Бжб тапсырмасы 3сынып

Жиынтық бағалауға арналған
әдістемелік ұсыныстар
Дүниетану
3-сынып

Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 3-сынып білім алушыларына «Дүниетану»
пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы
ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (қазақ тілінде білім беретін) бастауыш
сыныптың (1-4-сыныптары) «Дүниетану» пәні бойынша оқу бағдарламасы (орта білім беру
мазмұнын жаңарту аясындағы) мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.
Бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім
алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға
мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды
өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған.
Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар)
сипатталған. Тапсырмалар мен рубрикалар ұсыныс түрінде берілген.
Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу үшін спецификацияда тапсырма үлгілері мен
балл қою кестесі ұсынылған. Спецификация стандартталған және оны тоқсандық жиынтық
бағалауды өткізуде басшылыққа алу міндеттелген.
Әдістемелік ұсыныстар бастауыш сынып мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім
беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік
үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді
ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.

2

Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ........ 4
«Жанды табиғат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау .......................................... 4
«Жақсыдан үйрен, жаманан жирен» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.......... 7
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ............ 10
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ...... 16
«Уақыт» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ....................................................... 16
«Сәулет өнері» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау............................................ 19
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ............ 22
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ...... 28
«Өнер» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ......................................................... 28
«Атақты тұлғалар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ..................................... 31
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ............ 34
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ...... 40
« Су – тіршілік көзі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау .................................. 40
«Демалыс мәдениеті. Мерекелер» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ........... 44
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ........ 47

3

1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Жанды табиғат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше

2.2 Климат және ауа райы
2.3 Табиғи жағдайлар және олардың әсері

Оқу мақсаты

3.2.2.1 Жер климатының негізгі түрлерінің сипаттамаларын
анықтау
3.2.2.2 Ауа райы қолайсыз жағдайларда өзін-өзі ұстау
ережелерін құрастыру
3.2.3.1 Адамдардың табиғи жағдайларға байланысты
орналасуын талдау (рельеф, климат, өсімдік және
жануарлар әлемі, су нысандары)

Бағалау критерийі

Білім алушы
• Жер климатының негізгі түрлерін анықтайды
• Қолайсыз ауа райы кезінде өзін-өзі ұстау
ережелерін құрастырады
• Адамдардың қоныстануына әсер ететін табиғи
жағдайларды анықтайды

Ойлау дағдыларының
деңгейі

Білу және түсіну
Қолдану

Орындау уақыты
1-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.

20 минут

1) Жер бетінде қандай негізгі климаттық белдеулер бар?
____________________________________________________________________
2) Ең ыстық климаттық белдеу қайсы? ___________________________________
3) Қазақстан қандай климаттық белдеуде орналасқан? _______________________
2-тапсырма
Көктайғақ кезінде қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау керек? 2 ереже жаз.
1) ____________________________________________________________
2) ____________________________________________________________
3-тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Адамдардың қоныстануына қолайлы жерді белгіле ().

4

Неліктен?_________________________________________________________

Бағалау критерийі
Жер климатының
негізгі түрлерін
анықтайды

Қолайсыз ауа райы
кезінде өзін-өзі ұстау
ережелерін
құрастырады
Адамдардың
қоныстануына әсер
ететін табиғи
жағдайларды
анықтайды

Тапсырма
№

1

2

3

Дескриптор

Балл

негізгі климаттық белдеулерді атайды
(екіден кем емес);
ең ыстық климаттық белдеуді
анықтайды;
Қазақстанның климаттық белдеуін
анықтайды;
көктайғақ кезіндегі қауіпсіздік ережесін
құрастырады:
1-ереже
2-ереже
адамдардың қоныстануына қолайлы
жерді анықтайды;
адамдардың қоныстануына қолайлы
табиғи жағдайларды атайды.

1

Білім алушы

Барлығы

1
1

1
1
1
1

7

5

«Жанды табиғат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі

Жер климатының негізгі
түрлерін анықтайды

Тапсырма
№

1

Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен

Орта

Жоғары

Жер климатының негізгі
түрлерін атауда қиналады.

Жер климатының негізгі
түрлерін атауда/Қазақстанның
климаттық белдеуін
анықтауда қателеседі.

Жер климатының негізгі
түрлерін дұрыс атайды.

