Жамбыл облысы, Сарысу ауданы,

Қызылдиқан орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі.

Сабақтың тақырыбы:

Біріккен сөздер

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға біріккен сөздер туралы мағлұмат беру, жасалу жолдарын ажырата білуге үйрету.Біріккен сөздердің екі түбірдің бірігуі арқылы жасалып, тұтас бір ұғымды беріп, бір сұраққа жауап беретінін мысалдар арқылы меңгерту. Білімімізді тереңдету, жадымызда сақтап, пайдалана , қолдана білу.Сауатты да көркем жазуға, ізденімпаздыққа қалыптастыру.

Күтілетін нәтиже:

Өз бетінше сөздерді дұрыс қолдана біледі, жаттығуларды орындай алады,

Әдіс тәсілдері:

Түсіндіру, сұрақ жауап, әңгімелеу,жинақтау СТО

Көрнекі құралдары:

Кесте, оқулық, суреттер, геометриялық фигуралар

Модулдің кіріктірілуі: АКТ, СТО, ОҮБ, ОБ

Сабақтың бөлімдері:

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының

әрекеті

Кіріпе

Сабақтың басы:

Ұйымдастыру кезеңі:

Шырылдады қоңырау,

Біз сабақты бастаймыз.

Партамызға отырып,

Өз - ара көз тастаймыз

Үй тапсырмасын тексеру.

14 -тапсырма

Оқушылар сәлемдесіп, керекті заттарын алып,сабаққа зейінін аударады.

Үй тапсырмасын оқып тексеріп шығады.

Ойашар:

Ой қозғау:

Сыныптағы оқушылардың фотосуреттері арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу

( аттары біріккен сөзден келетін оқушылардың суреттерін тақтаға іліп қоямын)

Мен неге бұл оқушылардың фотоларын ілдім?

Неге барлығыңның суреттеріңді ілмедім?

Айсу, Балнұр, Гүлназ, Балжан, Жансая, Барысхан.

«Фигураны тап» ойыны

Шаршы, көпбұрыш, тікбұрыш, үшбұрыш.

Бұлар қалай жасалған?

Осылайша екі түбірдің бірігуінен жасалған күрделі сөздің бір түрі біріккен сөз деп аталатын оқушылар өздері пайымдайды.

Осы тұста біріккен сөздердің үнемі бірге жазылатыны ескертіледі.

Жұмбақ:

Тұрамын үш түбірден,
Ең алғашқы түбірім «қос» сөзінің мәндесі.

Ал екінші түбірім ол адамның мүшесі,

Ал үшінші түбірім онсыз болмас ас дәмі. ( Екібастұз)

Олай болса бүгінгі сабағымыз

дың тақырыбы «Біріккен сөздер»

Ертеде ақсақалдың төрт ұлы бар екен. Олар негізінде төрт ағайынды болған деседі.

«Күрделі сөз», «Біріккен сөз»,

« Қос сөз», «Қысқарған сөз»

Біріккен сөз ынтымақта, бірлікте, татулықта өмір сүріпті. Бір бірінен ажырамай, ұйымшыл тату болған екен.

Осы кезеңде әр оқушы өз ойын ашық айтып, көз жеткізуге тырысады.

Оқушылар есімдері екі түбірден жасалғандығын табу керек.

Оқушылар фигуралар ды тізіп тақтаға жазып шығады.

Осы сөздердің ішінен күрделі , біріккен сөздерді табады.

Оқушылар жұмбақтың шешуін табады.

Зейін, ынта қойып тыңдайды, мысалдар келтіреді.

Негізгі бөлім:

Жаңа сабақ

Білем деме, балалар,
Білмейтіндерің көп шығар.

Бұл дүниеде сірә,

Бәрін білген адам жоқ шығар -

Дегендей, біздің білгеніміз - бір тоғыз, білмейтініміз - тоқсан тоғыз

Сондықтан бүгінгі сабағымыздың мақсаты білімімізді тереңдету, жадымызда сақтап, қолдана білу

Оқушылар ойларын толық жеткізіп, сауатты, көркем жазуға тырысады.

