Түркістан облысы Сауран ауданы

«Өзбекәлі Жәнібеков атындағы жалпы білім беретін орта мектеп»

Баяндама

Тақырыбы: “Бастауыш білім – адал азаматты тәрбиелеудің алтын іргетасы”

Орындаған: Томашева К

2025-2026 оқу жылы

“Бастауыш білім – адал азаматты тәрбиелеудің алтын іргетасы”

(Азаматтыққа баулу мен тұлғалық қалыптастыруда төменгісыныптардың рөлі)

Баяндаманың мақсаты – бастауыш білімнің адал азаматты тәрбиелеудегі маңызды рөлін түсіндіру, азаматтық қасиеттерді қалыптастырудың жолдарын ұсыну және осы маңызды іске барлық мүдделі тараптарды атсалысуға шақыру.

Баяндама жоспары:

1. Кіріспе:

   • Тақырыптың өзектілігі.

   • Бастауыш білімнің маңыздылығы.

   • Адалдық пен азаматтық ұғымдарының байланысы.

2. Негізгі бөлім:

   • Бастауыш білімнің адал азаматты қалыптастырудағы рөлі:

     • Моральдық құндылықтарды сіңіру.

     • Әдептілік пен сыйластыққа үйрету.

     • Жауапкершілік пен тәртіпті дамыту.

     • Отанға деген сүйіспеншілікті ояту.

   • Бастауыш сынып мұғалімінің рөлі:

     • Үлгі-өнеге көрсету.

     • Әділдік пен теңдікті сақтау.

     • Оқушылардың бойында жақсы қасиеттерді дамыту.

   • Отбасының рөлі:

     • Баланың мінез-құлқына әсер ету.

     • Үйдегі тәрбиенің маңыздылығы.

     • Ата-ананың жауапкершілігі.

   • Қазіргі заманғы бастауыш білім берудің ерекшеліктері:

     • Инновациялық әдістерді қолдану.

     • Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.

     • Ақпараттық технологияларды пайдалану.

3. Қорытынды:

   • Баяндаманың негізгі ойын қорытындылау.

   • Бастауыш білімнің болашаққа бағдар екендігін атап өту.

   • Адал азаматты тәрбиелеудегі бірлескен күш-жігердің маңыздылығы.

Кіріспе:

Құрметті әріптестер, ұстаздар! Бүгінгі таңда білім беру жүйесінің алдында тұрған басты міндеттердің бірі – еліміздің болашағын айқындайтын, бәсекеге қабілетті, адал да білімді азаматтарды тәрбиелеу.

Осы міндетті орындауда бастауыш білімнің орны ерекше. Бастауыш мектеп – баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуының алғашқы кезеңі. Бұл кезеңде балаларға адамгершілік құндылықтар, әдептілік, сыйластық, жауапкершілік және тәртіп сияқты қасиеттер сіңіріледі.

Бастауыш сынып мұғалімі – оқушыларға үлгі-өнеге көрсететін, әділдік пен теңдікті сақтайтын, олардың бойында жақсы қасиеттерді дамытатын маңызды тұлға.

Адал азамат тәрбиелеудің іргетасы отбасылық құндылықтардан бастау алады. Отбасы – адамның алғашқы ортасы. Отбасында берілетін құндылықтар мен дәстүрлер, қоғамның берік негізі болып саналады. Ал адамгершілік қасиеттер мен адалдықты тәрбиелеуде ата-ананың рөлі зор

«Адал азамат және тұғырлы тұлға болудың негізі бала кезден қалыптасады.

Үйдегі тәрбие баланың мінез-құлқына, дүниетанымына әсер етеді.

Қазіргі заманғы бастауыш білім беру инновациялық әдістерді қолдануға, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға және ақпараттық технологияларды пайдалануға бағытталған.

Негізгі бөлім:

1. Бастауыш білім – тұлғалық қалыптасудың алғашқы баспалдағы:

Бастауыш мектеп – баланың әлеуметтік ортаға бейімделуінің, өзін-өзі тануының, дүниетанымының қалыптасуының алғашқы орны. Бұл кезеңде балалардың бойында:

• Моральдық құндылықтар: Адалдық, шыншылдық, мейірімділік, қайырымдылық, әділдік сияқты адамгершілік қасиеттерді сіңіру.

• Әдептілік пен сыйластық: Үлкенді сыйлау, кішіге қамқор болу, өзгенің пікірімен санасу, әдепті сөйлеу, әдепті жүру сияқты әдеттерді қалыптастыру.

• Жауапкершілік пен тәртіп: Өз ісіне жауапкершілікпен қарау, уәдеге берік болу, тәртіпті сақтау, ережелерді орындау сияқты дағдыларды дамыту.

