Такырыбы: Бейнелеу өнері жанырларындағы композициялық шешім

Бейнелеу өнері – көркемдік ой мен сезімнің бейнелі тілі. Бұл өнер түрінде композиция басты рөл атқарады. Композиция дегеніміз – туындыдағы көркем элементтердің (сызық, пішін, түс, кеңістік) біртұтас, үйлесімді орналасуы. Әрбір жанрда композициялық шешім ерекше тәсілдермен жүзеге асады.

1. Тарихи жанрдағы композиция

Тарихи жанрда композиция көбінесе эпикалық кеңдікпен ерекшеленеді. Мұнда басты мақсат – тарихи оқиғаның мәнін, кейіпкерлердің рөлін ашу. Қозғалыс, ритм, кеңістікті терең пайдалану маңызды. Мысалы, В.В. Верещагиннің соғыс көріністері нақты әрі әсерлі композициялық шешімімен есте қалады.

2. Пейзаж жанры

Пейзажда табиғаттың сұлулығын жеткізу басты орында. Композиция табиғи кеңістік заңдылықтарына негізделіп құрылады: перспектива, жарық пен көлеңке, түстік үйлесім. Айталық, Айвазовскийдің теңіз пейзаждары көрерменді композициялық тереңдігімен баурайды.

3. Натюрморт

Натюрморт композициясы – формалардың теңгерімі мен түс үйлесімінің симфониясы. Заттардың орналасу реттілігі, жарық көзі, фон – бәрі де әсерлі образ қалыптастыруға қызмет етеді. Композицияда ритм мен пропорция – шешуші фактор.

4. Портрет жанры

Портретте композиция кейіпкердің мінезін, рухани әлемін ашуға бағытталған. Орталықтандыру (центровка), фонның қарапайымдылығы немесе күрделілігі адамның бейнесіне назар аудартуға сеп болады. Мысалы, Левитан немесе Қастеев портреттерінде бұл тәсілдер шебер қолданылған.

5. Авангард пен абстракционизмдегі композиция

Бұл бағыттарда композиция еркін әрі шартты. Геометриялық пішіндер, түстік контрасттар, динамикалық ритмдер арқылы идеяны жеткізуге тырысады. Мұнда композиция логикадан гөрі эмоция мен интуицияға сүйенеді.

Қорытынды

Композициялық шешім – бейнелеу өнерінің жүрегі. Ол суретшінің ойын бейнелі тілге аударып, көрерменге әсер етудің негізгі құралы. Жанр ерекшелігіне қарай композиция да әртүрлі болады. Бірақ негізгі мақсат бір – көркем идеяны толық жеткізу.