Қысқа мерзімді жоспарлар

Оқу сабағының жоспары №

Бұлтты технологиялар. Кездесу. Классификация.

(сабақтың тақырыбы)

Модуль /пән атауы ЖББП 8 Информатика

Педагог ____________ дайындады

20_ жылғы "___" ____________

1. Жалпы мәліметтер

Курс, топ __________________

Сабақтың түрі практикалық

Өткізу формасы: жаңа білімді, дағдыларды бекіту сабағы

2. Мақсаты:

• Бұлтты технологиялардың негізгі принциптері мен құрылымын түсіну;

• Бұлтты есептеулердің заманауи цифрлық жүйелердегі рөлін анықтап, оны нақты өмірмен байланыстыра білу.

Міндеттері:

• Бұлтты технологиялардың жұмыс істеу тәртібін сипаттап, оның негізгі ұғымдарын (қоғамдық, жекеменшік, гибрид, IaaS, PaaS, SaaS) түсіндіру;

• Бұлтты есептеу жүйелерін дәстүрлі IT-инфрақұрылыммен салыстырып, артықшылықтары мен шектеулерін анықтау;

• Бұлтты технологиялардың қолдану аясын (білім, бизнес, денсаулық сақтау, қауіпсіздік, медиа) талдап, нақты мысалдармен көрсету.

3. Күтілетін нәтижелер

• Бұлтты технологиялар мен олардың түрлерін (қоғамдық, жекеменшік, гибрид) сипаттай алады;

• Бұлтты қызмет көрсету модельдерін (IaaS, PaaS, SaaS) түсініп, олардың арасындағы айырмашылықтарды ажыратады;

• Бұлтты технологиялардың артықшылықтарын өмірлік жағдаяттармен байланыстырып, нақты қолдану салаларын сипаттай алады.

4. Қажетті ресурстар

презентация, стикерлер, үлестірме қағаздар

5. Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру бөлімі (5 мин)

-амандасу

-аудитория дайындығын тексеру

-студенттерді түгендеу

2. Білімді бақылау (5 мин)

Сұрақтарға жауап беріңдер.

1. Бұлтты технологиялар дегеніміз не?

2. Бұлтты технологиялардың негізгі артықшылықтары қандай?

3. Бұлтты есептеулердің түрлері қандай және олардың бір-бірінен айырмашылығы неде (қоғамдық, жекеменшік, гибрид)?

4. Бұлтты технологияларда деректер қалай сақталады және ақпараттық қауіпсіздік қалай қамтамасыз етіледі?

Білімді бағалау критерийлері:

• Бұлтты технологиялар туралы негізгі ұғымды түсіндіре алады;

• Бұлтты инфрақұрылым түрлерінің айырмашылықтарын түсінеді;

• Бұлтты технологиялардағы ақпараттық қауіпсіздік тәсілдерін сипаттай алады.

3. Жаңасын баяндау әдісі. Ауызша (4 мин)

Бұлтты технологиялар (Cloud technologies) — бұл мәліметтерді сақтау, өңдеу және басқару үшін интернет арқылы қолжетімді болатын серверлік ресурстар жиынтығы. Қарапайым тілмен айтқанда, бұл — сіздің компьютеріңіздегі емес, ғаламтордағы басқа құрылғыда орналасқан қызметтер мен деректер.

Бұлтты технологиялар интернет арқылы қызметтерді ұсынатын үш негізгі модельге бөлінеді:

• IaaS (Infrastructure as a Service) – инфрақұрылым қызметі: сервер, сақтау құрылғысы, желі;

• PaaS (Platform as a Service) – платформа қызметі: әзірлеушілерге арналған орта;

• SaaS (Software as a Service) – дайын қолданбалар: мысалы, Google Drive, Microsoft 365.

Бұл технологияның негізгі артықшылықтары:

• Қолжетімділік: интернеті бар кез келген жерден жұмыс істеуге болады;

• Икемділік: қажет болған жағдайда ресурстарды көбейту немесе азайту;

• Қауіпсіздік: деректер резервтік көшірмелерде сақталады және шифрланады.

