биология.10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру

Бөлім

10.1А Молекулалық биология және биохимия

Пәні:

Биология

Педагогтың аты-жөні

Серик Ж

Күні

02.09

Сынып:10 А

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы

Жердегі тіршілік үшін судың маңызы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін

судың іргелі маңызын түсіндіру

Сабақтың мақсаты

судың жердегі тіршілік үшін маңыздылығын, оның ішінде биологиялық процестердегі, экожүйелердегі және жаһандық климатты реттеудегі рөлін түсіндіре алады.

Сабақтың кезеңі/ уақыты

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

2 мин

Ұйымдастыру кезеңі:

-Амандасу

- Оқушыларды түгендеу

Психологиялық ахуал қалыптастыру

Оқушылар шеңбер құрып, "Комплимент" әдісі арқылы бір-біріне жылы тілек айтып амандасады

Мұғаліммен амандасады, шағын топтар бір – біріне бүгінгі сабаққа сәттілік тілеп, тілек айтады

презентация

Үй жұмысын тексеру

10 минут

«Ортадағы қаламсап»

Жаңа сабаққа кіріспе

8 мин

• Сыныпты ғарыштан Жер туралы қысқаша бейнеклип көрсету арқылы бастаңыз, судың әсерінен көгілдір пайда болады.

• Оқушылардан шағын топтарда миға шабуыл жасауды сұраңыз: «Егер жердегі барлық су кенеттен жоғалып кетсе, не болар еді?» Талқылауға 2-3 минут беріңіз.

• Топтар тақтада тізім құра отырып, өз ойларын ортаға салыңыз.

• Хук: «Бүгін біз судың неліктен біздің планетамыздағы өмір үшін маңызды емес, өте маңызды екенін зерттейміз». Жер бетіндегі әртүрлі нысандарда және орындарда (мұхиттар, өзендер, мұздықтар, жасушалар және т.б.) суды көрсететін суреттер сериясын ұсыныңыз.

• Судың көптеген заттарды еріту қабілеті, меншікті жылу сыйымдылығының жоғарылығы, мұздағанда кеңеюі сияқты судың тіршілікке қажетті бірегей қасиеттерін түсіндіру.

• Фотосинтез және жасушалық тасымалдау сияқты ұғымдарды суреттеу үшін диаграммаларды пайдаланып, судың биологиялық процестердегі рөлін талқылаңыз.

• Судың экожүйені қалай қалыптастыратынын, климатқа әсер ететінін және биоәртүрлілікті қалай қолдайтынын түсіндіріңіз.

• Су айналымын және оның суды планетада таратудағы маңызын сипаттаңыз.

• Жалпы қате түсінік: Кейбір студенттер тек көзге көрінетін су объектілері (мұхиттар мен өзендер сияқты) өмір үшін маңызды деп ойлауы мүмкін. Атмосферадағы, топырақтағы және тірі ағзалардағы судың бірдей маңызды екенін түсіндіріңіз

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

Оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу.

Бағалау: «Мадақтау»

интербелсенді тақта

Ортасы

20 мин

1. Топты үш топқа бөлу (2 минут):

   • 1-: Судың ерекше қасиеттері

   • 2-: Биологиялық процестердегі су

   • 3-: Экожүйедегі және климаттағы су

2. Әр топ өздеріне берілген тақырыпты зерттеп, ой қозғайды (3 минут):Постер бөлімдері:

1. Судың ерекше қасиеттері:

   • Жоғары меншікті жылу сыйымдылығы

   • Мұздату кезінде кеңею

   • Әмбебап еріткіш

2. Биологиялық процестердегі су:

   • Фотосинтездегі рөлі

   • Ұялы тасымалдау

   • Су қозғалысын көрсететін өсімдік жасушасының қысқаша диаграммасы

3. Экожүйедегі және климаттағы су:

   • Су айналымы (қысқа диаграмма)

   • Климатты реттеу

   • Биоәртүрлілікті қолдау

Мұғалімнің ескертпесі: Бұл әрекет тек көзге көрінетін су объектілері өмір үшін маңызды деген жалпы қате пікірді шешу кезінде бірлесіп оқуды, сыни тұрғыдан ойлауды және таныстыру дағдыларын ынталандырады. Атмосферада, топырақта және тірі ағзаларды қоса алғанда, судың барлық нысандары мен орындарындағы маңызын атап өту.