• Отанға деген сүйіспеншілік: Туған жерге, елге деген мақтаныш сезімін ояту, тарихымызды, мәдениетімізді құрметтеу, мемлекеттік рәміздерді қастерлеу.

2. Бастауыш білім – азаматтыққа баулудың бастауы:

Бастауыш сыныптарда балалар азаматтық ұғымдармен таныса бастайды. Бұл ұғымдарға:

• Құқық пен міндет: Балалардың құқықтары мен міндеттері туралы түсінік беру, өз құқығын білуге және қорғай білуге үйрету, міндеттерін орындауға жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу.

• Заңға бағыну: Заңның қоғамдағы маңызын түсіндіру, заңды құрметтеуге және орындауға шақыру, заң бұзушылықтың зардаптарын көрсету.

• Демократиялық құндылықтар: Еркіндік, теңдік, әділдік, сөз бостандығы сияқты демократиялық құндылықтар туралы түсінік қалыптастыру, өз пікірін білдіруге, басқалардың пікірін тыңдауға үйрету.

• Қоғамға пайда келтіру: Елге, қоғамға қызмет етудің маңыздылығын түсіндіру, қоғамдық жұмыстарға қатысуға шақыру, экологиялық мәдениетті қалыптастыру.

3. Бастауыш сынып мұғалімінің рөлі:

Бастауыш сынып мұғалімі – баланың көзімен әлемді көре білетін, оның жүрегіне жол таба білетін, оған білім нәрін себетін, тұлға ретінде қалыптасуына ықпал ететін маңызды тұлға. Мұғалім:

• Үлгі-өнеге көрсету: Мұғалім өзінің әдептілігімен, білімімен, мәдениетімен, адалдығымен оқушыларға үлгі болуы керек.

• Әділдік пен теңдікті сақтау: Барлық оқушыларға бірдей көңіл бөлу, әрқайсысының қабілетін ашуға жағдай жасау, әділ бағалау.

• Оқушылардың бойында жақсы қасиеттерді дамыту: Әрбір оқушының бойындағы жақсы қасиеттерді көре білу, оларды дамытуға көмектесу, қолдау көрсету.

• Ынтымақтастық атмосферасын құру: Сыныпта ынтымақтастық, достық, сенім атмосферасын қалыптастыру, бір-біріне көмектесуге, қолдау көрсетуге үйрету.

4. Отбасының рөлі:

Бала тәрбиесінде отбасының рөлі орасан зор. Отбасы – баланың алғашқы әлеуметтік ортасы, мінез-құлқының, дүниетанымының қалыптасуына әсер ететін негізгі фактор. Ата-ана:

• Балаға сүйіспеншілік пен қамқорлық көрсету: Балаға махаббатпен қарау, оның қажеттіліктерін қанағаттандыру, қолдау көрсету, сенім арту.

• Үйде жағымды атмосфера құру: Отбасындағы қарым-қатынас жақсы болуы керек, жанжалдардан аулақ болу, бір-біріне құрметпен қарау.

• Баланы кітап оқуға баулу: Баланың кітапқа деген қызығушылығын ояту, бірге кітап оқу, талқылау, кітапханаға апару.

• Баланың бос уақытын дұрыс ұйымдастыру: Баланың қызығушылығына сай үйірмелерге, секцияларға қатыстыру, табиғатқа серуендеуге апару, мәдени іс-шараларға қатыстыру.

5. Қазіргі заманғы бастауыш білім берудің ерекшеліктері:

Қазіргі заманғы бастауыш білім беру жүйесі:

• Инновациялық әдістерді қолдану: Оқытудың жаңа әдістерін, технологияларын пайдалану, оқушылардың қызығушылығын арттыру, білім сапасын жақсарту.

• Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту: Әрбір оқушының талантын ашуға жағдай жасау, шығармашылық жұмыстарға қатыстыру, өнерге баулу.

• Ақпараттық технологияларды пайдалану: Оқу процесінде компьютерлерді, интерактивті тақталарды, интернет ресурстарын пайдалану, ақпараттық сауаттылықты арттыру.

Қорытынды:

Құрметті әріптестер! Қорыта келе, бастауыш білім – адал азаматты тәрбиелеудің алтын іргетасы екенін тағы да атап өткім келеді. Азаматтыққа баулу мен тұлғалық қалыптастыруда төменгі сыныптардың рөлі зор. Осы міндетті абыроймен атқару үшін мұғалімдер, ата-аналар, қоғам болып бірлесе жұмыс жасауымыз қажет. Еліміздің болашағы – біздің қолымызда! Назарларыңызға рахмет!