Қолайсыз ауа райы кезінде
өзін-өзі ұстау ережелерін
құрастырады

2

Қолайсыз ауа райы
жағдайларында өзін-өзі ұстау
ережелерін құрастыруда
қиналады.

Қолайсыз ауа райы
жағдайларында өзін-өзі ұстау
ережелерін құрастыруда
қателіктер жібереді.

Қолайсыз ауа райы
жағдайларында өзін-өзі
ұстау ережелерін дұрыс
құрастырады.

Адамдардың
қоныстануына әсер ететін
табиғи жағдайларды
анықтайды

3

Адамдардың қоныстануына
әсер ететін табиғи
жағдайларды анықтауда
қиналады.

Адамдардың қоныстануына
қолайлы жерлерді анықтауда/
оған әсер ететін табиғи
жағдайларды атауда
қателеседі.

Адамдардың
қоныстануына әсер ететін
табиғи жағдайларды
анықтайды.

6

«Жақсыдан үйрен, жаманан жирен» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше

1.5 Құқық және міндет
1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы

Оқу мақсаты

3.1.5.1 Қазақстан Республикасының
Конституциясының маңызын түсіндіру
3.1.2.3 Қоғамда өзін-өзі ұстау әдеп нормаларын
түсіндіру
3.1.2.4 Өз тәжірибесінен мысал келтіре отырып,
адамдар арасындағы достықтың маңыздылығын
дәлелдеу

Бағалау критерийі

Білім алушы
• Қазақстан Республикасы азаматтарының құқығы мен
міндетін ажыратады
• Қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстау ережелерін
анықтайды және түсіндіреді
• Адамдар арасындағы достықтың маңыздылығын
түсіндіреді

Ойлау дағдыларының
деңгейі

Білу және түсіну
Қолдану

15 минут
Орындау уақыты
1-тапсырма
Қазақстан азаматтарының міндеттерін белгіле ().
Мемлекеттік рәміздерге
құрметпен қарау

Өзінің қауіпсіздігі мен
денсаулығын қорғау

Табиғат байлықтарына
қамқорлықпен қарау

2-тапсырма
1) Театрдағы тәртіп ережесі сақталмаған суреттерді белгіле ().

2) Қоғамдық орындарда өзін -өзі ұстауға арналған 1 ереже құрастырып жаз.
________________________________________________________________
3) Қоғамдық орындарда әдептілік ережелерін сақтау неліктен маңызды? Түсіндір.
________________________________________________________________

_________________________________________________________________
3-тапсырма
«Ағаш тамырымен, адам достарымен мықты» деген мақалды қалай түсінесің? Жаз.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Қазақстан Республикасы
азаматтарының құқығы мен
міндетін ажыратады
Қоғамдық орындарда өзін-өзі
ұстау ережелерін анықтайды
және түсіндіреді

Адамдар арасындағы
достықтың маңыздылығын
түсіндіреді
Барлығы

Тапсырма
№
1

2

3

Дескриптор
Білім алушы
азаматтардың конституциялық
міндетін анықтайды (1)
азаматтардың конституциялық
міндетін анықтайды (2)
театрдағы тәртіп ережесі
сақталмаған суреттерді
анықтайды:
1-сурет
2-сурет
қоғамдық орындардағы өзін-өзі
ұстау ережесін құрастырады;
қоғамдық орындардағы әдеп
нормаларының маңызын
түсіндіреді;
өз көзқарасын білдіре отырып,
мақалдың мағынасын түсіндіреді.

Балл

1
1

1
1
1
1

1

7

8

«Жақсыдан үйрен, жаманан жирен» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға
ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі

Қазақстан
Республикасы
азаматтарының
құқығы мен міндетін
ажыратады
Қоғамдық
орындарда өзін-өзі
ұстау ережелерін
анықтайды және
түсіндіреді
Адамдар арасындағы
достықтың
маңыздылығын
түсіндіреді

Тапсырма
№

Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен

Орта

Жоғары

1

ҚР азаматтарының құқықтары
мен міндеттерін ажыратуда
қиналады.

ҚР азаматтарының құқықтары
мен міндеттерін ажыратуда
қателеседі.

ҚР азаматтарының
құқықтары мен міндеттерін
дұрыс ажыратады.

2

Қоғамдық орындардағы өзінөзі ұстау ережелерін
анықтауда және маңызын
түсіндіруде қиналады.