Топта ақпаратты талдап болғаннан кейін биологиялық д Судың ерекше қасиеттері:

• 1.Жоғары меншікті жылу сыйымдылығы

• Мұздату кезінде кеңею

• Әмбебап еріткіш

2.Биологиялық процестердегі су:

• Фотосинтездегі рөлі

• Ұялы тасымалдау

• Су қозғалысын көрсететін өсімдік жасушасының қысқаша диаграммасы

Экожүйедегі және климаттағы су:

• 3.Су айналымы (қысқа диаграмма)

• Климатты реттеу

• Биоәртүрлілікті қолдау

Бағалау критерийі:

• Судың ерекше қасиеттері

• Биологиялық процестердегі су

• Экожүйедегі және климаттағы су

Дескриптор:

- Судың үш қажеттілігін түсіндіреді

«Бағалау парағы» әдісі арқылы бағалайды.

1. Мәтінде айтылған судың қайталанбас қасиеттері қандай және олардың тіршілікті қамтамасыз ету қабілетімен қандай байланысы бар?

2. Мәтінде судың фотосинтездегі және жасушалық тасымалдаудағы рөлі қалай түсіндіріледі?

3. Мәтінде судың экожүйенің қалыптасуына және климатқа әсері қандай жолдармен сипатталған?

4. Мәтін судың маңыздылығы туралы қандай қате түсініктерді қарастырады және бұл түсінбеушіліктерді қалай түсіндіреді?

5. Мәтіндегі су айналымын талқылау жердегі судың таралуын және оның маңызын қалай көрсетеді?

Су әртүрлі биологиялық процестерді қамтамасыз ететін және экожүйелерді қолдайтын бірегей қасиеттеріне байланысты жердегі тіршілік үшін өте маңызды. Мәтінде судың көптеген заттарды еріту қабілеті, оның жоғары меншікті жылу сыйымдылығы және мұздату кезінде кеңеюі сияқты бірнеше негізгі қасиеттер көрсетілген. Бұл сипаттамалар судың өмірге қажетті химиялық реакцияларға қатысуына мүмкіндік береді, мысалы, фотосинтез, онда күн сәулесін өсімдіктер үшін энергияға айналдыруға көмектеседі. Сонымен қатар, су тірі ағзалар ішінде қоректік заттар мен қалдықтардың қозғалысын жеңілдетіп, жасушалық тасымалдауда маңызды рөл атқарады.

Сонымен қатар, мәтін климатқа әсер ету және биоәртүрлілікті қолдау арқылы судың экожүйелерді қалай қалыптастыратынын түсіндіреді. Мысалы, су қоймалары температураны реттейді және теңдестірілген экожүйеге үлес қоса отырып, сансыз түрлердің тіршілік ету ортасын қамтамасыз етеді. Мәтін сонымен қатар судың мұхиттар мен өзендер сияқты көрінетін нысандарда ғана емес, сонымен қатар атмосферада, топырақта және тірі организмдерде де өмірлік маңызы бар екенін түсіндіре отырып, жалпы қате түсініктерді қарастырады.

Су айналымы - бұл судың планетада қалай таралатынын көрсететін мәтінде талқыланған тағы бір маңызды аспект. Бұл цикл судың әртүрлі нысандарда болуын қамтамасыз етеді және әртүрлі орталардағы тіршілікті қамтамасыз етеді. Тұтастай алғанда, мәтін судың бірегей қасиеттері мен оның әртүрлі процестердегі рөлі оны планетамыздағы тіршілікті қамтамасыз ету үшін таптырмас ететініне баса назар аударады.

Бағалау критерийі:

Дескриптор:

«Өзін –өзі бағалау»

Ұрпағында 3:1 жəне 1:1 қатынасындай ажырау жүретін ата-анасының генотипі мен фенотипін анықтайды 3 балл

Сабақтың соңы

5 мин

Рефлексия

Кері байланыс:

«3/2/1 әдісі»:

1. Мен білетін үш нәрсе ...

2. Мені таңқалдырған екі нәрсе ...

3. Болашақта тереңірек қарастыратын бір нәрсе....

Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.

Рефлексия парағы