: Ең когнитивті балалар ойыны Тәжірибелік сабақ: дидактикалық ойындарға арналған материалдар дайындау |
|||
|
3.Баланың қызығушылығы |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Менің хоббиім», «Хоббидің кәсіпке деген әсері», «Қоршаған орта туралы ынта-жігер мен білім», Тәжірибелік сабақ: Альбомдарды шығару Отбасылық үстелде сөйлесу: «Қызығушылықтар - әлеуетті қабілеттер» Құрамы: «Менің хоббиім» Ауызша журнал «Әр түрлі қызығушылықтар» (А.В.Петровский жалпы психология) |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Хобби және қызығушылық», «Мектептегі сүйікті сабағым» Тәлімгердің әңгімелері: ««Қызығушылық - білімге жол» Шығарма «Немен айналысқанды ұнатасыз?» Отбасылық үстелде «Сізге өзіңіздің хоббыңыз туралы» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сіздің қызығушылығыңыз туралы сауалнама жүргізу «Менің хоббиім» көрмесі Мәнерлеп оқу: балалар мүддесі бойынша әдебиеттер Отбасылық кеш: «Мен туралы сіздің пікіріңіз» Шығармашылық үй мен спорттық орталықтардың басшылары мен кездесу. |
|||
|
Тақырыбы: Үйдегі отбасылық өмір. 1. Үйдегі жауапкершілік. |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
«Үй қызметі» туралы тәлімгердің әңгімесі Сұхбаттар: «Мейірімдіболу», «Әкеден үлгі алу» (З.Васильцов Халықтың ақылды өсиеттері) Отбасылық үстелде әңгімелесу: «Жанұйяда әр адамның қызметтері туралы» (IV Гребенников, Л.В. Ковинко отбасылық білім: қысқаша сөздік) Маселелермен жұмыс: Үйде шешен дауға жоқ, Үйде батыр, жауға жоқ. Үй үйге сыймағаны мен, ел
елге сияды. Үй баласымен базарлы, қонағымен
ажарлы. |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Үйдегі жұмыс туралы не білеміз?», «Тұрмыстық жағдай - бүкіл отбасының қамын ойлау». Оқытушының әңгімесі: «Менің үйімде де осылай жасалған ...» Нағыз мақал-мәтелдермен жұмыс:
Еңбек етсең емерсіз. Кәсіп, кәсіп түбі –
нәсіп. |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сауалнама: Үйдегі менің қызметім. Практикалық сабақтар: Кір жуу Өсімдіктерге күтім жасау Бірлесіп жұмыс жасау Мәнерлеп оқу: Л.Воронкова «Қаладан шыққан қыз», С.Семёнов «Алғашқы қиын күндер», Л.Толстой «Жеміс - жидерге» сияқты еңбектерді оқу. |
|||
|
2.Балалардың тәрбиесі |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Адам өз жұмысымен танымал», «Күнделікті өмір қабілеті - отбасындағы қуаныш» Әңгімелесулер: «Менің отбасымдағы кемшіліктер» (Жайлылық, тазалық, тәртіп) Талқылау: «Баланы дұрыс тәрбиелеу» (Н.Ш.Шуркова, О.В.Кардашина, М.Мукамбаева) Шығарма: «Маған үйдің жұмысы ұнайды, себебі…» |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Үйдегі берекет», «Отбасының ризашылығы - ең жоғары сый», «Безелсіздік, жалқау және қабілетсіздік отқа шаққаны» Құрамы: «Үйдегі жұмыс үшін қандай сыйлықтар алғым
келеді», Есті бір өледі, Шығарма: «Үйдегі жұмыс үшін қандай сыйлықтар алғым келеді» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Адамдарға не үшін сыйақы беріледі», «Үй жұмысы үшін марапаттар», Мәнерлер оқу. Әдебиет: «В.Перюмак» «Пичугин көпірі» |
|||
|
3.Мамандық таңдаған кездегі ата – ананың рөлі |
