Баяндама тақырыбы: "Жасанды интеллект және болашақ жұмыспен қамтылу"

Кіріспе

Жасанды интеллект (ЖИ) дегеніміз — адам тәрізді ойлау, үйрену, шешім қабылдау қабілеті бар компьютерлік жүйелер мен бағдарламалар жиынтығы. Соңғы жылдары ЖИ саласы ғаламдық деңгейде қарқынды дамып, біздің өміріміздің барлық салаларына әсер етууде. Бұл технология жұмыс орнының болашағына да айтарлықтай әсер ететіндігін көрсетеді. Қазіргі таңда жасанды интеллект еңбек нарығында үлкен өзгерістер туғызуда. Ол бір жағынан жаңа жұмыс орындарын ашса, екінші жағынан кейбір дәстүрлі мамандықтарды жоюы мүмкін. Бұл баяндамада біз ЖИ-дің жұмыспен қамтылу мен еңбек нарығына әсерін, оның артықшылықтары мен қауіптерін, сондай-ақ болашақта қандай мамандықтардың танымал болатынын қарастырамыз.

Негізгі бөлім

1. Жасанды интеллекттің дамуы және еңбек нарығына әсері

Жасанды интеллекттің дамуымен көптеген жұмыс процестері автоматтандырылып, адам күшін қажет етпей қалатын болады. Бұл өз кезегінде экономиканың түрлі салаларында жаңа мүмкіндіктер туғызады. Мысалы, ЖИ қазіргі кезде медицинада диагноз қою, экономикада қаржы талдауы, және өнеркәсіпте өнім сапасын бақылау салаларында қолданыс тапты. Бұл өз кезегінде дәстүрлі мамандықтарды ауыстыруға немесе жаңадан пайда болатын мамандықтарға жол ашады.

Алайда, ЖИ автоматтандыруы нәтижесінде жұмыссыздық деңгейі де артуы мүмкін. Мысалы, өндіріс саласында роботтар мен автоматты жүйелер адам жұмысшыларын алмастырып жатыр. Бұл қазіргі еңбек нарығында кәсіби қайта даярлау мен қайта оқыту қажеттілігін туғызады. Сол себепті, жұмысшылар жаңа мамандықтарды меңгеріп, ЖИ технологияларын қолдана білетін біліктіліктерге ие болуы керек.

2. Жасанды интеллект және жаңа мамандықтар

Жасанды интеллект тек жұмыс орындарын қысқартумен ғана шектелмейді. Керісінше, бұл технология жаңа мамандықтар мен кәсіптерді ашуға мүмкіндік береді. ЖИ-дің дамуы нәтижесінде жаңа жұмыс орындарының пайда болуы болжанады. Мысалы:

Жасанды интеллект маманы: Бұл маман ЖИ жүйелерін жобалау, дамыту және оларды нақты қолданбалы салаларда пайдалану үшін қажет.

Машиналық оқыту инженері: Бұл маман алгоритмдерді және модельдерді құрастыру, оларды нақты жағдайларға бейімдеу үшін қажет.

Деректер ғылымы маманы: Деректерді жинау, талдау және оларды шешім қабылдауға пайдалану – бұл маңызды сала. Жасанды интеллектті қолдану үшін үлкен көлемдегі деректерді тиімді пайдалану қажет.

Одан басқа, ЖИ мен автоматтандыру технологияларын басқару үшін менеджерлер, этикалық мәселелерді шешетін мамандар, киберқауіпсіздік саласындағы мамандар да сұранысқа ие болады.

3. Жасанды интеллекттің адам мен қоғамға әсері

Жасанды интеллект тек еңбек нарығына ғана емес, қоғамның жалпы құрылымына да әсер етеді. Егер адамзат бұл технологияны дұрыс қолданса, ЖИ адам өмірін жеңілдетуге, тиімділігін арттыруға және сапасын жақсартуға үлкен мүмкіндік береді. Мысалы, медицина саласында ауруларды ерте анықтау мен емдеу әдістерін жетілдіруге көмектеседі, ал көлік саласында автономды көліктер жол қозғалысы қауіпсіздігін арттыра алады.

Бірақ, ЖИ қолдану барысында кейбір этикалық мәселелер де туындайды. Мысалы, роботтар мен автоматтандырылған жүйелер адамның жұмысын алмастырған жағдайда, бұл адамның өзін-өзі жүзеге асыруына, кәсіби дамуына қандай әсер етеді? Сонымен қатар, ЖИ жүйелерінің әлеуметтік әділеттілік пен жеке деректердің қауіпсіздігін сақтау тұрғысынан да үлкен жауапкершіліктері бар.

4. Жасанды интеллектті енгізудің артықшылықтары мен қауіптері

Жасанды интеллекттің ең басты артықшылығы – жұмыс процесін жылдамдату және өнімділікті арттыру. Жиі қайталанатын жұмыстарды автоматтандыру арқылы адам ресурстарын шығармашылық және инновациялық жұмыспен айналысуға бағыттауға болады. Бұл өз кезегінде экономикада тиімділіктің артуына, жаңа өнімдер мен қызметтердің пайда болуына ықпал етеді.

Алайда, ЖИ енгізудің қауіптері де жоқ емес. Олардың ең бастысы – жұмыссыздықтың артуы. Роботтар мен автоматты жүйелер адамның қолымен жасалатын көптеген жұмысты өз қолдарына алуы мүмкін. Сонымен қатар, ЖИ жүйелерінің шешім қабылдау механизмдері адамдарға зиян келтірмеуі үшін өте мұқият әзірленуі керек. Егер ЖИ жүйесі дұрыс бағдарламаланбаса, ол қателік жасап, адамдардың өміріне қауіп төндіруі мүмкін.

Қорытынды

Жасанды интеллект еңбек нарығында үлкен өзгерістерге әкеліп жатыр. Бұл технология жұмыс орындарын қысқартуы мүмкін, бірақ жаңа мамандықтар мен кәсіптерді ашады. Болашақта адамдар тек дәстүрлі жұмысты ғана емес, сонымен қатар ЖИ мен автоматтандыру салаларында да жаңа біліктіліктер мен дағдыларға ие болуы тиіс. Жасанды интеллекттің дамуы адамзаттың өмірін жеңілдетуге және қоғамды жоғары деңгейде дамытуға үлкен мүмкіндік береді. Алайда, бұл жаңа технологияны жауапкершілікпен қолдану қажет, өйткені ол белгілі бір қауіптерді де тудыруы мүмкін. Сондықтан, ЖИ дамуына бағытталған саясаттар мен ережелер әзірленіп, олар қоғамның мүддесіне қызмет етуі тиіс.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Курбанов, Т. "Жасанды интеллект және оның қоғамға әсері." Алматы, 2022.

2. Досмұхамедов, С. "Инновациялық технологиялар және еңбек нарығы." Астана, 2021.

3. Джеймс, Р. "Artificial Intelligence and the Future of Work." New York, 2020.

4. Оңалбаев, М. "Жасанды интеллект пен экономика." Мәскеу, 2023.