Бөлім:

11.1 A Ароматты қосылыстар қатары

Педагогтің аты-жөні:

Кунтореева Эндира

Күн: 04,09,2024

Сыныбы : 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Бензол және оның гомологтарын алу

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

• 11.4.2.13 бензол және оның гомологтарын алу реакцияларын құрастыру

Сабақтың мақсаты:

• бензол және оның гомологтарының алу реакцияларын анықтайды

• бензол мен оның гомологтарын алуға арналған реагенттерді сипаттайды.

• зерттелмеген бензол гомологтарының өндірісін болжайды.

Құндылықтар

• Озық ойлы ұлт:еңбекқорлық және кәсіби біліктілік

• Адал азамат: Әділдік және жауапкершілік

Сабақ барысы

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

3 мин

І. Ұйымдастыру кезеңі:

а) «Көңілді күй» әдісі бойынша жағымды психологиялық ахуал орнатады

в) «Бүркіт» бойынша топқа бірігуге нұсқау береді

Оқушылар шеңберге тұрып «Көңілді күй» тәсілі арқылы сыныпта жағымды ахуал орнатады .

«Бүркіт» бойынша топтарға бірігеді

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Түрлі түсті стикерлер

3мин

ІІ Үй тапсырмасы

«Бонкамат» тәсілі арқылы сұрақ қояды, өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді.

«Кинометафора» әдісі арқылы төңірегінде ой қозғайды, сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды.

1Қандай органикалық заттар ароматты көмірсутектер деп аталады?

2. Бензол молекуласындағы байланыстар саны?

3.Бензолды ең алғаш ашқан ғалым

4.Бензолдың құрылымдық формуласын ең алғаш ұсынған неміс ғалымы

5. Гомологтар дегеніміз не?

6.Изомерлену дегеніміз не?

Оқушылар «Бонкамат» тәсілі арқылы жауап береді., өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді.

«Кинометафора» әдісі арқылы

сұрақтарға жауап бере отырып, жауаптарын жаңа тақырыппен байланыстарады, сабақтың тақырыбын , мақсатын анықтайды

.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

«Жарайсың!»

«Тамаша жауап»т .б

https://youtu.be/MIFpcOdohuA?si=e31RkEX_VnuOttu-

Экран

Сурет

Сабақтың ортасы

15 мин

Топтық жұмыс .

Оқушыларға топтық тапсырма береді, бақылау жасайды, бағыт бағдар береді.

1-топқа. «Бензол гомологтарының номенклатурасы мен изомериясы»

2-топқа «Алкандарды ароматтау, циклогексан мен оның туындыларынан алу»

3-топка «Бензолды циклдеу, этиленбензолды дегидрлеу арқылы алу» туралы оқулықты оқып, талдап, қорғауға тапсырма береді.

Оқушылар топтарда мұғалімнің бағыт берумен берілген тақырыпты талдап, постер жасап қорғайды.

Кері байланыс:

«Екі жұлдыз,

бір тілек» әдісі арқылы беріледі

А4 парағы

Маркер

флипчарт

Сабақтың соңы

15мин

Сабақты бекіту тапсырмалары.

«Теңдеуді аяқта» тәсілі арқылы жұптық жұмыс ұйымдастырады, бақылау жасайды, ЕБҚ оқушыға қолдау көрсетеді.

2-тапсырма. Жеке жұмыс

Атаулары бойынша бензол гомологтарының құрылымдық формулаларын құрастырыңдар.

А) 1,2,3-триэтилбензол;

В)1, 4 -диэтилбензол;

С) 1, 2-диметил- 4-этилбензол;

3-тапсырма. МОДО тапсырмасы

Бензол

Арендер - молекулаларының құрамында бензол сақинасы бар, жалпы формуласы CnH2n−6  болатын карбоциклді көмірсутектер. Олардың алғашқы өкілдерінің өздеріне тән жағымды иісі болғандықтан, оларды ароматты көмірсутектер деп  атайды.

Арендердің ең қарапайым өкілі - бензол C₆ H ₆

Жалпы формуласы C п H ₂n−6  болғандықтан бензолды өте қанықпаған қосылысқа жатқызуға болар еді. Алайда бензол бром суымен және калий перманганатының ерітіндісімен әрекеттеспейді, яғни қанықпаған қосылыстарға тән реакцияларға түспейді.

Бензолдың құрылымдық формуласын ең алғаш неміс ғалымы А.Кекуле ұсынған (1865ж).(1865ж). 

Бензол молекуласында көміртектің алты атомы алты мүшелі цикл жасап тұйықталады. Әр көміртек атомы бір сутек атомымен және екі жағындағы екі көміртек атомымен байланысады.

1. Арендердің жалпы формуласы

А . С_nH_2n-і В .С_nH_2n-6

С .С_nH_2n Д . С_nH_2n+2

2. Арендердің ең қарапайым өкілі

А .С₂ Н₂ В .СН₄

С С₂ Н₆ Д .С₆Н₆

3. Бензол қандай затты тримерленуі арқылы алынады?

А метанның В . этиленнің

С . ацетиленнің Д . проанның

4. Бензолдың салыстырмалы молекулалық массасы

А .70 г/моль В 68 г/моль

С 98 г/моль Д .78 г/моль

5. Ацетиленді тримерлеу арқылы 390 г бензол алынды. Өнімнің практикалық шығымы 80% . Реакцияға түскен ацетиленнің көлемін (қ.ж.) есептеңдер

А.300л В.400л

С.420л Д.220л

Оқушыларға тақырыпты бекіту үшін мұғалімнің нұсқауымен тапсырмалар орындайды.

Реакция теңдеуін аяқтаңыз ж\е өнімдерін атайды.

Атаулары бойынша бензол гомологтарының құрылымдық формулаларын құрастырады.

Бензол туралы мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді.

ҚБ:

«Білім заряды» арқылы бағалайды

ҚБ:

«Білім заряды» арқылы бағалайды

ҚБ:

«Білім заряды» арқылы бағалайды

тапсырма жазылған парақтар

4 мин

Кері байланыс

«Айфон әдісі»

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Кері байланыс

«Айфон әдісі»

Маған сабақта қиын болды .........................

Маған сабақта жеңіл болды ........................

Маған әлі де көмек керек …........................

Кері байланыс:

«Айфон әдісі» арқылы оқушылар кері байланыс береді

Бағалау

«Домбыра» арқылы оқушылар өз- өзін бағалайды.

Кесте

1 мин

Үй тапсырмасы §2