ББЖМ тест жинақ МОДО тест 2022

БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ
ЖЕТІСТІКТЕРІНІҢ МОНИТОРИНГІ
тесттер жинағы

2022

Павлодар
Олжабай батыр 22а






Павлодар облысы білім басқармасының
«Білім беруді дамытудың инновациялық орталығы» ҚММ

БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ ЖЕТІСТІКТЕРІНІҢ МОНИТОРИНГІ
тесттер жинағы

Павлодар, 2022

Білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі
Білім беруді дамытудың инновациялық орталығының әдіскерлері Павлодар қ., 2022. – 425 б.
Білім беруді жаңғырту орталығының жаңа үлгідегі тестер жинағында
берілген тест тапсырмаларының мазмұны Мемлекеттік жалпыға міндетті білім
беру стандартының талаптарына сай, жалпы орта білім берудің
оқу
бағдарламасына негізделген. Тест жинағы таңдау пәндеріне қарай біріктіріліп
жаңа форматта жасалған. Жинақ
оқу сауаттылығы, математикалық
сауаттылық, география, физика, биология, химия ағылшын тілі пәндері
бойынша жасақталған тест сұрақтарынан құрастырылған.
Тест жинағы
оқушылардың білім жетістіктерінің мониторингін жүргізуге арналған.
Педагогтер мен оқушылар және ата-аналардың сұранысы бойынша
жинағы құрастырылды. Таңдау пәнінде бір дұрыс жауапты және бірнеше дұрыс
жауапты сұрақтар енгізілген. Бұл білім деңгейін толық және терең бағалайтын
ой қорытуды, салыстыруды қажет ететін тапсырмалар. Оқу сауаттылығы
бойынша ұсынылатын тапсырмалар оқушының функционалдық сауаттылығын,
тілдің прагматикалық қызметінің қоғамдық-әлеуметтік қатынастар жүйесіндегі
және шешендік үрдістегі рөлін меңгеруін тексереді, Ал математикалық
сауаттылық қарапайым логикалық сұрақтармен математиканың негіздік білімін
тексеру сұрақтарынан құралады. Жаңа форматтағы сынақ тест жинағында әр
таңдау пәндеріне қарай біріктірлген 2 немесе 4 нұсқадан тұратын тест
тапсырмалары берілген. Бұл ең алдымен педагогтерге және оқушыларға
әдістемелік көмек, жаңа форматтағы тестке дайындалуға бағыт болсын деген
ой.
Барлық білім алушыларға сәттілік!

2

Мазмұны
1. Кіріспе
4
2. І бөлім - 4 сыным білім алушыларына арналған тест тапсырмалары
5 -149
3. ІІ бөлім - 9 сыным білім алушыларына арналған тест тапсырмалары 150 -428
4. Кілттер
429-435

3

Кіріспе
Қазіргі заманда елдің бәсекеге қабілеттілігі оның азаматтарының
парасаттылығымен анықталады, сондықтан білім беру жүйесі болашақтың
талабына сәйкес дамуы тиіс. Білім алушылардың білім жетістіктерінің
мониторингін жүргізу жаңа өзгерістерді қажет етеді. Білім алушылардың білім
жетістіктерінің мониторингі Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 24
шілдедегі (2021 жылғы 8 қаңтардағы өзгерістер және толықтырулармен) «Білім
туралы» Заңының 55-бабының 4- тармағына сәйкес. Орта білім берудегі оқу
жетістіктерін сырттай бағалау Бастауыш және негізгі орта білім беру
ұйымдарында білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі (бұдан әрі
– ББЖМ) болып өзгертілді. Бастауыш және негізгі орта білім беру
ұйымдарында ББЖМ білім беру ұйымдарынан тәуелсіз, оқыту сапасын жүйелі
бақылау, бастауыш және негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға
міндетті стандарттарына сәйкестігін бағалау мақсатында жүзеге асырылады.
ББЖМ әдістемелік көмек көрсету және білім беру сапасын қамтамасыз ету
жөнінде ұсынымдар әзірлей отырып, дайындық пен өткізуді, тестілеу
нәтижелерін өңдеу мен жүйелі талдауды қамтиды. ББЖМ 4-сыныптарда
кешенді тестілеу нысанында ақпараттық- коммуникациялық технологияларды
(бұдан әрі – АКТ) қолдана отырып, оқыту тілінде функционалдық
сауаттылықтың үш бағыты: оқу сауаттылығы, математикалық сауаттылық,
жаратылыстану-ғылыми
сауаттылық
бойынша
жүргізіледі.
4-сынып
оқушыларына арналған тесттің құрылымы:
Оқу сауаттылығы – 10 тест
тапсырмасы; Математикалық сауаттылық – 12 тест тапсырмасы;
Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық – 8 тест тапсырмасы. Тест
тапсырмаларының форматы: бір дұрыс жауапты таңдауға арналған. Тестті
орындау уақыты – 105 минут (1 сағат 45 минут). Максималды балл – 30. ББЖМ
9-сыныптарда кешенді тестілеу нысанында АКТ қолдана отырып,
функционалдық сауаттылықтың үш бағыты: математикалық сауаттылық,
жаратылыстану-ғылыми сауаттылық, оқу сауаттылығы (орыс, қазақ және
ағылшын тілдерінде мәтіндер) бойынша жүргізіледі. 9-сынып оқушыларына
арналған тесттің құрылымы: Оқу сауаттылығы (қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын
тілі), әр тіл бойынша 10 тест тапсырмасы, барлығы 30 тест тапсырмасы;
Математикалық сауаттылық – 13 тест тапсырмасы; Жаратылыстану-ғылыми
сауаттылық (физика, химия, биология, география), әр пән бойынша 2 контекст
негізінде 8 тест тапсырмасы, барлығы 32 тест тапсырмасы.
Тест
тапсырмаларының формасы: бір дұрыс жауапты таңдауға арналған. Тестті
орындау уақыты – 170 минут (2 сағат 50 минут). Максималды балл – 75.