Жасөспірімдер үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Кәсіпті таңдаған кезде отбасының рөлі», «Отбасындағы кәсіптік фитнесті қалыптастыру», Талқылау: «Кім болуы керек?» Кәсіби қабілеттті және мүдделерді диагностикалау Отбасылық кеңес: «Мүмкін бе? Бұл қажет пе? «Ең маңыздысы не?» Практикалық сабақ: Балалар үйінің мамандықтарының картасын құрастыру |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Бос уақытты ұйымдастыру - болашақ мамандықты таңдауға дайындық», «Балалар үйінің мамандықтары», «Балаға отбасындағы кәсібімді бере аламын ба?» «Менің мамандығым» Ойын - «Кәсіптік әлемде» саяхат (Е.Д. Волохова, Т.А.Макарченко Студенттердің әлеуметтік-кәсіби өзін-өзі анықтауы) Кәсіби-бағдарлық ойыны «Барлық жұмыстар жақсы» (Е.В. Волохова, Т.А. Макарченко Әлеуметтік - студенттердің өзін-өзі анықтауы. |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Жағдайларды талдау: (Е Волохова, Т.А. Макарченко Студенттердің әлеуметтік-кәсіби өзін-өзі анықтауы) Қалалар мен аудандардағы кәсіпорындары мен мекемелерге экскурсия жасау. Мамандық бойынша сурет салу байқауы Психологиялық тренингтер, сауалнама, жаттығулар Әр түрлі кәсіпптердің өкілдері мен кездесулер. |
|||
|
Тақырыбы: Адам өміріндегі заттардың рөлі 1. Заттарға деген қатынас |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Сұхбаттар: «Адамдармен қарым-қатынастар мен олардың орындары». Жағдайларды талдау: «заттарды дұрыс пайдалану» Ауызша журнал: «Шалбардың қайдан пайда болғаны туралы?» Шығарма «Мүдделерге немқұрайдылық - бұл жақсы немесе нашар ма?» |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Адам өміріндегі киімнің мағынасы», «Әр нәрсенің еңбек жолы» Тәжірибелік сабақ: «Әлем заттарына саяхат жасау» Жағдайларды талдау: «Киімдегі тазалық» Отбасылық үстелдегі әңгіме: «Қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін не істеу керек?» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбат: «Отбасы өміріндегі заттар және олардың орны» (Т.М. Афанасьева. Отбасы) Тәжірибелік сабақ «Майлық тағамға қояды» «Мен қалаған нәрсені алу үшін не істеуім керек?» |
|||
|
2. Сән және заттар |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Мұғалімнің әңгімелері: «Киім мәдениеті». Сөйлесулер: «Басқаларға ұқсамау», «Стиль дегеніміз не», Отбасылық үстелде: «Қалай әдемі болу керек» Ауызша журналы: «Сән журналын оқу» Тәжірибелік сабақ: «Үйде қалай киінуге болады» (киім көрсету) |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбат: «Әртүрлі сән», «Киім мәдениеті» Құрамы: «Киімдегі сұлулық» Дидактикалық ойын «киімнің тәсілін ойлаңыз» |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Заманауи киім», «Мода және стиль» Отбасылық үстелде әңгімелесу: «Дәмнің мәні және оны қалай көтеру керек» Кеш: «костюмдер карнавалы» Журналдар: «Киім түрлері» |
|||
|
3.Екінші өмір |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
||
|
Сұхбаттар: Ағаш көркі - жапырақ, адам көркі - шүберек. Шалбары жоқтың ойынан алты кез бөз кетпес. Практикалық сабақтар: «Ескі заттардан жасалған бұйымдар», «Жүннен жасалған заттарды күту ережелері» Отбасылық үстелде сөйлесу: «Шығармашылық сіздің қолыңызда» |
|||
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Мұқияттылық байлықтан гөрі бағалы» Тәжірибелік сабақ: «Біздің аяқ-киіміміз» Шолу: «Әр нәрсенің орны бар» Мысалдармен жұмыс істеу:
Терек – жапырағымен, |
|||
|
Барлық балалар үшін |
|||
|
Сұхбаттар: «Оларды сақтау және оларға қамқорлық көрсету» Дидактикалық ойын «Сиқырлы сандық» Тәжірибелік сабақ: «Жаңа костюмдерді қалпына келтіру» Топтағы қарау бөлмелері: «Қолмен жұмыс жасау» |
|||
|
«Үй шаруашылығы» тақырыбы |
Барлық балалар үшін |
||
|
«Туған жердің жануарлары», «Адам үшін үй жануарларының маңыздылығы», «Үй жануарларының қысқы және жазғы тұруы», Шаруашылыққа экскурсия Практикалық сабақтар: Жазда фермадағы жұмыс Конкурстар, викториналар, тақырып бойынша шығармашылық жобалар |