Бүгінгі таңда бұлтты технологиялар білім беру, бизнес, денсаулық сақтау, мемлекеттік қызметтер және медиа салаларында кеңінен қолданылып келеді. Мысалы, Google Docs арқылы құжатпен бірнеше адам бір уақытта қашықтан жұмыс істей алады — бұл бұлтты технологияның классикалық үлгісі.

Топтық жұмыс (10 мин)

Тақырып: Бұлтты технологиялардың түрлерін анықтау, салыстыру және өзара байланысын көрсету

Мақсат:

Әр топ бұлтты технологиялардың бір бағытын зерттеп, оның қызметін, қолдану мысалдарын және басқа түрлерімен байланысын сызба арқылы көрсетеді.

Тапсырма бөлінісі:

• 1-топ: IaaS – Инфрақұрылым қызметі

• 2-топ: PaaS – Платформа қызметі

• 3-топ: SaaS – Қолданбалы бағдарламалық қызмет

• 4-топ: Барлық үш модельдің байланысын көрсететін диаграмма (мысалы, Венн диаграммасы, блок-схема)

Нұсқау:

Әр топ:

• Өз бұлтты қызмет түрінің анықтамасын береді;

• 2–3 нақты мысал келтіреді (мысалы: Google Cloud, Heroku, Dropbox);

• Қызметтің ерекшелігін сипаттайды (пайдаланушы не алады, қай салада қолданылады);

• Сызба түрінде көрсетеді (кесте, блок-схема, диаграмма);

• Қалған топтарға қысқаша таныстырып, қорғайды.

Бағалау критерийлері:

• Бұлтты технология түрлерін дұрыс ажырата алады;

• Әр түрдің қызметі мен қолдану аясын сипаттайды;

• Ақпаратты нақты әрі көрнекі түрде ұсынады (сызба, кесте, диаграмма).

5.Материалды бекіту Жеке жұмыс. Деңгейленген есептер шығару (15 мин)

І ДЕҢГЕЙ (базалық):

1. Бұлтты технология дегеніміз не?
Бұлтты технология — бұл интернет арқылы серверлік ресурстарды (жад, процессор, қосымшалар) пайдалануға мүмкіндік беретін қызмет.

2. Бұлтты технологияны қолданатын 2 сала:

• Білім беру (мысалы: Google Classroom, Zoom)

• Денсаулық сақтау (мысалы: электронды медициналық карталар, телемедицина)

3. Бұлтты есептеулер мен дәстүрлі серверлік жүйе арасындағы бір айырмашылық:

• Бұлтты жүйеде мәліметтер қашықтағы серверлерде сақталып, интернет арқылы қолжетімді болады, ал дәстүрлі жүйеде мәліметтер жергілікті серверлерде сақталады.

ІІ ДЕҢГЕЙ (орташа):

4. Бұлтты модель түрлерін салыстыру:

5. Қай жағдайда бұлтты технологиялар ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді?

• Деректер шифрланып сақталғанда,

• Қол жеткізу құқықтары басқарылғанда (аутентификация, авторизация),

• Резервтік көшірме (backup) және қауіпсіздік жүйелері тұрақты жаңартылып отырғанда.

6. Бұлтты технологияның 3 негізгі артықшылығы:

1. Қолжетімділік – кез келген құрылғыдан, кез келген жерден кіруге болады.

2. Масштабталу – қажеттілікке қарай ресурстарды үлкейту/кішірейту.

3. Үнемділік – жабдық сатып алмай-ақ, қызметті жалға алу.

ІІІ ДЕҢГЕЙ (жоғары):

7. Егер сізге үлкен көлемдегі құжаттарды әріптестермен бірге өңдеу қажет болса, неге бұлтты платформаларды қолданар едіңіз?