4

І бөлім - 4 СЫНЫП
1 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1
мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Байлық пен ақыл
Қарияның төрт ұлы болыпты. Ұлдарын жинап алып:
–
Балаларым, мен қартайдым. Сендер ержеттіңдер. Кімнің ақылы мен
байлығы сай болса, сол менің мұрагерім болады, – депті.
Yлкен ұлы асыл тасты жүзікті қолын көрсетіп:
–
Міне, кім бай болса, сол ақылды, – депті.
Eкінші ұлы асыл киімдерін киіп келеді де:
–
Мені көргендер ақылым мен байлығымның алдында бас иеді, – дейді.
Yшінші ұлы күміспен, алтын тастармен әшекейленген белдігін буынады да:
–
Мұндай белдік ешкімде жоқ, – дейді.
Әкесі басын шайқайды да, ең кіші ұлына қарап:
–
Сен қандай байлығыңмен мақтанасың? – дейді.
Cонда кенжесі былай депті:
–
Менде асыл тасты жүзік те, сәнді киім де, қымбат тастармен
әшекейленген белдік те жоқ. Тек еңбек сүйгіш екі қолым, қайрат-жігерге толы
жүрегім ғана бар.
Қария кенже ұлының жауабына риза болыпты. Оны өзінің мұрагері етіп
қалдырыпты. Ал үлкен балаларына інісінің айтқанынан шықпауды өсиет етіпті.
1.
A)
B)
C)
D)

Әкесінің балаларына айтқан өсиеті
алтын белдігі бар үшінші ұлды құрметтеу
кенже ұлдың айтқанынан шықпау
асыл тасты жүзігі бар үлкен ұлды сыйлау
асыл киімді екінші ұлдан үлгі алу

2.
A)
B)
C)
D)

Әкесінің балаларын жинаудағы негізгі ойы
байлықтарын тексеру
жомарттығын білу
мейірімділіктерін байқау
ақылдылықтарын анықтау

5

3.
A)
B)
C)
D)

Қарияның үлкен ұлдарына тән қасиет
белдікке мақтану
байлыққа масаттану
киіміне шаттану
жүзігіне қуану

4.
Mәтін мазмұнына сәйкес келетін мақал
A) Білімсіз адамның өрісі тар, құлашы қысқа.
B)
Ақылы көпті дау алмайды, досы көпті жау алмайды.
C)
Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей.
D) Өзіңе сен, өзіңді алып шығар, еңбегің мен ақылың екі жақтан.
2
мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Баланың тапқырлығы
Eрте заманда ен даланы шегіртке жаулапты. Егістіктер тақырға айналып,
ағаштар жапырағынан айырылып, жалаңаш қалыпты. Киіз үйлерге қонған
шегіртке туырлық екеш туырлықты да жеп кетіпті. Үйлер уық, керегесімен ғана
қалып, арса-арсасы шығыпты. Бұл апат патшаны састырып, уәзірлерді
қарбаласқа түсіріпті. Шабармандар тұс-тұсқа шапқылап, дал болыпты.
Шегіртке әдейі басынғандай, патшаның алтын ордасына дейін басып кіріпті.
Патша уәзірлерінен ақыл сұраса, бірі :
–
Дәрімен құрту керек, – десе, енді бірі:
–
Oтпен құрту керек екен, – дейді екен. Енді біреуі:
–
Oның жұмыртқалайтын жерін құртуымыз керек, десе, – тағы біреуі:
–
Қыста барлығы үсіп өлмей ме? – деп бас қатырыпты. Ақыры мұның
шарасын табатындығын айтып, ордаға құс бағушы бала келіпті. Бірақ оның
сөзіне ешкім нанбапты. Әуелі уәзірлері мазақ етіпті. Амалы таусылған бала
ақыры қараторғай қамаған тордың аузын ашыпты, сол-ақ екен топ-тобымен
дүркірей ұшқан қараторғай шегірткелерді жей бастапты. Әбден тойған
қараторғайлар дереу бұлақ басына барып суға шомылып, тұмсығымен
қанаттарындағы шегіртке майын жуып тастап, қайта шегіртке аулауға аттанады
екен.
Халық баланың тапқырлығына таң қалып, қараторғайдың еңбекқорлығы мен
тазалығына риза болыпты. Ал уәзірлер өздерінің надандығынан ұялыпты.
«Асыл тастан, ақыл жастан» деген мақал осыдан қалыпты.
5.
А)
B)
C)
D)

Eн даланы жаулаған жәндік
маса
ара
торғай
шегіртке
6

6.
Mәтіндегі қарамен жазылған сөйлемнің иесі
A) уәзір
B)
шабарман
C)
хан
D) бала
7.
Mәтіндегі мақалдың мағынасы
A) ақыл жасқа қарамайды
B)
ақыл шексіз болады
C)
жастар ақылды болады
D) асыл мен ақыл бірдей
8.
Mәтіндегі қарамен жазылған сөздің синонимі
A) жаулапты
B)
састырыпты
C)
бағынбапты
D) сенбепті
9.
Құс бағушының елді таңқалдырған іс – әрекеті
A) қараторғайды ұшырғаны
B)
амалы таусылғаны
C)
ордаға келгені
D) шегіртке аулауы
10. Mәтіннің негізгі идеясына сәйкес келетін мақал
A) Ақылы аздың ашуы көп.
B)
Ақылы асқанды аға тұт.
C)
Ақыл тозбайды, алтын шірімейді.
D) Ақылы аздың азабы көп.

