Бөлім:

Ароматты қосылыстар қатары

Педагогтің аты-жөні:

Күн:

Сыныбы : 11

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Бензол мен оның құрылымының ашылу тарихы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

Бензол мен оның құрылымының ерекшелігін түсіну, сипаттау және бензолдағы байланыстыруды білу:

Сабақтың мақсаты:

• Бензолды жай қарапайым емес деп көрсететін дәлелдерді сипаттайды:

• Бензолдағы байланыс туралы сипаттайды:

Құндылықтар

• Озық ойлы ұлт:еңбекқорлық және кәсіби біліктілік

• Адал азамат: Әділдік және жауапкершілік

Сабақ барысы

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

3 мин

І.Ұйымдастыру кезеңі:

а) Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу.

Психологиялық жағымды ахуал туғызу үшін «Элементтер шеңбері» әдісін пайдаланып, оқушылар бір- біріне химиялық элементтермен байланыстыру арқылы психологиялық ахуал туғызады.

«Киіз үй» арқылы оқушылар топтарға бірігеді.

Оқушылар ұстазымен амандасады, көңіл-күйлерін сұрау арқылы психологиялық ахуал жасайды;

«Киіз үй» арқылы оқушылар топтарға бірігеді.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

Түрлі түсті стикерлер

7мин

ІІ Үй тапсырмасы

Оқушылардан «Бонкамат» әдісі арқылы өткен тақырып бойынша жауап алады

Оқушылар

«Бонкамат» әдісі

арқылы өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіреді.

Кері байланыс:

Мадақтау арқылы бағаланады.

«Жарайсың!»

«Тамаша жауап»т .б

Экран

Сурет

15 мин

Топтық жұмыс .

Оқушыларға топтық тапсырма береді, бақылау жасайды, бағыт бағдар береді.

1-топқа. «Бензолдың молекуласының құрылысы»

2-топқа « Бензол молекуласындағы байланыстар» туралы оқулықты оқып, талдап, қорғауға тапсырма береді.

Оқушыларға шағын тақталар таратылып, алдын-ала білімдерден бензолдың құрылымын салуға нұсқау беріледі. .

Мұғалім Кекуле құрылымымен байланысты проблемаларды түсіндіреді:

1. Бензолдың броммен реактивтілігі

2. Бензолдың бонустық ұзындығы

Жалғыз және қосарланған байланыстардың ұзындығын салыстыра отырып, оқушылар өздерінің шағын тақталарын қолданып, тиісті ұзындыққа сәйкес келетін болса, бензолдың қандай болатындығын сызады.

Шағын тақталарды қолдана отырып, оқушылар бензолдың құрылымын сызады.

Мұғалімнің бензолмен байланысы туралы сұрақтарына жауап береді. Сондай-ақ, олар маңызды ойларды өздерінің дәптерлеріне жазады.

Шар-жоғары !!!

Әрекет: Оқушылар үшке бөлінеді және әр оқушыға құрамында p-орбиталь бар көміртекті ұстау тапсырылады. 6 оқушыдан тұратын әр топ бензолдың құрылымын білдіретін алтыбұрышты пішінді құрайды.

1. Оқушыларға әр шардың гидрленбеген р-орбиталь екенін түсіндіру.

2. Маркерді қолдана отырып, әр оқушы шарға «X» крестін белгілеп, электронды белгілемейді.

3. Мұғалімнің нұсқауы бойынша оқушылар алты шар тәрізді пішінді сақтап, барлық шарлар бір-біріне тигенше бір-біріне өте жақын орналасады.

4. Содан кейін мұғалім орбитальдар бір-біріне жабысатындығын және электрондар енді орбитальдардың қабаттасу жүйесін айналып өтіп, қозғала алатындығын түсіндіреді

5. Маркері бар оқушылар енді шарлардың үстіңгі және астыңғы жағына бензолдың қосылуын білдіретін шеңбер салады

Оқушылар топтарда мұғалімнің бағыт берумен берілген тақырыпты талдап, постер жасап қорғайды.

