Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті

Филология факультеті

ПОРТФОЛИО

Тақырыбы:“Абайдың педагогикалық-ағартушылық көзқарастары”

Орындаушы: Мұрат Аружан Мұхтарқызы

Тексеруші: Турганалиева.Г.Г.

Орал, 2024 ж.

1. Студент өзі туралы

Таныстыру мәліметі:

• АТЫ-ЖӨНІ:

• МҰРАТ АРУЖАН МҰХТАРҚЫЗЫ

• ТУҒАН АЙЫ,КҮНІ,ЖЫЛЫ:

• 8МАУСЫМ,2003ЖЫЛЫ

• ТУҒАН ЖЕРІ:АТЫРАУ ОБЛЫСЫ,ЖЫЛЫОЙ

• АУДАНЫ,АҚКИІЗТОҒАЙ АУЫЛЫ

• ОРТА БІЛІМІ:2021ЖЫЛЫ АТЫРАУ

• ОБЛЫСЫНДАҒЫ #10 АМАНГЕЛДІ АТЫНДАҒЫ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕПТІ ТӘМАМДАҒАН

• БІЛІМ ОРДАСЫ:М.ӨТЕМІСОВ АТЫНДАҒЫ БҚУ

• ФАКУЛЬТЕТІ:ФИЛОЛОГИЯ

• МАМАНДЫҒЫ:ҚАЗАҚ ТІЛІ ӘДЕБИЕТ

Өмірбаян:

Мен, Мұрат Аружан Мұхтарқызы, Атырау облысы, Жылыой ауданының тумасымын. Шежіреге сүйенсек, руым Адай, Кіші жүзден тараймын. Отбасымыздың тұңғышы ретінде менің өмірімде бауырларым мен ата-анамның орны ерекше. Ата-анам – қарапайым, бірақ жүректері мейірім мен даналыққа толы жандар. Үйдегі үш інім мен бір сіңіліме қамқорлық жасау, оларды жақсы қасиеттерге баулу – бала кезімнен берік ұстанған парызым. Осы міндетім менің бойыма мейірімділік, жауапкершілік және адамгершілік сияқты қасиеттерді дарытты.

Бала күнімнен белсенді әрі ширақ болып өстім. Сабақта үздік болмаса да, қоғамдық шаралар мен түрлі ортада өзімді көрсете білуіммен ерекшелендім. Белсенділігімнің арқасында көптеген жаңа жерлерге сапар шегіп, әртүрлі адамдармен таныстым. Бұл маған үлкен өмірлік тәжірибе жинауға көмектесті.

Өзімнің ерекше бір хоббиім болмаса да, кез келген жаңа істі жылдам игеру қабілетім бар. Әрбір жаңа бастамаға қызығушылықпен қарап, оны меңгеруге тырысамын. Өмірлік ұстанымым – “Ешкімнің ала жібін аттамау.” Бұл қағида менің ар-намысымның, әділдікке деген құрметімнің негізі болып табылады.

Отбасымыз шағын болғанымен, біз әрдайым бір-бірімізге қолдау білдіріп, бақыт пен қуанышқа толы өмір сүрудеміз. Мен үшін отбасым – тек тірек емес, сонымен бірге мені әрдайым алға жетелейтін шабыттың қайнар көзі.

2. Портфолионың теориялық мазмұны

Тақырыптың өзектілігі:

Абай Құнанбайұлы – қазақ ағартушылық тарихында өшпес із қалдырған тұлға. Оның педагогикалық көзқарастары тек ұлттық деңгейде емес, жалпы адамзаттық тәрбиенің маңызды мәселелерін қамтиды. Абайдың еңбектерін қазіргі заманда қолдану өзекті болып қала береді.

Мақсаты мен міндеттері:

• Абайдың педагогикалық-ағартушылық көзқарастарын зерттеу

• Абай ілімінің қазіргі білім беру жүйесіндегі рөлін анықтау

• Абай идеяларын оқу-тәрбие үрдісінде қолдану жолдарын талдау

Күтілетін нәтижелер:

• Тақырыпты терең меңгеру

• Ғылыми және шығармашылық дағдыларды дамыту

• Абай көзқарастарының заманауи қоғамға әсерін анықтау

Жұмыс жоспары:

1. Абай өмірі мен шығармашылығын зерттеу

2. Педагогикалық көзқарастарының негізгі бағыттарын анықтау

3. Оқу-тәрбие процесіндегі Абай идеяларын талдау

Қолданатын әдіс-тәсілдер:

• Талдау, салыстыру, синтез

• Шығармашылық жұмыстарды орындау

• Әдеби-ғылыми материалдарды саралау

Мәтін:

Абайдың педагогикалық-ағартушылық көзқарастары оның өлеңдері мен қара сөздерінде айқын көрінеді. Ол жастарды білімге, еңбекқорлыққа, адамгершілікке тәрбиелеуге шақырды. Абайдың “толық адам” концепциясы адамзат тәрбиесінің басты мақсаттарын қамтиды.