Қоғамдық орындардағы өзін-өзі
ұстау ережелерін анықтауда/
өзін-өзі ұстау ережесін
құрастыруда/ әдеп нормаларын
сақтаудың маңызын
түсіндіруде қателеседі.

Қоғамдық орындардағы
өзін-өзі ұстау ережелерін
анықтайды және маңызын
түсіндіреді.

3

Мақалдың мағынасын
түсіндіруде қиналады.

Мақалдың мағынасын
түсіндіруде қателеседі.

Мақалдың мағынасын
түсіндіреді.

1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу
бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін
тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға
бағытталған.
Спецификация 3-сыныпта «Дүниетану»
мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.

пәнінен тоқсандық жиынтық бағалаудың

2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
«Дүниетану» пәні бойынша (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) бастауыш
мектепке арналған оқу бағдарламасы (1 - 4-сыныптар).
3. 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны - 16
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық
жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан
дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер
түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім
алушыдан тапсырманың шешімін табудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін
5 тапсырмадан тұрады.

10

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№
1

2

Ортақ
тақырып
Жанды
табиғат

Жақсыдан
үйрен,
жаманан
жирен

Бөлімше

Тапсырма
саны

Жалпы
балл

1

2

3.2.2.2 Ауа райы қолайсыз
жағдайларда өзін-өзі ұстау
ережелерін құрастыру

1

3

1.4 Денсаулық
пен қауіпсіздік

3.1.4.3 Түрлі дереккөздер
Білім алушы ашық түрдегі қысқа
негізінде табиғи ортадағы қауіп- жауапты қажет ететін тапсырманы
қатерлерді анықтау және бағалау орындайды.

1

3

3.5 Қазақстан
тарихы:
тәуелсіздік,
мемлекеттілік
және патриотизм

3.3.5.2 Тұлғаның, отбасының,
қоғам мен мемлекеттің
дамуындағы еңбектің рөлін
түсіндіру

Білім алушы жабық түрдегі көп
таңдауы бар тапсырманы
орындайды.

1

4

1.5 Құқық және
міндет

3.1.5.1 Қазақстан
Республикасының Конституцияс
ының маңызын түсіндіру

Білім алушы ашық түрдегі қысқа
жауапты талап ететін тапсырманы
орындайды.

1

4

5

16

2.2 Климат және
ауа-райы

Оқу мақсаты

Тапсырманың
сипаттамасы

3.2.2.1 Жер климатының негізгі
түрлерінің сипаттамаларын
анықтау

Барлығы

11

Білім алушы ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін тапсырманы
орындайды.

4. Тапсырма үлгілері және балл қою кестесі
«Дүниетану» пәнінен 1-тоқсанға арналған
жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Картада көрсетілген климаттық белдеуді анықта.

•

Осы климаттық белдеуді сипаттап жаз.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
[2]

2. Найзағай ойнаған кезде өзіңді қалай ұстауың керек? Суретке қарап, 3 қауіпсіздік
ережесін құрастыр.

1)

2)

3)

1) _________________________________________________________________________
2) _________________________________________________________________________
3) _________________________________________________________________________
3. Табиғи ортада адамға төнуі мүмкін болатын 3 қауіп-қатерді тауып, қоршап сыз.
УЛЫ ӨСІМДІКТЕРМЕН УЛАНУ

ШЫҚТЫҢ ТҮСУІ

КӨКТЕМНІҢ КЕЛУІ
ТАҢНЫҢ АТУЫ

[3]

КҮН КӨЗІ

ЖӘНДІКТЕРДІҢ ШАҒУЫ

ЖАРАҚАТТАНУ

ДЕМАЛУ
[3]

12

4. Адам, отбасы, мемлекет үшін еңбектің қандай маңызы бар? Дұрыс тұжырымдарды
белгіле ().
1)
2)
3)
4)
5)
6)

Еңбек адамның дамуын тежейді.
Еңбек арқылы адам рухани дамиды.
Еңбек жақсы оқуға кедергі жасайды.
Еңбектің арқасында еліміздің жағдайы жақсарады.
Еңбек арқылы адамдар өзара сыйласады, бір-біріне көмектеседі.
Еңбектің арқасында адам өміріне қажетті нәрселерге қол жеткізеді.
[4]

5.

