БАСҚАРУ ПСИХОЛОГИЯСЫНДАҒЫ ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ ФАКТОРЛАРЫ

Геодезия және картография мамандығын магистратура деңгейінде таңдағанымның негізгі себебі — бакалавриат кезеңінде алған білімімді тереңдетіп, кеңістіктік зерттеулер саласындағы кәсіби құзыреттілігімді арттыру. Бакалаврдағы базалық бағытым — жерге орналастыру, ал қазіргі академиялық жолым — геодезия және кеңістіктік өлшеулер. Бұл екі сала бір-бірімен тығыз байланысты болғанымен, магистратура деңгейінде геодезияны таңдағаным — кәсіби өсуімді жаңа деңгейге шығару, инженерлік-аналитикалық қабілеттерімді күшейту үшін жасалған саналы шешім болды. Геодезиялық өлшеулердің дәлдігі, ауыр рельеф жағдайында экспедициялар жүргізу, деректердің сапасын бақылау, топпен жұмыс жасау — бәрі де шешім қабылдау дағдысын талап етеді. Сондықтан басқару психологиясы пәнінің мазмұны мен үшін аса құнды.

Осы тұрғыдан алғанда, басқару психологиясы пәніндегі «Шешім қабылдау факторлары»тақырыбы менің кәсіби тәжірибеммен тікелей ұштасады. Сабақ барысында шешім қабылдауға ықпал ететін когнитивтік, эмоциялық, әлеуметтік және тұлғалық факторлар талданды. Геодезиялық жобаларда бұл факторлар айқын байқалады: мысалы, далалық жағдайда уақыт тапшылығы, ауа райының өзгеруі, техникалық құралдардың мүмкін қателіктері маманнан жылдам және дәл шешім қабылдауды талап етеді. Осындай кезде ішкі тыныштық, логикалық ойлау, дұрыс бағалау — шешімнің сапасын анықтайтын негізгі элементтер.

Пәннен алған теориялық білімімді практикалық тапсырмаларда да қолдандым. Мысалы, геодезиялық торды құру кезінде бірнеше техникалық шешім нұсқасын салыстырып, ең ұтымдысын таңдауға тура келді. Бұл жерде мен психологиядағы рационалды және интуитивті шешім қабылдау модельдерінің айырмашылығын нақты сезіндім. Күрделі есептерді шешкен кезде теориялық білімім маған шешімдерді саралап, тәуекелдерді бағалап, ең тиімді жолды таңдауға мүмкіндік берді.

Сонымен қатар, басқару психологиясындағы стресс және оны басқару тақырыбы да геодезия саласында аса өзекті. Далалық жұмыстардың ауырлығы, үздіксіз өлшеулер, климаттық қиындықтар, уақытқа тәуелділік — мұның бәрі психологиялық тұрақтылықты талап етеді. Стресс-менеджмент тәсілдерін меңгеру маған жұмысты тиімді ұйымдастыруға, өзімді сенімді ұстауға және топпен үйлесімді жұмыс жасауға көмектесті.

Сабақ барысында үйренген дағдылар тек кәсіби салада ғана емес, жеке өмірде де үлкен рөл атқарды. Уақытты жоспарлау, тапсырмаларды кезең-кезеңімен орындау, күтпеген жағдайларда сабыр сақтау сияқты қабілеттерім айтарлықтай жақсарды. Геодезиялық жобалардағы тәжірибем мен басқару психологиясындағы білімдерім бір-бірін толықтырып, кешенді кәсіби құзыреттілігімнің қалыптасуына ықпал етті.

Бүгінде мен бұл білімдерді күнделікті тәжірибемде белсенді қолданамын:

– кеңістіктік деректерді талдауда логикалық шешімдер қабылдау;

– картографиялық жобаларда командалық жұмысты үйлестіру;

– әріптестермен тиімді коммуникация жүргізу;

– күрделі есептерде эмоциялық тұрақтылықты сақтау;

– кәсіби шешімдерді дәлелді және жүйелі түрде қабылдау.

Қорытындылай келе, магистратурадағы оқу — мен үшін кәсіби және тұлғалық дамудың жаңа кезеңі болды. Басқару психологиясы пәнінен алған білімдер геодезиялық және картографиялық міндеттерді орындауда шешім қабылдау сапасын арттырып, кәсіби жауапкершілігімді күшейтті. Бұл білім мені өз саламда білікті, жан-жақты және жауапты маман болуға дайындап келеді.

Советханова Мерей Серікқанқызы

1 курс магистранты,

Болтаева Алия Масакбаевна

психология ғылымдарының кандидаты

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті