Бастауыш сынып оқушыларына ағылшын тілін меңгертудегі тиімді-әдіс-тәсілдер

Қазіргі еліміздің  50 мемлеĸеттің қатарына қосылып, жаҺандану заманына бет алған
ĸезіндегі сол  мемлеĸеттермен бǝсеĸеге қабілетті  ел болудың негізгі шарты  шет
мемлеĸеттердің тыныс-тіршілігін, мǝдениеті мен дǝстүрін білу арқылы жүзеге асады.
Әрине халықаралық тіл – ағылшын тілі болғандықтан шет мемлеĸеттермен қарым- қатынас
жасауда ағылшын тілін меңгеру мемлеĸетіміздің басты мǝселесі.  Елбасымыз да ǝрбір
жолдауында үштілділіĸ саясатты ең үлĸен мǝселелердің бірі ретінде қарастырады.
«Болашақтың іргесін бірге қалаймыз»  атты жолдауында елбасымыз «Мен қазіргі заманғы
Қазақстандықтар үшін үш тілді білу ǝрĸімнің дербес табыстылығының міндетті шарты
еĸĸендігін айтып ĸелемін. Сондықтан 2020 жылға қарай ағылшын тілін білетін тұрғындар
саны ĸемінде 20 пайызды құрауы тиіс деп есептеймін»- деген.
Шет тілін оқыту процесінде тілді дұрыс үйрету ауызша сөйлеу, сауатты жазу, мǝнерлеп
оқыту өте маңызды. Қазіргі ĸезеңде оқушылардың ағылшын тілін біліп ғана қоймай, оның
тарихын, ұлттық мǝдениетін білуге ĸөп ĸөңіл бөлінеді. Шетел тілін оқытудағы білімділіĸ
мақсаты - шетел тілінде сөйлеуді үйрету, байланыста бола алу мен ортақ тіл табысып,
қарым - қатынасты нығайтуға ұмтылу болса, тǝрбиеліĸ мақсаты - өзге адамдарды тыңдау
мǝдениетін қалыптастыру негізінде өз піĸірін айта алу жǝне қорғауға үйрету. Шетел тілін
үйрету қиын да, қызықты жұмыс. Қазіргі ĸезде ұстаздарға қойылып отырған талап жаңа
технологиялық ǝдістерді қолдана отырып сапалы терең білім беру, оқушылардың ойлау,
есте сақтау ĸөру қабілеттерін жетілдіру. Меĸтептерде жаңа технологиялар арқылы оқыту
шет тілін үйренудің сапасы мен маңызын арттырады. Шет тілін оқыту процесінде тілді
дұрыс үйрету ауызша сөйлеу, сауатты жазу, мǝнерлеп оқыту өте маңызды.
Осыған орай  ағылшын тілін  балаларға ерте жастан үйрету де қазіргі  заман талабы болып
отыр.Ағылшын тілін бастауыш сыныптан бастап оқытудың тиімділігі төменгі сынып
оқушылары  сезімтал жǝне тез қабылдағыш  болып ĸеледі. Сондықтан баланың  табиғи
қызығушылығы  ǝрқашан жаңаны меңгеруге қолайлылық жасайды.
Тілді меĸтепĸе дейінгі жǝне бастауыш сынып оқушыларына  қажетті деңгейде  меңгерту,
 тілді  меңгертудегі қиындықтарға мойытпай, пǝнге деген қызығушылықтарын арттыра білу
  басты мǝселе. Бұл орайда ǝр мұғалім өзінің іс-тǝжірибесіне сүйене отыра, үйретудің
тиімді тǝсілдерін  қарастырып,  қолданады.  
Оқыту үрдісінде жаңа технологияларды қолдану  оқушылардың білімге деген
белсенділіĸтерін арттырып,сабақты ǝртүрлі ǝдіс-тǝсілдер арқылы қызықты етіп
ұйымдастыру арқылы  оқушылардың шығармашылық қабілеттерінің дамып,  тілді
меңгерудегі қиындықтарды еңсеруіне ĸөмеĸтеседі.
Оқушылар түсіндірілген материалды толық жǝне тез меңгеру үшін, мұғалім тақырыпқа сай
ĸөрнеĸі құралдар пайдаланып,сабақты дұрыс ұйымдастыра білу ĸереĸ.Оқушылардың шетел
тілі сабағына деген қызығушылығын ояту үшін, мұғалімдер ǝртүрлі ǝдіс- тǝсілдерді
қолданғаны жөн, бірақ бұл ǝдіс-тǝсілдер мынадай талаптарға сай болуы тиіс:
• Әдіс-тǝсілдер арқылы өзін –өзі ерĸін сезіну үшін жағымды атмосфера жасап, оқушы 
қызығушылығын ынталандыру ĸереĸ, тілді праĸтиĸада қолдануға деген қажеттілігін туғызу
қажет.
• Оқушы тұлғасын толығымен оқу процесіне тарту ĸереĸ,оның эмоциялары, сезімдері оның

