БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕ АҚПАРАТТЫҚ –

КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Автордың аты – жөні: ҚМУ магистранты Мұсабек Алмас Елтайұлы

Математика - информатика пәнінің мұғалімі

Қызылорда облысы

Білім беру мекемесін басқару ісіндегі бірнеше жылғы тәжірибемнен түйгенім: заман талабына байланысты көптеген ақпараттар ағымына араласып, сол ақпараттарды түсіну, қарқынды жұмыс істеу үшін, ақпаратты коммуникативтік технологияларды меңгеру қажеттілігі туындады. Қарапайым ғана өзіңе қажетті ақпаратты алу үшін, сыры мен құпиясы мол техника әлеміне кіруге тура келді. Өзіңе талап қойып, аса қажеттілік туындаса үйренбейтін нәрсе, жеңбейтін қиындық жоқ. Қайта дәмін татып, аз-маз жетістігіңді байқағаннан кейін жаңа білімді игеруге құлшыныс пайда болады. Білгенімді жетілдіруге тырыстым. Осының нәтижесінде тәжірибеге, соның ішінде басқару жүйесіне АКТ – ны қолдануды жөн көрдім. Осы тәжірибемді бөліскім келеді. Аталған шығармашылық жұмыс АКТ саласы бойынша көптеген сұрақтарға жауап береді деген ойдамын.

Қазіргі қоғам ақпарат дәуірінің даму кезеңі. Білім кеңістігін ақпараттандыру күн сайын мектеп өміріне кең көлемде енгізілуде. Білім ақпараттандырудың мәні білім беру аясын оқу мен тәрбиенің педагогикалық-психологиялық мақсатын ашатын жаңа технологиялардың теориясы мен практикасының үлгерімін қамтамасыз ету. Мектептің ең негізгі стратегиясы – «оқушы - мұғалім» жүйесінде барлық мүмкін әдістерді пайдаланып, ынтымақтастық байланысты оқытудағы әртүрлі әдістер мен формаларды қолданып оқушы дамуына әсер ету. Ол тек бірыңғай ақпараттық және білімдік мектеп кеңістігін дамытқан кезде мектепті басқаруға ғылыми тұрғыдан қарау.

Ақпараттық технологиялардың оқу-тәрбие үрдісінде қолданылуы мұғалімдердің де, оқушылардың да мүмкіндіктерін кеңейтеді. Ендеше ақпараттық технологияларды үйлесімді пайдалану қазіргі таңда өзекті мәселелердің біріне айналып отырғаны даусыз. Білім беру жүйесінің барлық саласында жаңа ақпараттық технологияларды жоспарлы түрде енгізіп, жүйелік интеграциялауды өткізу немесе қамтамасыз ету қажеттілігі туындады. «Интеграция» латын тілінен аударғанда қалпына келтіру, толықтыру дегенді білдіреді. Интеграция – педагогикалық тұтастықты қалыптастырып білімді жүйелеу мен жинақтауда әртүрлі ғылымдарды біріктіру болып табылады. Бұл кіріктіру үрдісі мынадай екі кезеңнен тұрады:

1.Жаңа ақпараттық технологияны оқу тәрбие үрдісіне енгізу.

2. Жаңа ақпараттық технологияны білім беру жүйесі қоғам талаптарына жауап беруі.

Ақпараттық технология және жүйелік бірігу әртүрлі мүмкіндіктерге жол ашады. Ақпараттық технология мен жүйелік кірігуді жобалаудың негізгі міндеті – оқушыларды білімге, ізденушілікке баулу, қызықтыру. Ол үшін оқушылар міндетті түрде ақпараттық технологиялардың ресурстарын қолдана білуі керек. Оқушы өзінің жетістіктеріне қуанып, қанағаттана алуы керек.

Бұл жердегі суретте айтайын деген мақсатым, білімімді техниканымен ұштастыру. Ғылым мен техникаға кең өріс.

Пәндерді оқытуда ақпараттық технология пайдалану, оқушының ақпаратты тез қабылдап, тез түсінуіне, уақытын үнемдеуіне жол ашады. Оқушы жаңа нәрсеге қызығады, өзін-өзі бағалайды. Ақпараттық - технологиялық құзыреттілік - бағдарлай білу, өз бетінше іздене білу, талдай, таңдай білу, өзгерте білу, сақтай білу, білім мен ақпаратты ақпараттық технологиялар мен технологиялық обьектілердің көмегімен жеткізуді жүзеге асыра білу және интерпретациялау білігі.

Компьютерлік оқыту интерактивті электронды оқытудың бір бөлігі болып табылады және ол техникалық құралдардың бірі ретінде есептегіш машинаны пайдалануды қамтиды. Демек, оқытудың мұндай жүйесінің құралы - компьютер болып саналады.

Компьютермен жұмыс істеу мынандай мүмкіндіктерді береді:

1.Оқушы өз бетімен шығармашылық бағытта жұмыс істеуіне.

2.Оқушылардың өзін - өзі бақылауына және өз жұмыс әрекетіне өзінің түзету енгізе білуіне үйретеді.

3.Басқа пәндерден алған білімдерін бекітуге көмектеседі.

4.Жалпы танымдық қабілетінін дамуын әсер етеді.

5.Материалды тез меңгереді.