|||
|
Тақырыптар |
Балалармен жұмыс |
|
|
|
Тақырыбы: Отбасы мүшелерінің моральдық, физикалық және психикалық денсаулығы. 1. Отбасындағы қарым-қатынас, отбасының құндылықтары, отбасындағы балаларды тәрбиелеу. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
|
|
Сұхбаттар: «Отбасы - жанның баспанасы» (Сынып жетекшісі, 2001, №3) Ауызша журнал: «Балаларды тәрбиелеудегі ерлі-зайыптылардың өзара қарым-қатынасының маңыздылығы» Мақал-мәтелдермен жұмыс: Әйелі азған елдің ертеңі жоқ. Отбасылық үстелде: «Беделді әке болу» Құрамы: «Тактикасыздық деген не?» Жағдайларды талдау: «Отбасылық қиындықтар» (Оқушының тәрбиесі, 2001 ж., № 3) |
|
||
|
Жасөспірімдерден кіші балалар үшін |
|
||
|
Сөйлесулер: «Сөздің көркі - мақал», «Үлкен кісілерді құрметтеу». Тас жүрек және шебер адам деген кім? Мақалдармен жұмыс: Жақсыда жаттық жоқ. Жақсының үйі мен түзі бірдей. Жақсының жаны – жаннат. |
|
||
|
Барлық балалар үшін |
|
||
|
Сұхбаттар: «Отбасындағы келіссіз жағдайлар» (Үй тәрбиесі 2000, № 2), «Отбасы этикасының сабақтары» (Үй тәрбиесі, 2000, № 5) Қатынастарды зерттеу сауалнамасы: Оқушыларға білім беру 2001, №2) Мәнерлеп оқу: А. Гайдар «Таңертеңгілік серуен», А.Алексиннің «Біздің отбасымыз туралы», этикалық оқырманның әңгімелері (В.А. Сухомлинский этика туралы кіттаптары, М., 1990) Құрамы: «Бақыт деген не?» |
|
||
|
|
|
|
|
|
2. Отбасындағы психологиялық ахуал,отбасылық демалыс |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Отбасындағы ахуал және оның үйлесімділігі», «Отбасы берекесі сабағы» (Сынып жетекшісі, 2001, №3) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Отбасында кімді менің қиыншылықтарым толғандырыды» Ауызша журнал: «Отбасылық демалыс» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: « Біз тұратын үй», «Отбасында не маңызды» Психологиялық ойын: «Біздің рөліміз» Психологиялық тренинг «Реніш» Шығарма: «Мен отбасында немен айналысқым келеді» |
|
|
3.Отбасы мүшелерінің ден-саулығы. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Науқастың жанында», «Дені сау отбасы дегеніміз не» «Халық медицинасы» Ауызша журнал: «Салауатты өмір салты - бақытты отбасылық өмірдің кепілі» Сочинение: «Как я сохраняю своё здоровье» Практическое занятие: «Создание выставки здоровья» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Баланың денсаулығын сақтау және шыңдаудағы ата-ананың рөлі» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Қай жаста денсаулық керек » Анкета: «Считаю ли я себя здоровым человеком» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Акция: «Біз салауатты өмір салтын таңдаймыз» (Сынып жетекшісі, 2003, №4) |
|
|
Тақырыбы: Отбасы және мектеп. 1. Мектептің адам өміріндегі орны, оған деген көзқарас. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Мектеп-үй-отбасы» (Отбасы тәрбиесі, 2000, №2), « Мектепке неге барғым келмейді?» Шығарма: «Мен өзіме мұғалімнің...» Жағдаятқа анализ: «Мұғалім және оқушы» Ауызша журнал: «Мектепті не үшін жақсы көреді» (Мектеп оқушысын тәрбиелеу, 1998, №4) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Мектептегі жетістіктер мен сәтсіздіктердің отбасылық қарым- қатынасқа әсері» Кеш: «Менің алғашқы ұстазым» ұстаздардың қатысуымен (Отбасылық тәрбие, 2000, №1) |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер:«Мұғалім мамандығы жайлы мен не білемін?»,«Анашым-мұғалім-мен» Шығарма: «Менің сүйікті пәнім» «Мектеп болып ойнаймыз» Разговор за семейным столом: «Мои успехи в школе» Конкурс стихов о школе |
