Пән: қазақ тілі

Сынып: 6

Күні:

Сабақтың тақырыбы: «Үй жануарлары»

Сабақтың мақсаты: 1. Үй жануарлары туралы білімдерін тереңдету? өз ойларын сауатты жазуға? Ауызекі тілде сөйлеуге үйрету.

2. Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытып? өз бетінше білім алып? Шығармашылықпен жұмыс істеуге баулу.

3. Үй жануарларына қамқорлықпен қарауға? Оқушыларды жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Суреттер, тест,үлестірмелі кәртішкелер,қанатты сөз

Сабақтың типі: білім, білік, іскерлік дағдыларын қалыптастыру сабағы.

Сабақтың түрі: ойын элементтерін? Ақпарат құралдарын пайдалану

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі

1. Тілашар.

2. а) «Қошақаным» әнінен үзінді тындау.

• Өлең не туралы?

• Қошақан, қозы туралы.

• Қозы ненің төлі?

• Қозы- қойдың төлі

• Қой қандай жануар?

• Қой үй жануары

ә) Мақсатын айту

3. Ассоциация құру.

- Балалар, айтыңдаршы, «Үй жануарлары» деген сөзді естігенде, көз алдына нені елестетесіңдер? (Қой,ешкі, сиыр, жылқы, шошқа,түйе)

- Сендер дұрыс айттыңдар. Мына сөздерден Кім? Не? Деген сұрақтарға жауап беретін сөздерді бөлек жазу.

Оқушы, суретші, түйе, бота, сиыр, қой, ғалым, бұзау,ешкі, жылқы, ғарышкер, лақ.

Кім? Оқушы, суретші, ғалым, ғарышкер

Не? Түйе, бота, сиыр, қой, бұзау, ешкі, жылқы, лақ

1. Тапсырма. «Сиыр» сөзін ауызша септеу.

• Өте дұрыс, балалар. Енді білгенімізді сабақта өз бетімізбен әрі қарай тереңдетейік, балалар. Мына суреттен нелерді көріп отырсыңдар? Осы атап шыққан жануарлар туралы, олардың адамға пайдасы туралы тындай отырып, өз бетімізше білім іздейік.

2. Мәтінмен жұмыс.

• Мәтінді тындайық, есте сақтайық, түсіне білейік.

Қазақстанда мал көп. Қазақ елі төрт түлік малды қастерлеген. Адам жылқы, сиыр, түйе,ешкі, қойды ертеден пайдаланып келеді. Мал өнімінен тағамдар жасаған. Үй жануарларын адам көлік ретінде пайдаланған. Жыл атауларына солардың атын қойған. Қазақ өз балаларын еркелеткен кезде «Құлыншағым», «қошақаным», «ботақаным» дейді. Әр малдың өз бабалары, пірі болған.

Сиырдың иесі-Зеңгі баба

Жылқы иесі- Қамбар ата

Түйе иесі- Ойсылқара

Қой иесі- Шопан ата

Ешкі иесі- Шекшек ата.

Ал енді оларды қалай шақырамыз. Мысалы: Жылқыны құраулап, түйені көс-көстеп, сиырды аухаулап, ешкіні шөрелеп, қойды пұшайттап шақырады.

Жаңа сөздер мен сөз тіркестері:

Ертеден- с давних пор;

Көлік ретінде- как транспорт;

Пайдаланады- используют;

Өнім- продукция;

Жыл атаулары- летоисчисления;

Малдың пірлері-мифические покровители животных.

Үлгірімі жоғары оқушылар:осы мәтіннің мазмұнын айтып береді. Мәтінді орыс тілінде мазмұнын айтады. Жыл санауда қандай үй жануарлары бар және атап кетеді. (сиыр, қой, жылқы)Мал өнімдерінен қандай тағамдар ішеміз, жейміз? (ет, сүт, қымыз, щұбат)

Үлгірімі орташа оқушыларға: Үй жануарларын атап шығу және олардың төлдерін жазу. Осы жазған тапсырмасын аударып шығу.

Үлгірімі төмен оқушыларға: Үй жануарларының суретін салу және бояу. Дәптерге тақтадағы жазылған тапсырманы көшіріп жазу.

