П ән мұғалімі: Карауылбаева А К

Дарынды бала - ол кім?

Еліміздің дамуындағы стратегиялық міндеттерді шешуде білім беру саласына тың жаңалықтар, ұтымды шешімдер енгізу қажеттілігі –заман талабы болып тұр. Себебі 21 ғасыр ғылым мен техника ғасыры екендігі баршамызға мәлім. Осындай ауқымды мәселені шешудің негізгі тетіктерінің бірі – балалардың дарындылығын дамыту. Қазақстан әлем аренасына шығып, халықаралық деңгейде экономикалық және мәдени байланыстарды дамыту үшін дамыған мемлекеттермен терезесі тең болып қарым-қатынас жасауы үшін интеллектуалды элитаны қалыптастыру ісін қолға алуда.

Дарындылық-адам қоғамында және бір құндылық ретінде қаралатындықтан дарынды балалармен жұмыс істеу адам ресурсын барынша жақсы пайдалану болып табылатыны сөзсіз. Бұл бағытта мемлекет тарапынан жас талаптыларды қолдау бағдарламасы және президенттің «Дарынды балаларға арналған мектептерді қолдау мен дамыту» қаулысы. «Дарын» республикалық ғылыми- практикалық орталығы жасаған консепция қызмет етуде. Осыншалық маңызды істе жалпы білім беру мекемелерінің алар орны орасан зор, себебі онда барша бала білім алады да оның ішінде дарынды балаларда отырады. Оны байқамау, оның патенциялын дамытуға мүмкіндік бермеу қылмыспен тең әрекет. Ал соншама баланың ішінде табиғи дарынын қалай байқауға, дамытуға болады.

Бұл сұраққа жауап беру үшін негізгі екі аспектіні назарда ұстау қажет: Дарынды баланы анықтау және онымен жұмыс істеуді ұйымдастыру. Дарынды балалардың бір-бірінен айырмашылығы болғанымен, кейбір ортақ ерекшеліктеріде бар. Дегенмен ғылымда бала дарындылығын анықтайтын кей бір әдістер бар.

Олар:

- Аналитикалық(Жаппай әдіс)

- Түрлі тесттер

- Анкеталар

- Ата-ананың әңгімесі

- Мұғалімнің мінездемесі

- Диагностикалық әдіс.

Дарынды балалармен жұмыс істеу мазмұны

- Мектептегі айрықша қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау , қолдау.

- Дарынды балалармен тұрақты, жүйелі жұмыс жасап, олардың табиғи қабілетін ашу, дамыту.

- Дарынды балалардың күнделікті сабақта алған білімі мен іскерлігін үнемі назарда ұстау.

- Дарынды баланың пәнге қызығушылығы қаншалықты деңгейде екендігін анықтап, пән олимпиадаларына қатыстыру.

- Оқушының білім-біліктілігін анықтай отырып, деңгейлік тапсырмалар беру.

- Шығармашылық ізденісін шыңдау бағытында қандай қосымша әдебиеттер пайдалану қажеттігіне кеңес беріп отыру.

Дарындылықты анықтау дамыту және

ұйымдастыру.

«Қазақстан ұлы держава болуы

үшін бізге күш-қуаты, қажыр

қайраты мол, ақылды да ойлы

дарынды жастар керек »

Н.Ә. Назарбаев

Дарынды балаларды анықтау

Жолдары

1. Дискуссия туындайтын жағдай жасау

2. Сабақ үстінде экстрималдық жағдайлар (ситуациялар) туғызу

3. Ойындар ұйымдастыру (КВН, сайыс, дебат, т.б)

4. Топтық жұмыс ұйымдастыру

5. Творчествалық потенциалын зерттейтін тәсілдер жүргізу

6. Әр оқушыға өсу деңгейін көрсететін мониторингтер жасау

7. Деңгейлеп оқыту

8. Жеке тапсырмалар беру

Дарынды балалармен жұмыс істеуде нені ескеру керек?