Глоссарий:

• Ағартушылық: Халықты біліммен, мәдениетпен байыту

• Педагогика: Оқу және тәрбие туралы ғылым

• Толық адам: Абайдың моральдық және рухани құндылықтарға сүйенген тұлға концепциясы

Оқу материалдары:

• Абайдың шығармалары (өлеңдері, қара сөздері)

• Зерттеуші ғалымдардың еңбектері

• Интернет материалдары

3. Студенттің жұмыс үлгілері

• Баяндама: “Абай ілімі – қазіргі білім беру жүйесінде”

• Шығармашылық жұмыс: Әлеуметтік желіге тақырыптық пост жариялау

• Сауалнама: “Абай идеялары қазіргі жастар арасында қалай қабылданады?”

4. Студенттің жетістіктері

5. Студенттің ой-толғанысы

Рефлексиялық эссе (үзінді):

Рефлексиялық эссе: “Абайдың педагогикалық-ағартушылық көзқарастары”

Абай Құнанбайұлы – қазақ халқының рухани және мәдени әлемінің биік шыңы. Оның педагогикалық-ағартушылық идеялары бүгінгі күннің де өзекті мәселелерін шешуге бағытталған құнды мұра болып табылады. Бұл тақырыпты зерттеу арқылы мен тек Абайдың еңбектеріне тереңірек үңіліп қоймай, өзімнің білім мен тәрбиенің мәні туралы көзқарастарымды қайта саралауға мүмкіндік алдым. Бұл эсседе осы жұмысты орындау барысында алған әсерім, үйренгенім, әрі болашаққа деген ойларым жайлы сөз қозғаймын.

Біріншіден,Абай ілімінің өзектілігін түсіну.

Бұл зерттеуді бастамас бұрын, Абайдың шығармашылығы жайында үстірт қана түсінігім бар еді. Оның қара сөздері мен өлеңдері мектеп қабырғасынан таныс болғанымен, мен оның педагогикалық көзқарастарын толық түсінбеппін. Жұмыс барысында Абайдың “толық адам” концепциясы, білім мен тәрбие туралы ойлары, жастарға деген үндеулері туралы тереңірек білім алдым.

Мысалы, Абайдың жиырма бесінші қара сөзінде: “Білімдіден шыққан сөз, талаптыға болсын кез,” – деген нақылы маған ерекше әсер етті. Бұл ойды зерттей отырып, білімнің адамзат дамуының негізгі тірегі екенін терең түсіндім. Білім – тек кәсіби құзыреттілік емес, сонымен қатар адамның рухани және мәдени дамуының негізі.

Екіншіден,Абайдың көзқарастарының бүгінгі күнге әсері.

Зерттеу барысында мен Абайдың ағартушылық идеяларының қазіргі заман үшін өзектілігіне көз жеткіздім. Әсіресе, оның жастарды білімге шақыруы мен жалқаулыққа қарсы тұруы қазіргі заманда да өте маңызды. Жаңа технологиялар мен ақпараттық заман дәуірінде жастардың өздерін жоғалтпай, білімге, ғылымға ұмтылуы қажеттігін ұғындым. Абайдың:

“Әсемпаз болма әрнеге, өнерпаз болсаң арқалан,”деген өлең жолдары бүгінгі күннің ұраны іспетті. Бұл сөздер жастарды өнер мен білім арқылы өзін-өзі дамытуға, қоғамға пайдалы тұлға болуға бағыттайды. Абай шығармаларындағы осындай ойлар маған өзімнің де болашақ жоспарларыма жаңаша қарауға түрткі болды.

Үшіншіден,Жұмыс барысындағы қиындықтар мен оларды жеңу.

Бұл жұмысты орындау барысында бірқатар қиындықтарға тап болдым. Алдымен, Абайдың шығармашылығындағы философиялық терең ойларды түсіну үшін қосымша әдебиеттер мен зерттеулерді көп оқуға тура келді. Әсіресе, оның “толық адам” концепциясын түсінуде біраз уақыт жұмсадым. Бұл ұғым тек білім мен ғылымға ғана емес, адамгершілікке, әділетке, еңбекқорлыққа негізделген өмір сүру қағидасын ұстануды білдіреді. Осы түсініктерді қазіргі қоғаммен байланыстыра отырып талдау қиын болса да, бұл маған үлкен тәжірибе берді.

Сонымен қатар, зерттеу материалдарын жинақтау барысында деректерді саралап, жүйелеу дағдыларым жетілді. Интернеттегі ақпараттар мен ғылыми әдебиеттердің молдығы арасында ең маңыздысын іріктеп алу қажет болды. Бұл менің сыни тұрғыдан ойлау қабілетімді дамытты.

Абай ілімінің маған әсері.

Жұмыс барысында Абайдың шығармаларына жүгіну арқылы мен өзімнің тұлғалық дамуымда маңызды қадам жасағандай сезіндім. Оның “бес нәрседен қашық болу, бес нәрсеге асық болу” идеясы мені өмірлік құндылықтарымды қайта қарастыруға итермеледі.

Абайдың “Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей” деген сөзі – еңбектің адам өміріндегі басты рөлін түсінуге көмектесті. Бұл ойдың маңыздылығын мен өз өмірімде де сезінемін. Оқуда, кәсіби салада табысқа жету үшін еңбектің маңызы зор.

