Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 9

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Бүкiләлемдiк тартылыс заңы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

9.2.2.6 Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану

Сабақ мақсаттары

• Гравитациялық өрістің физикалық мағынасын түсінеді;

• Гравитациялық өрістің күш сипаттамасын біледі;

• М массасымен одан r арақашықтықта материалдық нүкте гравитациялық өрісінің күш сипаттамасын біледі;

• Бүкіләлемдік ауырлық күші заңын есептер шығарады және талдай алады.

Сабақтың кезеңі / уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Сыныпта қалыпты атмосфера ұйымдастыру.

Сабақ мақсатымен танысу.

Белсенді жұмыс

Оқушылардың сұрақтар арқылы ойын жаңа тақырыпқа әкеледі.

Сұрақтардың жауабын толықтырып отырады.

Бқл сұрақтар оқушылардың ойлау дағдысын дамытады.

(G,I) Активити

• Неліктен денелер құлайды?

• Егер ғарышта ауа жоқ болса, онда гравитация бар ма?

• Денелердің бір бірін тартуы ауа арқылы бола ма?

• Салмақ және масса арасындағы айырмашылық қандай?

• Неліктен Сіз Айда аз салмақта боласыз?

• Егер айда сіздің салмағыныз аз болса, онда сіз Айда арықтау боласыз ба?

• Барлық денелер гравитация себебінен бірдей үдеуге ие ме?

Ауызша бағалау

«Жақсы,

өте жақсы, жарайсың»

Интерактивті тақтада

Презентация

Сабақтың ортасы

Жаңа материал

Бүкіләлемдік тартылыс заңының тұжырымдамасы:

Кез келген екі дене арасындағы өзара әсерлесу күші, олардың массаларының көбейтіндісіне тура, ал ара қашықтықтарының квадратына кері пропорционал.

Бүкіләлемдік тартылыс заңының формуласы

Түсіндірме сурет

Түсіру нүктесі және бағыты:

Екі дененің центрлерінен бір түзудің бойында бір-біріне қарай бағытталады.

G гравитациялық тұрақтысының физикалық мағынасы: бір-бірінен 1 м қашықтықтағы, әрқайсысының массасы 1 кг денелердің арасындағы әсер күшіне тең физикалық шама.

Топтық жұмыс

Топта бірігіп жұмыс жасауына нұсқаулық береді.

Оқушылардың топта жұмыс жасауы ұйымшылдыққа, қабілетті оқушы сыныптастарына көмек беруіне ықпал етеді.

Оқушылардың топта жұмыс жасауын бағалайды.

Қорытынды жасайды.

Жеке жұмыс

Қалыптастырушы бағалау жұмысы

Оқушылар тапсырманы орындайды

Тапсырма:

Ауырлық күші мен тартылыс заңы формулаларын қолданып, гравитациялық өріс кернеулігінің (еркін түсу үдеуі) өрнегін қорытып шығару;

Оқушылардың бірі қорыту жолын тақтада көрсету арқылы өз-өздерін тексеру.

Гравитациялық өрістің кернеулігі (еркін түсу үдеуі)

Оқушылар сұрақтарға жауаптарын береді.

1. Гравитациялық өріс кернеулігі тәуелді шамалар?

2. Неге Айдағы g Жерден өзгеше?

3. Адамның салмағын қалай ұлғайтуға болады?

Топтық жұмыс

1-топ

Сынып бөлмесінде бір-бірінен 2,25 м қашықтықта отырған массалары 79,5 кг және 60,0 кг екі студенттің арасындағы гравитациялық тартылыс күші қандай болады?

2-топ

1. Бір бірінен 1,00 *10^-10 м ара қашықтықта орналасқан екі протон арасындағы тартылыс күшін есептеңіз. Протон массасы 1,67*10^-27 кг.

3-топ

Ғаламшардың орташа радиусы 2420 км, ал еркін түсу үдеуі 3,72 м/с². Ғаламшардың массасын табыңыз.

4-топ

Марстың массасы 6 10²³ кг, радиусы 3300 км. Дененің Марс бетіндегі еркін түсу үдеуін есептеп шығарыңдар.

5-топ

Массасы 1 кг шар жерге қандай күшпен тартылады: Жердің массасы 610²⁴кг, шардың массасы 1 кг, олардың центрлерінің ара қашықтығы жер радиусына 6,410⁶м-ге тең.

6-топ

Массалары 1000кг екі дене арасындағы қашықтық қандай болғанда

әсерлесу күші 6,67*10^-9Н-ға тең болады?

Жеке жұмыс

1-нұсқа

Егер бірінші дене массасын 2 есе ұлғайтса не болады?

2-нұсқа

Денелердің өзара әрекеттесу күші қалай өзгереді, егер олардың арасындағы қашықтық екі есе азаяды?

Ауызша бағалау

«Жақсы,

өте жақсы, жарайсың»

Топта шығарылған есептің дескрипторы

Негізгі формуланы жазады -1б

Белгісіз шаманы анықтайды – 2 б

Сандық мәнін дұрыс есептейді -2б

Топта бірігіп жұмыс жасау белсенділігіне -1б

Барлығы 6 балл

Жеке жұмыс

Бүкіләлемдік тартылыс заңының негізігі формуласын жазады -1б

Формуладағы шамаларды сипаттайды – 1б

Тапсырманың жауабын дұрыс шешеді -1б

Заңның пайдалану аймағын жазады -1б

Барлығы -4балл

Презентация

А4 қағазы

Таратпа материал

Сабақтың соңы

Кері байланыс

Үй тапсырмасы:

Неге сіздің үстелдегі екі дененің өзара әрекеттесуі байқалмайды?

Оқушылар сұраққа жауап береді.

Барлығы 10 балл

Презентация