• Себебі бұлтты платформалар (мысалы: Google Docs) құжаттармен қашықтан, бір уақытта бірнеше адамға жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Құжат автоматты түрде сақталады, өзгерістерді қадағалауға болады.

8. Бұлтты қызмет ұсынушылар қандай қауіпсіздік шараларын қолданады?

• Мәліметтерді шифрлау (data encryption)

• Көпфакторлы аутентификация (2FA)

• Қолданушылардың кіру құқықтарын басқару

• Резервтік көшірмелер мен деректерді қалпына келтіру жүйелері

• Серверлік орталықтарда физикалық қауіпсіздік

9. Бұлтты технология мен ақпараттық қауіпсіздік арасындағы байланысты 2 мысалмен түсіндіріңіз:

• Мысал 1: Google Drive-та құжаттар шифрланып сақталады және тек рұқсат етілген қолданушылар ғана оқи алады.

• Мысал 2: AWS (Amazon Web Services) клиенттердің деректерін автоматты түрде резервтік көшірмеге сақтап, төтенше жағдайларда қалпына келтіреді

Бағалау критерийлері:

• Мәнін дұрыс түсінеді;

• Түрлерін салыстырып жаза алады;

• Ақпараттық қауіпсіздікпен байланысын түсіндіреді. Жауаптар

6. Сабақтың қорытындысын шығару Бағалау парағы бойынша (5 мин)

Рефлексия: «Көңіл-күй» әдісі

Сабақтың соңында студенттерге үш түрлі түсті белгілер ұсынылады:

Қызыл түс – «Мен тапсырманы орындай алмадым, көңіл-күйім жоқ»
Көк түс – «Көңіл-күйім жақсы, сыныптастарымның көмегімен тапсырманы орындадым»
Жасыл түс – «Мен бәрін жақсы орындадым деп ойлаймын: менің көңіл–күйім тамаша»

Қолдану жолы:

• Әр студент өз бүгінгі сабақтағы эмоционалды жағдайын және оқу жетістігін көрсететін түсті таңдайды.

• Таңдаған түсін стикер, дөңгелек белгі немесе қағаз карточка арқылы білдіреді.

• Белгілер тақтаға, флипчартқа немесе арнайы бөлінген орынға жабыстырылады.

Мақсаты:

• Студенттің өзіне деген сыни көзқарасын қалыптастыру

• Сабақ соңындағы эмоционалды жағдайын анықтау

• Мұғалімге келесі сабақта оқушылардың қолдауға зәру тұстарын ескеруге мүмкіндік беру

7. Үй тапсырмасы. (1 мин)

Теориялық тапсырма

Мақсаты:
Бұлтты технологиялармен байланысты бағдарламалық қамтамасыз ету түрлерін анықтап, нақты мысалдармен түсіндіру.

Тапсырма:

Бұлтты технологияларға қатысты бағдарламалық қамтамасыз етудің үш түрін жаттап келіңіз:

• Жүйелік

• Қолданбалы

• Аспаптық

• Әр түрге кемінде 2 нақты мысал келтіріңіз (бұлтты қызметтермен байланысты).

Практикалық тапсырма

Тапсырма атауы:
«Компьютердегі бұлтты технологияларға қатысты бағдарламаларды зерттеу»

Орындау нұсқаулығы:

1. Компьютерде орнатылған бағдарламаларды қараңыз:
   Бастау (Start) → Бағдарламалар (Programs) бөліміне өтіңіз.

2. Кемінде 5 бағдарлама таңдап, төмендегі кестені толтырыңыз:

Жүйелік және қолданбалы бағдарламалар арасындағы айырмашылықты 2 сөйлеммен жазыңыз:

• Жүйелік бағдарламалық қамтамасыз ету – бұл құрылғының негізгі жұмысын қамтамасыз ететін ОС пен драйверлер.

• Қолданбалы бағдарламалар – пайдаланушының нақты қажеттіліктеріне арналған (мысалы, бұлтты сақтау немесе онлайн кеңсе)