Абайдың әділдік, ар-ұят, адалдық секілді құндылықтарға ерекше мән беруі маған өмірлік қағидаларымды қайта қарауға сеп болды. Оның шығармалары тек жеке тұлға ретінде дамуға ғана емес, сонымен бірге қоғамға пайдалы азамат болуға бағыттайды.

Қорытынды ойлар мен болашаққа әсері.

Абайдың педагогикалық көзқарастарын зерттеу тек білімімді арттырумен шектелмей, жеке тұлғалық дамуыма да ықпал етті. Оның идеяларының тереңдігі мен даналығы мені жаңа деңгейге көтеріп, болашаққа деген көзқарасымды айқындады. Абай ілімін зерттеу арқылы өзімнің өмірлік ұстанымдарымды бекіте түстім.

Мен болашақта білім беру саласында жұмыс істеуді мақсат етемін. Бұл тұрғыда Абайдың педагогикалық идеялары мен үшін шабыт көзі болып қала бермек. Оның еңбектерін тек зерттеу ғана емес, оларды іс жүзінде қолдану арқылы жастардың саналы, білімді, адамгершілікті азамат болып қалыптасуына үлес қосқым келеді.

Рефлексия-бұл жұмыс менің жеке дамуымның маңызды кезеңі болды. Жұмысты орындау барысында тек жаңа мәліметтер біліп қана қоймай, өзімнің де бойымда үлкен өзгерістер орын алғанын сезіндім. Абайдың ілімінен үйренгенім – білімге ұмтылу, еңбекқорлық, адамгершілік және әділдік принциптері өмірдің кез келген саласында жетістікке жетудің негізі екендігі.

Бұл тақырыпты зерттеу тек ғылыми жұмыс емес, менің рухани дүниемді байытқан сапар болғанын атап өткім келеді. Абайдың идеялары – мәңгілік мұра, ал оны түсіну мен қолдану – әрбіріміздің міндетіміз. Абай мұралары бізге өз-өзімізді тану, дамыту және қоғам игілігі үшін еңбек ету жолында бағыт береді.Бұл жұмыс арқылы мен тек Абайдың идеяларымен танысып қана қоймай, оларды өз өміріме қалай енгізуге болатынын түсіндім. Оның қара сөздері мен өлеңдеріндегі даналық мені терең ойлануға, жауапкершілік алуға және болашағыма жаңа көзқараспен қарауға үйретті.

Абайдың “Сен де бір кірпіш дүниеге, кетігін тап та, бар қалан” деген сөздері – мен үшін ерекше маңызға ие болды. Бұл маған өз орнымды табу, қоғамға пайда әкелу және өмірдің мәнін түсіну қажеттігін еске салады. Мен үшін бұл нақыл тек философиялық тұжырым ғана емес, әрекетке шақыру сияқты болды.

Болашаққа жоспарларым-Абайдың педагогикалық-ағартушылық көзқарастарын терең зерттей отырып, мен болашақ кәсіби жолымды да нақтылай түстім. Абайдың ілімдері қазіргі білім беру жүйесінде, әсіресе жастар тәрбиесінде, кеңінен қолданылуы керек. Алдағы уақытта мен Абайдың идеяларын зерттеуді жалғастырып, оларды білім беру үдерісінде қалай қолдануға болатынын зерттеуді жоспарлап отырмын.

Сондай-ақ, өзімнің бойымда еңбекқорлық пен табандылық қасиеттерін одан әрі дамытқым келеді. Абайдың өсиеттері – бұл тек жастарға бағытталған тәрбие қағидаттары ғана емес, сонымен қатар әр адамның өзін-өзі жетілдіру жолындағы мәңгілік бағдар.

Абай іліміне сүйене отырып, өзіме және айналамдағы адамдарға көбірек пайда әкелу үшін күш-жігерімді жұмсауға бел будым. Бұл жұмыс тек академиялық жетістіктерге жету үшін ғана емес, өзімнің тұлғалық қалыптасуым үшін де маңызды болды.

Абайдың педагогикалық-ағартушылық көзқарастарының маңызын тек түсініп қоймай, оны келешек ұрпаққа жеткізу – менің алдыма қойған үлкен мақсатым. Оның идеялары біздің ұлттық болмысымыздың ажырамас бөлігі болып табылады және әрбіріміздің өмірімізге бағыт берері сөзсіз.

Абайдың мұрасы бізге тек өткеннің қазынасы ретінде емес, болашаққа бастар жол ретінде қызмет етуі тиіс. Оның: “Өзіңе сен, өзіңді алып шығар, еңбегің мен ақылың екі жақтап,” деген сөздері менің өмірлік ұстанымымның ажырамас бөлігіне айналды.

Қорытындылай келе, Абайдың мұрасы – әрбір қазақтың рухани компасы. Оның идеяларын бойыма сіңіріп, қоғам үшін пайдалы істер атқаруға тырысамын. Бұл – менің өмірлік мақсатым және осы жұмыстың мен үшін ең маңызды нәтижесі.