Шымкент қаласы білім басқармасына қарасты

«№55 жалпы орта білім беретін мектеп» КММ математика пәнінің мұғалімі

Ханиева Алия Хамитжоновна

"Педагог-сарапшы"

еңбек өтілі 15 жыл

«МАТЕМАТИКА ЖӘНЕ АРХИТЕКТУРА»

Тақырыптың өзектілігі Математика мен архитектура – ғасырлар бойы тығыз байланыста дамыған екі ғылым саласы. Архитектуралық жобалауда геометрия, симметрия, пропорция, масштаб сияқты математикалық ұғымдар кеңінен қолданылады. Ежелгі дәуірден бастап қазіргі заманға дейінгі сәулет өнерінің үздік үлгілерін қарастырғанда, олардың негізінде математикалық заңдылықтардың жатқанын байқаймыз.

Қазіргі таңда STEM-білім беруді дамыту аясында математиканы қолданбалы тұрғыдан оқыту өзекті мәселеге айналуда. Архитектураны мысалға ала отырып, оқушыларға математикалық заңдылықтарды нақты өмірмен байланыстыра түсіндіру олардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, логикалық ойлау қабілетін дамытады. Осы баяндамада математика мен архитектураның байланысын талдап, білім сапасын арттыруға ықпал ететін тиімді тәсілдерді қарастырамыз.

Білім сапасын арттырудағы тиімділігі Математиканы архитектурамен байланыстыра оқытудың білім сапасын арттырудағы тиімділігі бірнеше факторлармен түсіндіріледі. Біріншіден, бұл тәсіл оқушыларға математиканың практикалық маңыздылығын көрсетуге мүмкіндік береді. Көп жағдайда оқушылар математикалық формулалардың күнделікті өмірде қалай қолданылатынын түсіне бермейді. Архитектура арқылы олар геометриялық фигуралардың, тригонометриялық функциялардың, өлшем қатынасының нақты өмірде қалай қолданылатынын көре алады.

Екіншіден, математиканы осындай тәсілмен оқыту оқушылардың кеңістіктік ойлау қабілетін дамытады. Олар сызбалармен, үшөлшемді модельдермен жұмыс істей отырып, өздерінің аналитикалық және шығармашылық қабілеттерін жетілдіреді. Сонымен қатар, сабақ барысында интерактивті әдістер мен компьютерлік модельдеу бағдарламаларын қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген ынтасын арттыруға болады.

Тәжірибенің өнімі, нәтижесі Математиканы архитектурамен байланыстыра оқытудың нақты нәтижелері ретінде келесі тәжірибелік жұмыстарды атап өтуге болады:

1. Макет жасау жобалары – оқушылар архитектуралық макеттер құрастыра отырып, геометриялық фигуралардың көлемін, ауданын, пропорцияларын есептеуге дағдыланады.

2. Цифрлық модельдеу – AutoCAD, SketchUp секілді бағдарламалар арқылы үшөлшемді модельдер құру оқушылардың кеңістіктік ойлау қабілетін дамытады.

3. Ғылыми-зерттеу жобалары – тарихи сәулет өнерінің математикалық заңдылықтарын зерттеу оқушылардың аналитикалық ойлау дағдыларын жетілдіреді.

Бұл тәжірибелерді енгізген мектептерде оқушылардың пәндік үлгерімі мен логикалық ойлау қабілеті айтарлықтай жақсарғаны байқалады. Сонымен қатар, олардың инженерлік және техникалық мамандықтарға деген қызығушылығы артады.

Жарияланымда Математика мен архитектураның байланысы туралы ғылыми мақалалар мен әдістемелік құралдарды жариялау мұғалімдерге үлкен көмек болары сөзсіз. Білім беру саласында осындай материалдарды тарату:

• Математика пәнін оқыту әдістемесін жетілдіруге;

• STEM-білім беру бағдарламаларын дамытуға;

• Оқушылардың шығармашылық және логикалық ойлау дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.

Бұл бағытта ғылыми-практикалық конференцияларда, педагогикалық журналдарда, білім беру порталдарында мақалалар жариялау маңызды. Сонымен қатар, тәжірибелік зерттеулер мен оқушылардың жобалық жұмыстарын жариялау арқылы мұғалімдер қауымдастығы арасында тәжірибе алмасуға мүмкіндік туады.

Қорыта айтқанда, математиканы архитектурамен байланыстыра оқыту – білім сапасын арттырудың заманауи және тиімді тәсілдерінің бірі. Осы бағыттағы зерттеулер мен әдістемелік материалдарды жетілдіру арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, олардың болашақ мамандық таңдауына оң әсер етуге болады. Математика архитектураның ажырамас бөлігі болып табылады және ғимараттардың құрылымдық тұтастығын қамтамасыз ету үшін аса маңызды рөл атқарады. Геометрия, есептеулер, математикалық үлгілер мен алгоритмдер тек қана ғимараттардың беріктігін ғана емес, сонымен қатар олардың әсемдігін, үйлесімділігін қамтамасыз етеді. Қазіргі заманғы және болашақ архитектурасында математиканың маңызы күннен-күнге артып келеді, себебі инновациялық технологиялар мен жаңа тәсілдер құрылымдардың сапасы мен тұрақтылығы одан әрі артып отыр. Математика мен архитектура бір-бірімен тығыз байланысты және болашақта бұл байланыс одан әрі күшейе түседі. Заманауи сәулет есептеулер, пропорциялар, алгоритмдер және жасанды интеллект негізінде дамып келеді. Болашақ сәулетшілерге цифрлық технологияларды, параметрлік дизайнды, 3D модельдеуді меңгеру өте маңызды. Егер адам есептеуді, логиканы және шығармашылық ойлауды қатар дамытса, ол керемет сәулетші болады. Яғни, математика ғимараттың беріктігін, ал шығармашылық оның әсемдігін қамтамасыз етеді. Қысқаша айтқанда: «Математика – архитектураның негізі, ал технология – болашағы»!