Сұрақтарға жауап бер.
1) Қазақстан азаматтарының құқықтары мен міндеттері қай құжатта жазылған?
________________________________________________________________
2) Қазақстан Республикасының Конституциясы қашан қабылданды? Белгіле ().
1993 жылы
15 қараша

1991 жылы
16 желтоқсан

1995 жылы
30 тамыз

3) Қазақстан азаматтары қандай құқықтарға ие? Қандай міндеттерді орындауы керек?
Әрқайсысына 1мысал келтіріп жаз.
Құқығы: _________________________________________________________________
Міндеті: ________________________________________________________________
[4]

13

Балл қою кестесі
№

1

2

3

Жауап

Балл

қоңыржай белдеу/қоңыржай

1

Білім алушының ықтимал жауабы:
Қоңыржай белдеуде 4 жыл мезгілі анық
байқалады/Қоңыржай белдеудің ауа райы ылғалды
және жылы болып келеді/ Ауа райы маусым
бойынша ауысып отырады/Адамдардың өмір сүруіне
қолайлы/...

1

Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы, қысқа
және толық
жауаптар
қабылданады.

Суқойма жағалауынан алыстау керек/ Өзен,
көлдердің жағасында тұрмау керек/ Суға түсіп
жүрсеңіз немесе қайықта отырсаңыз тез арада жағаға
шығу керек ...

1

Суы жоқ, құрғақ шұңқырлар мен жыраларға
жасырыну керек/жартастарға сүйенбеу керек/

1

Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы, қысқа
және толық
жауаптар
қабылданады.

Ағашқа шығу, ағаштың түбінде тұру қауіпті/ Биік
ағаштарға, электр желісінің бағаналарына
жақындамау керек/Орманды жерде бұтағы мол, аласа
ағаштың түбіне жасырынуға болады...

1

улы өсімдіктермен улану

1

жарақаттану

1

жәндіктердің шағуы

1

4
4

5

Қосымша ақпарат

Конституция/Ата заң

1

1995 жыл 30 тамыз

1

Өмір сүру/еңбек ету/демалу/тегін білім
алу/емделу/жеке бас еркіндігі...

1

Мемлекеттік рәміздерді құрметтеу/тарихи
мұраларды сақтау/елімізді қорғау/табиғатты
қорғау/жауапкершілікті сақтау/...

1

Барлығы

16

14

Әр дұрыс жауапқа
1 балл қойылады.

Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы, қысқа
және толық
жауаптар
қабылданады

5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер,
плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау
оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға
жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен
таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау
басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен
сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім
алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға
көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге
тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі
хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.

6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін
балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

15

2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Уақыт» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше

1.1 Мен және менің отбасым
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер

Оқу мақсаты

3.1.1.1 Отбасы мүшелерінің арасындағы туыстық
қатынастарды түсіндіру
3.3.1.1 Көшпелі және отырықшы өмір салтының
ерекшеліктерін түсіндіру
3.3.1.2 Тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау
маңыздылығын түсіндіру

Бағалау критерийі

Білім алушы
• Отбасы мүшелерінің арасындағы туыстық
қатынастарды ажыратады
• Көшпелі және отырықшы өмір салтына тән
ерекшеліктерді сипаттайды
• Тарихи ескерткіштерді сақтаудың маңыздылығын
сипаттайды

Ойлау дағдыларының
деңгейі

Білу және түсіну
Қолдану

Орындау уақыты

15минут

1-тапсырма
Төменде берілген туыстық атауларға сен кім боласың? Сызбаға туыстық атауларды жаз.
әкең мен анаңа

...

атаң мен әжеңе

...

аға, әпкелеріңе

...

2-тапсырма
Көшпелі және отырықшы өмір салтына тән ерекшеліктерді анықта және сәйкестендір.
1) Егіншілікпен айналысу

КӨШПЕЛІ

2) Мал өсірумен айналысу
3) Тұрақты бір жерде өмір сүру

ОТЫРЫҚШЫ

4) Жайылымды ауыстырып отыру

16

3-тапсырма
Тарихи және мәдени ескерткіштерді неліктен сақтау керек? Түсіндір.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

Бағалау критерийі
Отбасы мүшелерінің
арасындағы туыстық
қатынастарды
ажыратады

Көшпелі және
отырықшы өмір
салтына тән
ерекшеліктерді
сипаттайды

Тарихи
ескерткіштерді
сақтаудың
маңыздылығын
сипаттайды
Барлығы

Тапсырма
№
1

2

3

Дескриптор

Балл

Білім алушы
ата-анаға қатысты туыстық атауды
анықтайды;
ата-әжеге қатысты туыстық атауды
анықтайды;
бауырларына қатысты туыстық атауды
анықтайды;

1
1

көшпелі өмір салтына тән
ерекшеліктерді анықтайды:
- бірінші;
- екінші;
отырықшы өмір салтына тән
ерекшеліктерді анықтайды:
- бірінші;
-екінші;
тарихи ескерткіштерді сақтаудың
маңыздылығы туралы дәлелді ой
қорытады.

1

1
1

1
1
1

8

17

«Уақыт» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға
ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі

Отбасы мүшелерінің
арасындағы туыстық
қатынастарды
ажыратады
Көшпелі және
отырықшы өмір
салтына тән
ерекшеліктерді
сипаттайды
Тарихи
ескерткіштерді
сақтаудың
маңыздылығын
сипаттайды

Тапсырма
№

Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен

Орта

Жоғары

1

Отбасы мүшелерінің
арасындағы туыстық
қатынастарды анықтауда
қиналады.

Отбасы мүшелерінің
арасындағы туыстық
қатынастарды анықтауда
қателіктер жібереді.

Отбасы мүшелерінің
арасындағы туыстық
қатынастарды дұрыс
анықтайды.

2

Көшпелі және отырықшы
өмір салтына тән
ерекшеліктерді анықтауда
қиналады.

Көшпелі/отырықшы өмір
салтына тән ерекшеліктерді
анықтауда қателеседі.

Көшпелі және отырықшы
өмір салтына тән
ерекшеліктерді дұрыс
анықтайды.

3

Тарихи және мәдени
ескерткіштерді сақтаудың
маңыздылығын сипаттауда
қиналады.

Тарихи және мәдени
ескерткіштерді сақтаудың
маңыздылығын сипаттауда
қателіктер жібереді.

Тарихи және мәдени
ескерткіштерді сақтаудың
маңыздылығын сипаттайды.

18

«Сәулет өнері» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше

1.3.Менің атамекенім
2.1 Жергілікті жерде бағдарлану

Оқу мақсаты

3.1.3.1 Елді мекендерді түрлі белгілері бойынша ажырату
(тип, көлемі, қызметі)
3.2.1.1 Астрономиялық белгілер бойынша көкжиек
бағыттарын анықтау

Бағалау критерийі

Білім алушы
• Елді мекендердің түрлерін ажыратады
• Көкжиек тұстарын астрономиялық белгілер арқылы
анықтайды

Ойлау дағдыларының
деңгейі

Білу және түсіну
Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

1-тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Ауыл мен қалаға тән белгілерді жаз.

Ауыл

Қала

2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы.
Кіші Жетіқарақшы шоқжұлдызындағы қозғалмайтын, үлкен әрі
жарық жұлдыз Темірқазық деп аталады. Ол арқылы көкжиектің тұстарын
анықтауға болады. Темірқазық үнемі солтүстікті көрсетіп тұрады.

19

•

Суреттен ең үлкен және жарық жұлдызды тауып, атауын жаз. Мәтіндегі ақпараттарға
сүйеніп, көкжиектің негізгі тұстарын анықта және жаз.

Бағалау критерийі
Елді мекендердің
түрлерін ажыратады
Көкжиек тұстарын
астрономиялық
белгілер арқылы
анықтайды
Барлығы

Тапсырма
№
1

2

Дескриптор
Білім алушы
ауылға тән белгілерді сипаттайды;
қалаға тән белгілерді сипаттайды;
Темірқазық жұлдызын анықтайды;
көкжиектің негізгі тұстарын анықтайды:
- солтүстік
- оңтүстік
- шығыс
- батыс

20

Балл
1
1
1
1
1
1
1
7

«Сәулет өнері» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған
рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі

Елді мекендердің
түрлерін ажыратады

Көкжиек тұстарын
астрономиялық
белгілер арқылы
анықтайды

Тапсырма
№

Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен

Орта

1

Түрлі белгілері бойынша елді
мекендерді ажыратуда
қиналады.

Ауылға/қалаға тән белгілерді
анықтауда қателіктер
жібереді.