7

Математикалық сауаттылық
1.
Cанкт-Петербургке саяхатқа бару үшін 75 000 рубль қажет (1 рубль = 6
тг).
Теңгемен қанша ақша қажет?
A) 490 000 тг
B)
650 000 тг
C)
450 000 тг
D) 540 000 тг
2.

748 321 – 698 596 өрнегін дұрыс шешкен бала

A)
B)
C)
D)

Бота
Ғабит
Сара
Аян

3.
A)
B)
C)
D)

4 200 ∙ 50 өрнегінің мәні
21 000
2 100 000
2 100
210 000

4.
A)
B)
C)
D)

29 070 – 176 870 : 23 · 3 + 589 өрнектің мәні
5 411
25 917
27 095
6 589

5.
A)
B)
C)
D)

(234 + 124) · a + 237 · c өрнегінің мәні, мұндағы a = 3, c = 4
2 022
20 022
2 042
2 002

6.

Kүн сәулесі жердің неше бөлігіне түседі?

A)

1
1

8

В)
С)
Д)
7.
CD кесіндісінде – үйден дүкенге дейінгі жол бейнеленген. AB кесіндісі
жүрілген жол. Жүрілген жолдың бөлшек түрінде көрсетілуі

A)
B)
C)
D)
8.
1-сынып оқушылары өрнектің мәнін табудан жарысты. Өрнектің мәнін
табу үшін 10 минут берілсе, қай оқушы тапсырманы бірінші болып аяқтайды ?

A) Әсем
B)
Ақерке
C)
Қызғалдақ
D) Ақдана
9.
Бензин бағасы 175 теңге. Алматы мен Қапшағай арасы 150 км. 10 км
жолға 8 л бензин жұмсалса, барлық жолға неше теңге жұмсалады?
A) 21 000 тг
B)
23 000 тг
C)
22 000 тг
D) 20 000 тг
9

10. Cұлы ботқасын дайындау үшін 150 г сұлы жармасы, 50 г қант және 20 г
сары май қажет. Қажетті азық-түлік мӛлшерін ас қасықпен кӛрсет
Азық-түлік
1 ас қасық
Қант
25 г
Сұлы жармасы
30 г
Сары май
20 г
A) сұлы жармасы – 3, қант – 1, май – 1
B)
сұлы жармасы – 5, қант – 2, май – 1
C)
сұлы жармасы – 5, қант – 2, май – 2
D) сұлы жармасы – 4, қант – 1, май – 2
11. Tікбұрышты параллелепипедтің көлемі 160 см3, биіктігін тап

A) 40 см
B)
4 см
C)
400 см
D) 14 см
12. Mузыкалық мектепте сазсырнай, домбыра, қобыз үйірмесі бар. 84 бала
домбыраға, 37 оқушы сазсырнайға, ал 14 оқушы сазсырнай мен домбыра
үйірмесіне қатысады. Барлығы неше бала үйірмеге қатысады?
A) 121
B)
112
C)
107
D) 165

10

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
Нұсқаулық: Сізге бір дұрыс жауапты тест тапсырмалары беріледі
1.
Kартамен жұмыс істеу барысында қолданылатын құрал
A) тұсбағар
B)
дүрбі
C)
телескоп
D) лупа
2.
Бос торкөздегі сөзді анықта
A)
B)
C)
D)
3.

айран
ірімшік
тосап
май
Даму сатысы үш кезеңнен тұратын жануар

A) 4
B)
2
C)
1
D) 3
4.
Тәулігіне 1500 л қан сүзіліп, тазаратын дене мүшесі
A) бүйрек
B)
бауыр
C)
тамыр
D) жүрек
5.
Cақинасы бар ғаламшар
A) Жер
B)
Марс
C)
Сатурн
D) Нептун
6.
Kартаға қарап мұнайлы өлкені анықта

11

A)
B)
C)
D)

Солтүстік Қазақстан
Батыс Қазақстан
Шығыс Қазақстан
Оңтүстік Қазақстан

7.
A)
B)
C)
D)

Ғаламшарлардың Күннен орналасу реті
Меркурий, Шолпан, Юпитер, Сатурн, Жер, Марс, Уран, Нептун
Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Уран, Сатурн, Нептун
Меркурий, Шолпан, Сатурн, Марс, Юпитер, Жер, Уран, Нептун
Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун

8.
A)
B)
C)
D)

Kөлеңкені үлкейту үшін
денені жарықтан алыстатамыз
денені жарыққа жақындатамыз
жарықтың мөлшерін көбейтеміз
жарықтың мөлшерін азайтамыз

12

Грамотность чтения
1 текст
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Подарок феи
B одном селе жил пастух. Гонит он утром стадо и играет на своей дудочке.
Заслушалась раз фея пастушка и спрашивает его:
–
Счастлив ли ты, мальчик?
–
Нет, – отвечает ей пастух. – Хочу, чтобы все люди сбегались смотреть на
меня. Тогда бы я был счастливым.
–
Ну, так будь им! – сказала фея и дотронулась волшебной палочкой до
мальчика и улетела.
Mальчик стал золотой статуей, и все жители села стали сбегаться посмотреть на
это диво. Они все пели и играли, а пастух оставался неподвижным. А ему так
хотелось быть со всеми, петь и плясать! Он даже заплакать не смог.
Bсе смотрят на меня, восхищаются мной, а я самый несчастный!» – думал
золотой мальчик.
1. Пастушок играл на
A) флейте
B)
рожке
C)
скрипке
D) дудочке
2.
A)
B)
C)
D)

Жанр текста
легенда
рассказ
стихотворение
сказка

3.
A)
B)
C)
D)

Mальчик не стал счастливым, потому что
не чувствовал любви окружающих
люди не обращали внимания на статую
люди не восхищались им
фея не выполнила его желание

4.
A)
2.
3.
4.
B)

Bерный план к тексту
1. Встреча с феей
Несчастный мальчик
Исполнение желания
Пастух
1. Встреча с феей
2. Несчастный мальчик
Пастух

3.