|
|
Барлық бала үшін |
|
|
Әңгімелер: « Мектеп не үшін керек?» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Менің мектептегі іс-шараларға және мерекелерге қатысуым» Көңіл көтеру: «Қызықты оқиғалар тыңдағыңыз келмейме?» (мектеп өмірінен) Әдеби кітаптар оқу: «Пима» (Отбасы тәрбиесі, 2001, №1), В.А.Сухомлинский Этикадан хрестоматия . М, 1990 «Шпаргалка», Ю.Бондарева «Бізді кешіріңіз», Ю.Яковлева «Барлығы ұстаздан басталады» М, 1983 «Ең жоғарғы баспалдақ» |
|
|
2.Мектеп және оқу еңбегін ұйымдастыру. Үлгермеушілік мәселесі. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Жақсы оқу үшін мектепте не істеу керек «Әке-шеше және мектеп бағалары» (Тәрбие туралы диалогтар) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Үлгермеушіліктің себептері және оны қалай жеңу керек» Суреттер көрмесі: «Мен үй тапсырмасын қалай орындаймын» Пікірталас: « Жалқаулық сенен бұрын туған » деген мақал нені білдіреді? Шығарма: «...менің бағам неге төмен», «Үй тапсырмасын орындаудағы ата-анаың ролі» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Сабаққа дайындық - мектептегі жетістіктің негізі», «Үй тапсырмасын орындауға жағдай» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: « Сенің күн тәртібің» Көркем әдебиет оқу: В.А.Сухомлинский Этика хрестоматиясы. М, 1990 «Федя қалай үй тапсырмасын орындады», Шығарма: «Мен үшін ең қиын пән...», «Үй тапсырмасын орындаудағы ата-ананың рөлі» Конкурс рисунков: «Я учу уроки» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгіме: «Білім инемен құдық қазғандай» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Ал сен үй тапсырмасын қалай орындайсың?» Ауызша журнал: «Үйдегі оқу еңбегі» Көркем әдебиет оқу: Үйдегі оқу еңбегі |
|
|
3.Дарынды бала (бейімі, қабілеті) |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Қандай балаларды дарынды балалар дейміз» (Отбасы және мектеп, 1999,№6), « «Вундеркиндтер дегеніміз кімдер»?» (Отбасы және мектеп,, 1990, №12) Шығарма: «Менің қызығушылығым» Ауызша журнал: «Ақылды адам деген кім және оған қалай қол жеткізуге болады (Үй тәрбиесі, 2000, №3) Тест: «Баланың мектептегі жетістігі» (Бастауыш мектеп, 1996,) Отбасылық дастархан басындағы әңгіме «Қабілеттілік деген не?» Работа с пословицами: «Нету таланту - пришьёшь к сарафану», «Дурака пошли, да сам следом иди», «Кто грамоте горазд, тому не пропасть» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Көп білгің келсе аз ұйықта», «Бала кездегі дарынды адамдар» (Бастауыш мектеп тәрбиесі, 1996, №9) Мақал-мәтелмен жұмыс: «Ақыл бар жерде, нәтиже бар», «Шоқпармен емес ақылмен шеш», Шығарма: «Ақылыңа ақыл қос»деген мақал нені білдіреді |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Планетамыздың дарынды адамдары» Кездесулер: Қаланың белгілі азаматтарымен кездесу Көркем әдебиет оқу: «Атақты адамдар өмірінен» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Біздің топта дарынды балалар барма?» Кеш: «Біздің еліміздің атақты адамдары» |
|
|
