Мәтінді мұқият оқып, сұрақтарға жауап бер.
Балықтар
Балықтар осыдан 450 миллион жыл бұрын, тіпті динозаврлардан
бұрын пайда болған делінеді. Ғалымдардың айтуы бойынша әлемде
250 мыңға жуық балық бар. Оның 15 мыңға таяуы әлі зерттелмеген.
Сүтқоректілердің, бауырымен жорғалаушылардың, суда да, құрлықта
да тіршілік ететін қосмекенділердің санын қоссаңыз балықтардың
санына жетпейді екен.
Әлемдегі ең үлкен балық – кит акуласы. Оның ұзындығы 20 метр,
салмағы 34 тоннаға тең. Барлық акула секілді акуланың қаңқасы
тұтастай шеміршектен тұрады. Алып акуланың 4 мыңға жуық тісі
болады.
Балықтар да адамдар секілді, құстар секілді ауруды сезіне алады.
Ең жылдам балық – қылыш-балық. Оның жылдамдығы – сағатына
130-140 км.Теңіз атбалықтары басқа балықтардан көлденең
жүзетіндігімен ерекшеленеді. Олар өте жай жүзеді. Шамамен
есептегенде 1 сағатта 1,5 метрге ғана жылжиды екен. Қорқынышты
әрі тұңғиық тереңде жүзетін балықтар ешқашан жарықты көрмейді.
Олар әлемдегі ең терең Мариана шұңғымасында тіршілік етеді.
1.Қаңқасы шеміршектен тұратын балық?
А) кит акуласы
В) теңіз балықтары
С) барлық балық
Д) атбалық
2.Ең жылдам балық?
А) акула
В) сазан
С) итбалық
Д) қылыш-балық
3. Жарықты көрмейтін балықтар қайда тіршілік етеді?
А) Исландия аралында
В) Мариана шұңғымасында
С) Үнді мұхитында
Д) Каспий теңізінде
4.Теңіз атбалықтарының ерекшеліктері неде?
А) жылдам жүзетіндігінде
В) баяу жүзетіндігінде
С) шапшаң жүзетіндігінде
Д) көлденең жүзетіндігінде
Ермен
Ел жайлаудан қайтып, етекке түскен кез. Қыр –қырға егілген
астыққа орақ салынған. Орақшылардың артында
текше-текше
дестелер тізбектеліп, баулар сап түзеп қалып жатыр. Баулар
астықты
қырманға тасуға қолайлы.
Пішен шабындықтары шөмеле болып үйіліп жатыр. Жер
бетінің сары бояуы басым. Боз жусан, ақшыл ебелек, бойшаң
ермен өскен өңірлердің түсі бозғылт.
Бір күні әкем жұнттай семіз нән серкені ұстап әкелді де,
бата жасап бауыздап, етін тай қазанға бұзбай салдырды.
Ешкілер күзде ерменді көп жейді. Ешкі етінің емдік қуаттылығы
осы ерменге тойған кез. "Ерменді жерде ер өлмес", «Ешкінің еті - жел,

сергештің еті – ем» деген ұғым халық арасына кең тараған.
Ермен дәмі сіңген ешкінің етін ем санаған қазақ баласы
азынаған
аязға ықпайды, сықырлаған
суыққа
тоңбайды,
шілденің қайнаған ыстығына күймейді
( Қ. Толыбаев)
5. Шығармадағы негізгі ой
А)
астық туралы
В) орақшылар туралы
С) ермен шөбі туралы
Д) ешкі еті туралы
6. Ермен шөбінің емдік қуаттылығына жатпайтын қасиеті
А)азынаған аязға ықпайды
В) сықырлаған суыққа тоңбайды
С) шілденің қайнаған ыстығына күймейді
Д) дененің қызуын көтереді
7. "Шөмеле" сөзінің мағынасы қандай?
А)
төбе-төбе
В)
үлкен-үлкен
С)
биік-биік
Д)
шөміштей
8. Мәтінде жылдың қай мезгіліліндегі еңбек туралы баяндалады?
А) жаз
В) күз
С) көктем
Д) қыс
9. Мәтіндегі "текше-текше дестелер тізбектеліп, баулар сап
түзеп" деген сөз тіркестерін қандай сөздермен алмастыруға
болады?
А) үйіліп жиналған
В) бірыңғай
С)
қаз - қатар
Д) топтау, шоғырлау
10. Ермен шөбінің қасиетін айғақтайтын халық ұғымы
А) "Ерменді жерде ер өлмес"
В) «Ешкінің еті - жел, сергештің еті – ем»
С) "Ешкі бақсаң, түбіті көп, мүйізі пышаққа сап"
Д) «Ешкі сойып жесең – бір күндік, сауып ішсең – мың күндік»
11. Жарықта өсімдіктің жасыл жапырағында түзіледі....
А. Көмірқышқыл газ
В. оттек
С. су
Д. Ауа
Е. бу
12.Екі ағза арасындағы бір-біріне ешқандай әсері болмайтын
қарым-қатынас қалай аталатындығын көрсетіңіз.
А. Қарсыластық
В. Бәсекелестік
С. Симбиоз
Д. Тозаңдану
Е. Бейтараптық
13.Ауаның сығылу, серпілу қасиетін көрсете алатын
ойыншықты анықтаңыз.
А. Фарфор ойыншық
В. Қағаз кеме
С. Пластмасса шелек
Д. Жұмсақ аю
Е. Резеңке доп
14.Ең жарық орман.
А. Қарағай орманы
В. Аласа бұталар көп орман
С. Қайың орманы
Д. Емен орманы
Е. Теректер орманы