Түрлі белгілері бойынша елді
мекендерді дұрыс ажыратады.

2

Астрономиялық белгілер
арқылы көкжиек тұстарын
анықтауда қиналады.

Астрономиялық белгілер
арқылы көкжиектің тұстарын
анықтауда қателеседі.

Астрономиялық белгілер
арқылы көкжиек тұстарын
дұрыс анықтайды.

21

Жоғары

2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУДЫҢ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу
бағдарламасының мазмұнына сәйкес оқушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге
және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 3-сыныпта «Дүниетану» пәнінен тоқсандық жиынтық бағалаудың
мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
«Дүниетану» пәні бойынша (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) бастауыш
мектепке арналған оқу бағдарламасы (1 - 4-сыныптар).
3. 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны - 16
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық
жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан
дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер
түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім
алушыдан тапсырманың шешімін табудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін
5 тапсырмадан тұрады.

22

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№
1

2

Ортақ
тақырып
Уақыт

Сәулет өнері

Бөлімше

Оқу мақсаты

Тапсырманың
сипаттамасы

Тапсырма
саны

Жалпы
балл

1.4 Денсаулық пен
қауіпсіздік

3.1.4.2 Спорт түрлерін
топтастыру, спорттың қандай да
бір түрімен айналысу үшін
қажетті негізгі және өзінің
қабілеттерін анықтау

Білім алушы ашық түрдегі қысқа
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.

1

2

3.1 Ежелгі
мәдениеттер мен
өркениеттер

3.3.1.1 Көшпелі және отырықшы
өмір салтының ерекшеліктерін
түсіндіру

Білім алушы ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.

1

4

2.3 Табиғи
жағдайлар және
олардың әсері

3.2.3.1 Адамдардың табиғи
жағдайларға байланысты
орналасуын талдау (рельеф,
климат, өсімдік және жануарлар
әлемі, су нысандары)

1

3

2.4 Туризм

3.1.3.2 Қала мен ауылдың
байланысын зерттеу, мысалдар
келтіру

Білім алушы ашық түрдегі қысқа
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.

1

2

2.1 Жергілікті
жерде бағдарлану

3.2.1.1 Астрономиялық белгілер
бойынша көкжиек бағыттарын
анықтау

Білім алушы ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.

1

5

5

16

Барлығы

23

4. Тапсырма үлгілері және балл қою кестесі
«Дүниетану» пәнінен 2-тоқсанға арналған
жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Кез келген спорт түрімен айналысу үшін нені ескеру керек? Спорт түрін таңдау
кезінде ескерілетін 2 ерекшелікті жаз.
1) _____________________________________________
2) _____________________________________________
[2]
2. Көшпелі өмір салтын бейнелейтін суреттерді белгіле ().

•

Қалған суреттерді пайдаланып, отырықшы өмір салтын сипаттап жаз.

1) ___________________________________________________________________
2) __________________________________________________________________
3) __________________________________________________________________
[4]
3. Суреттерге қара. Адамдардың қоныстануына қолайлы жерлерді белгіле (). Себебін
түсіндір.

шөлді жерлер

жазық жерлер

таулы жерлер

өзен жағалауы
[3]

24

4. Ауыл мен қаланың арасындағы байланысқа мысал келтір. Олар бір-біріне қалай
көмектеседі? Жаз.
Ауылға

Қала

Қалаға

Ауыл

[2]
5. Көкжиектің тұстарын Күнге қарап қалай анықтайды? Суретке сүйеніп, сипаттап жаз.
Суретке көкжиектің тұстарын жаз.

_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________

[5]

25

Балл қою кестесі
№
1

Жауап

Балл

Білім алушылардың ықтимал жауабы
Адамның жасы/жынысы/денсаулығы/
қызығушылығы

2

Қосымша ақпарат
Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы жауаптар
қабылданады. Әр дұрыс
жауапқа
1 балл қойылады.
Кемінде 2 сурет
белгіленуі тиіс.

2
1

қолөнерімен айналысқан

1

егіншілікпен айналысқан

1

балық аулаумен айналысқан

1

3
2

Білім алушылардың ықтимал жауаптары:
Өйткені, жазық жерлер мен өзен жағалауы мал
өсіруге, үй салуға, егін егуге қолайлы/ Өзен,
көлдерден ауыз су алады/ Өзеннен балық
аулайды, балық шаруашылығымен айналысады.