Балаларның пәнге қызығушылығын, білуге құштарлығын нақты анықтау.

Балаға тапсырманы деңгейлеп беріп, зейінін тұрақтандыру қажет.

Баланың мінезін – құлқын ерекшелігін білу.(Нені ұнатады, нені ұнатпайды,қай кезде білімді жақсы меңгереді, қай кезде шаршайды? т.б)

Баланың бір қалыпты, жүйелі жұмыс жасауына көңіл бөлу.

Берілген тапсырманы бірлесе талдау.

Бала қызығушылығына қолдау көрсету, орынды кеңес бере білудің маңызы зор.

Дарындылықты анықтау

Міндеттері:

1. Баланың жеке тұлғалық ерекшеліктерін дамыту оны қоғамда өмір сүруге психологиялық тұрғыдан дайындау.

2. Балалардың кәсіби және жеке даралық қабілетін анықтай алуына психологиялық педагогикалық көмек көрсету.

Негізгі принциптері: Баламен жеке сыйластық және сенімді қарым-қатынас орнату.

Болжап отырған нәтиже: Оқу бағдарламасына сай білімді терең меңгерген, жеке шығармашылық қабілеті дамыған, ұлттық сана сезімі жетілген және ішкі жан дүниесін тануға, өзін өзгелермен салыстыра алатын іс – әрекетге талдау жасай алатын жоспарлау мүмкіндігін қалыптасқан тұлға.

Дарындылық анықтамасы:

1. Іс-әрекеттің сәтті орындалуын қамтамасыз ететін қабілеттік істің өзара сәйкестік сапалығын айтады.

2. Іс – әрекеттің жағдайдағы ерекшелігін, кеңінен қамтылған адам мүмкіндігі.

3. Ақылдың потенциалы немесе интелек. Оқуға, білімге жалпы танымдық мүмкіндіктер және қабілеті.

4. Баланың табиғаты арқылы дамыған қабілет туралы.

5. Таланттылық және адамгершілігінің жоғары жетістіктерге жеткізетін іс -шаралар.

Дарынды баланың сипаттамасы:

1. Интелектуалдық сферасы.

2. Білімділік өрісі

3. Ойлау қабілеті ерекшесі тұрақты, қызығуы мол, кейде бір іспен айналысса тоқтай алмайды, өз ойын ерте жеткізеді.

Дарындылық үш параметрмен анықталады:

1. Танымдылық жеке дамуы.

2. Психологиялық дамуы.

3. Физикалық дамуы.

Дарынды оқушыларды таңдау барлығы назар аударатын ерекшеліктер.

1. Дарынды бала өзгеше және шапшаң ойлайды.

2. Дарынды оқушылардың ішкі сезімі жағынан өзгешелігі өте сезімтал, ықлас қойған нәрсесін, тақырыбын әр жерде негізгі мәселе етіп ұсынады.

3. Дарынды оқушылардың физикалық тұлғадан ерекшелігі дамудағы шапшаңдылық ақындарша сөйлеуі жиі-жиі берілуі қиял-күйінің басым түсуі.

4. Әлеуметтік тұрғыдан ерекшелігі адамгершілік сезімдерінің ерте дамып жоғары моральдық қасиеттерге ие болуы.

Дарындылықты анықтағанда төмендегі факторларды ескеру керек.

1. Жас ерекшелігі.

2. Тұлғалық ерекшелігі.

3. Экспериментатордың тұлғалық ерекшелігін.

«Балалар құқығы конвенциясының» баптары

туралы мәлімет.

1-4 бап. «Бала» туралы түсінікті анықтайды. (Әр бір адамдық тұлға 38 жасқа дейін) конвенция бекіткен принцптердің бірі шыңырау биік баланыда. Қоғамды да қызықтырады, міндетті түрде дискреминациялық құқық – мемлекеттің қарауында екендігі ескертіледі.