Тақырыбы: Отбасында еңбекке деген сүйіспеншілікке тәрбиелеудегі еңбектің түрлері. 1.Балаларды еңбекке деген сүйіспеншіліккеотбасында тәрбиелеу. |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Материалдық жағдайдың адам өміріндегі маңызы» Ауызша журнал: «Әйел- үйдің көркі,еркек-түздің көркі» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Отбасының рухани құндылықтары» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Алғыр жігіт ақылына қарай іс қылар,олақ жігіт оңай жұмысты күш қылар», «Түтін шыққан үй жылы, төскейлей шыққан күн жылы», «Үйде бір күн ұрыс болса, қырық күндік ырыс кетеді», «Үйі жыртық тамшы жейді, Жалқау тантық қамшы жейді» Сочинение: «Что такое трудолюбие» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Өз үйім өлең төсегім» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Бірліксіз істе береке жоқ», «Үйінде асы жоқтың көңілінің хошы жоқ» Суреттер көрмесі: «Менің болашақтағы үйім» Шығарма: «Үйіңнің жаныңа жайлы болуы үшін не қажет» Рассказ воспитателя: «Отбасындағы мейірімділік – үйдегі молшылық» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Өнегелі отаудың өрісі кең», «Отбасынан бас кетсе, қазаннан ас кетеді» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Үйде бәрі орнындама» Көркем әдебиет оқу: Суреттер көрмесі: «Тазалық денсаулық кепілі» |
|
|
2.Адамдарға және өз еңбегінің нәтижесіне деген құрметке тәрбилеу |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Үйдегі әдемілік пен ұйтқы» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жақсы болса алғаның, үйіңнен кісі кетпейді. Жаман болса алғаның, шын досың да шеттейді» Ой-толғау: «Үйдің берекесі неде?» Тәрбиешінің әңгімесі: «Үй-іші интерьері» Шығарма: «Суық үй дегеніміз не?», «Менің үйімдегі жеке бұрышым» Практическое занятие: Работа с макетами, планами комнат, предметами обстановки |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Если выдумку приложить, ты свой дом украсить сможешь» Суреттер көрмесі: «Менің болашақтағы бөлмем» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жатканға жан жуымас», «Өз үйім-өлең төсегім» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Менің әдемі үйім» Практикалық сабақ: «Өз қолымен үй тұрмысын реттеу» Сайыс: «Қолайлы бұрыш» |
|
|
3.Овладение трудовыми умениями и навыками |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Мен шебермін» (Бастауыш мектеп тәрбиесі, 1990, №5) Тәрбиешінің әңгімесі: «Үй шаруасы» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Үй болған соң; белбау да керек, желбау да керек», «Не чем хвалиться когда всё из рук валиться» Сочинения: «Почему ценятся ручные изделия» Практические занятия: «Рукодельные изделия» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «У умной головы сто рук», «Умелые руки не знают скуки», «Мастерство тому даётся, кто весь делу отдаётся» (Воспитание школьника, 2001, №2) Мақал-мәтелмен жұмыс: «Тот и господин, кто может всё сделать один», «Авось да небось хоть брось» Практическое занятие: «Мастерская самоделкина» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Көркем әдебиет оқу Сайыс: «Өнерлінің қолы алтын!» Практикалық сабақ: «Өз бөлмемізді әсемдейміз» Көркем әдебиет оқу |
|
|
Тема: «Отбасы бюджеті және үй шаруасы» 1.Ақша және оның функциясы |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Баға неге байланысты», «Ақшаны табу және жұмсау» Ауызша журнал: «Ақша не үшін керек» Отбасылық дастархан басындағы әңгіме: «Балалар және ақша» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Ақша бар жерде албасты бар», « Ақшада көз жоқ бережёт, тот без нужды живёт», «Не по деньгам товар» Практическое занятие: Поход в магазин |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Ақшаның адам өміріндегі рөлі», «Ақша – еңбек шарты» Көркем әдебиет оқу «Ақшаның адам өміріндегі рөлі» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Ақша су сияқты, келеді және кетеді «Көп ақшаның машақаты да көп» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Ақшаның шығу тарихы «Адам өміріндегі ақшаның рөлі және ерекшелігіАқшаның түлері» Дидактикалық және шығармашылық ойын «Дүкен», КВН «Әр халықтың ақшасы» |