13

4.
C)
2.
3.
4.
D)
2.
3.
4.

Исполнение желания
1. Несчастный мальчик
Исполнение желания
Пастух
Встреча с феей
1. Пастух
Встреча с феей
Исполнение желания
Несчастный мальчик

2 текст
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту
Роща танцующих берез
О появлении этой рощи существует множество различных легенд. Одна
из них гласит, что когда-то, в давние времена у подножия горы Бурабай жил
народ, который часто устраивал многолюдные празднества с различными
конкурсами, сопровождающиеся песнями и танцами.
Посмотреть на столь веселый народ захотелось и хану. Но появиться в своем
собственном обличии он не мог, так как знал, что как только они увидят его,
будут смущены и не смогут вести себя также непосредственно. Поэтому на
праздник он отправился с одним охранником, переодевшись в обычную
одежду.
Праздник был в самом разгаре, на поляну выбежали девушки одна краше
другой. Все они были в белых платьях. Хан настолько увлекся столь
потрясающим зрелищем, что забылся и выбежал с возгласом: «Долгих лет
вашей красоте!». Девушки же узнав правителя, так были смущены и испуганы,
что застыли на том же самом месте, превратившись в белые березы. Так и
исполнилось пожелание хана. По сей день красота девушек в виде грациозных
берѐз привлекает как местных жителей, так и туристов.
«Роща танцующих берез» в Боровом – это уникальное место, попав в
которое, вы будто соприкоснетесь с миром загадочной природы и
таинственных легенд.
5.Событие в легенде происходило
A) на поляне
B)
на берегу озера
C)
у подножия горы
D) в лесу
6.
Девушки, услышав голос правителя
A) продолжали танцевать
B)
B) стали петь песни
C)
испугались и убежали
D) застыли на том же месте
7.
Хан переоделся в обычную одежду, чтобы
14

A) поучаствовать в конкурсах
B)
понаблюдать за народом
C)
послушать о чѐм говорят
D) потанцевать вместе с ними
8.
Правильно установите последовательность событий легенды
1.
Девушки танцуют на поляне
2.
Народ устраивает праздники
3.
Танцующие березы
4.
Хан отправился на праздник
А) 1, 2, 3, 4
В) 2, 4, 1, 3
С) 2, 4, 3, 1
D) 1, 3, 4, 2
9.
Значение подчеркнутого слова можно применить к
A) девушкам
B)
туристам
C)
охранникам
D) жителям
10. Значение выделенного слова
A) находятся в сомнении
B)
охвачены страхом
C)
испытывают неловкость
D) чувствуют вину

15

Математическая грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1.
Cумма разрядных слагаемых числа 35100634
A) 35 000 000 + 100 000 + 600 + 30 + 4
B)
35 000 000 + 100 000 + 634
C)
30 000 000 + 5 000 000 + 100 000 + 630 + 4
D) 30 000 000 + 5 000 000 + 100 000 + 600 + 30 + 4
2.
Значение выражения 258 000 – 50 000 – 3000
A) 20 500
B)
203 000
C)
253 000
D) 205 000
3.
Частное 35 200 и 1 десяток
A) 35 190
B)
35 199
C)
3 502
D) 3 520
4.
Значение выражения (6 003 + 344) · (24 396 : 76 – 35 + 206)
A) 3 122 720
B)
3 122 728
C)
3 122 724
D) 3 122 274
5.
Упростите выражение: 10a + 3a – 2a –3
A) 12a – 3
B)
15a – 3
C)
11a – 3
D) 8a
6. У мамы в кошельке было 3 монеты по 200 тенге, 2 купюры по 500 тенге. Она
отдала 200 тенге и 500 тенге. Сколько тенге осталось в кошельке?
A) 1 100 тг
B)
800 тг
C)
1 400 тг
D) 900 тг
7.
Aвтомобиль ехал 4 часа со скоростью 54 км/ч. За это время он проехал
всего пути. С какой скоростью надо ехать автомобилю, чтобы преодолеть
оставшееся расстояние за 2 часа?
A) 72 км/ч
B)
18 км/ч
C)
108 км/ч
D) 21 км/ч
16

8.
Mаме надо оплатить коммунальные услуги: за свет 1986 тг, за воду 2534
тг, за газ 1050 тг. Переплата за прошлый месяц составила 5000 тг. Маме
необходимо доплатить
A) 600 тг
B)
500 тг
C)
570 тг
D) 100 тг
9.
Pешите задачу, используя таблицу
Цена
Количество
Стоимость
одинаковая 4 коробки
6000 тг
7 коробок
? тг
A) 10 000 тг
B)
14 000 тг
C)
10 500 тг
D) 15 000 тг
10. Cколько потребуется килограммов краски для ремонта комнаты,
имеющей следующую форму, с учетом расхода 200 граммов на 1 м2?