5-11 бап. Бала құқығы өмір сүруге сол елдің азаматы болуын, ылғи жеке бас бостандығының сақталуын, өзінің құқығын білуін, ата – анасының құқығын, міндеттерін (жеке немесе екеуінің) жанұя бірлігі құқығы сақталады.

12-17 бап. Ерекше міндеттерді немесе жеке бас құқықтарын өзінің көз қарасын жеткізуі, өз пікірі, ой бостандығы, ар-ұятты әлемдік ассоциялық жиын бар, балаға жеткізілетін хабарлар. Бұл бапта өтелгендер бұрын ережеде жарияланбаған халықаралық акт.

20-26 бап. Бала құқығы жоғарғы дәрежеде, міндетті мемлекеттік қорғауда және көмек беру мақсатында жетім балалар, ата-аналық құқығына айырылған, қашқындар толық емес, ауыл есік тән саулығына байланысты және сонымен қатар балаға оған жеткілікті дәрежеде медициналық әлеуметтік көмекті қажет ететін балаларға көмек беру қажет.

28-31 бап. Бала құқығын мемлекет тарапынан қорғау, эканомикалық және сексуалдық және басқа да жағдайлардан, наркотикалық психотроптық ұрлап кету сату туралы түрлерінен қорғау.

37-40 бап. Бала құқығы құқықбұзушылық, қылмыстан, түрлі қысымдық жаза беруге қарсылық, әскери қақтығыс немесе соғыс кезінде де құқықтары қорғалуы керек.

41-45 бап. Конвенцияның екінші бөлімі туралы түсінік оның мазмұны, мемлекеттік басшылығы айтылады. Халықаралық комитетте баланың құқығы және оның жоғарғы биікке орындалуы қамтамасыз етіледі.

2 «В» сыныбының қазақ тілі пәні

бойынша дарынды оқушылармен жұмыс жоспары

2021- 2022 оқу жылы

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын нақты анықтау, балаға тапсырманы деңгейлеп беріп, зейінін тұрақтандыру, баланың мінез құлық ерекшелігін жетік білу, дарындылыққа тәрбиелеу.

қ\с	Оқу жылы	Оқушының аты - жөні	Жеке жұмыс жүргізудің тақырыптары	Мерзімі
1	І жарты жылдық	Асылбек Бақнұр Ерланқызы	Заттың атын білдіретін сөздер туралы білімдерін пысықтау	Қыркүйек
2		Ғалымқызы Алуа	Мұғалімнің көмегімен жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып шығарма жазу	Қазан
3				Қараша
4			Диктант жазу арқылы оқушы сауаттылығын байқау	Желтоқсан
5			Жіберілген пунктуациялық, орфографиялық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып түзету	Жұмыс нәтижесі
6			Мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау
7			Заттың атын білдіретін сөздер туралы білімдерін пысықтау
8			Мәтін және оның түрлері
9			Сөйлем және оның түрлері
10			Сөйлемдегі сөздердің байланысы
1	ІІ жарты жылдық		Сөз және оның мағынасы Антоним	Қаңтар
2			Сөз және оның мағынасы Синоним	Ақпан
3			Сөз және оның мағынасы Омоним	Наурыз
4			Түбір мен қосымша	Сәуір
5			Жұрнақ пен жалғау	Мамыр
6			Сөз таптары	Жұмыс нәтижесі
7			Зат есім
8			Етістік
9
10

Дарынды оқушыларды педагогикалық

қолдаудың тақырыптық күнтізбелік жоспары

2021 – 2022 оқу жылы

№	Тақырыбы	Сағат саны	Сабақ түрі	Білімділігі
1	Уу дыбысы бар сөздердің жазылуы
2	І, и, й дыбыстары бар сөздерді көркем жазу
3	Іш, шаш бір буынды сөздер
4	І і әрпінен басталатын сөздер
5	Гг,Ғғ,һ, Рр, әріптері бар сөздердің жазылуы
6	Сөздік диктант
7	Мәтін және оның түрлері
8	Сөйлем және оның түрлері
9	Сөйлемдегі сөздердің байланысы
10	Сөз және оның мағынасы Антоним
11	Көру диктанты
12	Сөз және оның мағынасы Синоним
13	Сөз және оның мағынасы Омоним
14	Түбір мен қосымша
15	Жұрнақ пен жалғау
16	Сөз таптары
17	Зат есім
18	Етістік
19	Бақылау диктанты
20	Сан есім есім