Математиканы оқытуда есептеу техникасы пайдалану оқушыларды ынталандырып, олардың бойындағы қабілетінің дамып көрінуіне және пәнге, жаңа техникаға деген қызығушылығын арттырады. Қазіргі уақытта компьютерді математика сабағында тек қана иллюстрация, тестілеу үшін ғана қолдану жеткілікті емес. Компьютер оқу үрдісінің барлық кезеңдерінде қолданылуы қажет: жаңа тақырыпты түсіндіруде, бекітуде, қайталауда, білімді, іскерлікті тексеруде. Енді өз пәндерімізді оқытуда ақпараттандыру технологияларын қолдану жағдайларына тоқталайық. Оқыту әдістемесіне компьютерді егізу, оқушының ойлауына, сезіміне, еске сақтауына, танымдық, ынталылық әрекеттеріне оң ықпал жасап, жақсы нәтиже береді. Компьютерді оқу процесіне қолданғанда, компьютер оқушының ойлау қызметін көз алдына әкеліп көрсеткендей болады. Дәстүрлі оқыту жағдайында мұғалімдер, яғни біздер сыныптағы әр оқушының жұмыс істеу ерекшеліктерін ескеріп отыруы мүмкін емес, ал компьютерді қолданғанда бұл жағдай толығымен шешіледі. Яғни, компьютерді қолданғанда, өткізілген сабақтың сапасы артады және оқушылардың танымдылық, біліктілік, өз беттерінше жұмыс жасау қызметтері белсенді түрде жүргізіледі.

Қазіргі жағдай компьютерді әр мектепте, әр сыныпта барынша мүмкіндігімен өз пәндерімізге күнделікті қолданудамыз. Алгебра, геометрия пәндеріне, факультатив сабақтарында компьютерді қолданумын. Себебі, геометриялық фигуралардың түр өзгерістерін бейнелейтін сызбаларды көрсетуде компьютердің ролі ерекше.

7-сыныптағы «Бұрыш. Бұрыштың түрлері. Бұрыштарды координаталық жазықтықта кескіндеу» атты сабақты ақпараттандыру технологияларын қолдану арқылы өтілді.

Сабақтың көрнекілігі: Мультемедия тақта, электрондық оқулықтар, компьютер.

Сабақтың мақсаты: а) ақпараттық технологияны қалыптастыру, оқушының геометрия мен компьютерді байланыстыра алуы, компьютермен бірге пәнге қызығушылығын, белсенділігінің артуы;

ә) өз бетінше жұмыс жасау қабілетін, логикалық ойлау қабілетін арттыру, тақырып бойынша компьютерді пайдаланып түрлі сызбалар, фигуралар салу үлгілерін, есептей алу үлгілерін дамыту;

б) компьютерді қолданудан оқушылардың өмірге деген көзқарасын оятуға тәрбиелеу, компьютер арқылы жұмыс істеген оқушының өз жұмысын саралап нәтиже шығаруға тәрбиелеу.

Сабақтың барысы: 1)Ұйымдастыру; 2)Тақырыпты пысықтау; 3).Сабақ 4 кезеңнен тұрады. Әр кезеңде тапсырмалар карточкалармен беріледі. Тапсырмалар қорытындылары тақтада, кестеде белгіленіп отырады. Әр оқушының жауаптарына тиісті түрлі – түсті карточкалармен бағаланады. Қызыл түс - өте жақсы; көк түс – жақсы; жасыл түс – қанағаттанарлық. Егер жауап қанағаттанарлықсыз болса, карточка берілмейді. Яғни 6 -7 сынып математика курсынан тақырып өтілген бойынша. Егер оқушы нәтижесін ойдағыдай аяқтаса, пән мен компьютерге қызығушылығын молайтуға бұл тапсырма зор үлесін қосады.

Дисплейде түрлі-түсті бейнелер алу, оқушылардың ынтызарлығын, қызығушылығын арттырады.

Сабақ соңында нәтижелер шығарылып, қорытындыланады.

Қазіргі кезде тестік әдістің көмегімен оқушылар білімі жиі сараланады.

Тестің саналылығы оның құру жүйесіне тәуелді және оған енетін тапсырмалардың күрделілігі мен байланысты. Тест тәсілін қолдануды жүзеге асыру үшін жан - жақты ойластырып әдістемелік нұсқаулар, әдістемелер болуы қажет. Компьютер көмегімен тестік бақылау өткізуге болады. Компьютер бір мерзімде топтың, не сыныптың білімін тексеруге мүмкіндік береді. Ақпараттық технологиялардың оқу үрдісінде қолданылуы оқушылардың мүмкіндіктерін кеңейтеді. Ақпараттық технологияның міндеті - оқушыларды білімге қызығушылығын, ізденушілікке баулу. Заман ағымына сай сабақта қолданылатын электрондық байланыс оқушылардың қызығушылығын арттырып, зейін қойып тыңдаумен қатар, түсінбей қалған сәттерін қайталап көруге, тыңдауға және алған мағлұматтарды нақтылауға мүмкіндік береді.

Сабақтарда оқушыларды шығармашылыққа жұмылдырып, осылай электронды оқулықты пайдаланамын. Компьютердің мультимедиалық мүмкіндіктерін, анимация мүмкіндігін, ілеспені, дыбыс меншіктеуді, гиперсылка көріністерін пайдаланып, осы көріністерді пайдалану әрекеттерін қолданып, тамаша, көрнекті, оқушыларды қызықтыра түсетін білім беру сабақтарын ұйымдастырған ыңғайлы.