A) 2 кг 100 г
B)
8 кг 600 г
C)
1 кг 600 г
D) 4 кг 600 г
11. Aквариум имеет форму куба. Площадь дна аквариума равна 400 см2.
Сколько литров воды вмещает аквариум?
A) 200 л
B)
20 л
C)
8л
D) 80 л
12. Определите букву верхней грани, если нижняя грань закрашена

A)
B)
C)
D)

Д
В
Б
А
17

Естественнонаучная грамотность
Инструкция: Вам предлагаются тестовые задания с выбором одного
правильного ответа.
1.
Пропущенный этап исследования
Цель – ? – ресурсы – план – эксперимент (наблюдение) – результат – вывод.
A) размышление
B)
измерение
C)
гипотеза
D) объект
2.
Зеленые водоросли выращивают на космическом корабле для
A) защиты от пыли
B)
обеспечения кислородом
C)
создания красоты
D) производства бумаги
3.
Используя карту, укажите животных, которые обитают на севере
Казахстана

A)
B)
C)
D)

лось, филин, корсак
суслик, сайгак, серый варан
лебедь-шипун, ѐж, архар
бурый медведь, косуля, степной беркут

18

4. По какому рисунку можно определить тихий звук

A)
B)
C)
D)

1
4
3
2

5.
A)
B)
C)
D)
6.

В пищевой промышленности для покрытия железных банок используют
цинк, олово
алюминий, железо
медь, олово
алюминий, цинк
Используя карту, укажите регионы Казахстана, где добывают золото

юг и запад
юг и восток
север и восток
север и запад
Какая из систем организма человека задействована?
«Eсли ты заденешь горячий предмет, то быстро одѐрнешь руку»
A) нервная
B)
выделительная
C)
кровеносная
D) пищеварительная
A)
B)
C)
D)
7.

19

8.
Укажите верное утверждение
A) Солнце вращается вокруг Земли.
B)
Вселенная вращается вокруг Солнца.
C)
Планеты вращаются вокруг Солнца.
D) Вокруг Солнца вращаются звѐзды.

20

2 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз
Киіз үйдің құрылысы мен жасалу жолдарына, этнографиялық
ерекшеліктеріне жеке тоқталайық. Киіз үйдің қазақы және қалмақы деп
аталатын екі түрі бар. Қазақы үйлер дөңгелек, толық күмбезді болады да,
қалмақы түрінің төбесі шошақтау келеді. Қазақ үйлері пайдалануына, сәнсалтанатына қарай бірнеше түрге бөлінеді. Мысалы: қара үй (3 қанат), қоңыр үй
(4 қанат), боз үй (5 қанат), ақ үй (6 қанат), ақ ала орда (8 қанат), ақ орда (12
қанат), ақ шаңқан (18 қанат), алтын үздік (24 қанат), алтын орда (30 қанат) деп
аталатын түрлері бар. Сол сияқты көшіп-қонуға, уақытша паналауға немесе
шаруашылық, жұмыс ретіне бейімделген үй түрлері болады. Олар қос,
абылайша, күрке, кепе, итарқа, жаппа, жолым үй, ас үй, қалқа деп аталады. Киіз
үйдің іші 4 бөлімге бөлінеді: 1. Төр – бұл үйдің жоғары әрі қымбат орны.
Мұнда жүк жиналады, қонақтар орналасады. Жас келіндер бұл жерді баса
бермейді. 2. Сол жақ – (кіргенде оң жақ) үй иесінің отыратын жане жататын
орны. Босаға жақта азық-түлік, ыдыс-аяқ тұрады. Оны шимен жауып қояды. 3.
Оң жақ – (кіогенде сол жақ) мұнда балалары орналасады. Босаға жаққа қарай
ер-тұрман, киім ілінеді. 4. От орны – қасиетті орын саналады. Мұнда от
жағылады, қазан асылады.
1. Ең үлкен киіз үй
A) Алтын орда
B) Ақ ала орда
C) Алтын үздік
D) Ақ орда
2. Киіз үйдегі киелі орын
A) Ер тұрман, киім ілінетін орын
B) От жағылып, қазан асылатын орын
C) Үй иесінің жататын орын
D) Қонақтар орналасатын орын
3. Киіз үйдің неше түрі бар?
А) 1
В) 2
С) 3
D) 4
4. Ең кішкентай киіз үй
A) Боз үй
B) Ақ ала орда
C) Қара үй
21

D) Ақ орда
2-мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз.
Ұрпақ заманынан озбаса...
Мұрат үнемі әкесінен нені болса, соны сұрайтын. Әкесі де оған өте ыждағатпен
жауап беретін. Бірде ол әкесінен:
–
Әке, неге осы ат жүргенде алдыңғы аяқтары басқан ізінен артқы
аяқтарының басқан ізі асып түседі? – деп сұрады. Әкесі:
–
Балам, ол солай. Алдыңғы аяқтары басқан ізден артқы аяқтары басқан ізі
озып түсіп отыратын қасиет тек жүйрік, бәйге аттарында ғана болады. Оны сен
аңғарған екенсің, демек, сенен де бір ақылды адам шығар. Ол тағы: Бұрын
шыққан құлақтан кейін шыққан мүйіз озатынының да белгісі, – деді.
Бала:
–
Бұрын шыққан құлақтан кейін шыққан мүйіз оза ма? Неге? – деп сұрады
әкеінен. Әкесі:
–
Иә, балам. Мәселен, құлақ туа бітеді. Ал мүйіз болса малдың төлі туғанда
болмайды. Кейін; үлкейе келе, біртіндеп өсе келе құлақтан да озып, ұзарып
кетеді. Өзің қарашы, ана ала тайыншаның туғанда мүйізі бар ма еді? Жоқ
болатын. Ал құлағы ше? Құлағы бар болатын. Бір айдан кейін мүйіз шыға
бастады. Келер жылы мүйізі құлағынан әлдеқайда үзын болып өседі. Сен
ақылдысың. Демек, Ақбақайдың артқы аяғы алдыңғы аяғынан озып
түскеніндей, ала тайыншаның туғанда жоқ мүйізінің туғанда бар құлағынан
асқанындай, сен де үлкейгенде қатарыңнан озасың, балам. Олай етпесең, сенің
менен туған ұрпақ болғаның қане? Ұрпақ заманынан озбаса, қатарынан
озбағаны да. Мен сенің менен озғаныңды қалаймын, – деді әкесі.
5. Әкесі неге риза болды?
A) Баласының аттың сырын білетіндігіне
B) Баласының білімпаздығына
C) Айтқан сөзін баласы жерге тастамағанына
D) Жақсы мысал табылғанына
6. Мәтіндегі әкенің соңғы сөзіне қатысты мақал
A) Талайлымен таласпа.
B) Жақсы бала – әкеге құт.
C) Күш атасын танымас.
D) Тілі тәтті – көңілі қатты.
7.Баланың әкесіне атысты сипаттама
A) Сабырлы
B) Сымбатты
C) Көңілді
D) Адал
22