Кері байланыс:

«Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі арқылы беріледі

1- косымша

А4 парағы

Маркер

флипчарт

ермексаз, пенопласттан жасалған шариктер таяқшалар (пластик, ағаш т.б.с.с) кез келген қол жетімді ресурстар

Сабақтың соңы

15мин

Сабақты бекіту тапсырмалары.

«Сөйлемді толықтыр» тәсілі арқылы жұптық жұмыс ұйымдастырады, бақылау жасайды, ЕБҚ оқушыға қолдау көрсетеді.

1-тапсырма Жеке жұмыс.

Суретті зерделеңіз. Бензол молекуласының құрылымын түсіндіріңіз

1.Көміртегі атомдары ..........гибридтенген күйде болады.

2.Валенттік бұрышы - ........ тең.

3. Көміртек атомдары арасында және көміртек пен сутек атомдары арасында бір жазықтықта жататын .................- байланыс түзіледі.

4.Бензол молекуласында гибридтенуге қатыспай қалған 6р – электрондар сигма – байланыстарға перпендикуляр жазықтықта жататын ............. байланыс түзеді.

5.Бензол молекуласында ортақ ...... электронды жүйе пайда болады.

2-тапсырма Бензол

Арендер - молекулаларының құрамында бензол сақинасы бар, жалпы формуласы CnH2n−6  болатын карбоциклді көмірсутектер. Олардың алғашқы өкілдерінің өздеріне тән жағымды иісі болғандықтан, оларды ароматты көмірсутектер деп  атайды.

Арендердің ең қарапайым өкілі - бензол C₆ H ₆

Физикалық қасиеті. Бензол – суда ерімейтін, бірақ көптеген органикалық қосылыстарда жақсы еритін, өзіне тән иісі бар тұтанғыш сұйық, улы зат.

Химиялық қасиеті.

Бензол және оның гомологтары барлық органикалық заттарға тән жану мен айырылу реакцияларына түседі.

Жану реакциясы:

2С₆Н₆ +3О₂ → 12С + 6Н₂О

ал таза оттекте арендер толық жанады:

2С₆Н₆ +15О₂ → 12С + 6Н₂О

1. Суда ерімейтін, өзіне тән иісі бар тұтанғыш сұйық, улы зат.

А) метан

В) ацетилен

С бензол

D этилен

Е) пропан

2. 2С₆Н₆ +3О₂ → 12С + 6Н₂О реакция теңдеуіндегі барлық коэфициенттер саны

А) 4;

В) 6

С) 23

D) 13

3. Бензолдың салыстырмалы молекулалық массасы

А .70 г/моль

В 68 г/моль

С 98 г/моль

Д .78 г/моль

4. Бензиннің құрамындағы бензолдың мөлшері

А . 5%

В . 0.1%

С . 1%

Д . 0.2%

5. Ауамен салыстырғындағы тығыздығы ке тең бензол гоиологының құрамында көміртек бар. Қосылыстың формуласын табыңдар.

А .С₂ Н₂

В .СН₄

С С₂ Н₆

Д .С₉Н₁₇

Оқушыларға тақырыпты бекіту үшін мұғалімнің нұсқауымен әртүрлі тапсырмалар орындайды.

Суретті зерделеп, бензол молекуласының құрылымын түсіндіреді.

Сөйлемдерді аяқтап, жазады.

Бензол туралы мәтінді оқып, танысады, сұрақтарға жауап береді.

Бүгінгі тақырып бойынша білімдерін тиянақтайды.

ҚБ:

«Білім заряды» арқылы бағалайды

ҚБ:

«Білім заряды» арқылы бағалайды

тапсырма жазылған парақтар

тапсырма жазылған парақтар

4мин

«Айфон» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Мұғалім оқушыларды «Жеке куәлік бағалау» әдісі арқылы бағалайды. Яғни «Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар».

1мин

Үй тапсырмасы §1