4.Тақтамен жұмыс.

Қазақ елі төрт түлік малды қастерлеген. (малды- табыс с.ж.)

Сиырдың сүтінен қаймақ алады. (сиырдың- ілік с.ж.)

Түйеге мініп жүруге болады. (Түйеге -барыс с.ж.)

Жылқыны қазақ елі қасиетті малға тенеген. (жылқыны – табыс с.ж.)

5. Тестпен жұмыс

1. Қой сүйеді баласын.....деп,

а) боташым ә)құлыным, б) қоңырым

2. Сиыр сүйеді баласын ....деп,

А) қоңырым, ә)торпағым, б)боташым

3. Жылқы сүйеді баласын...деп,

А) құлыным, ә) лағым, б) қоңырым

4. Түйе сүйеді баласын.... деп,

А) торпағым, ә) боташым, б) лағым

5. Ешкі сүйеді баласын....деп,

А) қоңырым, ә) торпағым, б) лағым

6. Қойдың пірі....

А) Шопан ата, ә) Зеңгі баба, б) Шекшек ата

7. Жылқының пірі....

А) Шекшек ата, ә) Зеңгі баба, Қамбар ата

8. Сиырдың пірі...

А) Қамбар ата, ә) Зеңгі баба, б)Ойсылқара

9. Түйенің пірі...

А) Шопан ата,ә) Зеңгі баба, б) Ойсылқара

10. Ешкінің пірі....

А) Шекшек ата, ә) Шопан ата, б) Ойсылқара

6. Мақал- мәтелдер айту.

7. Оқулықпен жұмыс

«Үй жануарлары» мәтінінен септік жалғаулары бар сөздерді теріп жаз. Кәртішкемен жұмыс.

6 сынып

Үй жануарлары

1. Үй жануарларын атаңдар.

2. Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3. Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4. Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5. Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер

8. а) Нені білдік? Нені үйрендік? ә) Рефлексия

Үй тапсырмасы: Қазақ халқының малға байланысты тыйым сөздерді жазып келу, мәтінді мазмұндау.

Тест

6 сынып

Үй жануарлары

1. Қой сүйеді баласын.....деп,

а) боташым ә)құлыным, б) қоңырым

2. Сиыр сүйеді баласын ....деп,

А) қоңырым, ә)торпағым, б)боташым

3. Жылқы сүйеді баласын...деп,

А) құлыным, ә) лағым, б) қоңырым

4. Түйе сүйеді баласын.... деп,

А) торпағым, ә) боташым, б) лағым

5. Ешкі сүйеді баласын....деп,

А) қоңырым, ә) торпағым, б) лағым

6. Қойдың пірі....

А) Шопан ата, ә) Зеңгі баба, б) Шекшек ата

7. Жылқының пірі....

А) Шекшек ата, ә) Зеңгі баба, Қамбар ата

8. Сиырдың пірі...

А) Қамбар ата, ә) Зеңгі баба, б)Ойсылқара

9. Түйенің пірі...

А) Шопан ата,ә) Зеңгі баба, б) Ойсылқара

10. Ешкінің пірі....

А) Шекшек ата, ә) Шопан ата, б) Ойсылқара

Кәртішкелер

Үй жануарлары

1.Үй жануарларын атаңдар

2.Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3.Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4.Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5.Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер

Үй жануарлары

1.Үй жануарларын атаңдар

2.Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3.Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4.Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5.Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер

Үй жануарлары

1.Үй жануарларын атаңдар

2.Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3.Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4.Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5.Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер

Үй жануарлары

1.Үй жануарларын атаңдар

2.Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3.Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4.Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5.Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер

Үй жануарлары

1.Үй жануарларын атаңдар

2.Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3.Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4.Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5.Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер

Үй жануарлары

1.Үй жануарларын атаңдар

2.Ит, мысық,қой, ешкі- сөздерін тәуелдеңдер

3.Сиыр, жылқы, түйе – сөзін септеңдер

4.Жануарлары- сөзін морфологиялық талдау жасаңдар

5.Күзетші,қарақшы- сөздерін жіктеңдер