8. Әкесінің «Ұрпақ заманынан озбаса, қатарынан озбағаны да. Мен сенің менен
озғаныңды қалаймын» деген сөзінің мағынасы
A) Ақылы жасына сай болсын дегені.
B) Өнер, білім таңдауда абай бол дегені.
C) Қатарынан қалмай өссін дегені
D) Барлық қырынан әкесінен де жақсы болып өссін дегені.
9. Бірінші не шығады
A) Мүйіз
B) Құлақ
C) Екеуі бірге шығады
D) Екеуі де шықпрайды
10. Баланың есімі кім?
A) Мұрат
B) Марат
C) Мирас
D) Жарас

23

Математикалық сауаттылық
1.
Амалдарды орында, дұрыс жауабын тап.
28468: 2 – 2984
А) 10250
В) 13250
С) 1250
D) 11250
2. Бірінші кластың 55 бірлігі және екінші кластың 115 бірлігі – бұл...
А) 55115
В) 115550
С) 115055
D) 550115
3. Өрнектегі көбейту амалының орындалу реті: 18 - 4 • 5+6
А) төртінші
В) үшінші
С) екінші
D) бірінші
4. Центнермен өрнекте: 200кг
А) 3ц
В) 2ц
С) 20ц
D) 100ц
5. Дұрыс жаз: 5га -... м2
А) 500м2
В) 5000м2
С) 50м2
D) 50000м2
6. Есепте:
а: 18, мұндағы а = 162
А) 9
В) 10
С) 8
D) 7
7. Ең үлкен үш таңбалы санды ең үлкен бір таңбалы санға арттырып, 2 есе
кеміт.
А) 1008
В) 5008
С) 504
D) 500
8. Теңдеуді шеш: (1512 - 504 • 3)+а = 12447: 27
А) 1512
В) 461
С) 4610
24

D) 0
9. Мотоциклші сағатына 60км жол жүрсе, жарты сағатта қанша жол жүреді?
А) 180км
В) 300км
С) 60км
D) 30км
10. Дүкен 3 күнде 1 тонна жарма сатты. Бірінші күні 300 кг, екінші күні одан 2
есе артық жарма сатылды. Үшінші күні неше кг жарма сатылған?
А) 601кг
В) 1кг
С) 900кг
D) 100кг
11. Әрқайсысының бағасы 30теңге тұратын 9 қалың дәптер сатып алынды.
Оның құнын тап.
А) 207теңге
В) 201теңге
С) 270теңге
D) 221теңге
12. Ауданы 36 дм2 шаршының қабырғасы неше дм?
А) 36см
В) 9дм
С) 6дм
D) 30дм

25

Жаратылыстану-ғылыми сауаттылық
1. Өсімдіктің даму кезеңдерінің дұрыс қатарын белгіле:
A) жас өсімдік, жеміс, гүл, тұқым, өскін
B) тұқым, өскін, жас өсімдік, гүл, жеміс
C) өскін, жас өсімдік, гүл, жеміс, тұқым
D) өскін, жас өсімдік, гүл, тұқым, жеміс
2. Тозаңдану үдерісі дегеніміз-....
A) тозаңқаптың ашылуы
B) тозаңқаптан тозаңның шашылуы
C) тұқымның түзілуі
D) тозаңның жатынға түсуі
3. Тірі ағзалардың арасындағы қарым-қатынас қалай аталады?
A) тозаңдану
B) қоректік тізбек
C) симбиоз
D) қоректену
4. Өткір тырнағы болмайтын жануарлар тобының атауы
A) жыртқыштар
B) өсімдікқоректілер
C) аюлар
D) бүркіттер
5. Еліміздегі мемлекеттік қорықтар саны:
A) 30
B) 15
C) 5
D) 10
6. Жойылу шегінде тұрған жануарлар қатарын белгіле:
A) қара дегелек, қоқиқаз, барыс
B) аю, пілмай, қоян
C) түлкі, қасқыр, қоян
D) ит, мысық, аю
7. Бүйректің атқаратын қызметі - ....
A) зәр түзу
B) зәр жинау
C) зәр өткізу
D) зәр шығару
8. Сыртқы ортадан келген әсерге жауап беретін мүшелер жүйесі - ....
A) тыныс алу мүшелері
B) зәр шығару мүшелері
C) жүйке жүйесі
D) сезім мүшелері