2 «В» сыныбының әдебиеттік оқу пәні

бойынша дарынды оқушылармен жұмыс жоспары

2021- 2022 оқу жылы

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын нақты анықтау, балаға тапсырманы деңгейлеп беріп, зейінін тұрақтандыру, баланың мінез құлық ерекшелігін жетік білу, дарындылыққа тәрбиелеу.

қ\с	Оқу жылы	Оқушының аты - жөні	Жеке жұмыс жүргізудің тақырыптары	Мерзімі
1	І жарты жылдық	Әмербек Әлида Ауесханқызы	Тұманбай Молдағалиев. Он алтыншы желтоқсан. Тәуелсіздік тұғыры.	Қыркүйек
2			Күләш Ахметова. Астана.	Қазан
3		Аманжол Алуа Ерланқызы	Мазмұндама	Қараша
4			Өнегелі өмір.	Желтоқсан
5			Мұғалімнің көмегімен мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойды анықтау	Жұмыс нәтижесі
6			Мұғалімнің көмегімен жоспар құру және тірек сөздерді пайдалана отырып шығарма жазу
7			«Менің сүйікті кейіпкерім» Ертегі оқу
8			«Тәуелсіздік тірегім» өлеңдерді мәнерлеп оқу.
9			Жаңылтпаш айту
10			«Мың бір мақал- жүз бір жұмбақ» жарысы
1	ІІ жарты жылдық		«Мәңгілік елімнің бақытын тербеткен Тәуелсіздік»	Қаңтар
2			«Абай-дана, Абай-дара қазақта»	Ақпан
3			«Ұлы даланың ұлы тұлғасы – Ж.Жабаев	Наурыз
4			Шығарма	Сәуір
5			Өтебай Тұрманжанов. Туған өлкем.	Мамыр
6			Қастек Баянбай. Ұланымыз ұлы елдің.	Жұмыс нәтижесі
7			Қадыр Мырза Әли. Жұмыстың жылуы.
8			Абайдың қара сөздерінен
9			Тіршіліктің тірегі ана
10			Бауыржан Момышұлы.
			Мазмұндама
			Өнегелі өмір.

Дарынды оқушыларды педагогикалық

қолдаудың тақырыптық күнтізбелік жоспары

2024 – 2025 оқу жылы

№	Тақырыбы	Сағат саны	Сабақ түрі	Білімділігі
1	Ертегі және оның түрлері
2	«Менің сүйікті кейіпкерім» Ертегі оқу
3	«Тәуелсіздік тірегім» өлеңдерді мәнерлеп оқу.
4	Жаңылтпаш айту
5	«Мың бір мақал- жүз бір жұмбақ» жарысы
6	«Мәңгілік елімнің бақытын тербеткен Тәуелсіздік»
7	«Абай-дана, Абай-дара қазақта»
8	«Ұлы даланың ұлы тұлғасы – Ж.Жабаев
9	Шығарма
10	Өтебай Тұрманжанов. Туған өлкем.
11	Қастек Баянбай. Ұланымыз ұлы елдің.
12	Қадыр Мырза Әли. Жұмыстың жылуы.
13	Абайдың қара сөздерінен
14	Тіршіліктің тірегі ана
15	Бауыржан Момышұлы.
16	Мазмұндама
17	Өнегелі өмір.
18	Жыр алыбы-Жамбыл
19	Тұманбай Молдағалиев. Он алтыншы желтоқсан. Тәуелсіздік тұғыры.
20	Күләш Ахметова. Астана.

