Цифрлық әлемдегі қауіпсіз қадам

Бөлім:

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Орбасова А

Күні:

03.02.2025

Сынып: 7 сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Тәрбие тақырыбы

7 кл Цифрлық әлемжде қауіпсіз қадам

Құндылықты дарыту

Оқушыларға интернеттің пайдасы мен зияны туралы түсінік беру.

Интернеттегі қауіпсіздік ережелерін үйрету.

Жауапкершілікпен интернетті пайдалану дағдыларын қалыптастыру.

Қауіпсіздік сабағы

«МЕНІҢ НЕГІЗГІ ҚҰҚЫҚТАРЫМ МЕН МІНДЕТТЕРІМ»

Мақсаты

Сабақтың мақсаты: оқушыларды негізгі құқықтары мен міндеттерімен таныстыру.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

Сабақтың мақсаты мен маңыздылығын түсіндіру.

2. Кіріспе бөлім:

Мұғалім интернеттің адам өміріндегі рөлі туралы қысқаша баяндама жасайды.

«Интернеттің пайдасы мен зияны» тақырыбында оқушылармен пікірталас ұйымдастыру.

1. «Қауіпсіз бе, қауіпсіз емес пе?» (Сәйкестендіру тапсырмасы)

Оқушыларға әртүрлі онлайн жағдайлар ұсынылады. Олар қауіпсіз немесе қауіпсіз емес екенін анықтап, сәйкесінше белгілейді.

Мысалдар:
✅ Досыңмен тексерілген қосымша арқылы видео қоңырау шалу.
❌ Белгісіз адамнан келген сілтемені басу.
✅ Жеке пароліңді ешкіммен бөліспеу.
❌ Интернеттегі викторина ойнап, жеке мәліметтерді енгізу.

Сабақтың ортасы

✅ 1-тапсырма: «Қауіпсіз интернет ережелері»
Оқушыларға мынадай қауіпсіздік ережелерімен таныстыру:

• Жеке ақпаратты (аты-жөніңіз, мекенжайыңыз, телефон нөміріңіз) ешқашан бөтен адамдарға жарияламау.

• Бейтаныс адамдар жіберген сілтемелерге өтпеу, белгісіз файлдарды жүктемеу.

• Құпиясөздерді құпия сақтау және күрделі етіп орнату.

• Әлеуметтік желілерде тек шынайы достармен байланысу.

• Кибербуллингке (онлайн қорқыту, мазалау) тап болған жағдайда, ата-ана немесе мұғалімге хабарлау.

2-тапсырма: «Ойлан, тап!» (Сұрақ-жауап ойыны)
Оқушыларға интернет қауіпсіздігіне байланысты сұрақтар қойылады.
Мысалы:

• Интернеттегі қауіпті сайттарды қалай анықтауға болады?

• Егер сізге бейтаныс адам хабарласып, жеке деректеріңізді сұраса, не істеу керек?

• Құпиясөз қандай болуы керек?

✅ 3-тапсырма: «Қауіпсіздік белгілерін тап»
Оқушыларға интернеттегі қауіпсіздік белгілері (құлып белгісі, HTTPS, фишинг-сайттардан қорғану тәсілдері) туралы мәлімет беріледі және олар осы белгілерді суреттерден табады.

Міне, 7-сынып оқушыларына арналған «Цифрлық әлемде қауіпсіз қадам» тақырыбында қызықты тапсырмалар:

1. «Қауіпсіз бе, қауіпсіз емес пе?» (Сәйкестендіру тапсырмасы)

Оқушыларға әртүрлі онлайн жағдайлар ұсынылады. Олар қауіпсіз немесе қауіпсіз емес екенін анықтап, сәйкесінше белгілейді.

Мысалдар:
✅ Досыңмен тексерілген қосымша арқылы видео қоңырау шалу.
❌ Белгісіз адамнан келген сілтемені басу.
✅ Жеке пароліңді ешкіммен бөліспеу.
❌ Интернеттегі викторина ойнап, жеке мәліметтерді енгізу.

2. «Кім жылдам?» (Сөзжұмбақ немесе викторина)

Оқушыларға киберқауіпсіздікке байланысты сұрақтар беріледі. Дұрыс жауап бергендерге ұпай беріледі.

Мысал сұрақтар:

1. Интернеттегі алаяқтықтың ең кең тараған түрі қалай аталады? (Фишинг)

2. Құпия сөздер қанша символдан кем болмауы керек? (8 немесе одан көп)

3. Интернеттегі зиянды бағдарламаларды қалай атаймыз? (Вирус)

Сабақтың соңы

Оқушылардан бүгінгі сабақтан алған негізгі ойларын сұрау.

«Мен қауіпсіз интернетті қалай пайдаланамын?» тақырыбында 1-2 оқушының пікірін тыңдау.

«Қауіпсіз интернет» үндеуін жасау (әр оқушы өз ұсынысын айтып, ортақ қорытынды шығару).

Оқушыларға түрлі түсті стикерлер таратылады. Олар сабақтан алған әсерлерін жазып, тақтаға жабыстырады.