|
|
2.Отбасы бюджеті экономикасы |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Экономика», «Кедейлік. Кедейшіліктің себебі. Әлеуметтік қамтамасыздық» Ауызша журнал: «Отбасы бюджетінің құрылымы» Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жоқты жонады», «Жоқтық ұят емес,тоқтық мұрат емес» Сочинение: «Мои будущие доходы и расходы» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Отбасының материалдық қамтамасыздығы» Шығарма: «Байлық деген – ол...Кедейлік деген – ол...» Суреттер көрмесі: «Үйдегі баршылық» Работа с пословицами: «Худо жить тому, у кого нет ничего в дому» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Отбасы бюджеті және ол неге байланысты» Ауызша журнал: «Демеушілік дегеніміз не?» Практикалық сабақ: «Отбасы бюджетін жоспарлау» |
|
|
3.Бюджетті жоспарлау: кіріс және шығыс |
Ересек жасөспірім балалар үшін |
|
Пікірталас: «Отбасының кірісін жинау керек пе әлде ұстау керек пе?» Әңгімелер: «Кіріс неден жиналады» Сочинение: «Почему говорят: Бережливость лучше богатства» |
|
|
Кіші жасөспірім балалар үшін |
|
|
Мақал-мәтелмен жұмыс: «Кірісіңе қарай шығысың», «Адам кірістен емес шығыстан байиды» |
|
|
Барлық балалар үшін |
|
|
Әңгімелер: «Отбасындағы кірістер мен шығындар», «Шығындарды жоспарлау» Ауызша журнал: «Міндетті,қалаулы, жағымды - шығындар» Экономикалық ойындар, практикалық тапсырмалардың шешімі |
|
|
Тема: «Жер дайындау. Көшеттер отырғызу. «Жылыжай.» |
Барлық балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Туған жердің табиғаты», «Дәндерді егуге дайындау», «Көшеттер отырғызу» Көркем әдебиет оқу: «В.Крутогоров «Меруерт қала» Практикалық сабақ: «Бақша еккенге жер дайындау», «Көкөністердің дәндерін егу» Дидактикалық ойын:«Өсімдіктің атын тап» (дәндері бойынша) Ауызша журнал: «Көкөністерді өсірудің әдістері» Тәрбиешінің әңгімесі: «Теплицы. Теплица түрлері» |
|
|
Тақырыбы: «Бақшада көкөністер өсіру» |
Барлық балалар үшін |
|
Әңгімелер «Көкөністердің адам өміріндегі маңызы», «Әр түрлі өсімдіктерді күтудің әдістері» Практикалық сабақ: Жазғы лагердегі бақша Мақал-мәтелмен жұмыс: «Жаздың бір күні-қыстың қырық күні» Дидактикалық ойын: «Не өсіп тұр ойлан тап», «Егін ектік алаңға» Ертегіге қойылым: «Бауырсақ» Суреттер көрмесі: «Менің бақшам» |
|
|
Тақырыбы: «Күзгі жұмыстар. Көкөніс жинау,қысқа дайындық» |
Барлық балалар үшін |
|
Әңгімелер: «Күзгі еңбек-көкөніс жинау», «Бақша өнімдерін жинаудың ерекшеліктері және реттілігі«Көкөністерді қысқа дайындау» Ауызша журнал: «Көкөністерді өңдеу» Практикалық сабақ: Көкөніс жинау Дидактикалық ойын: «Шемішкеден көкөніске дейін» |
VI. Күтілетін нәтиже
Тәрбиеленушілердің жалпы әлеуметтенуінің өсу деңгейі.
Жасөспірімдердің отбасындағы әлеуметтік ролін түйсінуі.
Отбасылық топтардағы ізгі ұжымдық қарым-қатынастың дамуы.
Өз «отбасылық»-тобыңның мүшелерімен берік достық қарым-қатынасты орнату. Тәрбиеленушілердің қазақстандық отбасының әдет-ғұрпы туралы түсінігі.
Тәрбиелнушілердің салауатты өмір салтына деген жеке көзқарасының ерекшелігі.
Жастардың отбасылық өмірге дайындығы.
Балалардың жіне жасөспірімдердің отбасылық жатахана, көршілермен қарым-қатынас ережелері мен нормалары туралы түсініктері.
шағым қалдыра аласыз