2 «В» сыныбының математика пәні

бойынша дарынды оқушылармен жұмыс жоспары

2024- 2025 оқу жылы

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын нақты анықтау, балаға тапсырманы деңгейлеп беріп, зейінін тұрақтандыру, баланың мінез құлық ерекшелігін жетік білу, дарындылыққа тәрбиелеу.

қ\с	Оқу жылы	Оқушының аты - жөні	Жеке жұмыс жүргізудің тақырыптары	Мерзімі
1	І жарты жылдық	Ділдабай Абдулазиз Даниярұлы	Логикалық ойлау қабілеттерін жетілдіру	Қыркүйек
2			Шапшаң ойлауға,жинақылыққа үйрету,тез,әрі тез жауап бере білуге дағдыландыру	Қазан
3		Нарымбек Ернар Ерболұлы	Жақшалар	Қараша
4			Теңдеу	Желтоқсан
5			Өлшем бірліктері	Жұмыс нәтижесі
6			Периметр
7			Масса өлшем бірліктері
8			Уақыт өлшем бірліктері
9			Сыйымдылық
10			Қалдықты табуға берілген есептер.
1	ІІ жарты жылдық		Қосу мен азайтуға кері есептер	Қаңтар
2			Көбейтуге берілген есептер	Ақпан
3			Кері есептер	Наурыз
4			Екі таңбалы сандарды қосу және азайту	Сәуір
5			Көпбұрыштың периметрі	Мамыр
6			Қалдықты табу	Жұмыс нәтижесі
7			Амалдарды салыстыру.
8			Теңдеу арқылы есептер шығару
9			Әріпті өрнектер
10			Көпбұрыштың периметрі
11			Азайғыш пен азайтқышты табу
12			Сынық. Сызық. кесінді

Дарынды оқушыларды педагогикалық

қолдаудың тақырыптық күнтізбелік жоспары

2024 – 2025 оқу жылы

№	Тақырыбы	Сағат саны	Сабақ түрі	Білімділігі
1	Жақшалар
2	Теңдеу
3	Өлшем бірліктері
4	Периметр
5	Масса өлшем бірліктері
6	Уақыт өлшем бірліктері
7	Сыйымдылық
8	Қалдықты табуға берілген есептер.
9	Қосу мен азайтуға кері есептер
10	Көбейтуге берілген есептер
11	Кері есептер
12	Екі таңбалы сандарды қосу және азайту
13	Көпбұрыштың периметрі
14	Қалдықты табу
15	Амалдарды салыстыру.
16	Теңдеу арқылы есептер шығару
17	Әріпті өрнектер
18	Көпбұрыштың периметрі
19	Азайғыш пен азайтқышты табу
20	Сынық. Сызық. кесінді

Қазақ тілі пәнінен үлгерімі жоғары оқушылар тізімі

Сыныбы:2 «В»

қ\с	Айы- күні Аты-жөні
1	Асылбек Бақнұр Ерланқызы
2	Ғалымқызы Алуа
3
4
5

Әдебиеттік оқу пәнінен үлгерімі жоғары оқушылар тізімі

Сыныбы:2 «В»

қ\с	Айы- күні Аты-жөні
1	Әмербек Әлида Ауесханқызы
2	Аманжол Алуа Ерланқызы
3
4
5

Математика пәнінен үлгерімі жоғары оқушылар тізімі

Сыныбы:2 «В»

қ\с	Айы- күні Аты-жөні
1	Нарымбек Ернар Ерболұлы
2	Ділдабай Абдулазиз Даниярұлы
3
4
5

«Келісемін» «Бекітемін» ДОӘІЖО: ________Пернебаева А.О Мектеп директоры:_______ Сандыбаева Л.Т

«___»________2021ж «___»________2021ж

Дарынды оқушыларға арналған жұмыс жоспары

Пән мұғалімі: Карауылбаева А К