Big Data – үлкен деректерді
өңдеу
1. Big Data
Big Data (қазақша – үлкен деректер) – бұл көлемі
өте үлкен, әртүрлі форматтағы және өте жылдам өзгеріп отыратын
мәліметтер жиынтығы. Бұл деректерді дәстүрлі деректерді өңдеу
әдістерімен талдау қиын немесе мүмкін емес.
2. Big Data-ның негізгі сипаттамалары (5V
моделі):
-
Volume (көлемі) –
Мәліметтердің ауқымды көлемі (терабайт, петабайт,
эксабайт).
-
Velocity (жылдамдығы)
– Мәліметтерді жинау, сақтау және өңдеу
жылдамдығы.
-
Variety (алуантүрлілігі)
– Мәліметтердің әртүрлі форматта болуы:
құрылымданған, құрылымданбаған (мәтін, бейне,
аудио).
-
Veracity (дәлдігі)
– Мәліметтердің сенімділігі мен
сапасы.
-
Value (құндылығы)
– Мәліметтерден алынатын нақты пайда мен
мағына.
3. Big Data-ны өңдеу құралдары мен
технологиялары
Big Data өңдеу үшін арнайы технологиялар мен
платформалар қолданылады:
-
Hadoop –
мәліметтерді үлестіріп сақтау және өңдеу
платформасы.
-
Spark –
нақты уақыттағы мәліметтерді өңдеу жүйесі.
-
NoSQL дерекқорлары
(MongoDB, Cassandra) – құрылымданбаған
деректермен жұмыс істеуге арналған.
-
Kafka –
деректер ағынын өңдеу құралы.
-
Python, R, SQL –
аналитикалық және статистикалық өңдеу тілдері.
4. Big Data қолдану
салалары
Big Data көптеген салада кең
қолданылады:
-
Бизнес –
тұтынушы мінез-құлқын талдау, маркетинг стратегияларын
құру.
-
Медицина –
науқастар туралы деректерді талдау арқылы диагностика мен емдеу
жолдарын жетілдіру.
-
Қаржы –
алаяқтықты болжау, инвестициялық шешімдерді
оңтайландыру.
-
Мемлекеттік басқару
– халық санағы, көлік ағындарын
басқару.
-
Білім беру –
оқушылардың оқу үлгерімін талдау, оқыту стратегияларын
жақсарту.
5. Big Data өңдеудің
қиындықтары
-
Деректердің қауіпсіздігі мен
құпиялылығы
-
Сапасыз немесе жалған
мәліметтер
-
Квалификациялы мамандар
тапшылығы
-
Құралдардың күрделілігі мен
шығыны
6. Қазақстанда Big Data
дамуы
Қазақстанда Big Data технологиялары мемлекеттік
қызметтерді цифрландыруда, "Smart City" жобаларында, білім беру мен
денсаулық сақтау салаларында дамып келеді. Astana Hub, Цифрлық
Қазақстан бағдарламасы аясында бұл бағытқа көңіл бөлініп
отыр.
Қорытынды:
Big Data – қазіргі цифрлық замандағы маңызды
ресурстардың бірі. Оның көмегімен бизнес пен қоғамның көптеген
мәселелерін тиімді шешуге болады. Бірақ оны тиімді пайдалану үшін
технологиялық дайындық пен кәсіби кадрлар қажет.
Егер осы ақпаратты слайдқа немесе Word/PDF
құжатына айналдыру керек болса, айтып өтсеңіз –
көмектесем.