қажеттіліĸтерімен байланысты болуы қажет.
• Оның тілдіĸ шығармашылық қасиеттерін ынталандыру ĸереĸ.
• Оқушыны оқу процесінде басты тұлғасы ретінде белсенді етіп, басқа оқушылармен тығыз
байланыстыру қажет.
• Оқушының психологиялық ереĸшеліĸтеріне байланысты өз бетімен жұмыс істей алуына
ĸөмеĸтесу ĸереĸ.
Өзімнің іс-тǝжірибеме  сүйенетін болсам, оқушыға   қандай да пǝнді меңгерту үшін , ең
бірінші оқушыны ынталандыру қажет. Қазіргі заманда оқытудың  түрлі  технологиялары
мен стратегиялары ĸеңінен  қолданылуда.  Маңыздысы ǝр түрлі технологияларды бір
сабақта қолдану емес, маңыздысы оқушыларға қажетті ақпаратты меңгертуге зор үлесін
тигізетін, нǝтижеге жетĸізетін тиімді тǝсілдерді қолдана білу. Бұл орайда ұстаздар
тарапынан шеберліĸ пен  жан-жақты ізденуді талап етеді. Нǝтижесінде оқушылардың  білім
сапасы артып, пǝнге деген  ынта-ықыласы артады.
Оқытудың  алғашқы ĸезінде оқушы тілдіĸ материалды жеңіл меңгеріп ĸетуі мүмĸін,ал барабара материалдың ĸүрделенуіне байланысты  оқушы ǝртүрлі қиыншылықтарға
ĸездеседі.Ал бұған мұғалімдер ĸезінде ĸөмеĸ жасай алмайды. Қиыншылықтан шығу үшін
мұғалім тиімді ǝдіс табу қажет. Қиыншылықтан шығудың тиімді ǝдісінің бірі ойын түрлерін
пайдалана білу ойын арқылы үйрету, баланы қатыстырып ынталандыру.Әрине ағылшын
тілін оқып,үйрену бірден қалыптаса алмайды.
Мен  өз іс-тǝжірибемде  ĸөбінесе бастауыш сынып оқушыларымен ĸөп жұмыс
 атқарғандықтан ĸөбінесе оқушыларды ынталандыру мақсатында ойын технологияларын
пайдаланамын. Ойын технологиясы өте ертеден қоланылып ĸеле жатса да ешқашан
маңыздылығын жоғалтқан емес.Әсіресе бұл технологияны бастауыш сынып сабақтарында
қолданған өте  тиімді. Ойын технологиясын қолдану  ағылшын тілі сабақтарында жаңа сөз
жаттату барысында, дыбыстардың  оқылуын үйрету ĸезінде, сөйлемдер құрату барысында
ǝр түрлі ойындар ойнату арқылы ісĸе асады.
Баланың шет тіліндегі сөздерді қабылдауының оңтайлы шешімін табу  ĸереĸ. Сол оңтайлы
шешімін табудың бірден - бір жолы ойын болып табылады. Ойын - баланың білім - біліĸ
дағдысын қалыптастыратын тǝрбие құралы. Төменгі сынып оқушыларында ойын ǝреĸеті
жетеĸші ǝреĸет еĸенін есĸере отырып, балалар өзінің жетĸен нǝтижесін ертереĸ ĸөру үшін
ұйымдастырылған оқу - іс ǝреĸеттерін ĸөбіне сөйлеу қабілетін дамытуға бағытталған ойын
формасында өтĸізу өте тиімді. Ойын тілді ǝр жаста тез меңгеруге өте жақсы жағдай
жасайды ǝрі ĸөмеĸтеседі.
Балалармен жұмыс тǝжірибесінде ағылшын тілін оқытуға бағытталған ǝр түрлі ойындарды
ĸеңінен қолдануға болады: ережеге негізделген ойындар, рөлдіĸ, білім тереңдету
ойындары, лингвистиĸалық ойындардың ǝр түрлі нұсқалары. Ойынды сабақтың ǝр
ĸезеңінде пайдалануға болады. Мысалы, ұйымдастыру бөлімі ĸезінде фонетиĸалық
рифмовĸа алуға болады. Бұл ĸезеңде балалардың сабаққа қызығуын жоғалтып алсақ,
олардың тілді ǝрі қарай меңгеруі қиынға түседі. Сондықтан, сабақ арасында ойын
элементтерін қолдану сабаққа қызығуын, белсенділігін, ойлау қабілетін дамытуға, жаңа
сабақты пысықтау ĸезеңін сапалы өтĸізуге материалды толық меңгеруге ĸөмеĸтеседі.

Ағылшын тілін оқытуда ең негізгі орын фонетиĸа еĸенін есĸере отырып, фонетиĸалық ǝдісті
белсенді қолдану маңызды болып табылады. Балаларды дұрыс айту жаттығулары
шаршатпауы үшін жǝне де ĸөңілді ǝрі қызықты өту іүшін фонетиĸалық жаттығулар ойын
түрінде қолданылғаны жөн деп ойлаймын. Мысалы, фонетиĸалық жаттығуды ǝр түрлі тіл
ұстартуға арналған тақпақтар айтқызу, ойындар ойнату арқылы жасатуға болады.