Басқару қызметіндегі тұлғалық қабілеттердің маңызы және ұжымдық еңбек өнімділігіне әсері.

География — әлемді тануға жол ашатын ғылым. Бұл мамандық арқылы оқушыларға тек білім ғана емес, табиғатты құрметтеу, зерттеу, талдау дағдыларын дарытуға болады. География пәнінің мұғалімі мамандығы табиғатты, Жер бедерін, климат пен табиғи құбылыстардың байланысын терең түсінуге деген қызығушылығымнан таңдадым. Сонымен қатар өзімді педагогикалық ортада, балалармен жұмыс істеуде, бағыт-бағдар беруде көрдім. Магистратураға түсудегі басты мақсатым — кәсіби деңгейімді жаңа ғылыми деңгейге көтеру, педагогикалық шеберлігімді тереңдету және география саласындағы білімімді жүйелеу. Мен география мамандығын тек пән ретінде емес, тұлға қалыптастыруға әсер ететін маңызды ғылым деп білемін. Сондықтан магистратурада оқи отырып, зерттеушілік дағдымды дамыту, ғылыми көзқарас қалыптастыру және болашақта білікті маман ретінде білім беру жүйесіне өз үлесімді қосу — мақсатымның негізгі бағыты болды. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде (ҚазҰУ) оқу маған терең теориялық білім алып қана қоймай, өзімді дамытудың жаңа мүмкіндіктерін ашты.

Магистратура барысында бакалаврдағы базалық білімім жаңа деңгейге көтеріліп, ғылыми-аналитикалық бағытта кеңейді. Бұл кезеңде мен ғылыми зерттеу жүргізу әдістерін, заманауи оқыту технологияларын, географияны оқытудағы инновациялық тәсілдерді, педагогикалық менеджмент пен коммуникацияның терең теорияларын меңгердім. Магистр дәрежесі маған тек білім емес, кәсіби еркіндік, ғылыммен айналысу мүмкіндігі, ұйымды басқару және стратегиялық ойлау дағдыларын береді. ҚазҰУ-дағы профессор-оқытушылар құрамынан алған тәжірибе мен зерттеу жүргізуге қажетті дағдылар — менің болашақ кәсіби дамуымның берік іргетасы.

Басқару қызметіндегі тұлғалық қабілеттердің маңызы қазіргі білім беру жүйесінде ерекше рөл атқарады, себебі кез келген ұйымның немесе ұжымның нәтижелі жұмысы басшының, мұғалімнің немесе жетекші маманның жеке қасиеттеріне тікелей байланысты. Әсіресе педагогикалық салада тұлғаның коммуникациясы, ұйымдастырушылық қабілеті, эмоцияларды басқаруы, шешім қабылдау дағдысы, мотивация бере білуі — оқыту үдерісінің сапасына да, ұжымдық еңбек өнімділігіне де әсер етеді. Ұжымда немесе сыныпта жағымды психологиялық климат қалыптастыру, оқушылардың қызығушылығын арттыру, әріптестермен тиімді қарым-қатынас орнату — мұның барлығы басқару психологиясының негізінде жатқан тұлғалық факторларға сүйенеді. Егер маман өз эмоцияларын бақылап, әділ, ашық, түсіністікпен әрекет ете алса, бұл ұжымның бірлігін арттырып, ортақ мақсатқа бағытталған жұмыстың сапасына оң ықпал етеді. Сондықтан тұлғалық қабілеттер басқаруда шешуші орын алады.

Мен басқару психологиясы бойынша алған білімімді әрі жеке өмірімде, әрі кәсіби қызметімде кеңінен қолдана аламын. Жеке тұлға ретінде эмоцияларды басқару, дұрыс коммуникация орнату, қақтығысты тиімді шешу, мотивацияны реттеу сияқты дағдылар маған күнделікті өмірде дұрыс шешім қабылдауға, адамдармен үйлесімді байланыс жасауға көмектеседі. Ал маман ретінде, яғни география пәнінің мұғалімі ретінде бұл білімдер оқыту процесінде ерекше маңызға ие. Оқушылардың мінез ерекшеліктерін ескеру, оларды ынталандыру, сабақта жағымды ахуал орнату, сыныпты басқару, топтық жұмысты ұйымдастыру — мұның барлығы басқару психологиясының негіздеріне сүйенеді. Мотивация теорияларын қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырамын, ал коммуникациялық және ұйымдастырушылық қабілеттер сабақтың тиімді әрі нәтижелі өтуіне мүмкіндік береді. Сонымен бірге ұжымда әріптестермен жұмыс жасауда да басқару психологиясы маған қолдау көрсетеді: ортақ жобаларды үйлестіру, пікір алмасу, кәсіби этиканы сақтау және бір-бірін қолдау мәдениеті туралы түсініктер ұжымдық еңбектің сапасын арттырады.

Ал-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде (ҚазҰУ) алған білімім — осы қабілеттерді дамытудағы негізгі тірек болды. ҚазҰУ-дың академиялық ортасы, тәжірибелі профессорлары және ғылыми бағыттағы жұмыстары басқару психологиясын терең түсінуге мүмкіндік берді. Университет қабырғасында мен тек теориялық білім алып қана қоймай, оны практикалық жағынан қолдануды меңгердім: көшбасшылық стильдерін талдау, тұлғааралық коммуникацияны басқару, мотивациялық әдістерді қолдану, педагогикалық менеджмент негіздері — барлығы кәсіби имиджімді қалыптастыруға ықпал етті. Бұл білім мен тәжірибе болашақта менің кәсіби дамуыма, сабақ берудегі шеберлігімді арттыруға, оқушылармен және әріптестермен дұрыс қарым-қатынас орнатуға зор мүмкіндік береді. ҚазҰУ-да қалыптасқан ғылыми орта мен басқару психологиясы бойынша алған білімдерім болашақта білікті педагог, ұйымдастырушы және тұлғалық жағынан дамыған маман болуымның сенімді негізі болып табылады.

Айтқали Эльзура

1 курс магистранты,

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттык университеті

Болтаева Алия Масакбаевна

психология ғылымдарының кандидаты