Сабақтың ортасы:

Оқулықпен , дәптермен жұмыс:

15- тапсырма

Мәтінді оқып, біріккен сөздерді теріп жазу.Олардың айтылуына назар аудару.

Жарқабақ, Жаркент, шекара, халықаралық, Сарыөзек.

Мұғалімнің түсіндірмесі:

1.Жаркент - атты екі қала бар. Бірі Қытай халық республикасының Шыңжаң өлкесінде. Бұл көне қалалардың бірі болып саналады.

2.Шекара - ел мен елдің шектескен аралығы.

3.Халықаралық- халықтар арасында, барша халыққа ортақ деген мағынаны білдіреді.

Ереже:

Жер су аттарын білдіретін біріккен сөздердегі қатар келген екі дауысты дыбыс сақталып жазылады: Сарыағаш, Сарыарқа

16- тапсырма

Мәтінге ат қойып, көшіріп жазу.Біріккен сөздерді тауып қалай жасалғанын айту.

Бурабай көлі.

Қотыркөл, Сарыарқа, Көкшетау.

Бурабай көлі туралы түсінік беру.

Бурабай Көкшетау қыратындағы тұйық көл. «Жұмбақтас» аралы бар.Ол Бурабайға ерекше көрік береді. «Оқжетпес» демалыс үйлері орналасқан.

17- тапсырма

Сөйлемдерді көшіріп жазып, біріккен сөздердің астын сызу, біріккен сөз болып келетін құс аттарын тауып жазу. «Аққу»

Сөйлемде айтылу мен жазылуында өзгеріске түскен қандай дыбыстар кездесті.

Көкорай- көгорай,

көгөніс - көкөніс

Оқушылар жаттығуларды кезектесіп тақтаға жазу арқылы орындайды.

Сұрақтар қою арқылы өз ойларын жеткізіп отырады.

Аққу құсына сипаттама беріп өтеді.

Өзгеріске ұшырап , мәтінде кездескен сөздерді тауып айтады.

Сергіту сәті:

«Жоғалған сөздер»

Бірнеше түбір сөздерден біріккен сөздер жасау.

Жез, тас,бал, қазақ, екі, тоғыз, ас, ай, қазған, гүл, бас, бақа,мұз, қабақ, құмалақ, темір,тұз, дақ.

Жоғалған сөздерді жалғау арқылы біріккен сөздер жасайды.

Балмұздақ, Жезқазған, тоғызқұмалақ. т.б.

Миға шабуыл

19- тапсырма

Жұмбақты оқып, шешуін табу.

Жұмбақтың шешуіндегі қала атын жазу. (Екібастұз)

Жұмбақтың шешуін табады.

Іздену

Суретпен жұмыс:

Суреттер көрсету арқылы қалалардың аттарын табу.

Жасырынған суреттер арқылы қаланың аттарын табады.

Қорытынды:

«Жинақтау» әдісі

«Ойыңды ортаға сал»

Бүгін біз сабақта не өттік?

Біріккен сөздер дегеніміз не?

Мысал келтір.

Жер су аттарын білдіретін сөздер қалай жазылады.

Сабақ сендерге ұнады ма?

Құстар, өсімдіктер, жер - су аттарынан келетін біріккен сөздерге мысалдар келтіру,

(Кері байланыс)

Мысалдар келтіру арқылы сұрақтарға жауап береді.

Үйге тапсырма:

Керісінше сөзжұмбақ. Сөзжұмбаққа тапсырма сұрақ жазу. Ол үшін оқулық соңында берілген түсіндірме сөздікті басшылыққа ала отырып орындайды.

18- тапсырма

Жаттығуды күнделіктеріне жазып алады.

Бағалау:

Сабақтың соңы.

Орындалған тапсырмалар бойынша оқушыларды бағалау

Күнделіктеріне бағаларын қойдырып алады.