26

Грамотность чтения
Текст 1
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту.
Заяц-русак жил зимою возле деревни. Когда пришла ночь, он поднял одно
ухо, послушал; потом поднял другое, поводил усами, понюхал и сел на задние
лапы. Потом он прыгнул раз-другой по глубокому снегу и опять сел на задние
лапы и стал оглядываться. Со всех сторон ничего не было видно, кроме снега.
Снег лежал волнами и блестел, как сахар. Над головой зайца стоял морозный
пар, и сквозь этот пар виднелись большие яркие звезды.
Зайцу нужно было перейти через большую дорогу, чтобы прийти на
знакомое гумно. На большой дороге слышно было, как визжали полозья,
фыркали лошади, скрипели кресла в санях.
Заяц опять остановился возле дороги. Мужики шли возле саней с
поднятыми воротниками кафтанов. Лица их были чуть видны. Бороды, усы,
ресницы их были белые. Изо ртов и носов их шел пар. Лошади их были потные,
и к поту пристал иней. Лошади толкались в хомутах, ныряли, выныривали в
ухабах. Мужики догоняли, обгоняли, били кнутами лошадей. Два старика шли
рядом, и один рассказывал другому, как у него украли лошадь.
Когда обоз проехал, заяц перескочил дорогу и полегоньку пошел к гумну.
Собачонка от обоза увидала зайца. Она залаяла и бросилась за ним. Заяц
поскакал к гумну по сугробам; зайца держали субои, а собака на десятом
прыжке завязла в снегу и остановилась. Тогда заяц тоже остановился, посидел
на задних лапах и потихоньку пошел к гумну. По дороге он, на зеленях,
встретил двух зайцев. Они кормились и играли. Заяц поиграл с товарищами,
покопал с ними морозный снег, поел озими и пошел дальше. В деревне было
все тихо, огни были потушены. Только слышался плач ребенка в избе через
стены да треск мороза в бревнах изб. Заяц прошел на гумно и там нашел
товарищей. Он поиграл с ними на расчищенном току, поел овса из начатой
кладушки, взобрался по крыше, занесенной снегом, на овин и через плетень
пошел назад к своему оврагу. На востоке светилась заря, звезд стало меньше, и
еще гуще морозный пар подымался над землею. В ближней деревне проснулись
бабы и шли за водой; мужики несли корм с гумен, дети кричали и плакали. По
дороге еще больше шло обозов, и мужики громче разговаривали.
Заяц перескочил через дорогу, подошел к своей старой норе, выбрал
местечко повыше, раскопал снег, лег задом в новую нору, уложил на спине уши
и заснул с открытыми глазами.
1. К какому жанру можно отнести данное произведение?
А) повесть
В) рассказ
С) сказка
27

D) быль небылица
2. А какое это произведение?
А) художественное
В) научно-познавательное
С) историческое
D) нехудожественное
3. В какое время суток происходили события?
А) утро
В) полдень
С) вечер
D) ночь
4. Как ты думаешь, какая погода была в этот день?
A) жарко
B) прохладно
C) морозно
D) тепло
Текст 2
Инструкция: Внимательно прочитайте текст и правильно выполните
задания к тексту
Принес Ваня в класс коллекцию марок. – Хорошая коллекция! –
одобрил Петя и тут же сказал: – Знаешь что, у тебя тут
много марок одинаковых, дай их мне. Я попрошу у отца денег, куплю других
марок и верну тебе.
– Бери, конечно! – согласился Ваня.
Но отец не дал Пете денег, а сам купил ему коллекцию. Пете стало жаль своих
марок.
– Я тебе потом отдам, – сказал он Ване.
– Да не надо! Мне эти марки совсем не нужны! Вот давай лучше в пёрышки
сыграем!
Стали играть. Не повезло Пете – проиграл он десять перьев. Насупился.
– Кругом я у тебя в долгу!
– Какой это долг, – говорит Ваня, – я с тобой в шутку играл.
Посмотрел Петя на товарища исподлобья: нос у Вани толстый, по лицу веснуш
ки рассыпались, глаза какие то круглые... «И чего это я с ним дружу? –
подумал Петя. – Только долги набираю». И стал он
от товарища бегать, с другими мальчиками дружить, и у самого
какая - то обида на Ваню.
Ляжет он спать и мечтает:
«Накоплю ещё марок и всю коллекцию ему отдам, и перья отдам, вместо десяти

28

перьев – пятнадцать...»
А Ваня о Петиных долгах и не думает, удивляется он: что это такое с
товарищем
случилось? Подходит как то к нему и спрашивает:
– За что косишься на меня, Петя?
Не выдержал Петя. Покраснел весь, наговорил товарищу грубостей:
– Ты думаешь, ты один честный? А другие нечестные! Ты думаешь, мне твои
марки нужны? Или перьев я не видел?
Попятился Ваня от товарища, обидно ему стало, хотел он что то сказать и не смог.
Выпросил Петя у мамы денег, купил перьев, схватил свою коллекцию и бежит
к Ване.
– Получай все долги сполна! – Сам радостный, глаза блестят.
– Ничего за мной не пропало! – Нет, пропало! – говорит Ваня.
– И того, что пропало, не вернёшь ты уже никогда
5. Определи основных героев произведения.
A) Ваня, Петя
B) Ваня, Петя, отец Пети
C) Ваня, Петя, отец Пети, мать Пети
D) Ваня, Петя, мать Пети
6. Где, в каком месте происходит начало событий, описываемых в тексте?
A) во дворе
B) в классе
C) в парке
D) в лесу
7. Какие обязательства взял на себя Петя, забирая у Вани одинаковые марки?
А) «Потом верну»
В) «Дам взамен марки из своей коллекции»
С) «Куплю другие марки и верну тебе»
D) «Верну»
8. Почему Петя не отдал Ване марки, купленные ему отцом?
А) стало жаль своих марок
В) не разрешил отдать коллекцию отец
С) не хотел обидеть друга
D) хотел обидеть друга
9. Кто купил Пете марки?
А) мама
В) папа
С) барт
D) мама и папа
10. Почему Ваня не смог ответить на грубости Пети?
А) обидно ему стало
В) стало жалко Петю
29