4

1

Қала ауылға дайын өнімдер береді/Мәшине,
тракторлармен қамтамасыз етеді/Мамандық
иелерін дайындайды/...

1

Ауыл қалаға ауыл шаруашылық өнімдерін: сүт,
ет, жеміс-жидек, көкөніс, астық, жүн, тері т.б.
береді.

1

5

4

26

Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы дұрыс
жауаптар қабылданады.
Әр дұрыс жауапқа
1 балл қойылады.

Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы, қысқа және
толық жауаптар
қабылданады.

Көкжиектің дұрыс
анықталған әр тұсы
үшін 1 балл қойылады.

Білім алушының ықтимал жауабы:
Тал түсте Күнге арқаңды беріп, қолыңды екі
жаққа созып тұру керек. Сонда көлеңке түскен
жақ солтүстікті, арқа жағың оңтүстікті білдіреді.
Оң қол жақ шығысты, сол қол жақ батысты
көрсетеді.
Барлығы

1

Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы дұрыс жауап
қабылданады.

16

5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер,
плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау
оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға
жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен
таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау
басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен
сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім
алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға
көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге
тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі
хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін
балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

27

3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Өнер» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше

1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және
патриотизм
3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары

Оқу мақсаты

3.1.4.1 Тұрмыстық құралдарды пайдалану ережелерін
графикалық түрде көрсету
3.3.5.1 Қазақстанның бейресми рәміздерінің мәнін
түсіндіру («Алтын адам», «Бәйтерек» монументі,
«Мәңгілік ел» қақпасы).
3.3.2.1 Түрлі материалдарды зерделеу арқылы
түркілердің өмір салтын анықтау

Бағалау критерийі

Білім алушы
• Тұрмыстық
құралдарды
қолдану
ережелерін
бейнелеп көрсетеді
• Қазақстанның бейресми рәміздерінің мағынасын
сипаттайды
• Көне түркі халқының өмір салтын сипаттайды

Ойлау дағдыларының
деңгейі

Білу және түсіну
Қолдану

Орындау уақыты

20минут

1-тапсырма
Электр құралдарын қолдану ережелеріне сәйкес болатын 2 сурет сал.
1. Үйден шығарда электр құралдарын сөндіріп жүр.
2. Тоқ көзіне бөтен заттарды салма.

2-тапсырма
«Мәңгілік ел» қақпасының босағасындағы мүсіндер қандай мағынаны білдіреді? Жаз.

28

«Ақсақал» мүсіні –
____________________
____________________

«Әйел-Ана» мүсіні –
____________________
___________________

3-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Мәтінге сүйеніп, түркі халықтарының өмір салтын сипаттайтын
3 тұжырым жаз.
Ежелгі түркілер батыс және шығыс болып екіге бөлініп, өмір сүрген.
Шығыста көшпелі өмір салтын ұстанып, киіз үйлерде тұрды. Олар мал
шаруашылығымен айналысқан. Батыста отырықшы болып, жер жыртумен,
саудамен, қолөнермен айналысқан. Ежелгі түріктердің жазба мәдениеті, көне
жазуы болған. Олар ата- баба рухына, отқа, көк бөріге табынған. Олар отты
әртүрлі аурулардан, жаман ойлардан тазалаушы деп сенген.

1) ________________________________________________________________
2) ________________________________________________________________
3) ________________________________________________________________

Бағалау критерийі
Тұрмыстық құралдарды
қолдану
ережелерін
бейнелеп көрсетеді
Қазақстанның бейресми
рәміздерінің мағынасын
сипаттайды
Көне түркі халқының
өмір салтын сипаттайды
Барлығы

Тапсырма
№
1

2

3

Дескриптор
Білім алушы
электр құралдарын қолданудағы
қауіпсіздік ережелерін бейнелейді:
1-сурет
2- сурет
бейресми рәміз элементтерінің
мағынасын сипаттайды;
1-элемент
2- элемент
түркілердің өмір салтын сипаттайды:
1- тұжырым
2- тұжырым
3- тұжырым

29

Балл

1
1

1
1
1
1
1
7

«Өнер» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға
ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі

Тұрмыстық
құралдарды қолдану
ережелерін бейнелеп
көрсетеді
Қаз