15.Жылдың ең ұзақ күні
А. 22 мамыр
В. 22 наурыз
С. 22 маусым
Д. 22 тамыз
Е. 22 шілде
16.Қазақстандағы ең үлкен көл.
А. Арал
В. Балқаш
С. Ертіс
Д. Каспи
Е. Алакөл
17.Далада тұратын металл орындықтың бірнеше жылдан кейін
түсі өзгеріп, сырты бұдырланды. Металл орындыққа не болуы
мүмкін екендігін көрсетіңіз.
А. Жанды
В. Балқыды
С. Сынды
Д. Көгерді
Е. Таттанды
18.Қазақстанның Петропавл қаласында ..... жылы құрылған
алғашқы ботаникалық бақ құрылды.
А. 1922
В. 1952
С. 1932
Д. 1912
Е. 1942
19.Тіктөртбұрыш пішінді бақшаның ұзындығы 18 м, ал ені 5 м.
Кестеге сәйкес бақшаның боялған бөлігіне қияр, ал қалған
бөлігіне пияз егілді.Пияз егілген жер телімінің ауданы қанша?

А.30 м2
В. 80 м2
С. 40 м2
Д. 70 м2
Е. 60 м2
20.Екі дүкенге қораптарға салынған 1800 кг сары май әкелінді.
Дүкендердің біріне 430 қорап, екіншісіне 470 қорап май түсірілді.
Екінші дүкенге неше килограмм май әкелінді?
А. 570 кг
В. 940 кг
С. 900кг
Д. 624 кг
Е. 860 кг
21.Бірінші бақшадан 28 қап, екінші бақшадан дәл осындай 23
қап картоп жиналды. Екінші бақшадан біріншіге қарағанда 250
кг картоп кем жиналды. Бірінші бақшадан неше кг жиналды?
А. 1250 кг
В. 1400 кг
С. 1330 кг
Д. 1200 кг
Е. 1150 кг
22.
1475 - х:12=1000-725 теңдеуінің мәнін анықтаңыз
А. 16500
В. 13800
С.14750
Д. 14500
Е. 14400
23.Тіктөртбұрыштың периметрі 122 см. Ал ұзындығы 36 см
болса, осы тіктөртбұрыштың ауданы қанша см2.
А. 880 см2
В. 870 см2
С. 920 см2
Д. 900 см2
Е. 860 см2

24.Бесінші разрядтың 7 бірлігі, 8 разрядтың 9 бірлігі, 9
разрядтың 8 бірлігі бар санды жаз.
А. 89007000
В. 890700000
С.89070000
Д. 890007000
Е. 890070000
25. 123000456789 санындағы барлық ондық мыңды тап...
А. 1234 ондық мың
В. 1345 ондық мың
С.12345 ондық мың
Д. 1034 ондық мың
Е. 123450 ондық мың
26. 542157 разрядтық қосылғыштарға жікте
А. 500000+40000+2000+100+57
В. 500000+40000+2000+100+50+7
С. 540000+2000+100+50+7
Д. 50000+40000+2000+200+50+7
Е. 500000+40000+2000+100+500+7
27.Есепте. 6124х123= 23124х324= 30212х197=
А. 753242; 7492176; 5951764
В. 753252; 7492176; 5941764
С. 753252; 7492176; 5951764
Д. 753252; 7492376; 5951764
Е. 753252; 7492186; 5951764
28.Есепте. (5х102-(441:21-6)2=
А.634
В. 250
С. 225

Д. 280

Е. 275

29.Формуламен жаз. Көлемі, ұзындығы және белгілі қораптың
биіктігін тап.
А. С=V:(а*b)
В. С=V:(а+b)
С. С=V:(а:b)
Д. С=V:(а*b)
Е. С=V:(а
30.Тіктөртбұрыштан қиып алынған ұшбұрыштың ауданын
есепте

А.30 м2, 20 м2, 40 м2
В. 30 м2, 50 м2, 40 м2
С. 30 м2,40 м2, 40 м2,
Д. 60 м2, 30 м2, 40 м2
Е. 60 м2, 40 м2, 80 м2