3. «Қауіпсіз пароль» (Шығармашылық тапсырма)

Оқушыларға мықты пароль ойлап табу тапсырмасы беріледі. Пароль кемінде 8 символдан тұрып, әріптер, сандар және арнайы белгілерді қамтуы керек.

Мысал:
✅ P@ssw0rd#2024 (Дұрыс)
❌ 12345678 (Қате)

Қауіпсіздік сабағы

«МЕНІҢ НЕГІЗГІ ҚҰҚЫҚТАРЫМ МЕН МІНДЕТТЕРІМ»

Сабақтың мақсаты: оқушыларды негізгі құқықтары мен міндеттерімен таныстыру. Негізгі міндеттер:

1. Оқушыларды жасөспірімдердің негізгі құқықтарымен таныстыру.

2. Сақталуы керек ережелерді түсіндіріңіз.

3. Құқықтар бұзылған кезде әрекет ету алгоритмін жасаңыз. Материалдар мен ресурстар:

• Құқықтар мен міндеттердің мысалдарымен таныстыру.

• Құқықтары мен міндеттері бар үлестірме материалдар (жадынама).

Сабақтың барысы

1. Кіріспе (2 минутқа дейін)

• Құқықтар мен міндеттер деген не екенін талқылау.

• Жасөспірімдердің негізгі құқықтарының мысалы (білім алу құқығы, қорғау құқығы және т.б.).

Баланың қандай құқықтары бар?

Баланың өмір сүруге, қорғауға, денсаулығын қорғауға, тұрғын үйге, білім алуға, даралық және оны сақтау құқығына, мемлекеттік көмекке құқығы бар.

Қазақстан Республикасындағы балалардың құқықтары.

Қазақстан Республикасының 2002 жылы 8 тамыздағы №345 «Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» заңы (бұдан әрі – заң мәтіні бойынша) кәмелетке толмағандардың негізгі құқықтары мен міндеттерін айқындайды, сондай-ақ олардың құқықтары бұзылған жағдайда жүгіну тәртібін регламенттейді.

Баланың өмір сүруге, қорғауға, денсаулығын қорғауға, тұрғын үйге, білім алуға, даралық және оны сақтау құқығына, мемлекеттік көмекке құқығы бар. «Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылы 8 тамыздағы №345 Заңы №15, 16, 16-1, 17, 19, 20, 35, 36, 37, 38, 39-1 баптар.

«Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылы 8 тамыздағы № 345 Заңы
15-бап	Баланың білім алу құқығы
16-бап	Баланың еңбек бостандығына құқығы
16-1-бап	Баланың экономикалық қанаудан қорғалу құқығы
17-бап	Баланың мемлекеттiк көмекке құқығы
19-бап	Баланың дем алуға және бос уақытын пайдалануға құқығы
20-бап	Баланың мiндеттерi
35-бап	Бала және дiн
36-бап	Баланы әлеуметтiк ортаның терiс ықпалынан қорғау
37-бап	Баланы алкогольдi өнiмдер мен темекi бұйымдарының зиянды әсерiнен қорғау
38-бап		Баланы психикаға белсенді әсер ететін заттардан, күштi
		әсер ететiн немесе улы заттардан қорғау
39-1-бап		Балаларға, он сегіз жасқа дейінгі адамдарға тыйым салынған
		ақпаратты қамтитын ақпараттық өнімнің таратылуын,
		сондай-ақ кәмелетке толмағандардың ойын-сауық
		мекемелерінде болу тәртібін мемлекеттік бақылау

Сонымен қатар баланың негізгі нақты құқықтары анықталған:

• отбасында өмір сүру және тәрбиелеу;

• оның ата-анасы кім екенін білу;

• ата-аналарымен бірге тұруға (бұл оның мүдделеріне қайшы келетін жағдайларды қоспағанда), олардың тарапынан қамқорлыққа алу;

• ата-аналардың тәрбиесіне, ал олар болмаған немесе ата-ана құқықтарынан айырылған жағдайда қорғаншының, қамқоршының немесе балалар мекемесінің тәрбиесіне;

• жан-жақты даму; адамның қадір қасиетін құрметтеу;

• ата-анасымен, әжесімен, атасымен, ағаларымен, әпкелерімен және басқа туыстарымен қарым-қатынас жасау;

• өз пікірін білдіруге арналған өтініш; тегі, аты, әкесінің атын алуға өтініш.

2. Негізгі бөлім (6 минутқа дейін)

• Құқықтар мен міндеттердің мысалдарымен презентация көрсету.

• Сақталуы қажет ережелерді талқылау (мектеп ережелерін сақтау, басқаларға құрмет көрсету және т.б.).

• Құқықтар бұзылған жағдайда әрекет ету алгоритмін әзірлеу (презентация қорытындысы бойынша әзірлейміз):

• Ересектерге немесе педагогтерге хабарлаңыз.

• Көмек алу үшін тиісті органдарға хабарласыңыз.

3. Қорытынды (2 минутқа дейін):

Сабақты қорытындылау.

Негізгі құқықтары мен міндеттері бар жадынамалар тарату.

Пайдалы сілтеме: https://youtu.be/JIwsVsEjArI?si=xbL7GHdhPNRspR1K