С) не смог найти нужных слов
D) заплакал

30

Математическая грамотность
1. Найди правильный ответ
А)170 445 300·0 = 0 /170 445 300
В)0: 549 684 012 = 0 /549 684 012
С)331 128 091 : 1 = 331 128 091/ 1
D)1·13 425 003 = 13 425 003/1
2. Учителем составлен график пропусков уроков. Наибольшее число детей,
отсутствующих на занятиях было …

A) в понедельник
B) во вторник
C) в пятницу
D) в среду
3. В ящик сложили кубики. Всего поместилось…

A) 100 кубиков
B) 10 кубиков
C) 1000 кубиков
D) 10000 кубиков
4. Сколько всего десятков содержится в числе 276 450?
А) 5 десятков
В) 7 десятков
С) 27 645 десятков
D) 27 десятков
5.Укажи, значение какого выражения равно 1 800
A) 1 600 + 20
B) 1 900 – 200
31

C) 2 100 – 300
D) 1 700 + 1 000
6. Укажи, в каком выражении порядок действий указан правильно.
132
А) 20 х (50 + 60) : 10
132
В) (80 – 50) : (40 - 30)
132
С) 80 х3 : 10 + 40
321
D) 400 – (280 х 7 + 30)
7. Определи по признакам числовое выражение.
А) 124 60
В) х + 60 = 124
С) b + 60
D) 124 + 60
8. Шиповник полевой распускает свои цветки в 5 часов утра, а закрывает в 7
часов вечера. Сколько часов цветки шиповника раскрыты в течение дня?
A) 2
B) 10
C) 12
D) 14
9. Вес кота 8 кг, что составляет 1/50 от веса льва. Какова масса льва?
A) 40 кг
B) 400 кг
C) 160 кг
D) 80 кг
10. Из одного села в противоположном направлении вышли 2 лыжника.
Скорость первого – 13 км/час, второго – 12 км/час. Через сколько часов
расстояние между ними будет 50 км?
A) 3 часа
B) 2 часа
C) 4 часа
D) 5 часов
11. Длина прямоугольника 8 см, ширина в 4 раза меньше. Чему равна площадь
прямоугольника?
A) 16 дм2
B) 4 дм²
C) 4 см2
D) 16 см2
12. Катя купила в магазине: 1кг. Риса, 2кг. Муки, 3 кг. сахара. Продавщице она
дала 1000 тенге. Сколько должна отдать сдачи продавщица
Кате ( в тенге)? (Используй таблицу)
Продукт(1кг.)
Сахар
Мука
Рис
Гречка
32

Цена (тенге)
A) 510
B) 490
C) 500
D) 590

100

60

90

33

110

Естественнонаучная грамотность
1.Орган, который относится к строению цветка:
A) таллом;
B) чашелистик;
C) корень;
D) плод.
2.Образование семян происходит в результате:
A) попадания пыльцы на рыльце пестика;
B) распростанения семян;
C) прорастания семян;
D) появления цветка.
3. Назови в правильном порядке этапы жизненного цикла растения:
A) молодое растение, семя, цветок, проросток, образование плода;
B) цветок, молодое растение, семя, проросток, образование плода;
C) семя, проросток, молодое растение, цветок, образование плода;
D) проросток, семя, молодое растение, цветок, образование плода.
4. Как называется группа животных, не имеющих острых когтей?
A) хищные;
B) травоядные;
C) медведи;
D) орлы.
5. Назови насекомых, развивающихся по такому циклу: яйцо- личинка-взрослое
насекомое.
A) пчела;
B) саранча;
C) клещ;
D) бабочка.
6. Функция почек заключается в…
A) образовании мочи;
B) сборе мочи;
C) выведении мочи;
D) выведении воды.
7. Скорость и направление ветра меняется из-за …
A) смены холодного и теплого воздуха;
B) смены времен года;
C) погоды;
D) солнца и луны.
8. Выбери вещества, которые растворяются в воде.
A) песок
B) глина
C) щепка
D) сахар
34

3 нұсқа
Оқу сауаттылығы
1 мәтін
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап
беріңіз
Бақытсыз бай
Ертеде бір бай өмір сүрді. Оның туысқаны да, баласы да – жинаған малмүлкі мен ақшасы еді. Соларды баладай мәпелеп күтетін. Бір күні ол
жалшысының көңілді күлкісін естіп, оның үйін айналшықтап тың тыңдады.
Бірақ мардымды ештеңе ести алмады. Ол ертесіне жалшыны түннің ортасына
дейін босатпай әбден жұмысқа салды. Бірақ кешегі күлкі тағы қайталанды.
Дегбірі қашып шыдамсызданған бай енді: “Мынау менің қазынамнан ұрлап
жүр, сол үшін үйіне барып мәз болып жатыр,”– деген жаман ойға кетті. Ол
жалшысының есігін бір теуіп кіріп барды. Сөйтсе, жалшысы екі баласын
арқасына мінгізіп алып, өзі ат болып ойнап жүр екен.
– Ақ